فصل یک - تعاریف:
وکالت دهنده:
مالک دارایی رمزارزی است که شخصاً قصد معامله با موجودی رمزارزی خود را نداشته اما با دادن وکالت خرید و فروش تعهدی به متقاضی دریافت وکالت، ضمن شروط مشخصی که در ادامه خواهد آمد، امکان خرید و فروش آن را فراهم می‌آورد. سود حاصل از معاملات تعهدی بعد از بسته شدن موقعیت ها بین وکالت دهنده و متقاضی دریافت وکالت (وکالت گیرنده) تقسیم میشود اما زیان احتمالی بر عهده وکالت گیرنده خواهد بود.
وکالت گیرنده:
مبادله کننده‌ای است که دارایی ریالی و یا رمز ارزی را نداشته و با گذاشتن وجه تضمین، وکالت خرید و فروش آن رمزارز را از استخر دارایی وکالت دهنده‌ها دریافت می‌کند.
استخر دارایی:
محلی که موجودی کاربران وکالت دهنده در آنجا تجمیع میشود و به‌عنوان واسط در توزیع رمزارزها و اعطای وکالتشان به وکالت گیرنده‌ها و بازپس‌گیری از آن‌ها عمل می‌کند.
امکان مشارکت برای وکالت دهنده‌ها در هر استخر تا سقف معین تعیین شده که به آن ظرفیت استخر می‌گویند و محدودیت مربوط به هر سطح کاربری ، فراهم خواهد شد.
به میزان مشارکت صورت گرفته توسط وکالت دهنده‌ها، ظرفیت پرشده استخر می‌گوییم. این مقدار سقف اخذ وکالت خرید و فروش توسط وکالت گیرنده‌ها است.
وکالت فروش و خرید:
قرارداد حقوقی، منطبق بر اصولی شرعی است که امکان خرید و فروش از محل دارایی یک فرد (وکالت دهنده) به فرد دیگر (وکالت گیرنده) طبق شروطی داده میشود. عقد وکالت و شروط آن، ضمن عقد صلح بین طرفین توافق گردید.
مطالعه مفاد این قرارداد و شروط ضمن عقد آن که در همین مستند آمده است، برای استفاده از امکان معاملات تعهدی الزامی و به عهده طرفین (وکالت گیرنده و وکالت دهنده) است. استفاده از امکان معاملات تعهدی برای وکالت گیرنده و وکالت دهنده حکم پذیرش کامل مفاد این مستند را داشته و حق هیچگونه اعتراض، شکایت یا مطالبه خارج از مفاد این مستند برای هیچ‌یک از طرفین وجود نخواهد داشت.
مقدار وکالت‌گرفته‌شده:
«مقدار وکالت گرفته‌شده» میزان دارایی رمزارزی است که از استخر دارایی در موقعیت فروش و یا خرید تعهدی قرار می‌گیرد. این میزان رمزارز می‌تواند بسته به «ظرفیت استخر»، «ظرفیت سطح کاربر» و «مقدار وجه تضمین» مقدار متفاوتی داشته باشد. درصورتیکه تمام یا بخشی از سفارش تعهدی انجام شود، اصطلاحاً موقعیت تکمیل‌شده نامیده میشود.
دوره تنفس یا فعالیت استخر:
دوره زمانی پس از انجام معاملات تعهدی است که در آن مالک دارایی نمی‌تواند وکالت گیرنده را جهت خرید یا فروش وکالتی دارایی رمزارزی جهت ایفای تعهدات قرارداد فروش تعهدی درخواست کند. در حال حاضر مدت این دوره تنفس یا فعالیت استخر 30 روز بوده و تاریخ شروع آن توسط نوبیتکس تعیین و اطلاع‌رسانی میشود.
تعهد خرید و فروش:
هر موقعیت فروش و یا خرید تکمیل‌شده (باز شده) باید طبق تعهد در بازه زمانی مشخص (دوره تنفس) با یک یا چند سفارش مجدداً از همان بازار تسویه شود و دارایی وکالت گرفته شده به استخر دارایی بازگردد.
مقدار تعهد:
هر موقعیت فروش و یا خرید تکمیل‌شده (باز شده) باید طبق تعهد در بازه زمانی مشخص (دوره تنفس) با یک یا چند سفارش مجدداً از همان بازار تسویه شود و دارایی وکالت گرفته شده به استخر دارایی بازگردد.
تسویه نهایی:
تعهد فروش و یا خرید مقداری دارایی رمز ارزی است که باید برای تسویه پرداخت شود. از آنجا که معاملات در نوبیتکس با کسر کارمزد معامله از وجه دریافتی همراه است؛ بنابراین تعهد خرید شامل مقدار وکالت گرفته‌شده به همراه کارمزد معامله تسویه است این کارمزد بر اساس نرخ کارمزد تیکر محاسبه میشود. به‌عنوان‌مثال درصورتی که 1 بیت کوین توسط وکالت گیرنده فروخته‌شده باشد و کارمزد تیکر کاربر وکالت گیرنده 0.1% فرض شود، مقدار تعهد خرید 1.001 خواهد بود. درصورتیکه کل مقدار تعهد خرید مجدداً خریداری‌شده و تعهد خرید انجام شود، تسویه نهایی قرارداد در موقعیت فروش تعهدی بازشده، انجام‌شده است و اصطلاحاً موقعیت فروش تعهدی، بسته میشود. در مقابل در موقعیت خرید و تسویه نهایی که تحت عنوان تعهد فروش یاد می شود عبارت اند از: مقدار دارایی وکالت گرفته شده بعد از کسر کارمزد خرید
برای مثال، اگر کاربر برای یک بیت کوین سفارش خرید ثبت کرده باشد و کارمزد کاربر با توجه به سطحش 0.1% باشد، تعهد فروش کاربر 0.999 بیتکوین خواهد بود که کاربر متعهد می شود در زمان مقدر میزان مورد تعهد خود را در بازار مربوطه به فروش برساند و مقدار مورد تعهد خود را تسویه نماید.
وجه حاصل از فروش:
وجه اولیه حاصل از فروش تعهدی (به‌صورت ریالی/تتری) است که مستقیماً در اختیار کاربر قرار نمی‌گیرد. بلکه در کیف پول دیگری (متناظر با ارز مقصد بازار) نگهداری میشود. این مقدار برابر با ارزش کل بخش پرشده سفارش، منهای کارمزد معامله فروش در بازار نوبیتکس خواهد بود. از همین مقدار برای تسویه و تأمین همه یا بخشی از تعهد تسویه استفاده میشود.
قیمت ورود:
میانگین قیمت انجام سفارش/سفارش‌های تعهدی در بازار است.
قیمت خروج:
میانگین قیمت انجام سفارش/سفارش‌ها جهت انجام و تسویه تعهد در بازار است.
سود و زیان موقعیت:
مقدار تفاوت میان «وجه/ مقدار حاصل از فروش/ خرید دارایی وکالت گرفته‌شده» و «وجه/ مقدار لازم برای خرید/ فروش مجدد دارایی مورد تعهد» سود و زیان کل موقعیت در نظر گرفته میشود.
تقسیم سود و زیان موقعیت:
نحوه تقسیم سود و زیان موقعیت میان وکالت دهنده و وکالت گیرنده بدین شکل است:
درصورتیکه موقعیت در یک روز باز و بسته شود، تمام سود و زیان موقعیت برای وکالت گیرنده خواهد بود.
درصورتیکه موقعیت بیشتر از یک روز (از ۰۰:۰۰ تا ۰۰:۰۰) باز باشد، به ازای هرروز تمدید وکالت، 1٪ از سهم سود محقق شده احتمالی به مالکان دارایی (استخر دارایی) تعلق می‌گیرد. زیان همواره از محل وجه تضمین وکالت گیرنده جبران میشود. عملاً سود هر موقعیت برای وکالت گیرنده بر اساس تعداد روزهای باز بودن موقعیت به صورت سهمی از سود کل بوده ولی زیان موقعیت همگی در تعهد وکالت گیرنده است.
محاسبات سود و زیان پس از تسویه نهایی انجام میشود و تا قبل از آن صرفاً سود و زیان نمایش داده‌شده تخمینی از وضعیت موجود و محقق نشده محسوب میشود. حداکثر سود در یک موقعیت برای وکالت گیرنده 100 درصد (در صورت تسویه قبل از شروع روز اول) و حداقل 70 درصد (در صورت تسویه در روز 30 ام) خواهد بود. بدیهی است سهم از سود برای وکالت دهندگان بین 0 تا 30 درصد متغیر خواهد بود.
سهم سود متعلق به وکالت دهندگان به نسبت دارایی وکالت دهنده به حجم کل استخر در انتهای دوره فعالیت استخر تقسیم میشود. محاسبات سود و زیان هر استخر در فواصل یک‌ماهه فعالیت استخر و برای موقعیت‌هایی است که تسویه و سود و زیان آن محقق شده باشد.
سود و زیان محقق شده و محقق نشده:
درصورتی که موقعیتی باز باشد، مادامی که عملیات تسویه و بستن شدن موقعیت انجام نشود، سود و زیان حاصل از آن موقعیت محقق نشده و در صورت بسته شدن موقعیت، محقق شده فرض میشود.
وجه تضمین موقعیت:
هر وکالت‌گیرنده برای انجام معاملات تعهدی، بسته به جفت ارز انتخابی برای معامله، باید معادل ریالی/تتری را در کیف پول خود به‌عنوان وجه تضمین قرار دهد. این مقدار تضمین می‌کند کاربر وکالت گیرنده در صورت انجام اشتباه معاملات و تحقق ضرر، توانایی عمل به تعهد قرارداد را دارد.
وجه تضمین کاربر در طول زمان اخذ وکالت برای انجام معاملات تعهدی تا زمان تسویه کامل در کیف پول تعهدی او به‌صورت بلوکه باقی خواهد ماند. در صورت خاتمه موقعیت با سود، وجه تضمین کاربر آزاد خواهد شد و سهم کاربر از سود کل هم به کیف پول او واریز خواهد شد. در صورت وقوع ضرر، ابتدا از محل دارایی حاصل از موقعیت و همینطور وجه تضمین، مثل دارایی مورد تعهد با استخر مشارکت تسویه و مابقی وجه تضمین آزاد میشود.
مدل وجه تضمین برای یک موقعیت دو نوع است:
ایزوله (isolated):
یک مقدار مشخص وجه تضمین ما به ازای هر موقعیت وجود دارد که حداکثر میزان ضرر آن را نشان می‌دهد.
مشترک (cross):
یک مقدار مشترک میان چند موقعیت به‌عنوان وجه تضمین عمل می‌کند، به این صورت که جمع ضرر‌ها حداکثر با کل این موجودی برابر باشد.
کیف پول تعهدی:
این کیف‌پول محل نگهداری دارایی و وجه تضمین کاربران است. کاربرد اصلی مجزا بودن این کیف پول از کیف پول عادی نوبیتکس در موقعیت‌های فروش مشترک (cross) است. وجه تضمین مشترک در موقعیت‌های فروش cross مقدار موجودی آزاد این کیف پول (موجودی کل منهای وجه تضمین‌های ایزوله بلوکه‌شده) است. مجزا بودن این کیف از کیف پول اسپات کاربر کمک می‌کند کاربر بتواند حدی برای ضرر در موقعیت‌های cross خود تعیین کند.
امکان انتقال دارایی از کیف پول اسپات (عادی) به کیف پول تعهدی همواره وجود دارد اما امکان انتقال از کیف پول تعهدی به کیف پول اسپات مشروط بر عدم درگیری وجوه به‌عنوان وجه تضمین در معاملات تعهدی وجود خواهد داشت. در حال حاضر به دلیل وجود تنها دو بازار مقصد ریال و تتر، حداکثر دو کیف پول تعهدی ریالی و تتری برای نگهداری وجه تضمین وجود دارد.
دارایی کل :
به مجموع وجه تضمین کاربر و ارزش دارایی حاصل از خرید و فروش تعهدی، دارایی کل همان موقعیت می‌گویند.
نسبت تعهد:
به نسبت دارایی کل یک موقعیت به ارزش لحظه‌ای تعهد خرید/ فروش کاربر نسبت تعهد می‌گویند.
این نسبت در ضریب 1 در ابتدای باز شدن موقعیت، به دلیل وجود نسبت ۱ به ۱ میان وجه تضمین و ارزش سفارش فروش تعهدی، ۲ است (این نسبت در ضریب های متفاوت، متفاوت میباشد). به این عدد نسبت تعهد اولیه می‌گویند. وجه تضمین قفل‌شده در یک موقعیت صرفاً در صورتی می‌تواند آزاد و به کیف پول عادی منتقل شود که نسبت تعهد متناسب با ضریب انتخاب شده از حداقل آن بیشتر شود به عنوان مثال این نسبت در ضریب 1 برابر 2 میباشد.
لیکویید شدن:
وجه تضمین در حقیقت بیانگر حداکثر مقدار ضرری است که کاربر توان جبران آن را دارد. درصورتی که مقدار ضرر یک موقعیت با وجه تضمین برابر شود (نسبت تعهد ۱)، اصطلاحاً موقعیت لیکویید شده است. در این شرایط برای جلوگیری از بیشتر شدن ضرر از حد توان جبران تعهد، موقعیت به‌صورت خودکار بسته‌شده و مقدار مورد تعهد با انجام معامله به قیمت بازار تسویه به استخر بازمی‌گردد.
با توجه به ماهیت سفارش مارکت (بازار) که در آن قیمت، میانگینی از سفارش‌های انجام‌شده خواهد بود و برخلاف سفارش لیمیت لزوماً در یک قیمت مشخص انجام نمی‌شود، حاشیه امنی در نظر گرفته میشود که به آن حداقل نسبت تعهد نگهداری می‌گویند. این نسبت در معاملات تعهدی نوبیتکس مقدار ۱.۱ است. یعنی برای باز نگه‌داشتن یک موقعیت، نسبت تعهد آن باید بیشتر از ۱.۱ باشد و با رسیدن نسبت تعهد به این عدد، موقعیت لیکوئید خواهد شد.
قیمت لیکویید شدن:
قیمتی که در آن نسبت تعهد به 1.1 برسد، قیمت لیکویید شدن نام دارد.
قیمت لیکویید شدن=(موقعیت کلی دارایی)/(مقدار تعهد ×1.1)
هر زمان که بازار به قیمت لیکوئید شدن برسد، همه موقعیت‌ها با همان قیمت و یا با توجه به شرایط بازار متفاوت با قیمت لیکوئید شدن، لیکوئید خواهند شد. با توجه به ریسک های ناشی از این معاملات باید توجه داشت که در صورت زیان بیش از حد، امکان از بین رفتن کل وجه تضمین که در موقعیت قرار دارد، وجود خواهد داشت.
هشدار لیکویید شدن:
برای هر موقعیت در نسبت تعهد 1.2، هشداری ارسال میشود که موقعیت شما درخطر لیکوئید شدن است. ارسال پیام هشدار به‌هیچ‌عنوان از طرف نوبیتکس الزامی نیست و هیچ مسئولیتی در قبال عدم دریافت این هشدار توسط وکالت گیرنده متوجه نوبیتکس نیست. بنابراین با باز شدن هر موقعیت، مسئولیت رصد موقعیت و تصمیم به‌موقع برای آن صرفاً به عهده وکالت گیرنده است. در شرایط نزدیک شدن به قیمت لیکویید شدن، راهکارهای متصور، غیر از بدون تغییر نگه داشتن موقعیت، به شرح زیر است:
برای جلوگیری از ضرر بیشتر موقعیت در همان قیمت بسته شود.
مقداری از موجودی آزاد کیف پول تعهدی را به آن موقعیت اختصاص داده و وجه تضمین موقعیت را بیشتر کرد.
بخشی از تعهد خرید و یا فروش را با ضرر بست تا باقیمانده دارایی به بخش کمتری معطوف شود و قیمت لیکویید شدن افزایش یابد.
سررسید یا انقضای موقعیت:
هر موقعیت تا پایان هرروز (ساعت ۰۰:۰۰) فرصت تسویه دارد. در صورت عدم تسویه، مدت‌زمان آن برای ۱ روز دیگر به‌صورت خودکار تمدید میشود. این تمدید همان‌طور که در بخش سود و زیان گفته شد، با کاهش 2٪ سهم کاربر از سود نهایی و همچنین کسر مبلغی به‌عنوان کارمزد تمدید موقعیت همراه است.
یک موقعیت حداکثر به مدت ۳۰ مرتبه تمدید خواهد شد. پس‌از آن موقعیت موردنظر منقضی شده و با یک سفارش بازار برای خرید دارایی مورد تعهد باقیمانده (مشابه موقعیت لیکویید شده)، بسته خواهد شد.
کارمزد تمدید موقعیت:
این کارمزد زمانی اعمال میشود که ظرفیت استخر مشارکت به صورت کامل توسط وکالت گیرندگان استفاده شده باشد. استفاده از ظرفیت می تواند به صورت سفارش یا موقعیت باز بوده و لذا جهت ایجاد فضایی عادلانه برای تمامی کاربرانی که قصد استفاده از این قابلیت را دارند، کارمزد تمدید روزانه از سفارشات و موقعیت های تعهدی طبق تعریف زیر، اعمال خواهد شد:
نوبیتکس با هر بار تمدید موقعیت به مدت ۱ روز، مبلغی به‌عنوان کارمزد تمدید، از وجه تضمین موجود موقعیت فروش و یا خرید تعهدی، کسر می‌کند. موجودی آزاد کیف پول تعهدی تغییری نخواهد کرد. با توجه به محدودیت 30 روزه تمدید، از یک موقعیت حداکثر ۳۰ بار کارمزد تمدید روزانه کسر میشود. ارزش هر یک وکالت قابل دریافت در بازار ریالی حداکثر 1 میلیون تومان و در بازار تتری حداکثر 30 تتر در نظر گرفته‌شده است. به‌عنوان‌مثال با دریافت وکالت فروشی به ارزش 9 میلیون و شش‌صد هزار تومان، عملاً 10 وکالت دریافت شده است.
در حال حاضر برای هر یک‌میلیون تومان و کمتر، 1000 تومان کارمزد تمدید به‌صورت روزانه کسر میشود. همچنین به ازای هر 30 تتر و کمتر، 0.03 تتر کارمزد تمدید به‌صورت روزانه کسر میشود.
کارمزد تمدید روزانه صرفاً شامل موقعیت‌های فعال نیست و سفارش‌های باز موقعیت فروش و یا خرید را نیز شامل میشود. به‌عبارت‌دیگر درصورتیکه سفارشی برای فروش و یا خرید در قیمتی ثبت شود و این سفارش انجام‌نشده یا قسمتی از آن تکمیل شود، در صورت عدم لغو سفارش تا قبل از پایان روز، کل مبلغ سفارش ثبت‌شده مشمول دریافت کارمزد تمدید روزانه خواهد شد.
