سفارش‌ها در بازار ارزهای دیجیتال به دو نوع سفارش گذار یا میکر Maker و سفارش بردار یا تیکر Taker تقسیم می‌شود. سفارش گذارها یا میکرها کسانی هستند که سفارش‌ها را ایجاد کرده و به دفتر سفارش‌ها اضافه می‌کنند و سفارش بردارها یا تیکرها کسانی هستند که از نقدینگی حاصل از سفارش‌های دیگران استفاده می‌کنند تا معاملات خود را انجام دهند. در ادامه، تفاوت‌های این دو نوع سفارش را بررسی خواهیم کرد.
سفارش گذار یا میکر کیست؟
سفارش گذار یا میکر (Maker) به کاربری گفته می‌شود که قیمت واحد سفارش خرید یا فروش او در دفتر سفارشات وجود ندارد. سفارشِ این کاربر به اوردر بوک افزوده شده و نقدینگی موجود در اوردر بوک را افزایش می‌دهد. معمولا سفارش میکر بلافاصله انجام نمی‌شود و سفارش گذار باید مدتی برای تطبیق سفارشش منتظر بماند. سفارش گذار یا میکر معمولا در ازای افزایش نقدینگی بازار، از تخفیفی در کارمزد معاملات خود بهره‌مند می‌شود.
معمولا نهادهای بزرگ و معامله‌گرانی که حجم بالایی از دارایی‌ها را معامله می‌کنند، سفارش‌های خود را به‌عنوان میکر ثبت می‌کنند. چون تخفیف در کارمزدها برای معاملاتی که حجم بالایی دارند، مبلغ چشمگیری خواهد بود. اما معامله‌گران خرد هم می‌توانند معاملات خود را به‌عنوان سفارش گذار ثبت کنند.
سفارش بردار یا تیکر کیست؟
سفارش بردار یا تیکر (Taker) به کاربری گفته می‌شود که سفارش خرید یا فروش او بلافاصله با سفارش‌های موجود در اوردر بوک تطبیق داده می‌شود. سفارش بردار از نقدینگی موجود در اوردر بوک استفاده می‌کند و معمولا سفارشش بلافاصله انجام می‌شود.
در واقع سفارش بردارها از سفارش‌های محدود (Limit Order) که توسط سفارش گذارها ایجاد شده است استفاده می‌کنند.
نقدینگی (Liquidity) چیست؟
نقدینگی یا نقدشوندگی یک دارایی به این معنی است که آن دارایی تا چه اندازه سریع به فروش می‌رسد. بدیهی است که هر چه نقدینگی یک دارایی بیشتر باشد، فروشِ آن سریع‌تر و آسان‌تر است.
همچنین صرافی یا بازارِ دارای نقدینگی به بازاری گفته می‌شود که کاربر بتواند با استفاده آن به راحتی، با سرعت بالا و با قیمت معقول، دارایی خود را خرید و فروش کند. تعداد و حجم زیاد سفارش‌های خرید و فروش، مهم‌ترین مشخصهٔ بازارهای دارای نقدینگی است.
ارتباط نقدینگی با میکر و تیکر
همان طور که گفته شد، نقدینگی بالا یکی از مزیت‌های صرافی‌هاست. بالا بودن نقدینگی کاربران بیشتری را به استفاده از صرافی ترغیب می‌کند. به همین دلیل صرافی نیز کاربران خود را به تامین نقدینگی تشویق می‌کند. سازوکار تخفیف در کارمزد برای کاربران میکر به همین دلیل به وجود آمده است.
به عبارت دیگر، صرافی با تخفیف دادن در کارمزدها کاربران را ترغیب می‌کند که سفارسات خود را به‌صورت سفارش گذار یا میکر ثبت کنند. این کار باعث بهبود نقدینگی صرافی می‌شود و کاربران دیگر را ترغیب می‌کند تا به‌خاطر نقدینگی بالا از آن صرافی استفاده کنند. کارمزد حاصل از معاملات کاربران جدید باعث می‌شود تخفیفِ صرافی برای میکرها توجیه‌پذیر باشد.
کارمزد سفارش گذار و سفارش بردار
کارمزد سفارش در اغلب صرافی‌ها برای سفارش گذار و سفارش بردار متفاوت است. از آنجا که سفارش گذار به تامین نقدینگی در صرافی و تطبیق سریع‌تر سفارش‌ها کمک می‌کند، معمولا مشمولِ تخفیف در کارمزد معاملات می‌شود. به عبارت دیگر، کارمزدی که سفارش گذار برای یک سفارش می‌پردازد، از کارمزد سفارش بردار پایین‌تر است.
البته ذکر این نکته ضروری است که کارمزد معاملات در صرافی‌های مختلف می‌تواند به عوامل دیگری مانند حجم معاملات و سطح کاربری هم بستگی داشته باشد؛ اما با فرض یکسان بودن این شرایط برای دو معامله، کارمزد معاملهٔ سفارش گذار پایین‌تر از سفارش بردار خواهد بود.
چرا صرافی‌ها از تفاوت کارمزد Maker و Taker استفاده می‌کنند؟
وجود نقدینگی در بازار معاملاتی یک صرافی ارز دیجیتال، مزیت بزرگی برای آن صرافی است. در واقع نقدینگی بالا و زمان انتظار پایین برای تطبیق سفارش‌ها، یکی از مهم‌ترین عوامل برای انتخاب یک صرافی توسط کاربران است. به همین دلیل صرافی‌های تلاش می‌کنند با کاهش کارمزد میکر، کاربران را به افزایش نقدینگی صرافی ترغیب کنند.
دلیل اهمیت سفارش گذاری و سفارش برداری چیست؟
اگر سازوکار سفارش گذاری در بازار حاکم باشد، رقابت قیمتی در بازار شکل می‌گیرد و کشف قیمت به شکل عادلانه‌تری انجام می‌شود. همچنین مفهوم دیگری تحت عنوان شکاف قیمتی یا اسپرد (spread) نیز کاهش می‌یابد. شکاف قیمتی در حقیقت اختلاف بین قیمت بهترین سفارش خرید و فروش است. هر چقدر در یک بازار این شکاف قیمتی کمتر باشد، امکان نوسان‌گیری کوتاه‌مدت بیشتر خواهد بود. برای روشن شدن مطلب، به این مثال توجه کنید:
فرض کنید قصد خرید بیت کوین را دارید و بهترین سفارش فروش بیت کوین موجود در بازار، ۱ میلیارد تومان و بهترین سفارش خرید در بازار ۹۸۰ میلیون تومان باشد. شما به عنوان یک تریدر، روند بازار را صعودی می‌بینید. بنابراین منطق حکم می‌کند که در همین لحظه بهترین سفارش فروش موجود در بازار را به دلیل نقد بودن خریداری کنید. اما در همان لحظهٔ خرید ۲۰ میلیون تومان ضرر می‌کنید! چرا؟ چون اگر به هر دلیل از جمله غلط درآمدن پیش بینی شما از روند بازار، تصمیم به فروش بیت کوین خود بگیرید، بهترین سفارش موجود در بازار که می تواند شما را دوباره به پول نقد برساند، ۹۸۰ میلیون تومان است.
پس یکی از نکات مثبت یک بازار که می‌تواند برای تریدر حیاتی باشد، شکاف قیمتی است. در صورتی که فرهنگ سفارش گذاری در بازار شکل بگیرد، معامله‌کنندگان در بازار مجبورند برای نهایی شدن معاملات خود با یکدیگر رقابت کنند و این موجب کاهش قیمت فروش و افزایش قیمت خرید خواهد شد تا جایی که این شکاف قیمتی به رقم کوچکی برسد.
اگر همه سفارش گذار شوند پس چطور معامله انجام می‌شود؟
توجه داشته باشید، سفارش گذاری حتی با وجود تخفیف در کارمزد همواره مطلوب نیست. فرض کنید در حال حاضر پیش‌بینی شما، از ریزش یا رشد شدید بازار در کندل بعدی تایم فریم یک ساعته حکایت می‌کند. درصورتی‌که درصد موفقیت این پیش‌بینی برای شما زیاد به نظر برسد، قطعاً خرید یا فروش به لحظه یا به عبارتی، سفارش برداری سود بسیار بیشتری به نسبت کارمزدی که پرداخت می‌کنید عاید شما خواهد نمود. لذا مراقب دام طمع استفاده از تخفیف کارمزد در شرایطی که تحلیل درستی از بازار دارید، باشید چرا که ممکن است، صرف سفارش گذاری، هیچ‌گاه نقطه ورود یا خروج مدنظر شما حاصل نشود و از بازار جا بمانید.
سخن پایانی
مفهوم تیکر و میکر از جمله مفاهیمی است که درک بهتر آن می‌تواند به کسب درامد در بازار ارزهای دیجیتال کمک کند؛ اما کدام یک از این دو نوع سفارش گذاری و سفارش برداری مناسب‌تر است؟ بسته به شرایط شما، هدف شما از معامله و همچنین میزان سرمایه، یکی از این دو سفارش برای شما مناسب‌تر خواهد بود.
