قانون‌گذاری‌های مربوط به بیت کوین دائما در حال تغییر است و مدام ابزارهای مالی جدیدی مثل بازارهای مشتقه و صندوق‌های بورسی (ETF) در این حوزه معرفی می‌شود. وبسایت گلسنود در گزارش آنچین این هفته، به بررسی ترکیب و ساختار جدید سرمایهگذاران حوزه ارز دیجیتال و واکنش این سرمایهگذاران به ابزارهای مالی جدید پرداخته است. طبق روال هفتگی، در این مقاله با مجله نوبیتکس همراه باشید تا گزارش مهم‌ترین داده‌های شبکه بیت کوین در هفته گذشته را باهم مرور کنیم.
خلاصه مطلب
- بیت کوین به یک دارایی جهانی تبدیل شده است که نقدینگی بزرگی دارد و در تمام ساعات روز در دسترس کاربران است. به‌لطف این ویژگی بیت کوین، سرمایهگذاران می‌توانند در زمان‌هایی که بازارهای سنتی بسته است، بیت کوین را در بازارهای عادی و بازارهای اهرمی با استراتژی‌های مختلف معامله کنند.
- با توجه به اینکه خالص سرمایه ورودی به بازار بیت کوین بیش از ۸۵۰ میلیارد دلار است، بیت کوین ثابت کرده است که می‌تواند یک دارایی ذخیره ارزش باشد. علاوه بر این، حالا دیگر بیت کوین یک دارایی معاملاتی است و حجم روزانه معاملات آن به ۹ میلیارد دلار می‌رسد.
- شاخص‌های مختلف همچنان نشان‌دهنده افزایش تقاضا در بازار بیت کوین هستند؛ اما هنوز به سطوحی که در اوج سایکل صعودی قبلی مشاهده شده بود، نرسیده‌اند.
- هم‌زمان با پیشرفت بازار بیت کوین، ترکیب یا ساختار سرمایهگذاران بیت کوین نیز در حال تغییر است. حضور سرمایهگذاران نهادی و سازمانی در بازار بیت کوین به‌طور قابل‌توجهی پررنگ‌تر شده است. این تغییر باعث شده است که دراوداون‌ها (افت قیمت نسبت به ATH) و نوسانات بیت کوین به‌مرور کمتر و فشرده‌تر شود.
جایگاه بیت کوین در اقتصاد جهان
بیت کوین از زمان شروع کار خود، یعنی از سال ۲۰۰۹، به‌طور چشمگیری پیشرفت کرده و به یک دارایی معاملاتی بین‌المللی تبدیل شده است. بیت کوین نقدینگی بزرگی دارد و در تمام ساعات روز در دسترس کاربران است. برای مثال، به استثنای رویدادهای مالی جهانی که خارج از ساعات بازارهای سنتی برگزار می‌شوند، در حال حاضر بیت کوین یکی از معدود دارایی‌هایی است که می‌توان آن را در تعطیلات آخر هفته معامله کرد.
در اوایل هفته گذشته، در واکنش به تعرفه‌های سنگینی که توسط دونالد ترامپ برای کشورهای مکزیک، کانادا و چین وضع شد، قیمت بیت کوین به صورت جهشی سقوط کرد. با توجه به اینکه سایر بازارهای مالی در آن روزها بسته بودند، بیت کوین و آلت کوین‌ها در ابتدا سقوط سنگینی را تجربه کردند و سپس توانستند کمی از کاهش قیمت را بازیابی یا ریکاوری کنند:
- بیت کوین (BTC) از ۱۰۴ هزار دلار به ۹۳ هزار دلار سقوط کرد (۱۰.۵٪-) و سپس به ۱۰۲ هزار دلار برگشت.
- اتریوم (ETH) از ۳.۴ هزار دلار به ۲.۵ هزار دلار سقوط کرد (۲۶.۵٪-) و سپس به ۲.۸ هزار دلار برگشت.
- سولانا (SOL) از ۲۳۶ دلار به ۱۸۴ دلار سقوط کرد (۲۲٪-) و سپس به ۲۱۷ دلار برگشت.
در حال حاضر بیت کوین جایگاه بسیار مهمی در عرصه اقتصاد جهانی دارد. برای مثال، کشور پادشاهی بوتان (Kingdom of Bhutan) عملیات استخراج بیت کوین را در مقیاس بزرگ انجام می‌دهد. کشور السالوادور (El Salvador) بیت کوین را به‌عنوان یک پول قانونی پذیرفته است و دولت آمریکا قصد دارد که بیت کوین را به‌عنوان یک دارایی ذخیره استراتژیک به کار بگیرد.
بیت کوین به‌مدت چند هفته توانست خود را بالای سطح روانی ۱۰۰ هزار دلار حفظ کند و به دستاوردی رسید که در نظر بسیاری از منتقدان بیت کوین غیرممکن بود. تقریبا ۷ سال پیش در روند صعودی سال ۲۰۱۷، مشابه این اتفاق در سطح روانی ۱۰ هزار دلار نیز رخ داد که آخرین نقطه عطف لگاریتمی بیت کوین قبل از سطح ۱۰۰ هزار دلار بود.
با اینکه مقبولیت بیت کوین بین سرمایهگذاران سنتی افزایش یافته است، این ارز دیجیتال هنوز برای بسیاری از افراد شبهه‌دار و بحث برانگیز است. اکثر این افراد بر این باوراند که بیت کوین کاربرد یا ارزش ذاتی ندارد.
علاوه بر این‌ها، بیت کوین جای پای خود را در رتبه‌بندی جهانی محکم کرده است و به یکی از بزرگ‌ترین دارایی‌های دنیا تبدیل شده است. در حال حاضر، بیت کوین هفتمین دارایی برتر جهان است و ارزش بازار بیت کوین به ۲ تریلیون دلار رسیده است. در حال حاضر، بیت کوین بالاتر از نقره (۱.۸ تریلیون دلار)، آرامکو عربستان سعودی (۱.۸ تریلیون دلار) و متا (۱.۷ تریلیون دلار) قرار گرفته است و حالا دیگر نادیده گرفتن این ارز دیجیتال غیرممکن است.
زمانی که ارزش و حجم بازار یک دارایی به چنین عددهای بزرگی می‌رسد، اینرسی (Inertia) یا پایداری آن نیز بیشتر می‌شود (در برابر تغییرات و نوسانات مقاوم می‌شود).
اگر بازار بیت کوین را از کف سایکل فعلی (از نوامبر ۲۰۲۲) تا الان نیز در نظر بگیریم، متوجه می‌شویم که در آن برهه ارزش بازار تحقق‌یافته بیت کوین ۴۰۰ میلیارد دلار بود و از آن زمان تا الان بیش از ۴۵۰ میلیارد دلار سرمایه وارد این بازار شده است؛ یعنی ارزش بازار تحقق‌یافته بیت کوین از دو برابر فراتر رفته است.
ارزش بازار تحقق‌یافته (Realized Cap) به این معنی است که با احتساب آخرین قیمت بیت کوین‌های معامله‌شده در بازار، تقریبا ۸۵۰ میلیارد دلار سرمایه در بیت کوین انباشت شده است.
علاوه بر اینکه بیت کوین یک دارایی ذخیره ارزش نوظهور محسوب می‌شود، شبکه غیرمتمرکز بیت کوین این فرصت را فراهم کرده است که بیت کوین به‌عنوان یک وسیله مبادله یا یک دارایی معاملاتی مورد استفاده قرار بگیرد. ساختار نودها و ماینرهای شبکه بیت کوین این امکان را برای سرمایهگذاران فردی یا سازمان‌ها فراهم کرده است که پرداخت‌های خود را در سرتاسر جهان و بدون نیاز به سرویس‌های واسطه انجام دهند.
با توجه به شاخص حجم کل معاملات بیت کوین (صرفا با در نظر گرفتن معاملات اقتصادی حقیقی)، حجم روزانه معاملات شبکه بیت کوین در طول ۳۶۵ روز گذشته به‌طور میانگین ۸.۷ میلیارد دلار و حجم کل معاملات بیت کوین در یک سال اخیر حدود ۳.۲ تریلیون دلار است.
رشد ارزش بازار تحقق‌یافته و حجم معاملات بیت کوین نوعی شواهد تجربی هستند و نشان می‌دهند که بر خلاف عقیده منتقدان، بیت کوین هم کاربرد دارد و هم ارزش ذاتی.
دامیننس بیت کوین
حالا که مسیر رشد و تبدیل شدن بیت کوین به یک دارایی کلان (اصلی و بزرگ) را بررسی کردیم، بهتر است خود بازار بیت کوین را نیز در نظر بگیریم و دامیننس (تسلط) بیت کوین را نسبت به کل بازار ارز دیجیتال ارزیابی کنیم.
از زمان سقوط صرافی FTX که در ماه نوامبر ۲۰۲۰ اتفاق افتاد، دامیننس بیت کوین تا الان در یک روند صعودی بوده است و از ۳۸٪ به ۵۹٪ رسیده است. این نشان می‌دهد که بخش زیادی از سرمایه این حوزه، از سایر ارزهای دیجیتال به بیت کوین منتقل شده است.
بخشی از این انتقال سرمایه به این دلیل است که ETFهای اسپات بیت کوین در آمریکا دسترسی سرمایهگذاران نهادی به بیت کوین را آسان‌تر کرده‌اند. از طرف دیگر، بیت کوین به‌عنوان یک دارایی کمیاب شناخته می‌شود و بسیاری از سرمایهگذاران از آن به‌عنوان پوشش ریسک در برابر کاهش ارزش ارزهای فیات استفاده می‌کنند.
اگر ارزش بازار بیت کوین را با ارزش بازار آلت کوین‌ها (به جز اتریوم و استیبل کوین‌ها) مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که یک واگرایی رو به رشد بین آن‌ها تشکیل شده است. برای درک بهتر این مسئله، می‌توانیم رشد ارزش بازار بیت کوین و آلت کوین‌ها را در بازه کف ۲۰۲۲ تا الان با هم مقایسه کنیم.
- رشد ارزش بازار بیت کوین: از ۳۶۳ میلیارد دلار به ۱.۹۳ تریلیون دلار (۵.۳ برابر)
- رشد ارزش بازار آلت کوین‌ها: از ۱۹۰ میلیارد دلار به ۸۹۲ میلیارد دلار (۴.۷ برابر)
با اینکه یک واگرایی بین ارزش بازار بیت کوین و آلت کوین‌ها در حال شکل‌گیری است، همچنان یک همبستگی قوی بین این دو بازار وجود دارد. این نشان می‌دهد که عامل واگرایی این دو بازار، تفاوت نرخ رشد آن‌ها نیست؛ بلکه تفاوت سرمایه ورودی به این دو بازار است. در واقع، سرمایه ورودی به بازار بیت کوین بیشتر از سرمایه ورودی به بازار آلت کوین‌ها است.
با توجه به اینکه بیت کوین بخش زیادی از سرمایه ورودی به حوزه ارز دیجیتال را به خود اختصاص داده است، انتظار می‌رود که رشد دامیننس بیت کوین ادامه پیدا کند (اما معکوس شدن روند دامیننس به معنی انتقال سرمایه به آلت کوین‌ها خواهد بود).
وضعیت تقاضای جدید در بازار بیت کوین
با توجه به اینکه قیمت بیت کوین سطح روانی ۱۰۰ هزار دلار را شکسته است، انتظار می‌رود که میزان سرمایه‌گذاری در بیت کوین به‌طور چشمگیری افزایش پیدا کند. برای ارزیابی صحت این ادعا، می‌توانیم از شاخص RHOLD کمک بگیریم. این شاخص نشان می‌دهد که چه درصدی از ثروت بازار بیت کوین به کوین‌های خریداری‌شده در سه ماه اخیر اختصاص یافته است. در نمودار بعدی می‌توان دید که این شاخص (تقاضای جدید) پس از ثبت رکورد تاریخی در ابتدای چرخه فعلی، در طول ۱۲ ماه اخیر دوباره به‌طور چشمگیر رشد کرده است.
تقاضای جدید در چرخه فعلی کم نیست؛ اما سرمایه اختصاص یافته به کوین‌های زیر ۳ ماه در مقایسه با سایکل‌های قبل بیت کوین بسیار کمتر است. این نشان می‌دهد که دیگر از تقاضای جدید و قدرتمندی که اکثرا به‌صورت ناگهانی و جهشی در بازار بیت کوین به وجود می‌آمد، خبری نیست.
جالب است که تمام چرخه‌های قبلی بیت کوین تقریبا به فاصله ۱ سال از اولین شکست ATH قبلی به پایان رسیده‌اند. در حالی که اولین ATH جدید چرخه فعلی در ماه مارس ۲۰۲۴ (اسفند ۱۴۰۲) ثبت شد. این نشان می‌دهد که چرخه فعلی با چرخه‌های قبل متفاوت است.
اگر صرفا کیف پول‌های کوچک بیت کوین را (که ارزش موجودی آن‌ها کمتر از ۱۰ هزار دلار است) زیر نظر بگیریم، متوجه می‌شویم که حجم این کیف پول‌ها در مقایسه با ATH سال ۲۰۲۱ شدیدا کاهش یافته است. این در حالی است که حجم کل معاملات بیت کوین در چرخه فعلی به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته و قیمت بیت کوین بسیار بیشتر شده است.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که تقاضای جدید برای بیت کوین در چرخه فعلی بیشتر از سمت سرمایهگذاران نهادی و بزرگ ایجاد شده است؛ نه سرمایهگذاران خرد و سازمان‌های کوچک.
برای درک بهتر این موضوع می‌توانیم از داده‌های تحلیل جستجوی گوگل انلیتیکس (Google Analytics) کمک بگیریم. علی‌رغم رشد و پیشرفت بیت کوین، میزان جستجوی بیت کوین در گوگل بسیار کمتر از سطوحی است که در فاز سرخوشی بازار صعودی ۲۰۲۱ مشاهده شده بود.
جامعه روبه‌رشد سرمایهگذاران بیت کوین
علی‌رغم اینکه ساختار و کد اجماع پروتکل بیت کوین کاملا ثابت است، واکنش بازار و سرمایهگذاران به بیت کوین یک فرایند پویا و در حال تکامل است. فضای قانون‌گذاری بازار ارزهای دیجیتال دائما در حال تغییر است و ابزارهای مالی جدید مثل بازار مشتقه و ETFها هر روز پیشرفته‌تر می‌شوند. با رشد محیط اطراف بیت کوین (حوزه ارز دیجیتال)، ساختار سرمایهگذاران بیت کوین نیز تغییر می‌کند. ترکیب سرمایهگذاران بیت کوین در چرخه فعلی تا حد زیادی تغییر کرده است.
اگر تغییرات موجودی سرمایهگذاران خرد (دسته میگو و خرچنگ با موجودی کمتر از ۱۰ BTC) را زیر نظر بگیریم، متوجه می‌شویم که در سال‌های اخیر الگوی رفتاری این دسته از سرمایهگذاران به‌شدت تغییر کرده است.
در بازارهای صعودی ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷، خرید و انباشت قابل‌توجهی از طرف این دسته از سرمایهگذاران مشاهده می‌شد که معمولا در اوج فاز سرخوشی اتفاق می‌افتاد. این الگو دیگر در چرخه فعلی بیت کوین تکرار نشده است. در این سایکل، دسته سرمایهگذاران خرد خریدهای سنگینی در فازهای اصلاح و پول‌بک قیمت انجام داده‌اند و با صعود بیت کوین به ATH جدید، بخشی از دارایی‌های خود را فروخته‌اند.
این موضوع نشان می‌دهد که پایگاه یا جامعه سرمایهگذاران بیت کوین (حتی سرمایهگذاران خرد) آگاه‌تر، بالغ‌تر و پیچیده‌تر شده است.
از طرف دیگر، راه‌اندازی ETFهای اسپات در آمریکا دسترسی به بیت کوین را برای سرمایهگذاران نهادی آسان‌تر کرده و امکان سرمایه‌گذاری قانونی در بیت کوین را برای شرکت‌های بزرگ فراهم کرده است. این اتفاق باعث شده است که موج نهفته‌ای از سرمایه نهادی به بازار بیت کوین وارد شود. با گذشت ۱۲ ماه از زمان راه‌اندازی این ETFها، خالص سرمایه ورودی به ETFهای بیت کوین به بیش از ۴۰ میلیارد دلار رسیده است و کل سرمایه تحت مدیریت این صندوق‌ها بیشتر از ۱۲۰ میلیارد دلار است.
اگر جدول سهامداری سرمایهگذاران IBIT (صندوق بورسی بیت کوین iShares) را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که تقاضای قابل‌توجهی از سمت سرمایهگذاران نهادی وجود دارد و این تاکیدی بر این موضوع است که بیت کوین سرمایهگذاران حرفه‌ای و پیشرفته‌تری را به سمت خود جذب کرده است.
کاهش نوسانات قیمت بیت کوین
یکی از مزیت‌های تحلیل آنچین این است که به کمک داده‌های درون‌شبکه می‌توانیم رفتار سرمایهگذاران بیت کوین را در دوره‌های ترس مثل دراوداون و پول‌بک قیمت ارزیابی کنیم.
اگر حجم ضررهای تحقق‌يافته یا نقدشده (Realized Loss) را در بازار صعودی اخیر بیت کوین باهم مقایسه کنیم، می‌بینیم که چرخه فعلی از این نظر پایدارترین چرخه بیت کوین است. در این سایکل تنها اتفاقی که در آن هولدرهای بیت کوین ضرر قابل‌توجهی را متحمل شدند، معاملات حمل‌ارزی ین (Yen) در روز ۵ آگوست (۱۵ مرداد ۱۴۰۳) بود. به جز این اتفاق، ضرر نقدشده سرمایهگذاران نسبت به دوره‌های قبل بسیار کمتر است و در سطوح پایین مانده است. این نشان می‌دهد که جامعه سرمایهگذاران بیت کوین صبورتر و انعطاف‌پذیرتر شده‌اند و حساسیت آن‌ها نسبت به تغییرات قیمت کمتر شده است.
در نتیجه، ساختار چرخه فعلی بیت کوین با سایکل‌های قبل متفاوت است. چرخه ۲۰۱۵ – ۲۰۱۸ پر از دوره‌های تسلیم و اصلاح قیمت بود. در سایکل ۲۰۱۹ – ۲۰۲۲ نوسانات حتی از چرخه قبل آن نیز شدیدتر بود و در نتیجه اتفاقاتی مثل کلاهبرداری PlusToken (اواسط ۲۰۱۹)، شیوع ویروس کووید ۱۹ (مارس ۲۰۲۰) و مهاجرت بزرگ ماینرهای بیت کوین (اواسط ۲۰۲۱)، چندین بار شاهد رخ دادن فاز تسلیم و تشکیل کف قیمتی عمیق برای بیت کوین بودیم.
طیف نوسانات بیت کوین نیز تغییر کرده است. نوساناتی که در چرخه فعلی بیت کوین ثبت شده است، نسبت به بازارهای صعودی قبل بسیار کمتر است. در دو بازار صعودی قبل، نوسانات سه‌ماهه قیمت بیت کوین بین ۸۰٪ تا ۱۰۰٪ بوده است؛ اما در چرخه فعلی، نوسانات ثبت‌شده در بازه سه‌ماهه کمتر از ۵۰٪ است.
کاهش نوسانات و رفتار صبورانه سرمایهگذاران باعث شده است که ساختار قیمت بیت کوین پایدارتر و باثبات‌تر شود. چرخه ۲۰۲۳ – ۲۰۲۵ (سایکل فعلی) تا به الان عمدتا از صعودهای پلکانی تشکیل شده است؛ یعنی هر روند صعودی با یک دوره اصلاح و تثبیت متناسب همراه بوده است.
علاوه بر این، دراوداون بیت کوین نیز به کمترین مقدار خود رسیده است و میزان افت قیمت بیت کوین نسبت به ATH خود در چرخه فعلی، کمتر از تمام سایکل‌های قبلی بیت کوین است.
جمع‌‌بندی
بیت کوین مسیر تبدیل شدن به یک دارایی کلان را همچنان با قدرت طی می‌کند. بازار بیت کوین دائما در دسترس است و تعطیلی ندارد. به‌لطف این ویژگی، سرمایهگذاران می‌توانند نظرات و تصمیمات خود را هر لحظه در بازار اعمال کنند. از طرف دیگر، بیت کوین نقدینگی بالایی دارد و سرمایهگذاران می‌توانند معاملات سنگینی را در این بازار انجام دهند.
خالص سرمایه ورودی به بازار بیت کوین بیش از ۸۵۰ میلیارد دلار است و میانگین حجم معاملات روزانه بیت کوین به ۹ میلیارد دلار می‌رسد. این پیشرفت‌ها پاسخی به منتقدان بیت کوین است که نقش بیت کوین به‌عنوان یک روش معاملاتی و یک دارایی ذخیره ارزش را زیر سوال می‌برند.
تغییرات جدیدی که در فضای قانون‌گذاری حوزه ارز دیجیتال رخ می‌دهد، باعث پیشرفت و تحول ساختار سرمایهگذاران بیت کوین شده است و سرمایهگذاران نهادی بزرگ و حرفه‌ای به بازار بیت کوین راه یافته‌اند. افزایش صبر و پایداری جامعه سرمایهگذاران بیت کوین و کاهش حساسیت سرمایهگذاران به تغییرات قیمت باعث شده است که دراوداون‌ها و نوسانات قیمت بیت کوین به حداقل برسد.
