
در چند سال گذشته، توجه بسیاری از سرمایهگذاران به ارزهای دیجیتال و ابزارهای جدید مالی جلب شده است. یکی از جذابترین این ابزارها، صرافی غیرمتمرکز (DEX) است که معاملهگران را از وابستگی به نهادهای متمرکز بینیاز کرده و امکان معامله مستقیم داراییهای دیجیتال را فراهم میکند. شبکه ترون (Tron) بهدلیل کارمزد بسیار پایین و سرعت بالای پردازش تراکنشها، که بهویژه برای معاملهگران خرد اهمیت فراوانی دارد، به بستری محبوب برای توسعه صرافی های غیرمتمرکز تبدیل شده است.
گزارشها نشان میدهد که بیش از ۸۰ میلیارد دلار تتر (USDT) معادل حدود ۶۳ درصد از کل عرضه این استیبل کوین روی شبکه ترون در گردش است و روزانه بیش از ۲۱ میلیارد دلار تراکنش در این شبکه انجام میشود. این حجم عظیم تبادلات نشان میدهد که ترون در زمینه انتقال استیبل کوینها و توکنها به یک استاندارد تبدیل شده است. در این مطلب به معرفی بهترین صرافیهای غیرمتمرکز بر بستر ترون میپردازیم.
سانسواپ (SunSwap)

سانسواپ مهمترین صرافی غیرمتمرکز ترون است که پس از ادغام Sun.io و نسخه قدیمی JustSwap به شکل فعلی در سال ۲۰۲۲ معرفی شد. این پلتفرم از مدل بازارساز سنتی (AMM) استفاده میکند و هر استخر نقدینگی شامل جفتتوکنهای TRC‑۲۰ است. کاربران میتوانند با تامین نقدینگی در استخرها، سهمی از کارمزد معاملات دریافت کنند. میزان کارمزد استاندارد در سانسواپ برابر با ۰.۳ درصد در هر معامله است که ۰.۲۵ درصد به تامینکنندگان نقدینگی و ۰.۰۵ درصد به استخر پاداش توکن سان (SUN) اختصاص مییابد. وجود توکن سان علاوه بر مدل پاداشدهی، نقش حاکمیت در امور پلتفرم را نیز دارد و دارندگان آن میتوانند در تصمیمات آینده مشارکت کنند.
طبق گزارش وبسایتهای مالی، سانسواپ بزرگترین صرافی ترون از نظر ارزش کل قفلشده (TVL) محسوب میشود و بیش از ۶۶۵ میلیون دلار در استخرهای آن قرار دارد. این حجم بالای نقدینگی باعث شده معاملات بزرگ با لغزش قیمت اندکی انجام شود. همچنین سانسواپ با اتصال به سرویس WalletConnect، امکان اتصال آسان کیف پولهای مختلف از جمله TronLink و کیف پولهای موبایلی را فراهم میکند. از دید امنیتی، این پلتفرم تاکنون گزارش هک جدی نداشته و تیم توسعهدهنده بهروزرسانیهای منظم ارائه میدهد.
علاوه بر معامله ساده، سانسواپ قابلیت فارمینگ و استیک توکن سان را نیز ارائه میدهد. کاربران میتوانند با سپردهگذاری توکن سان یا جفتارزهای خاص، پاداش اضافی دریافت کنند. نکته قابل توجه آن است که با وجود امکانات متعدد، سانسواپ فقط از شبکه ترون پشتیبانی میکند؛ بنابراین امکان تبادل بینزنجیره ای در این پلتفرم وجود ندارد و معاملهگران برای انتقال دارایی به شبکههای دیگر باید از پل ها یا صرافیهای دیگری استفاده کنند.
SunSwap V2
این نسخه، یک «بازارساز خودکار» (AMM) سنتی است که بر اساس مدلی مشابه Uniswap V2 عمل میکند.
در این مدل، ارائهدهندگان نقدینگی (LP) دو توکن را به نسبت ارزشی برابر در استخری واریز میکنند و نقدینگی آنها در یک محدوده قیمتی بینهایت (از صفر تا بینهایت) توزیع میشود.
کارمزد معاملات در V2 ثابت و برابر با ۰.۳ درصد است. از این مبلغ، ۰.۲۵ درصد به عنوان پاداش به ارائهدهندگان نقدینگی و ۰.۰۵ درصد به استخر دارندگان توکن حاکمیتی SUN اختصاص مییابد. صرافی SunSwap V2 گزینهای ایدهآل برای کاربرانی است که به دنبال سادگی هستند.
SunSwap V3
نسخه سوم سانسواپ که در سال ۲۰۲۳ راهاندازی شد. این نسخه از مدل پیشرفته «بازارساز نقدینگی متمرکز» (CLMM) استفاده میکند. در مدل CLMM، ارائهدهندگان نقدینگی میتوانند سرمایه خود را به جای توزیع در محدوده بینهایت، در بازههای قیمتی مشخص و دلخواه متمرکز کنند.
برای مثال، در یک استخر استیبل کوین مانند USDT/USDD، یک تامینکننده نقدینگی میتواند ۹۹ درصد نقدینگی خود را فقط در بازه قیمتی ۰.۹۹ تا ۱.۰۱ دلار متمرکز کند. این رویکرد به طور چشمگیری «کارایی سرمایه» را افزایش میدهد، زیرا سرمایه تامینکننده فقط در جایی که معاملات واقعی اتفاق میافتد، فعال است. این مدل به سرعت به انتخاب اول معاملهگران حرفهای تبدیل شد، تا جایی که طبق گزارشها، در سهماهه دوم ۲۰۲۴، صرافی SunSwap V3 به تنهایی حدود ۶۷ درصد از کل حجم معاملات DEX در شبکه ترون را پردازش کرده است. V3 یک ابزار قدرتمند اما پیچیده است که نیاز به مدیریت فعال پوزیشن دارد.
SunPerp (سانپِرپ)

این پلتفرم که در سال ۲۰۲۵ راهاندازی شد، اولین صرافی غیرمتمرکز بومی در ترون برای معاملات «آتی دائمی» (Perpetual Futures) است. SunPerp با هدف ترکیب تجربه کاربری روان صرافیهای متمرکز با امنیت و عدم نگهداری دارایی صرافیهای غیرمتمرکز ساخته شده است. این پلتفرم به طور مستقیم از نقدینگی عظیم USDT در شبکه ترون بهره میبرد و به معاملهگران اجازه میدهد تا به معاملات اهرمی بپردازند. SunPerp پاسخ مستقیم ترون به پلتفرمهای مشتقه محبوب در زنجیرههای دیگر مانند هایپر لیکویید (Hyperliquid) است.
جاست مانی (JustMoney)

جاست مانی یک اکوسیستم چندمنظوره روی ترون است که در ابتدا با صرافی غیرمتمرکز JustMoney Swap شناخته شد. این پلتفرم نخستین سواپ چندزنجیره ای روی ترون بهشمار میرود و از توکنهای مالیاتی (taxed tokens) نیز پشتیبانی میکند. هزینه هر معامله در این صرافی ۰.۳ درصد است؛ ۰.۲۵ درصد به تامینکنندگان نقدینگی و ۰.۰۵ درصد برای خرید و سوزاندن توکن JM مصرف میشود. نکته مهم آن است که لیست کردن توکنهای جدید در این پلتفرم رایگان است، اما پروژه ها باید برای ایجاد استخر، نقدینگی کافی ارائه دهند.
جاست مانی علاوه بر سواپ معمولی، ابزارهای متنوعی برای توسعهدهندگان و کاربران فراهم کرده است. این پلتفرم ویجتهای رایگان سواپ ارائه میدهد تا وبسایتها بتوانند سرویس تبدیل توکن را در صفحات خود اضافه کنند. همچنین قابلیت صرافی «اسپات» (JustMoney Spot) امکان ثبت سفارش محدود (Limit Order) را فراهم کرده است که در صرافیهای غیرمتمرکز کمتر مشاهده میشود. سرویس پرداخت و صدور فاکتور نیز برای پذیرش ارز دیجیتال از مشتریان و صدور فاکتور آنلاین کاربرد دارد.
یکی از ویژگیهای برجسته جاست مانی، پل بینزنجیره ای آن است. این پل از زنجیره های ترون، بایننس اسمارت چین، پالیگان، اتریوم و بیت تورنت پشتیبانی کرده و با استفاده از مکانیسمهای سوزاندن و ضرب یا قفل و آزادسازی، امکان انتقال داراییها را بین زنجیرهها فراهم میکند. اگرچه مبلغ نقدینگی و تعداد توکنهای فهرست شده در این پلتفرم کمتر از سنسواپ است، اما انعطاف پذیری آن و پشتیبانی از توکنهای مالیاتی و ابزارهای جانبی، جاست مانی را به گزینهای جذاب برای پروژههای جدید و کاربران متخصص تبدیل کرده است.
UniFi Protocol (یونیفای پروتکل)
پروتکل UniFi (با نماد UNFI) دومین پلتفرم بزرگ DeFi در ترون از نظر ارزش قفل شده است. نقطه قوت و تمایز اصلی UniFi، ماهیت «چند زنجیرهای» آن است. این پروتکل به طور همزمان بر روی چندین بلاکچین از جمله ترون، اتریوم و زنجیره هوشمند بایننس (BNB Smart Chain) فعالیت میکند.

صرافی غیرمتمرکز این پروتکل با نام uTrade (یوترید) شناخته میشود. نسخه دوم uTrade که بر روی ترون راهاندازی شده، مستقیما با کیف پول ترونلینک (TronLink) یکپارچه است. UniFi برای کاربرانی طراحی شده است که به دنبال یک پلتفرم واحد برای مدیریت داراییها، استیکینگ و ایجاد پل (Bridge) بین اکوسیستمهای مختلف بلاکچینی هستند.
USWAP (یوسواپ)
یوسواپ (USWAP) یک فورک یا نسخه اصلاحشده از مدل محبوب Uniswap V2 است که بر روی شبکه ترون پیادهسازی شده است. ارزش منحصربهفرد این پلتفرم، تمرکز بر «ایمنی» است. USWAP خود را به عنوان «اولین DEX ایمن» در ترون معرفی میکند.
تیم توسعهدهنده این پلتفرم ادعا میکند که برخلاف سایر DEXها که اجازه لیست شدن به هر توکنی را میدهند، USWAP فقط پروژهها و توکنهایی را لیست میکند که توسط تیم Eclipcity یا USWAP به طور رسمی «تایید و ممیزی» شده باشند. این پلتفرم همچنین خدمات جانبی مانند لانچپد IDO و بازار NFT را ارائه میدهد.
ایکس وای فایننس (XY Finance)

ایکس وای فایننس یک تجمیع کننده نقدینگی و صرافی غیرمتمرکز چندزنجیرهای است که خدمات متنوعی برای دیفای، گیمفای و توکنهای NFT ارائه میدهد. این پلتفرم در دو بخش اصلی فعالیت میکند: X Swap که سریعترین و ارزانترین سواپهای بین زنجیرهها را فراهم میکند و Y Pool که به تامینکنندگان نقدینگی فرصت میدهد بدون مواجهه با ریسک ضرر ناگهانی، سود کسب کنند. هدف این پلتفرم جمعاوری نقدینگی از بازارهای مختلف و یافتن بهترین نرخ تبدیل برای کاربران است.
ایکس وای فایننس در شبکههای مختلفی از جمله ترون، اتریوم، پالیگان و زنجیرههای لایه دوم فعال است. این صرافی با رابط کاربری ساده و اتصال آسان کیف پول، امکان سواپ بین توکنها و حتی خرید و فروش برخی توکنهای NFT را برای کاربران فراهم میکند. توکن XY که ارز بومی این شبکه است، در مدیریت پروتکل و تقسیم پاداشها نقش دارد. مزیت این پلتفرم نسبت به برخی رقبا، امکان کسب سود پایدار از طریق Y Pool است که ریسک ضرر ناگهانی را کاهش میدهد و برای سرمایهگذاران محتاط مناسب است.
مزایا و چالش های استفاده از صرافیهای غیرمتمرکز ترون
استفاده از صرافیهای غیرمتمرکز بر بستر ترون علاوه بر مزایای زیاد، با معایبی هم همراه است که آشنایی با آنها برای هر کاربری، ضروری است.

مزایا
۱. کارمزد پایین و سرعت بالا: بهدلیل ویژگیهای فنی ترون، صرافیهای غیرمتمرکز روی این شبکه میتوانند معاملات را با هزینه بسیار پایین و سرعت بالا انجام دهند. این ویژگی بهخصوص برای معاملات خرد جذاب است و باعث میشود کاربران بتوانند با سرمایههای کوچک نیز در دیفای شرکت کنند.
۲. غیرحضانتی بودن: کاربران همیشه کنترل کامل داراییهای خود را حفظ میکنند و نیاز نیست داراییها را به صرافی بسپارند. این موضوع ریسک هک شدن صرافیهای متمرکز و مسدود شدن حسابها را حذف میکند.
۳. دسترسی به استیبل کوین ها: با توجه به حضور پررنگ تتر و استیبل کوینهای دیگر روی ترون، نقدینگی زیادی در اختیار صرافیهای غیرمتمرکز قرار دارد. این نقدینگی باعث کاهش لغزش قیمت و امکان معاملات بزرگ میشود.
۴. نوآوری و خدمات متنوع: برخی صرافیها علاوه بر سواپ ساده، خدماتی مانند فارمینگ، استیکینگ، پشتیبانی از توکنهای مالیاتی، سفارش محدود و پلهای بینزنجیرهای ارائه میدهند. این تنوع خدمات باعث میشود کاربران بتوانند استراتژیهای سرمایهگذاری متنوعی را اجرا کنند.
چالشها و ریسکها
۱. ریسک قرارداد هوشمند: هرچند برخی پلتفرمها ممیزی میشوند، همیشه احتمال آسیبپذیری در قراردادهای هوشمند وجود دارد. حملات هکری یا خطاهای کدنویسی میتواند منجر به از دست رفتن داراییها شود.
۲. نوسان و لغزش قیمت: با وجود نقدینگی مناسب، در برخی استخرها ممکن است حجم معاملات کافی نباشد و نوسان یا لغزش قیمت رخ دهد. کاربران باید پیش از انجام معامله، میزان لغزش و هزینه کلی را بررسی کنند.
۳. ریسک ضرر ناگهانی: تامینکنندگان نقدینگی در استخرهای AMM ممکن است با پدیده ضرر ناگهانی مواجه شوند؛ بهخصوص زمانی که قیمت داراییها نوسان شدید داشته باشد.
۴. پیچیدگی پلها: استفاده از پلهای بینزنجیره ای میتواند مشکلاتی مانند تاخیر، کارمزد بیشتر و ریسکهای امنیتی ایجاد کند. کاربران باید بدانند که انتقال دارایی بین زنجیرهها همیشه همراه با ریسکهایی است و بهتر است از پلهای معتبر و مطمئن استفاده کنند.
جمعبندی
اکوسیستم دیفای روی شبکه ترون طی چند سال اخیر رشد چشمگیری داشته و امروزه شاهد حضور صرافیهای غیرمتمرکز متعددی با ویژگیهای متنوع در این شبکه هستیم. سنسواپ بهعنوان بزرگترین و اصلیترین صرافی ترون، نقدینگی بالا، رابط کاربری ساده و نظام پاداشدهی مشخصی دارد. جاست مانی با پشتیبانی از توکنهای مالیاتی، پل چندزنجیره ای و ابزارهای جانبی مانند سفارش محدود و پرداخت آنلاین، گزینهای نوآورانه محسوب میشود. ایکس وای فایننس، اپن اوشن و روبیک همگی بر روی ارائه خدمات بینزنجیره ای تمرکز کردهاند و هر کدام تلاش میکنند بهترین نرخها و کارایی را برای کاربران فراهم کنند.
انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز بر روی ترون به نیازها و استراتژیهای فردی بستگی دارد. با بررسی امکانات و ویژگیهای هر صرافی میتوانید مناسبترین گزینه را انتخاب کنید.
سوالات متداول
خیر؛ در پلتفرمهایی مانند سنسواپ و جاست سواپ کارمزد ثابت وجود دارد (۰.۳ درصد)، اما در تجمیعکنندههایی مانند اپن اوشن، کارمزد بسته به شبکه و مسیر انتخابی متفاوت است. کاربران باید پیش از انجام معامله هزینه نهایی را بررسی کنند.
سانسواپ بزرگترین صرافی ترون از نظر ارزش قفلشده است و ساختار سادهتری دارد. این پلتفرم فقط روی ترون فعالیت میکند، اما کارمزد و پاداش مشخصی برای توکن سان دارد. جاست مانی علاوه بر سواپ معمولی، امکان پشتیبانی از توکنهای مالیاتی، سفارش محدود، ویجتهای رایگان و پل بینزنجیرهای را فراهم کرده است، ولی نقدینگی آن کمتر است.
خیر؛ اکثر صرافیهای غیرمتمرکز مانند سانسواپ، جاست مانی و ایکس وای فایننس نیازی به KYC ندارند، زیرا کاربران مستقیما با کیف پولهای خود متصل میشوند. تنها در صورتی که از تجمیعکنندههایی استفاده شود که به نقدینگی صرافیهای متمرکز متصل هستند، ممکن است نیاز به احراز هویت وجود داشته باشد.
کاربران میتوانند با استیک کردن توکن TRX و دریافت انرژی و پهنای باند، هزینه تراکنشهای خود را کاهش دهند. علاوه بر این، انتخاب مسیرهای بهینه در تجمیعکنندههای بینزنجیره ای میتواند کارمزد نهایی را کاهش دهد.
ایکس وای فایننس بهطور خاص تمرکز ویژهای روی داراییهای مرتبط با بازی ها و NFT دارد و امکان معامله برخی توکنهای NFT را فراهم میکند. صرافیهای دیگر عمدتا بر توکنهای استاندارد تمرکز دارند، اما ممکن است از طریق پلها یا ادغام با بازارهای NFT این امکان را در آینده اضافه کنند.
کارمزد شبکه (Network Fee) هزینهای است که شما برای پردازش تراکنش خود به بلاک چین ترون میپردازید. این هزینه از طریق «انرژی» و «پهنای باند» محاسبه میشود و اگر TRX کافی فریز کرده باشید، میتواند صفر باشد. کارمزد معاملات (Trading Fee) درصدی (مثلا ۰.۳ درصد در SunSwap V2) از مبلغ معامله شما است که توسط خود پروتکل DEX کسر شده و به عنوان پاداش به ارائهدهندگان نقدینگی و گاهی به خود پروتکل پرداخت میشود.
کیف پول TronLink (ترونلینک) به طور گسترده به عنوان بهترین گزینه برای کاربران فعال DeFi در ترون در نظر گرفته میشود. دلیل اصلی، یکپارچگی کامل آن با اکوسیستم و قابلیت مدیریت بومی و آسان منابع شبکه (انرژی و پهنای باند) است که برای انجام تراکنشهای مکرر و رایگان در دیفای، حیاتی است.



