ذخیره استراتژیک ارز دیجیتال چیست؟ چه کشورهایی بیت کوین دارند؟

ذخایر استراتژیک از جمله مواردی است که از سطوح شرکتی گرفته تا سطوح نهادی و دولت‌ها با آن درگیر هستند. این موضوع یکی از مهم‌ترین مسائل به‌خصوص برای دولت‌هاست تا در مواقع بحران مالی و اقتصادی از این ذخایر استفاده کنند. ذخایر استراتژیک توانایی بازدارندگی از نوسانات اقتصادی، مدیریت بحران و مدیریت ریسک را برای دولت‌ها به ارمغان می‌آورند. از همین جهت این ذخایر اهمیت بسیار بالایی دارند. این ذخایر معمولاً از طلا، دلار و دیگر دارایی‌های امن و باثبات تشکیل می‌شوند. در سال‌های اخیر، رشد چشم‌گیر ارزش بیت کوین، این ارز دیجیتال را به‌عنوان یک رقیب جدی برای دیگر دارایی‌های مرسوم ذخایر استراتژیک معرفی کرده است و رفته‌رفته کشورهای مختلف به قانون‌گذاری و خرید بیت کوین و قرار دادن آن در سبد دارایی‌های ذخایر استراتژیک خود روی می‌آورند. اما ذخایر استراتژیک ارزهای دیجیتال و به‌خصوص بیت کوین چیست و چه کشورهایی در این زمینه پیش‌رو هستند؟ مزایا و چالش‌های موجود بر سر راه استفاده از بیت کوین به‌عنوان یک دارایی ذخیره استراتژیک چیست؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها و دانستن موارد دیگر در رابطه با ذخایر استراتژیک و ذخایر استراتژیک بیت کوین با ما در این مقاله همراه باشید.

ذخایر استراتژیک چیست؟

ذخایر استراتژیک مجموعه دارایی‌های حیاتی هستند که توسط یک کشور یا دولت نگهداری می‌شوند. از این دارایی‌ها برای جلوگیری از نوسانات و ناپایداری‌های اقتصادی، جلوگیری از بحران‌های اقتصادی و مدیریت آنها در صورت وقوع یا مدیریت ریسک‌های ژئوپولیتیکی استفاده می‌شود. هدف‌ اصلی ذخیره این دارایی‌ها حفظ پایداری مالی و امنیت اقتصادی و همچنین رقابت در اقتصاد جهانی است. معمولاً دارایی‌هایی که برای ذخایر استراتژيک در نظر گرفته می‌شوند ارزش بالایی دارند و مورد پذیرش عموم قرار دارند. علاوه بر اینها، این دارایی‌ها امنیت و پایداری مناسبی دارند و نقدشوندگی آنها نیز بالاست. در سطوح شرکتی، از ذخایر استراتژیک برای کمک به کسب‌وکار و شرکت مورد نظر استفاده می‌شود. مواردی چون پایداری مالی، پایین آوردن ریسک و حمایت از رشد بلندمدت شرکت از این دست موارد هستند. ذخایر استراتژیک در دوره‌هایی که در رابطه با وضعیت اقتصادی عدم قطعیت وجود دارد، معمولاً به‌عنوان اولین سپر دفاعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مثال، بیت کوین نسبت به ارزهای فیات یک مورد بازدارنده بسیار عالی در مقابل تورم است و می‌تواند به‌طور مستقیم از ارزش دارایی‌های یک شرکت یا دولت محافظت کند.

ذخایر استراتژیک سنتی مرسوم چه دارایی‌هایی هستند؟

ذخایر استراتژیک سنتی شامل موارد زیر می‌شود:

طلا

این دارایی در سراسر دنیا به‌عنوان یک دارایی پایدار برای ذخیره ارزش شناخته می‌شود و عموماً‌ در سبد تمامی شرکت‌ها، نهادها و دولت‌ها به‌عنوان یک ذخیره استراتژیک قرار دارد. در زمان عدم ثبات اقتصادی، جنگ، بلایای طبیعی و دیگر موارد خاص سرمایه‌گذاران معمولاً روی به خرید و ذخیره استراتژيک طلا می‌آورند. همچنین مزیت طلا کمیاب بودن آن و مقاومت بالای آن در مقابل تورم است که این دارایی را به یک گزینه جذاب برای ذخیره استراتژیک تبدیل می‌کند.

ارز فیات خارجی

معمولاً دلار ایالات متحده آمریکا را شامل می‌شود. این ارزها برای حمایت و پشتیبانی از مبادلات و معاملات و پرداخت‌های بین‌المللی بسیار مهم هستند و می‌توان آنها را به‌عنوان ذخیره استراتژیک بسیاری از دولت‌ها دید.

حق برداشت ویژه (SDR)

حق برداشت ویژه (Special Drawing Rights) به دارایی‌های مکمل ذخیره ارزی اشاره دارد که توسط صندوق بین‌المللی پول (IMF) نگهداری می‌شود و در مواقع نیاز به کشورهای عضو این صندوق تخصیص پیدا می‌کند.

همچنین لازم به ذکر است که ایالات متحده سال‌هاست که از نفت خام نیز به‌عنوان یکی از ذخایر استراتژيک خود استفاده می‌کند. کانادا تنها دارنده سیروپ (شیره) درخت افرا (Maple Syrup) به عنوان یک دارایی ذخایر استراتژیک است و چین هم از فلزات، دانه و غله جات و نوعی گوشت خوک به‌عنوان بخشی از ذخایر استراتژیک خود استفاده می‌کند.

این موارد نشان‌دهنده این موضوع هستند که دارایی‌هایی که به‌عنوان ذخایر استراتژیک در نظر گرفته می‌شوند ترکیبی از ویژگی‌هایی چون پایداری، مقبولیت جهانی، نقدشوندگی بالا و گردش آسان در سطوح جهانی هستند. در سال‌های اخیر بیت کوین نیز خود را به‌عنوان یک دارایی با ارزش که دارای ویژگی‌های ذکرشده است مطرح کرده است و از آن به‌عنوان جایگزین احتمالی طلا یاد می‌شود.

ذخایر استراتژیک ارزهای دیجیتال و بیت کوین چیست؟

در سال‌های اخیر و با رشد چشم‌گیر ارزش بیت کوین و پذیرش این ارز دیجیتال در جوامع، دولت‌ها و حاکمیت‌ها در سراسر جهان این پرسش مطرح می‌شود که آيا بیت کوین می‌تواند جایگزین دارایی‌ها سنتی ذخایر اسراتژیک شود یا حداقل خود را در کنار این دارایی‌ها به‌عنوان یک ذخیره استراتژیک جای دهد یا خیر. بحث‌های زیادی در سال‌های اخیر در این رابطه شکل گرفته و موافقان و مخالفان زیادی در این باره اظهار نظر کرده‌اند. فعالان بازار ارزهای دیجیتال و حامیان سرشناس این بازار از جمله دونالد ترامپ و ایلان ماسک موافقان بزرگ این مسئله هستند؛ تا جایی که دونالد ترامپ طرحی در رابطه با استفاده از ارزهای دیجیتال از جمله بیت کوین و آلت کوین‌ها برای ذخایر استراتژیک ایالات متحده را مطرح کرده است. مخالفان این اقدام هم روی این نکته تاکید دارند که بیت کوین مصرف داخلی ندارد و نمی‌توان دارایی پرریسکی چون ارزهای دیجیتال را به‌عنوان ذخایر استراتژیک در نظر گرفت.
رشد ارزش و مقبولیت جهانی بیت کوین اما این دارایی دیجیتال را به‌عنوان یک گزینه جذاب برای ورود به ذخایر استراتژیک کشورها و نهادهای مختلف تبدیل کرده است. بسیاری از کشورها در حال قانون‌گذاری ارزهای دیجیتال و خریداری بیت کوین هستند. به‌نظر می‌رسد دیر یا زود، بیت کوین خود را به‌عنوان یک ذخیره استراتژیک اصلی به شرکت‌ها، نهادها و دولت‌ها تحمیل خواهد کرد. بیت کوین با ویژگی‌هایی چون غیرمتمرکز بودن، شفافیت بالا، دسترسی آسان و ارزش و مقبولیت بالا می‌تواند تبدیل به یک رقیب جدی برای طلا و دلار به‌عنوان یک ذخیره استراتژیک شود.

ویژگی‌های دارایی‌های ذخایر استراتژیک چیست؟

ذخایر استراتژیک باید ویژگی‌هایی را در خود داشته باشند که بتوانند در مواقع ضروری شرکت‌ها، نهادها و دولت‌ها را از بحران‌های مالی و اقتصادی نجات دهند. این ویژگی‌ها به شرح زیر هستند:

• پایداری و ثبات
• امنیت بالا
• توانایی حفظ ارزش
• نقدشوندگی بالا
• پذیرش و مقبولیت بالا

معمولاً سبد دارایی‌های ذخایر استراتژیک به‌گونه‌ای است که ترکیب این دارایی‌ها بتواند تمامی ویژگی‌هایی که در بالا ذکر شد را در خود جای دهد.

چرا بیت کوین؟ چرا طلا و دلار نه؟

می‌توان این ادعا را مطرح کرد که از جایی به بعد، میزان ذخایر طلای یک کشور لزوماً بدین معنی نیست که هرچه بیشتر از این دارایی داشته باشیم بهتر است. به عنوان یک دارایی فیزیکی، طلا هیچ‌گونه بهره یا درآمدی تولید نمی‌کند و بازده مادی ندارد. وارن بافت (Warren Buffett)، معامله‌گر مشهور بازارهای مالی به‌خصوص بازار سهام، می‌گوید که طلا بهره‌ای به شما نمی‌دهد و در نتیجه تأثیر مرکب ندارد.

از همه مهم‌تر، نگهداری ذخایر طلا هزینه‌های سنگینی برای ذخیره‌سازی و نگهداری به همراه دارد. برای بسیاری از کشورها، مدیریت و حفاظت مؤثر از ذخایر طلا، بار مالی قابل توجهی ایجاد می‌کند. به‌عنوان مثال، قلعه معروف فورت ناکس (Fort Knox) که تأسیسات اصلی ذخیره‌سازی طلای فدرال رزرو آمریکا است، نیازمند تخصیص منابع عظیمی برای نگهداری است. این قلعه که در عمق ایالت کنتاکی و در مرکز استراتژیک ایالات متحده قرار دارد، نه تنها زیر زمین دفن شده، بلکه با دیوارهای تقویت‌شده و سیستم‌های امنیتی شبانه‌روزی محافظت می‌شود. علاوه بر این، ده‌ها هزار سرباز به‌طور دائم در آن مستقر هستند. بنابراین، ذخیره طلا تنها یک مسئله امنیتی نیست، بلکه یک تعهد مالی بلندمدت نیز محسوب می‌شود.

در مقایسه با طلا، هزینه ذخیره‌سازی بیت‌ کوین بسیار ناچیز است. بیت‌ کوین به فضای فیزیکی یا زیرساخت‌های حفاظتی گران‌قیمت نیازی ندارد. در عوض، کیف‌پول‌های امن، فناوری احراز هویت چندعاملی، و تأیید شبکه غیرمتمرکز برای ذخیره و مدیریت کارآمد آن کافی است.

در سطح ملی، هزینه‌های ذخیره‌سازی بیت‌ کوین عمدتاً مربوط به فناوری و نگهداری شبکه است که به‌طور قابل توجهی کمتر از هزینه‌های حفاظت فیزیکی طلاست. این بدان معناست که حتی بدون تولید بازده مستقیم، هزینه ذخیره‌سازی بیت‌ کوین بسیار پایین‌تر از طلا است و فضای بیشتری برای رشد خالص دارایی باقی می‌گذارد.

علاوه بر این، معامله طلا اغلب شامل فرآیندهای پیچیده‌ای مانند تحویل، ذخیره‌سازی، و حمل‌ونقل است که ممکن است روزها یا حتی هفته‌ها طول بکشد. بازارهای طلا نیز به ساعات معاملاتی محدود و محدودیت‌های جغرافیایی سیستم‌های مالی سنتی وابسته‌اند. در مقابل، بیت‌ کوین به‌صورت شبانه‌روزی و ۲۴/۷ در صرافی‌های جهانی معامله می‌شود و دسترسی بی‌نظیری را ارائه می‌دهد.

برخلاف طلا، ذخایر ارز خارجی (مانند دلار، یورو یا ین) ارزهای فیاتی هستند که توسط سایر کشورها صادر می‌شوند. ارزش این ارزها به ثبات اقتصادی کشور صادرکننده وابسته است و ممکن است تحت تأثیر ریسک‌های ژئوپلیتیکی قرار گیرد. از سوی دیگر، بیت کوین کمیاب است و از مداخلات و تأثیر سیاست‌های پولی مصون می‌ماند و از ریسک‌هایی مانند کاهش ارزش ناشی از صدور بیش از حد جلوگیری می‌کند. این ویژگی به همه دارندگان آن، چه افراد، چه نهادها و چه دولت‌ها، امکان می‌دهد که بیت‌ کوین را به‌صورت آزادانه در سراسر جهان ذخیره کرده، انتقال دهند و معامله کنند.

این ماهیت غیرمتمرکز بیت‌ کوین تضمین می‌کند که تحت‌تأثیر مداخلات سیاسی یا اقتصادی قرار نمی‌گیرد. حتی در دوران بی‌ثباتی جهانی، بیت‌ کوین کارایی خود را به‌عنوان یک ذخیره ارزش قابل اعتماد حفظ می‌کند.

مقایسه بیت کوین، طلا و ذخیره ارزی خارجی (دلار) به‌عنوان ذخایر استراتژیک

دارایی	بیت کوین	طلا	ذخیره ارزی خارجی
کمیاب بودن	عرضه ثابت ۲۱ میلیونی، شفاف و قابل تأیید	کمیاب است اما میزان عرضه آن به فناوری و استخراج آن بستگی دارد	با سیاست‌های پولی کنترل می‌شود، هیچ مقدار عرضه ثابتی ندارد
غیرمتمرکز بودن	غیرمتمرکز است و هیچ وابستگی به جایی ندارد و در سرتاسر دنیا قابل معامله است	نیازمند نگهداری متمرکز است و تحت‌تأثیر مسائل ژئوپولیتیک قرار می‌گیرد	به سیاست‌ و اقتصاد کشورهای صادرکننده ارز بستگی دارد
نقدشوندگی	بالا است و بدون مانع می‌توان به‌صورت شبانه‌روزی خرید و فروش انجام دادم	متوسط؛ نیاز به حمل و نقل و معامله فیزیکی دارد	بالا است و می‌توان در سراسر دنیا و از طریق بازارهای جهانی معامله انجام داد
مقاومت در برابر تورم	قوی است و مدل ضدتورمی دارد	قوی است اما تحت تأثیر پویایی عرضه و تقاضا قرار می‌گیرد	ممکن است به‌دلیل چاپ زیاد پول در معرض تورم قرار بگیرد
هزینه نگهداری	پایین است و تنها نیاز به ذخیره دیجیتال دارد	بسیار بالا است و نیاز به تأمین هزینه‌های نگهداری و امنیت دارد	بالا است و نیاز به تأمین هزینه‌های نگهداری و امنیت دارد

چه کشورهایی ذخایر استراتژیک بیت کوین دارند؟

در سال‌های اخیر کشورهای بسیاری از سراسر دنیا اقدام به قانون‌گذاری و خرید بیت کوین کرده‌اند. بسیاری از این کشورها در ابتدا مخالف ارزهای دیجیتال بودند اما رفته‌رفته متوجه ارزش این نوع دارایی شدند و مخالفت خود را کنار گذاشتند. کشورهای بسیاری نیز هنوز با خرید بیت کوین و استفاده از این دارایی به‌عنوان ذخایر استراتژیک مخالف می‌کنند. رشد چشم‌گیر بیت کوین در سال‌های اخیر موجب اهمیت روزافزون این ارز دیجیتال و مقبولیت بالای آن در بین جوامع مختلف شده است. دولت‌ها و حاکمیت‌ها نیز روز‌به‌روز به اهمیت این غول بازار ارزهای دیجیتال پی خواهند برد. برخی از کشورهای پیش‌رو در خریداری بیت کوین و استفاده از آن به عنوان ذخیره استراتژیک به شرح زیر هستند. (برخی از این کشورها در حال بررسی و در نظر گرفتن بیت کوین به‌عنوان یک ذخیره استراتژیک هستند)

السالوادور

اولین کشوری که بیت‌ کوین را به‌عنوان یک ارز قانونی پذیرفت، السالوادور بود که از ۷ سپتامبر ۲۰۲۱ این قانون را اجرا کرد. دولت برای تقویت این استراتژی و ادغام بیت‌ کوین در اقتصاد، کیف‌ پول رسمی بیت‌ کوین بدون کارمزد عرضه کرد که ۳۰ دلار بیت‌ کوین به‌صورت پیش‌فرض در آن قرار داشت.

در زمینه اطلاع‌رسانی عمومی، نایب بوکله اورتز (Nayib Bukele Ortiz)، رئیس‌جمهور السالوادور، به‌طور مستمر از رسانه‌های اجتماعی برای اعلام خریدهای بیت‌ کوین استفاده می‌کند. این روش باعث افزایش اعتماد و آگاهی مردم نسبت به این استراتژی شده است. این دولت همچنان به خرید بیت‌ کوین ادامه می‌دهد و در زمان کاهش قیمت، از این فرصت برای انباشت دارایی به قیمت‌های مناسب بهره می‌برد.

تا تاریخ ۱۰ دسامبر ۲۰۲۴، ذخایر بیت کوین این کشور به ۵٬۹۵۹.۹۹ بیت کوین رسیده است که ارزش بازار آن تقریباً ۵۷۷ میلیون دلار آمریکا برآورد می‌شود. السالوادور از بیت کوین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دارایی‌های خود برای ذخایر استراتژیک استفاده می‌کند و در این زمینه یکی از پیش‌رو‌ترین کشورها است.

اگرچه این مقدار در مقیاس جهانی نسبتاً کم است، اما استراتژی پایدار السالوادور در زمینه بیت‌ کوین قابل‌توجه است. به‌عنوان یک اقتصاد کوچک، این اقدام جسورانه به‌عنوان یک مطالعه موردی جذاب برای سایر کشورهایی که به دنبال اقدامات مشابه هستند، مطرح می‌شود.

بوتان

بوتان نیز یکی دیگر از کشورهای پیش‌رو در استفاده از ذخایر استراتژیک بیت کوین است. دولت بوتان بیش از ۱ میلیارد دلار بیت کوین در ذخایر خود نگه داشته است. این کشور حتی بیت کوین‌های بیشتری نسبت به کشور السالوادور دارد و یکی از سردمداران استفاده از بیت کوین به‌عنوان ذخایر استراتژیک است. این کشور ابتدا در سال ۲۰۱۹ طرح خود برای خرید بیت کوین و ذخایر استراتژیک بیت کوین را آغاز کرد و حالا به یک نمونه موفق در استفاده از بیت کوین به‌عنوان ذخیره استراتژیک تبدیل شده است.

برزیل

دولت برزیل لایحه‌ای پیشنهاد کرده است که ایجاد یک ذخیره ملی بیت کوین را مجاز می‌کند. بر اساس این لایحه که در تاریخ ۲۵ نوامبر ارائه شده، ذخیره استراتژیک حاکمیتی بیت کوین (RESBit) معادل ۵ درصد از ذخایر بین‌المللی برزیل را تشکیل خواهد داد. هدف این قانون پیشنهادی، متنوع‌سازی دارایی‌های خزانه‌داری برزیل است.
اروس بیوندینی (Eros Biondini)، نماینده مجلس فدرال، در این لایحه اظهار داشته است:
«اضافه کردن بیت کوین به خزانه‌داری، وابستگی برزیل به نوسانات نرخ ارز و ریسک‌های ژئوپلیتیکی را کاهش داده و تاب‌آوری اقتصادی را افزایش خواهد داد.»

طبق این پیشنهاد، بانک مرکزی برزیل، با همکاری وزارت دارایی، مسئول مدیریت ذخایر بیت‌ کوین خواهد بود. این وجوه برای حمایت از ارز دیجیتال ملی برزیل، موسوم به Drex، مورد استفاده قرار خواهند گرفت. بر اساس این لایحه، بیت‌ کوین در کیف‌ پول‌های سرد ذخیره خواهد شد.

ایالات متحده

تاکنون چندین قانون‌گذار آمریکایی برای ایجاد یک ذخیره استراتژیک بیت کوین تلاش کرده‌اند. سناتور سینتیا لومیس (Cynthia Lummis) از وایومینگ لایحه‌ای با عنوان «قانون بیت کوین» (Bitcoin Act) در بهار گذشته ارائه کرد. این لایحه پیشنهاد می‌کند که ایالات متحده تا سقف ۲۰۰,۰۰۰ بیت کوین در هر سال و طی پنج سال (معادل ۵٪ از کل عرضه بیت کوین) خریداری کند. این بیت کوین‌ها در یک شبکه ذخیره غیرمتمرکز و امن بیت کوین که توسط خزانه‌داری ایالات متحده مدیریت می‌شود نگهداری خواهند شد. خرید این توکن‌ها از طریق تنوع‌بخشی به منابع مالی موجود فدرال رزرو (مانند اوراق قرضه، وام‌ها و طلا) انجام می‌شود.

در جولای ۲۰۲۴، دونالد ترامپ در رویداد BTC 2024 در نشویل از ایده «ذخیره استراتژیک بیت کوین» حمایت کرد. این یکی از وعده‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال اوست که امیدوار است در دوران تصدی ریاست‌جمهوری محقق کند. ترامپ در این رویداد گفت:
«این سیاست دولت من خواهد بود… که ۱۰۰٪ بیت کوین‌های در حال حاضر نگهداری یا به دست آمده توسط دولت ایالات متحده را برای آینده حفظ کنیم.»

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، و هم‌پیمانانش بارها از تصویب قانونی برای نگهداری بیت کوین در ذخایر فدرال حمایت کرده‌اند و این هدف ممکن است به زودی به واقعیت بپیوندد. گفتنی است دولت آمریکا مجموعاً حدود ۲۰۷٬۱۸۹ بیت کوین در اختیار دارد که ارزش آنها با قیمت‌های فعلی بیش از ۲۱ میلیارد دلار برآورد می‌شود. بیشتر این بیت کوین‌ها نیز از محل ضبط دارایی‌های تبهکاران در جریان رسیدگی به فعالیت‌های مجرمانه به دست آمده است.

در سطح ایالتی

تلاش‌هایی برای ایجاد ذخایر بیت کوین در سطح ایالتی نیز در حال انجام است. یک قانون‌گذار در تگزاس هفته گذشته لایحه‌ای پیشنهاد کرد که ایالت تگزاس یک ذخیره بیت کوین ایجاد کند و آن را حداقل برای پنج سال نگهداری کند. در همین حال، لایحه مشابهی در پنسیلوانیا در ماه نوامبر ارائه شد.

ژاپن

یکی از اعضای حزب مخالف ژاپن اخیراً از نخست‌وزیر درباره امکان ایجاد ذخیره بیت‌ کوین پرسیده است و به پیشنهاد ترامپ به‌عنوان یک مدل اشاره کرده است.

نخست‌وزیر ژاپن در پاسخ گفت که اگرچه بحث در این زمینه ارزشمند است، اما نوسانات قیمت بیت کوین در حال حاضر اجرای این طرح را به‌عنوان یک دارایی خزانه‌داری ارزی دشوار می‌کند.

این پیشنهاد، که بر تمایل قوی ایالات متحده و ایده ترامپ برای ایجاد یک خزانه بیت کوین تأکید داشت، همچنان در حال بررسی است.

جمهوری چک

جمهوری چک به جمع کشورهایی پیوسته است که در حال بررسی اضافه کردن بیت کوین به ذخایر خزانه‌داری خود به‌عنوان بخشی از ذخایر ارزی هستند.

رئیس بانک ملی چک، الیش میخل ( Aleš Michl)، پیشنهاد کرده است که با خرید مقدار کمی بیت کوین، ذخایر ارزی این کشور متنوع شود. این پیشنهاد باید توسط هیئت مدیره هفت‌نفره بانک ملی چک تأیید شود.

آلمان

کریستین لیندنر (Christian Lindner)، وزیر دارایی پیشین آلمان، از بانک مرکزی اروپا (ECB) و بوندس‌بانک (Bundesbank) خواسته است تا به اضافه کردن بیت‌ کوین به ذخایر خود فکر کنند.

او موضع مترقی دونالد ترامپ در مورد دارایی‌های ارز دیجیتال را به‌عنوان یک مدل معرفی کرده و از آلمان خواسته است که در بحث جهانی رو به رشد در مورد بیت‌ کوین عقب نماند.

هنگ کنگ

هنگ‌ کنگ، که به‌دلیل قوانین پیشرفته خود در حوزه ارزهای دیجیتال شناخته می‌شود، در حال بررسی ایجاد یک ذخیره استراتژیک بیت‌ کوین است. یکی از قانون‌گذاران هنگ‌ کنگ اخیراً پیشنهاد کرده است که بیت‌ کوین به ذخایر مالی کشور اضافه شود و از صندوق تبادل (Exchange Fund) برای خرید و نگهداری بلندمدت بیت‌ کوین استفاده شود.

لهستان

اسلاوومیر یرژی منتزن (Sławomir Jerzy Mentzen)، سیاست‌مدار لیبرال راست‌گرا در لهستان، وعده داده است که در صورت انتخاب به‌عنوان رئیس‌جمهور، لهستان را به یک مرکز ارزهای دیجیتال تبدیل کند.

منتزن، مانند ترامپ، پیشنهاد ایجاد یک ذخیره ملی بیت‌ کوین را مطرح کرده تا این کشور را در زمینه قوانین و سیاست‌های دوست‌دار ارزهای دیجیتال پیشرو کند.

اسلوونی

اسلوونی نیز به‌مانند لهستان به‌دنبال خرید بیت کوین و ایجاد یک ذخیره ملی بیت کوین است. هرچند اسلوونی گام‌هایی از لهستان در این زمینه عقب‌تر است، اما این موضوع در دولت این کشور حال بررسی است.

روسیه

روسیه، که اخیراً دیدگاه مثبتی نسبت به ارزهای دیجیتال پیدا کرده است، در حال بررسی ایجاد یک ذخیره بیت‌ کوین است. با این حال، وزیر دارایی این کشور نگرانی‌هایی درباره نوسانات قیمت بیت‌ کوین ابراز کرده و اعلام کرده است که این طرح فقط در صورتی قابل اجرا است که قیمت بیت‌ کوین در طول زمان تثبیت شود.

لایحه بیت کوین ۲۰۲۴ ایالات متحده و ربط آن به ذخیره بیت کوین چیست؟

مفهوم ذخیره بیت‌ کوین در لایحه قانون بیت‌ کوین سال ۲۰۲۴ (Bitcoin Act of 2024) تعریف شده است. این قانون که با نام کامل «افزایش نوآوری، فناوری و رقابت از طریق سرمایه‌گذاری بهینه در سطح ملی» (Boosting Innovation, Technology, and Competitiveness through Optimized Investment Nationwide Act) شناخته می‌شود، توسط سناتور جمهوری‌خواه، سینتیا لومیس حمایت شده است. این پیشنهاد به دنبال آن است که در مدت پنج سال، ۱ میلیون واحد بیت کوین، معادل تقریباً ۵ درصد از عرضه محدود ۲۱ میلیون واحدی بیت کوین، را جمع‌آوری کند. به این ترتیب، دولت باید هر سال ۲۰۰,۰۰۰ بیت کوین خریداری کند. بر اساس این طرح، بخشی از ذخایر طلا و دیگر دارایی‌های ذخیره دولت به بیت کوین تبدیل خواهد شد. علاوه بر این، بیت کوین‌هایی که دولت ایالات متحده از طریق مصادره‌ها به دست آورده نیز بخشی از این ذخیره خواهند بود. همچنین، قانون پیشنهادی تصریح می‌کند که هر بیت کوینی که تحت این قانون خریداری یا به دست می‌آید، باید برای یک دوره حداقل ۲۰ ساله در ذخیره نگهداری شود. پس از پایان این دوره، فدرال رزرو موقعیت خود را بازبینی کرده و در مورد اقدامات بعدی تصمیم‌گیری خواهد کرد.

با این حال، این لایحه در میان برخی از طرفداران بیت کوین نگرانی‌هایی درباره متمرکز شدن بیت کوین در دولت ایالات متحده ایجاد کرده است. این گروه معتقدند که چنین تمرکزی، با اصول غیرمتمرکز بیت کوین که از ابتدا ویژگی کلیدی آن بوده است، تناقض دارد.

طرح دونالد ترامپ برای ذخایر استراتژیک بیت کوین و آلت کوین‌ها

ترامپ که در کمپین انتخاباتی خود وعده حمایت از ارزهای دیجیتال و استفاده از بیت کوین به‌عنوان یک ذحیره استراتژیک را داده بود، به‌دنبال ارائه یک طرح برای محقق کردن این موضوع است. طرح دونالد ترامپ برای ایجاد ذخایر استراتژیک بیت کوین و آلت‌ کوین‌ها که بخشی از سیاست‌های پیشنهادی او در حوزه ارزهای دیجیتال است، شامل محورهای زیر می‌شود:

ایجاد ذخایر استراتژیک بیت کوین

• ترامپ و هم‌پیمانانش پیشنهاد کرده‌اند که دولت فدرال ایالات متحده یک ذخیره استراتژیک بیت کوین ایجاد کند.
• بر اساس این طرح، ایالات متحده طی پنج سال ۱ میلیون بیت کوین (معادل ۵٪ از کل عرضه بیت کوین) خریداری خواهد کرد. این به معنای خرید سالانه ۲۰۰,۰۰۰ بیت کوین است.
• این بیت کوین‌ها در یک شبکه ذخیره غیرمتمرکز و امن که توسط خزانه‌داری ایالات متحده مدیریت می‌شود، نگهداری خواهند شد.

استفاده از منابع مالی متنوع

• خرید بیت کوین از طریق تنوع‌بخشی به ذخایر موجود فدرال رزرو، شامل طلا، اوراق قرضه و دیگر دارایی‌ها، انجام خواهد شد.
• علاوه بر خرید، بیت کوین‌هایی که دولت از طریق مصادره‌های قانونی به دست آورده نیز به این ذخیره افزوده خواهند شد.

دوره نگهداری بلندمدت

• بیت کوین‌های ذخیره‌شده تحت این قانون باید برای حداقل ۲۰ سال نگهداری شوند.
• پس از اتمام این دوره، فدرال رزرو سیاست ذخایر بیت کوین را بازبینی و درباره مراحل بعدی تصمیم‌گیری خواهد کرد.

گسترش به آلت‌ کوین‌ها

• هرچند تمرکز اصلی این طرح بر بیت کوین است، ترامپ در سخنرانی‌هایش به بررسی امکان ایجاد ذخایر استراتژیک برای آلت کوین‌ها نیز اشاره کرده است.
• او تأکید کرده که برخی آلت کوین‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که در پروژه‌های نوآورانه مانند دیفای (DeFi) یا توکن‌های کاربردی فعال هستند، می‌توانند بخشی از ذخایر ملی باشند.
• همچنین آلت کوین‌های با ریشه آمریکایی مانند سولانا (SOL)، ریپل (XRP) و یو اس دی سی (USDC) از جمله گزینه‌های اصلی در این رابطه هستند.

گفتنی است به‌تازگی نیز رئیس‌جمهور ایالات متحده رسماً یک فرمان اجرایی در زمینه ارزهای دیجیتال امضا کرده است که «کارگروه ریاست‌جمهوری در بازارهای دارایی دیجیتال» را با هدف تقویت رهبری کشور در حوزه مالی دیجیتال تشکیل می‌دهد.

این کارگروه قرار است چارچوبی فدرال برای ارزهای دیجیتال تدوین کند که شامل بررسی استیبل‌کوین‌ها و ارزیابی امکان‌سنجی ایجاد ذخیره راهبردی ملی برای ارزهای دیجیتال است. ریاست این کارگروه را «دیوید ساکس»، مسئول حوزه هوش مصنوعی و رمزارز در کاخ سفید بر عهده خواهد داشت و وزیر خزانه‌داری، رئیس کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) و دیگر مدیران ارشد بخش‌های مربوط نیز در آن حضور خواهند داشت. علاوه بر این، فرمان یادشده، فرمان اجرایی دولت پیشین درباره دارایی‌های دیجیتال و همچنین چارچوب بین‌المللی وزارت خزانه‌داری را لغو می‌کند.

آیا کشورها باید بیت کوین را در سبد ذخایر استراتژیک خود قرار دهند؟

اینکه آیا کشورها باید بیت‌ کوین را به سبد ذخایر استراتژیک خود اضافه کنند، به عوامل مختلفی بستگی دارد که باید به دقت بررسی شوند. در اینجا به مهم‌ترین مزایا و چالش‌های این موضوع می‌پردازیم.

مزایای افزودن بیت کوین به ذخایر استراتژیک

تنوع‌بخشی به دارایی‌ها

بیت‌ کوین می‌تواند به کاهش ریسک ناشی از اتکا به دارایی‌های سنتی مانند طلا و ارزهای فیات کمک کند. این تنوع می‌تواند کشورها را در برابر بحران‌های مالی و نوسانات ارزی مقاوم‌تر کند.

کمیابی و مصونیت از تورم

بیت‌ کوین به‌دلیل عرضه محدود (۲۱ میلیون واحد)، در برابر تورم و کاهش ارزش ناشی از صدور بیش از حد پول مصون است. این ویژگی می‌تواند به‌عنوان یک پناهگاه امن برای ارزش عمل کند.

کاهش هزینه‌های ذخیره‌سازی

برخلاف طلا که هزینه‌های بالایی برای ذخیره‌سازی و امنیت دارد، بیت‌ کوین نیازمند هزینه‌های به‌مراتب کمتری برای نگهداری است و از فناوری‌های دیجیتال برای امنیت استفاده می‌کند.

قابلیت دسترسی و نقدشوندگی بالا

بیت‌ کوین به‌صورت ۲۴/۷ در بازارهای جهانی معامله می‌شود و دسترسی سریع به نقدینگی فراهم می‌کند، که در مواقع اضطراری برای دولت‌ها مفید است.

استقلال از سیاست‌های پولی خارجی

برخلاف ارزهای فیات که به اقتصاد و سیاست کشور صادرکننده وابسته‌اند، بیت‌ کوین غیرمتمرکز است و تحت‌تأثیر سیاست‌های پولی یا ژئوپلیتیکی قرار نمی‌گیرد.

چالش‌ها و ریسک‌ها

نوسانات بالا

بیت‌ کوین به نوسانات قیمتی شدید مشهور است. این ویژگی می‌تواند ذخایر استراتژیک کشورها را در معرض ریسک‌های پیش‌بینی‌ناپذیر قرار دهد.

ناپایداری پذیرش جهانی

اگرچه بیت‌ کوین محبوبیت زیادی کسب کرده، هنوز به‌طور گسترده در سیستم‌های مالی رسمی پذیرفته نشده است و برخی کشورها موضع خصمانه نسبت به آن دارند.

مسائل امنیت سایبری

اگرچه بیت‌ کوین به‌صورت دیجیتالی ذخیره می‌شود، اما خطر هک، سرقت یا حملات سایبری همچنان وجود دارد که می‌تواند تهدیدی برای ذخایر ملی باشد.

وابستگی به فناوری و انرژی

نگهداری و تراکنش‌های بیت‌ کوین به فناوری‌های پیشرفته و مصرف انرژی وابسته است. این موضوع می‌تواند در صورت وقوع بحران‌های انرژی یا اختلالات فناوری چالش‌برانگیز باشد.

ابهام قانونی و نظارتی

قوانین مربوط به بیت‌ کوین در بسیاری از کشورها هنوز شفاف نیست. عدم ثبات در چارچوب‌های نظارتی می‌تواند استفاده از بیت‌ کوین در ذخایر رسمی را پیچیده کند.

جمع‌بندی

ذخایر استراتژیک دارایی‌هایی هستند که برای مقابله با نوسانات اقتصادی، مدیریت بحران و تأمین امنیت اقتصادی توسط دولت‌ها و نهادها نگهداری می‌شوند. این ذخایر معمولاً شامل طلا، ارزهای خارجی، حق برداشت ویژه (SDR)، و اخیراً بیت‌ کوین است. بیت‌ کوین به دلیل ویژگی‌هایی همچون غیرمتمرکز بودن، نقدشوندگی بالا، و مقاومت در برابر تورم، به‌عنوان جایگزینی جذاب برای دارایی‌های سنتی مطرح شده است. کشورهایی مانند السالوادور و بوتان، بیت‌ کوین را در سبد ذخایر استراتژیک خود گنجانده‌اند و سایر کشورها نیز در حال بررسی یا اجرای این رویکرد هستند. ایالات متحده نیز پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ به‌صورت جدی استفاده از بیت کوین به‌عنوان ذخیره استراتژیک را در دستور کار قرار داده است.

در مقایسه با دارایی‌های سنتی همچون طلا و دلار، بیت‌ کوین هزینه‌های نگهداری پایین‌تر، دسترسی آسان‌تر و شفافیت بیشتری دارد. بااین‌حال، چالش‌هایی از جمله نوسانات زیاد و نبود مصرف داخلی همچنان باقی است. به‌رغم این موانع، پذیرش جهانی بیت کوین در حال افزایش است و انتظار می‌رود این ارز دیجیتال نقش مهمی در آینده ذخایر استراتژیک ایفا کند.

سوالات متداول