استیبل کوین غیرمتمرکز چیست؟ معرفی بهترین استیبل کوین‌های غیرمتمرکز

استیبل کوین‌ها در اصل برای مقابله با مشکل نوسانات که بخش جدایی‌ناپذیری از ارزهای دیجیتال هستند، طراحی شدند؛ اما بیشتر استیبل‌کوین‌های معروف مثل تتر (USDT) و USDC به شرکت‌های متمرکز وابسته‌ بودند که با آرمان تمرکززدایی رمزارزها در تضاد است. به همین خاطر جامعه کریپتو به‌دنبال ارزهای دیجیتالی رفت که هم ثبات ارزش داشته باشند و هم از قید و بندهای سیستم‌های مالی سنتی آزاد باشند. ارزهای دیجیتالی که امروزه آنها را با نام استیبل کوین غیرمتمرکز می‌شناسیم و ترکیبی از ثبات قیمت و آزادی بلاکچین را ارائه می‌دهند. در این مقاله از نوبیتکس تصمیم داریم با استیبل کوین‌های غیرمتمرکز آشنا شویم و بهترین پروژه‌های فعال در این حوزه را که جایگزین خوبی برای تتر هستند بررسی کنیم.

استیبل کوین غیرمتمرکز چیست؟

استیبل کوین غیرمتمرکز (Decentralized Stablecoin) نوعی ارز دیجیتال است که برای مقابله با نوسانات طراحی شده است. این ارز دیجیتال ارزش ثابت و اغلب برابر با یک دلار آمریکا دارد، اما برخلاف استیبل کوین‌های متمرکز، هیچ نهادی به‌صورت مرکزی کنترل یا مدیریت آن را برعهده ندارد. در حقیقت، این استیبل کوین‌ها با بهره‌گیری از قراردادهای هوشمند، وثیقه‌گذاری، الگوریتم‌های خاص یا ترکیبی از این روش‌ها، به‌صورت خودکار و شفاف مدیریت می‌شوند.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های استیبل کوین‌های غیرمتمرکز، شفافیت و مقاومت در برابر سانسور است. در این مدل، تمامی تراکنش‌ها و ذخایر پشتوانه به‌صورت عمومی در بستر بلاکچین ثبت می‌شود و کاربران نیازی به اعتماد به یک شرکت یا نهاد خاص ندارند. این ساختار باعث شده است که این نوع استیبل کوین‌ها محبوبیت زیادی در میان کاربران حوزه دیفای پیدا کنند، چرا که علاوه بر ثبات ارزش و مقابله با نوسانات، حریم خصوصی و آزادی مالی بیشتری ارائه می‌دهند.

استیبل کوین غیرمتمرکز چه تفاوتی با انواع متمرکز دارد؟

استیبل کوین‌های متمرکز مانند تتر (USDT) و یواس‌دی کوین (USDC) را معمولاً شرکت‌هایی مدیریت می‌کنند که متعهد هستند به‌ازای هر توکن منتشرشده، مقدار معادل آن دلار یا دارایی نقدی در خزانه خود نگه دارند. اگرچه این مدل ممکن است در وهله اول به کاربران احساس امنیت بدهد، اما مشکلاتی مثل شفافیت محدود ذخایر، وابستگی به نهادهای مرکزی، ریسک مسدود شدن حساب‌ها و بلوکه‌شدن دارایی‌ها را به همراه دارد.

در سمت مقابل، تمامی مراحل ساخت و عرضه استیبل کوین‌های غیرمتمرکز روی شبکه‌های بلاکچینی انجام می‌شود و مدیریت آن‌ها برعهده قراردادهای هوشمند و سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAO) است. این قراردادها طبق قوانین مشخص و کدنویسی‌شده عمل می‌کنند و هیچ شخص یا سازمانی نمی‌تواند به‌صورت یک‌طرفه تغییری در عملیات یا موجودی ایجاد کند. به همین دلیل، بسیاری از کاربران دیفای این نوع کوین‌ها را به‌دلیل شفافیت بیشتر، مقاومت در برابر سانسور و استقلال مالی، گزینه جذاب‌تری می‌دانند.

تفاوت کلیدی دیگر در مکانیزم حفظ ارزش است. استیبل کوین‌های متمرکز معمولاً با پشتوانه مستقیمی از ارزهای فیات (مانند دلار) عمل می‌کنند، در حالی که استیبل کوین‌های غیرمتمرکز از روش‌هایی مانند وثیقه‌گذاری مضاعف، الگوریتم‌های خودکار یا استراتژی‌های مصنوعی (Synthetic) برای حفظ ثبات بهره می‌برند.

استیبل کوین غیرمتمرکز چگونه کار می‌کند؟

انواع غیرمتمرکز استیبل کوین برای حفظ پگ دلاری خود از روش‌های مختلفی مثل وثیقه‌گذاری دارایی‌های دیجیتال یا الگوریتم‌های هوشمند استفاده می‌کنند. در برخی از آن‌ها کاربران می‌توانند با وثیقه‌گذاری دارایی‌های دیجیتالی مثل اتریوم یا بیت کوین، استیبل کوین غیرمتمرکز دریافت کنند. در این ساختار اگر قیمت وثیقه کاهش یابد، قرارداد هوشمند به‌طور خودکار و برای جلوگیری از ضرر دارایی‌ها را می‌فروشد یا از کاربر می‌خواهد وثیقه بیشتری اضافه کند. این مکانیزم باعث می‌شود که ارزش استیبل کوین همیشه نزدیک به ۱ دلار آمریکا باقی بماند.

برخی پروژه‌ها هم به‌جای وثیقه‌گذاری، از الگوریتم‌های تعدیل عرضه و تقاضا استفاده می‌کنند و به‌طور پویا مقدار توکن در گردش را تغییر می‌دهند. این نوع مدل‌ها نیازمند طراحی دقیق، حاکمیت هوشمندانه و اوراکل‌های قوی برای دریافت قیمت‌های لحظه‌ای بازار هستند تا از حملات احتمالی یا نوسانات شدید جلوگیری شود.

انواع استیبل کوین غیرمتمرکز

بر اساس نحوه عملکرد استیبل کوین‌های غیرمتمرکز و روش آنها برای حفظ ارزش، می‌توان آنها را به چند گروه اصلی زیر تقسیم کرد:

استیبل کوین با وثیقه‌گذاری مضاعف (Overcollateralized Stablecoins)

این مدل شاید شناخته‌شده‌ترین و قابل‌اطمینان‌ترین روش حفظ ارزش میان استیبل کوین‌های غیرمتمرکز باشد. در این سیستم، کاربران برای دریافت مقدار مشخصی استیبل کوین، دارایی‌های دیجیتالی با ارزش بالاتر (معمولاً ۱۵۰ درصد یا بیشتر) به‌عنوان وثیقه قفل می‌کنند.

برای مثال، در پروتکل میکردائو (MakerDAO)، کاربران می‌توانند اتریوم یا سایر دارایی‌های تأییدشده را به‌عنوان وثیقه قرار دهند و در ازای آن استیبل کوین غیرمتمرکزی به نام دای (DAI) دریافت کنند. اگر ارزش وثیقه پایین بیاید و به زیر حد مجاز برسد، سیستم به‌طور خودکار دارایی‌های وثیقه را می‌فروشد تا از ضرر و ریسک کاهش پشتوانه جلوگیری شود. این مدل باعث افزایش امنیت و حفظ ارزش کوین می‌شود، اما نقطه‌ضعف اصلی آن نیاز به نقدینگی اولیه بالا و کاهش بهره‌وری سرمایه است.

استیبل کوین الگوریتمی (Algorithmic Stablecoins)

در این مدل هیچ وثیقه‌ای به‌صورت مستقیم در پروتکل قفل نمی‌شود و به‌جای آن، از الگوریتم‌های ریاضی و اقتصادی پیچیده برای مدیریت عرضه و تقاضا و حفظ پگ دلاری بهره می‌برند.

یکی از معروف‌ترین استیبل کوین‌های الگوریتمی مربوط به پروژه ترا (Terra) و استیبل کوین UST بود که بر اساس مکانیزم توکن‌سوزی و صدور توکن عمل می‌کرد. در این مکانیزم هر زمان که قیمت UST بالاتر از ۱ دلار می‌رفت، پروتکل با ایجاد توکن‌های جدید عرضه را افزایش می‌داد و در زمان کاهش قیمت، با سوزاندن توکن‌ها عرضه را کاهش می‌داد.

این روش روی کاغذ بسیار جذاب است، چون به سرمایه اولیه و وثیقه زیاد نیازی ندارد و می‌تواند بسیار مقیاس‌پذیر باشد. اما همان‌طور که در ماجرای سقوط UST در سال ۲۰۲۲ شاهد بودیم، طراحی ضعیف الگوریتم و فشار فروش ناگهانی می‌تواند سیستم را به‌طور کامل فلج کند! به همین دلیل، استیبل کوین‌های الگوریتمی نیازمند طراحی بسیار دقیق و تست‌های امنیتی گسترده هستند تا از تکرار چنین فجایعی جلوگیری شود.

در حال حاضر استیبل کوین USDD در شبکه ترون نیز نوعی استیبل کوین الگوریتمی محسوب می‌شود.

استیبل کوین کسری الگوریتمی (Fractional Algorithmic Stablecoins)

این مدل به‌نوعی ترکیبی از دو دسته قبلی است. در این سیستم، بخشی از ارزش استیبل کوین از وثیقه واقعی تأمین می‌شود ولی بخش دیگر را از طریق الگوریتم‌های تعدیل عرضه و تقاضا مدیریت می‌کنند. 

پروژه فرکس (Frax) معروف‌ترین نمونه از این مدل بود که بخشی از پشتوانه آن  با USDC و بخشی با توکن FXS تأمین می‌شد. در این استیبل کوین، زمانی که بازار نامساعد بود نسبت وثیقه را بیشتر می‌کردند و برعکس در زمان رونق بازار سهم الگوریتم را افزایش می‌دادند. البته در ادامه این پروژه سازوکار استیبل کوین خودش را تغییر داد که در ادامه مطلب به آن می‌پردازیم.

مزیت این روش، افزایش کارآیی سرمایه و کاهش نیاز به وثیقه‌گذاری کامل است. بااین‌حال، همچنان ریسک‌هایی مثل کاهش ناگهانی اعتماد عمومی و حملات بازار وجود دارد.

استیبل کوین بدون پشتوانه (Non-Pegged Stablecoins)

این دسته از استیبل کوین‌ها برخلاف سایر مدل‌ها به هیچ پشتوانه یا وثیقه‌ای وابستگی ندارند. به‌جای آن، از مکانیزم‌های بازار آزاد و نرخ‌های بازخرید پویا استفاده می‌کنند.

استیبل کوین رای (RAI) از پروتکل ریفلکسر فایننس (Reflexer Finance) یکی از انواع بدون پشتوانه است که ارزش آن به‌جای وابستگی به دلار آمریکا یا پشتوانه فیات، از طریق الگوریتمی که به‌صورت پویا نرخ بازخرید را تعیین می‌کند ثابت نگه داشته می‌شود. به‌عنوان مثال در زمان نگارش این مطلب، قیمت RAI در وب‌سایت کوین مارکت‌کپ ۲٫۸۰ دلار است.

این مدل از نظر تئوری بسیار نوآورانه است و می‌تواند وابستگی به سیستم مالی سنتی را به‌طور کامل حذف کند. بااین‌حال، چون هیچ پیوند مستقیمی با دلار یا دارایی دیگر ندارد، برای بسیاری از کاربران که به‌دنبال معادل دقیق دلاری هستند، جذابیتش کمتر است. 

استیبل کوین مصنوعی (Synthetic Stablecoins)

استیبل کوین‌های مصنوعی یا سینتتیک دسته‌ای جدید و نوآورانه محسوب می‌شوند که از ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی یا پرپچوال برای تثبیت ارزش استفاده می‌کنند. برخلاف مدل‌های کلاسیک، این استیبل کوین‌ها نه صرفاً به وثیقه متکی هستند و نه به الگوریتم‌های عرضه و تقاضا؛ بلکه با استفاده از پوزیشن‌های هجینگ (hedging) و ابزارهای مالی پیچیده، قیمت خود را در محدوده دلخواه نگه می‌دارند.

USDe بزرگترین استیبل کوین مصنوعی بازار است که به پروتکل اتنا (Ethena) تعلق دارد. در این مدل، کاربران می‌توانند با سپرده‌گذاری دارایی‌هایی مثل تتر یا یو‌اس‌دی کوین، استیبل کوین USDe دریافت کنند. اتنا نیز برای حفظ ارزش، دارایی‌های وثیقه‌ را در پوزیشن‌های خنثی دلتا هجینگ قرار می‌دهد. مثلاً در بازار اتریوم می‌خرد و یک پوزیشن شورت نیز در بازار آتی باز می‌کند تا به این شکل نوسانات قیمت کنترل شود. این مکانیزم باعث می‌شود تا USDe با نسبت ۱:۱ و بدون نیاز به وثیقه‌گذاری مضاعف عرضه شود.

مزایا و معایب استیبل کوین‌های غیرمتمرکز

استیبل کوین‌های غیرمتمرکز مزایای بی‌شماری دارند که آن‌ها را به گزینه جذابی برای کاربران دیفای و سرمایه‌گذاران کریپتو تبدیل کرده است. مهم‌ترین ویژگی این دسته از کوین‌ها، غیرمتمرکز بودن واقعی آنهاست. در این مدل، هیچ مرجع یا سازمانی نمی‌تواند به‌طور یکطرفه دسترسی کاربران را مسدود کند یا ارزهای را توقیف کند. این ویژگی، حس مالکیت واقعی بر دارایی‌ها و آزادی عمل کامل به کاربران می‌دهد.

مزیت مهم دیگر، شفافیت بالا است. تمام تراکنش‌ها و وضعیت ذخایر در بلاکچین و از طریق قراردادهای هوشمند به‌صورت شفاف و آنی قابل مشاهده هستند. این شفافیت باعث می‌شود اعتماد به سیستم افزایش یابد و ریسک دستکاری بازار یا کلاهبرداری کمتر شود. همچنین در بسیاری از موارد، استیبل کوین‌های غیرمتمرکز به کاربران این امکان را می‌دهند که در کنار وثیقه‌گذاری دارایی‌های خود، سود یا وام دریافت کنند و به‌شکل فعال در اکوسیستم دیفای مشارکت داشته باشند.

بااین‌حال، این نوع استیبل کوین‌ها معایبی هم دارند. یکی از مهم‌ترین مشکلات، پیچیدگی ساختار و نیاز به مدیریت فعال وثیقه‌ها است. کاربران باید همیشه مراقب نسبت وثیقه خود باشند، چرا که در صورت کاهش ارزش وثیقه، ممکن است پوزیشن آنها لیکویید شود و بخشی از دارایی خود را از دست بدهند.

همچنین مدل‌های الگوریتمی و ترکیبی، ریسک بالاتری نسبت به استیبل کوین‌های متمرکز یا دارای پشتوانه مضاعف دارند، چراکه در شرایط بحرانی یا شوک‌های بازار، مثل ماجرای سقوط استیبل کوین UST ترا، ممکن است ارزش خود را از دست بدهند. علاوه بر این، برای استفاده از برخی استیبل کوین‌های غیرمتمرکز، آشنایی نسبی با قراردادهای هوشمند و نحوه مدیریت کیف پول‌های غیرحضانتی لازم است که برای کاربران تازه‌کار چالش‌برانگیز است.

بهترین استیبل کوین‌های غیرمتمرکز کدام‌اند؟

تا به اینجای کار به سوال «استیبل کوین غیرمتمرکز چیست؟» پاسخ دادیم و انواع آنها را بررسی کردیم. در این بخش از مطلب بهترین استیبل کوین‌های غیرمتمرکز بازار را زیر ذره‌بین می‌بریم.

دای (DAI)

دای را شاید بتوان مشهورترین و قدیمی‌ترین استیبل کوین غیرمتمرکز بازار توصیف کرد. این ارز دیجیتال که پروتکل میکردائو آن را طراحی کرده است، از روش وثیقه‌گذاری مضاعف برای حفظ ارزش خود استفاده می‌کند. همان‌طور که توضیح دادیم، کاربران می‌توانند در این روش ارزهای دیجیتالی مثل  ETH، WBTC یا سایر توکن‌هایی را که جامعه میکردائو تأیید کرده است وثیقه قرار دهند و در ازای آن استیبل کوین DAI بگیرند.

دای به‌دلیل ثبات بالا، امنیت و شفافیتش، محبوبیت زیادی در اکوسیستم دیفای پیدا کرده است. همچنین، این ارز دیجیتال به‌صورت گسترده در صرافی‌های غیرمتمرکز، پلتفرم‌های وام‌دهی و استخرهای نقدینگی استفاده می‌شود. از آنجا که همیشه بیش از ارزش دای در گردش، دارایی به‌عنوان وثیقه قفل است، این ارز در برابر نوسانات بازار تا حد زیادی مقاوم باقی می‌ماند.

بااین‌حال، دای در ماه مارس ۲۰۲۳ با یکی از بزرگترین چالش‌های خودش مواجه شد. در آن زمان، بانک سیلیکون ولی (SVB) در آمریکا ورشکست شد که بخشی از ذخایر استیبل کوین USDC که از مهم‌ترین وثیقه‌های پشتوانه دای بودند، در این بانک نگهداری می‌شدند. به‌دنبال این بحران، USDC موقتاً از قیمت یک دلاری خود فاصله گرفت و همین موضوع با دی‌پگ شدن استیبل کوین دای و سقوط آن به حوالی ۰٫۸۹ دلار همراه شد.

پس از این بحران، جامعه میکردائو تصمیم گرفت تغییراتی در ترکیب وثیقه‌ها و سیاست‌های مدیریت ریسک ایجاد کند تا وابستگی به دارایی‌های متمرکز کاهش یابد و احتمال وقوع چنین بحران‌هایی در آینده کمتر شود.

فرکس (Frax)

استیبل کوین فرکس در ابتدا به‌عنوان یک استیبل کوین کسری الگوریتمی طراحی شد. این مدل به این شکل بود که بخشی از پشتوانه‌اش با وثیقه‌گذاری دارایی‌های دیجیتال (مثل USDC) تأمین می‌شد و بخش دیگر را الگوریتم‌های کنترل عرضه و تقاضا مدیریت می‌کردند. یعنی به‌جای آن‌که صددرصد وثیقه‌گذاری داشته باشد، شاید ۸۰٪ وثیقه و ۲۰٪ الگوریتمی بود و این نسبت به‌مرور تغییر می‌کرد تا بهره‌وری سرمایه و رشد مقیاس‌پذیری بیشتر شود.

این مدل در ابتدا بسیار نوآورانه و پرطرفدار بود اما با گذر زمان و به‌خصوص بعد از سقوط پروژه‌هایی مثل UST ترا، توجه جامعه به ریسک‌های مدل‌های الگوریتمی از جمله دی‌پگ شدن قیمت و ناتوانی در مدیریت شرایط بحرانی جلب شد. 

برای پاسخ به این چالش‌ها، تیم فرکس تصمیم گرفت تا هارد فورکی به نام نورث استار (North Star) را انجام دهد که طی آن نام فرکس قدیمی (که همان مدل کسری الگوریتمی بود) به Frax Legacy Dollar با نماد FRAX تغییر کرد و دیگر به‌عنوان استیبل کوین اصلی این پروژه شناخته نمی‌شود. بااین‌حال این توکن همچنان در بازار وجود دارد و معامله می‌شود.

در عوض پروژه فرکس فایننس استیبل کوین جدیدی به نام Frax USD با نماد FRXUSD معرفی کرد که برخلاف مدل قبلی، بر اساس پشتوانه نقدی کامل (Fully-Collateralized) و حضانت‌گران مجاز (Enshrined Custodians) طراحی شده است. بنابراین استیبل کوین FRXUSD  دیگر یک استیبل کوین غیرمتمرکز خالص محسوب نمی‌شود و در دسته استیبل کوین‌های غیرمتمرکز قرار نمی‌گیرد.

USDe (اتنا)

USDe محصول شاخص پروتکل اتناست که به‌عنوان یک استیبل کوین مصنوعی شناخته می‌شود. این پروژه با رویکردی کاملاً نوآورانه، از استراتژی‌های هجینگ دلتا و قراردادهای مشتقه برای حفظ ارزش خود استفاده می‌کند. به همین خاطر برخلاف مدل‌های سنتی، نیازی به وثیقه‌گذاری مضاعف یا الگوریتم‌های پیچیده عرضه و تقاضا ندارد و می‌تواند با نسبت ۱:۱ صادر شود.

درباره نحوه عملکرد استیبل کوین USDe و پروتکل اتنا در بخش‌های قبل به‌طور کامل توضیح دادیم و به همین خاطر در این بخش به بررسی جزئیات فنی نمی‌پردازیم. جالب است بدانید پروتکل اتنا توکن دیگری به نام sUSDe نیز طراحی کرده که در نقش یک دارایی پس‌اندازی (Savings Asset) عمل می‌کند.

برای دریافت sUSDe، کاربر ابتدا باید USDe خود را استیک کند. در ازای این کار، sUSDe دریافت می‌کند که به‌مرور زمان ارزش آن نسبت به USDe افزایش پیدا می‌کند. به بیان ساده‌تر، sUSDe به‌گونه‌ای طراحی شده که سود حاصل از فعالیت‌های درآمدزای پروتکل اتنا (مثل دلتا هجینگ و مدیریت نقدینگی) به‌طور مستقیم در ارزش این توکن بازتاب پیدا کند. برای مثال، ممکن است پس از مدتی هر یک واحد sUSDe معادل ۱.۱۰ یا حتی ۱.۲۰ توکن USDe ارزش داشته باشد.

علاوه بر این، sUSDe کاربردهای دیگری نیز دارد و می‌توان از آن در پلتفرم‌های وام‌دهی یا به‌عنوان وثیقه در معاملات مارجین استفاده کرد.

یو‌اس‌دی‌دی (USDD)

USDD استیبل کوین الگوریتمی است که به شبکه ترون تعلق دارد و زیر نظر سازمان غیرمتمرکز «TRON DAO Reserve» است. این استیبل کوین مدل مشابهی با UST (استیبل کوین الگوریتمی پروژه ترا) دارد، اما با مکانیزم‌های کنترل بهبود یافته و پشتیبانی از ذخایر متنوع و بیش‌ازحد وثیقه‌شده، به‌دنبال آن است تا ثبات قیمتی بهتری داشته باشد.

یکی از ویژگی‌های خاص USDD، استفاده از ذخایر ارزهای دیجیتال متنوع برای پشتیبانی از آن است. از جمله این ذخایر می‌توان به بیت کوین، اتریوم و ترون اشاره کرد. در حقیقت برخلاف استیبل کوین‌های تمام‌الگوریتمی مثل UST که صرفاً متکی بر سازوکارهای عرضه و تقاضا بودند، USDD از وثیقه‌گذاری مضاعف استفاده می‌کند. این بدان معناست که مقدار دارایی‌های ذخیره‌شده همواره بیشتر از USDD در گردش است و در نتیجه، ثبات بیشتری نسبت به استیبل کوین‌های الگوریتمی کلاسیک دارد.

مکانیزم حفظ قیمت USDD به‌طور خودکار و از طریق قراردادهای هوشمند اجرا می‌شود. وقتی قیمت USDD به زیر یک دلار سقوط کند، کاربران می‌توانند USDD خود را با مقدار معادل توکن TRX به ارزش یک دلار مبادله کنند. این فرایند باعث می‌شود بخشی از توکن‌های USDD سوزانده شده و عرضه آن کاهش یابد، که به تثبیت قیمت و بازگشت آن به یک دلار کمک می‌کند. بالعکس، اگر قیمت USDD بالاتر از یک دلار برود، پروتکل USDDهای جدیدی صادر کرده و به همان نسبت توکن TRX را می‌سوزاند تا عرضه افزایش یابد و قیمت دوباره به سطح تعادل برسد. این چرخه آربیتراژ باعث می‌شود قیمت USDD پایدار بماند و انگیزه اقتصادی کافی برای حفظ ارزش آن ایجاد شود.

میم (MIM)

Magic Internet Money یا به اختصار MIM، استیبل کوین غیرمتمرکز پروژه Abracadabra.money است. این استیبل کوین به کاربران اجازه می‌دهد با استفاده از وثیقه‌های بهره‌زا (مثل توکن‌های استیک شده یا توکن‌های ییلد فارمینگ)، توکن MIM دریافت کنند. سازوکار استیبل کوین MIM بسیار منعطف طراحی شده و کاربران می‌توانند طیف وسیعی از دارایی‌های دیفای را برای تولید این استیبل کوین به کار گیرند.

ویژگی متمایز MIM این است که به کاربران اجازه می‌دهد بدون نیاز به فروش دارایی‌های بهره‌زای خود، نقدینگی دلاری دریافت کنند و همچنان از سودآوری آن دارایی‌ها بهره ببرند. این قابلیت، MIM را به یکی از پرکاربردترین استیبل کوین‌های دیفای تبدیل کرده است. همچنین، MIM در بسیاری از پلتفرم‌های وام‌دهی، ییلد فارمینگ و استراتژی‌های آربیتراژ قابل استفاده است و با طیف وسیعی از پروتکل‌های دیفای یکپارچه شده است.

ال‌یواِس‌دی (LUSD)

LUSD استیبل کوین غیرمتمرکزی است که پروتکل Liquity آن را راه‌اندازی کرده است. این استیبل کوین را تنها با استفاده از اتریوم به‌عنوان وثیقه می‌توان دریافت کرد و برخلاف مدل استیبل کوین DAI، نیازی به نسبت‌های بالای وثیقه‌گذاری ندارد. حداقل نسبت وثیقه‌گذاری این پروتکل تنها ۱۱۰٪ است که بسیار بهینه‌تر از بسیاری از سیستم‌های مشابه مثل میکردائو است و باعث می‌شود کارآیی سرمایه به‌شکل قابل‌توجهی افزایش پیدا کند.

یکی از نقاط قوت LUSD کارمزد بسیار پایین و حذف بهره بازپرداخت است. پس از پرداخت کارمزد یک‌باره هنگام صدور استیبل کوین، کاربران هیچ کارمزد اضافی دیگری پرداخت نمی‌کنند. علاوه بر این، پروتکل Liquity کاملاً غیرمتمرکز و بدون حاکمیت متمرکز است و قراردادهای هوشمند آن به‌طور خودکار فرایندهای وثیقه‌گذاری و نقدینگی را مدیریت می‌کنند. 

جی‌اچ‌او (GHO)

GHO استیبل کوین غیرمتمرکز جدیدی است که پروتکل آوه (Aave) به بازار عرضه کرده است. کاربران می‌توانند با وثیقه قرار دادن دارایی‌های دیجیتال خود مثل اتریوم یا توکن AAVE در این پروتکل، استیبل کوین GHO دریافت کنند. این مدل باعث می‌شود کسانی که نمی‌خواهند دارایی‌های دیجیتال اصلی خودشان را بفروشند، بتوانند از آنها برای دریافت نقدینگی استفاده و در عین حال، دارایی اولیه خود را هم حفظ کنند.

مهم‌ترین ویژگی GHO، یکپارچگی عمیق با اکوسیستم آوه و قابلیت استفاده در تمامی بازارهای وام‌دهی و استخرهای نقدینگی این پروتکل است. علاوه بر این، نرخ بهره و پارامترهای اصلی این استیبل کوین توسط دائو آوه تعیین می‌شود. این یعنی هیچ نهاد متمرکزی پشت آن نیست و همه چیز شفاف و با رأی‌گیری قابل‌انجام است. از طرف دیگر، سود بازپرداخت وام‌های GHO به خزانه آوه واریز می‌شود تا در آینده برای توسعه پروتکل یا پاداش به کاربران استفاده شود.

با توجه به اعتبار پروتکل آوه در دنیای دیفای، استیبل کوین GHO طرفداران زیادی به دست آورده و به یکی از محبوب‌ترین استیبل کوین‌های غیرمتمرکز بازار تبدیل شده است.

اس‌یواس‌دی (sUSD)

sUSD یک استیبل کوین غیرمتمرکز و دلاری است که پروتکل Synthetix آن را ساخته است و به‌عنوان یک «دارایی مصنوعی» شناخته می‌شود. قیمت این توکن به‌صورت مداوم و از طریق پروتکل اوراکلی غیرمتمرکز چین‌لینک به‌روزرسانی می‌شود. با این مکانیزم sUSD همیشه تقریباً نزدیک به یک دلار باقی می‌ماند.

کاربران می‌توانند با وثیقه‌گذاری ارز دیجیتال SNX که توکن بومی پلتفرم Synthetix است، استیبل کوین sUSD دریافت کنند. این روش به کاربران این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به فروش دارایی‌های خود، به نقدینگی دلاری دسترسی داشته باشند و از آن در معاملات و سرمایه‌گذاری‌های مختلف استفاده کنند.

یکی از ویژگی‌های برجسته sUSD، امکان معامله آن بدون اسلیپیج (تغییرات ناگهانی قیمت) با سایر دارایی‌های مصنوعی در پلتفرم‌هایی مثل Kwenta یا Synthetix.Exchange است. همچنین، به‌دلیل نقدینگی بالا و یکپارچگی گسترده در اکوسیستم دیفای، sUSD در صرافی‌های غیرمتمرکز همچون کرو (Curve) به‌عنوان یکی از استیبل کوین‌های اصلی معامله می‌شود و کاربران می‌توانند از آن برای تأمین نقدینگی و کسب درآمد از کارمزد معاملات استفاده کنند.

برای کاربران ایرانی، کدام استیبل کوین مناسب‌تر است؟ متمرکز یا غیرمتمرکز؟

انتخاب میان استیبل کوین‌های متمرکز و غیرمتمرکز برای کاربران ایرانی مسئله‌ای است که در سال‌های اخیر به آن توجه ویژه‌ای شده است. استیبل کوین‌های متمرکز معروف مثل تتر یا USDC در اکثر صرافی‌های مطرح خارجی و داخلی معامله می‌شوند و به‌دلیل نقدشوندگی و پذیرش بالایشان، بسیار محبوب‌اند. بااین‌حال، پشت پرده این استیبل کوین‌ها شرکت‌های متمرکزی وجود دارند که ممکن است به‌دلیل تحریم‌ها، دارایی کاربران ایرانی را بلوکه کنند.

در سمت دیگر، استیبل کوین‌های غیرمتمرکزی مثل DAI یا GHO با استفاده از قراردادهای هوشمند و وثیقه‌گذاری در شبکه‌های بلاکچینی اداره می‌شوند. به همین دلیل از نظر امنیت و مقاومت در برابر تحریم‌ها و محدودیت‌های سیاسی، گزینه‌ای مطمئن‌تر برای کاربران ایرانی محسوب می‌شوند. البته باید در نظر داشت که این دسته از استیبل کوین‌ها معمولا نقدشوندگی کمتری نسبت به همتایان متمرکز خود دارند و در همه پلتفرم‌ها قابل استفاده نیستند. 

درصورتی‌که هدف شما از خرید استیبل کوین، سرمایه‌گذاری در دلار و حفظ ارزش پول است، استیبل کوین‌های متمرکز مثل تتر گزینه خوبی محسوب می‌شوند. اما اگر می‌خواهید نقدینگی منتقل کنید، باید به‌سراغ جایگزین تتر یعنی استیبل کوین‌های غیرمتمرکز بروید.

آینده استیبل کوین‌های غیرمتمرکز

شاید در روزهای اول عرضه استیبل کوین‌های غیرمتمرکز، کاربران اعتماد زیادی به این ارزها نداشتند و به سراغشان نمی‌رفتند. رفته رفته این روند تغییر کرد و حالا این ارزها در آستانه تبدیل‌شدن به یکی از کلیدی‌ترین ابزارهای مالی در دنیای آینده ارزهای دیجیتال قرار دارند. 

این نوع استیبل کوین‌ها نه تنها امکان انجام معاملات پایدار و بدون نوسان را فراهم می‌کنند، بلکه با حذف نیاز به اعتماد به نهادهای مرکزی، به کاربران اجازه می‌دهند دارایی‌های خود را با امنیت و کنترل کامل حفظ کنند و حتی از طریق مکانیزم‌های مختلف به سودآوری برسند.

با توجه به افزایش فشارهای نظارتی بر استیبل کوین‌های متمرکز و رشد روزافزون تقاضا برای راهکارهای غیرحضانتی و مستقل، پیش‌بینی می‌شود که در سال‌های آینده میزان استفاده و پذیرش استیبل کوین‌های غیرمتمرکز به‌شکل قابل‌توجهی افزایش یابد. پروژه‌های نوآورانه‌ای مانند USDe و دیگر نمونه‌های مشابه نیز در سالیان اخیر نشان داده‌اند که می‌توان با طراحی مدل‌های پیشرفته، هم ثبات قیمت را تضمین کرد و هم به بهره‌وری سرمایه رسید.

بااین‌حال، استیبل کوین‌های غیرمتمرکز هنوز هم با چالش‌هایی مثل امنیت قراردادهای هوشمند، بهینه‌سازی مکانیزم‌های کنترل ریسک و تطبیق با شرایط بازار مواجه هستند که باید به‌خوبی مدیریت شوند.

جمع‌بندی

استیبل کوین‌های غیرمتمرکز تنها یک ابزار مالی ساده نیستند؛ بلکه پلی به سوی آینده‌ای شفاف، آزاد و در دسترس برای همگان به شمار می‌آیند. از DAI که با مدل وثیقه‌گذاری پیشرفته خود، مسیر را برای پایداری در بازار هموار کرده تا USDe که با رویکردهای نوآورانه خود گامی مهم در بهبود کارآیی و بهره‌وری سرمایه برداشته است، این استیبل کوین‌ها ثابت کرده‌اند می‌توان دارایی‌ها را بدون وابستگی به نهادهای متمرکز مدیریت و از ثبات مالی بهره‌مند شد.

بااین‌حال، تجربه‌هایی مانند فروپاشی ترا و چالش‌های DAI نشان می‌دهد که مسیر توسعه این ابزارها همواره با ریسک‌ها و پیچیدگی‌های خاص خود همراه است. بنابراین، آگاهی کامل و انتخاب آگاهانه در این مسیر اهمیت ویژه‌ای دارد.

سؤالات متداول