یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که باید پیش از آغاز معامله ارزهای دیجیتال آموخته باشید، مربوط به شیوه بررسی اطلاعاتی است که درباره قیمت ارزهای دیجیتال موجود است. این داده‌ها اغلب به شکل یک چارت یا نمودار قیمت در اختیار عموم قرار دارند. بنابراین توانایی خواندن چارت، مهارتی است که برای ارزیابی حرکات قیمت و تشخیص الگوها در نمودارها لازم دارید. می‌توان گفت بدون چارت خوانی امکان فعالیت در بازارهای مالی برای افراد وجود ندارد.
در این مقاله نحوه خواندن چارت و انواع آن را یاد می‌گیریم و در ادامه می‌آموزیم هر بخش چارت چه اطلاعات و جزئیاتی در اختیار ما قرار می‌دهد. با ما در مجله نوبیتکس همراه باشید.
چارت یا نمودار قیمت دارایی چیست؟
فرض کنید قیمت بیت کوین را در وب‌سایت‌هایی نظیر تریدینگ ویو یا یک صرافی ارز دیجیتال جست‌و‌جو کرده‌اید، احتمالا به محض باز شدن صفحه مورد نظر با یک سری داده در مورد وضعیت دارایی مواجه شده‌اید که اگر با آنها آشنا نباشید، خیلی شلوغ و گیج‌کننده به نظر می‌آیند، اما نگران نباشید.
اطلاعات ارائه شده در یک چارت یا نمودار در واقع بیان‌گر داده‌های کلیدی مرتبط با دارایی مورد نظر ما در یک زمان مشخص است که مبنای این اطلاعات از شاخص‌های متعددی به دست آمده است. خوشبختانه این اطلاعات به صورت گرافیکی و بصری در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. بنابراین اگر بدانیم هر قسمت نماینده چه چیزی است، خواندن چارت برای ما بسیار آسان خواهد بود.
از طرف دیگر چارت و نمودار ابزار اصلی برای انجام تحلیل تکنیکال است و در صورتی که این اطلاعات وجود نداشته باشند، معامله‌گران نمی‌توانند تصمیمات درستی برای معاملات و خرید‌و‌فروش‌های خود بگیرند، پس آموزش خواندن چارت امری اجتناب ناپذیر در بازارهای مالی به شمار می‌رود.
به طور کلی یک چارت اطلاعات زیر را به نمایش می‌گذارد:
- حالت نمایش چارت
- جزئیات اطلاعات دارایی
- زمان یا تایم‌فریم
- قیمت
- اندیکاتورها
در ادامه با بخش‌های اشاره شده آشنا خواهیم شد اما قبل از آن برای درک این مفاهیم بهتر است با انواع چارت آشنا شویم.
انواع چارت و کاربردهای آن
چارت و نمودار دارای انواع مختلفی هستند اما در این میان سه نوع از آنها از محبوبیت بیشتری برخوردارند. این سه نمودار، چارت خطی (Line Chart)، چارت میله‌ای (Bar Chart) و چارت شمعی (Candlesticks Chart) نام دارند.
اغلب معامله‌گران چارت شمعی یا کندل استیک را در تحلیل تکنیکال خود استفاده می‌کنند، اما دیگر اشکال نمودار نیز ممکن است بینشی درباره روند قیمت در اختیار آنها قرار دهد. بدین ترتیب با این چارت‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.
چارت خطی (Line Chart)
نمودار خطی قیمت یک دارایی را به حالت یک خط به نمایش می‌گذارد. این خط در واقع نقاطی است که قیمت در یک دوره زمانی مشخص در آن نقاط بسته شده است و نمودار با اتصال این خطوط، چارت خطی را تشکیل داده است. در اینجا نمونه‌ای از نمودار خطی را مشاهده می‌کنید:
مزیت اصلی چارت یا نمودار خطی ارائه تصویری سریع در عین حال ساده از روند کلی بازار و سطوح حمایت و مقاومت است. از آنجایی که چارت‌های خطی جزئیات زیادی از قیمت در اختیار ما قرار نمی‌دهند، مناسب تصمیم‌های معاملاتی نیستند.
چارت میله‌ای (Bar Chart)
نمودار میله‌ای جزئیات بیشتری از رفتار قیمت در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهد. این چارت قیمت‌بازشدن، بستهشدن و همین‌طور سقف و کف قیمت در زمان معین را به نمایش می‌گذارد. برای نمونه اگر به یک نمودار در بازه‌زمانی ۱ ساعته نگاه کنید، هر میله بیان‌گر جایگاه قیمت در یک ساعت است. برای درک بهتر، اطلاعات قابل درک از نمودار میله‌ای مشخص شده است:
این میله از چهار بخش تشکیل شده است. پایین‌ترین نقطه میله، بیان‌گر پایین‌ترین قیمت در یک بازه‌زمانی مشخص است و با واژه Low مشخص شده است. در ادامه به قسمت Open برخورد می‌کنیم. این قسمت نشان می‌دهد که قیمت شروع این میله این بخش بوده است. در ادامه قسمت Close است که نمایان‌گر نقطه‌ای است که قیمت این میله بسته شده و در نهایت بخش High به بالاترین قیمتی که دارایی در بازه‌زمانی مورد نظر ما ثبت کرده است اشاره دارد. در هر صورت یک چارت میله‌ای به شکل زیر خواهد بود:
چارت کندل استیک
چارت کندل استیک یا نمودار شمعی نسخه کاربر‌پسند اطلاعات قیمت یک دارایی است. جزئیات قیمت در یک بازه‌زمانی مشخص به شکل شمع در چارت به نمایش در می‌آید، همان‌طور که در بخش بالا اشاره شد، هر کندل، اطلاعات قیمت از جمله بالا یا سقف (High) و پایین یا کف (Low) و همچنین باز شدن (Open) و بستهشدن (Close) قیمت را به شکل عمودی در نمودار به نمایش می‌گذارد. دنبال کردن اطلاعات در چارت کندل استیک و ترسیم خطوط مرتبط با تحلیل تکنیکال در این نوع نمودار بسیار آسان‌تر است.
در کندل استیک خطوط عمودی به سوی بالا، سایه بالایی نامیده می‌شوند و خطوط عمودی پایین نیز سایه پایین نام دارند. نام دیگر این سایه‌ها فیتیله یا دم است. تفاوت اصلی بین چارت میله‌ای و چارت کندل استیک در چگونگی به نمایش درآمدن باز و بستهشدن قیمت در هر شمع است. در چارت کندل استیک یک بدنه (Body) شکل می‌گیرد که این قسمت باز و بسته شدن قیمت را نشان می‌دهد و فیتیله یا سایه از بدنه شمع خارج می‌شوند.
بسته به وضعیت قیمت، یک کندل در بازه‌زمانی مشخص ممکن است به رنگ سبز (صعودی) یا قرمز (نزولی ) تبدیل شود.
حال که با مدل‌های مختلف نمودار قیمت آشنا شدیم بهتر است با بخش‌های تشکیل‌دهنده یک چارت آشنا شویم.
بخش‌های تشکیل‌دهنده یک چارت
در این بخش برای سادگی کار، چارت موجود در وب‌سایت تریدینگ ویو را الگو قرار می‌دهیم و براساس آن پیش می‌رویم. باید توجه داشت تمامی سرویس‌هایی که چارت قیمتی را ارائه می‌دهند، کم‌وبیش از همین الگو استفاده می‌کنند. بدین‌ترتیب اگر متوجه اطلاعات موجود در تصویر زیر شوید، نمودارهای مشابه نیز برایتان قابل درک خواهند بود.
همان‌طور که در تصویر بالا مشخص است خواندن چارت به چند بخش تقسیم می‌شود که هرکدام از این قسمت‌ها حاوی اطلاعات معینی است.
جزئیات اطلاعات دارایی
در قسمت بالای صفحه که با رنگ بنفش نیز مشخص شده است اطلاعات مربوط به دارایی به نمایش گذاشته می‌شود. برای نمونه در مثال ما به ترتیب اطلاعات زیر به وجود دارد:
- نام و سمبل دارایی بیت کوین / دلار آمریکا را نشان می‌دهد.
- زمان چارت روی ۱ روز تنظیم شده است.
- اطلاعات دارایی از نمودار قیمت صرافی BITMEX دریافت شده است.
اندیکاتورها
درست زیر اطلاعات دارایی (بخش سفید رنگ)، قسمتی برای اندیکاتورها وجود دارد. در این قسمت می‌توانید مشاهده کنید که کدام ابزارها روی چارت فعال است و در صورت نیاز آنها را تغییر دهید یا فعال و غیرفعال کنید.
زمان چارت یا تایم‌فریم
در محور افقی و پایین صفحه که در تصویر نیز با رنگ قرمز مشخص شده است، اطلاعات مربوط به زمان یا تایم‌فریم چارت وجود دارد. زمان چارت را می‌توان از بین یک دقیقه تا یک سال تنظیم کرد. برای نمونه اگر چارت روی یک ساعت تنظیم شود، هر یک ساعت یک شمع یا کندل استیک روی نمودار ظاهر می‌شود و عملکرد قیمت در طول این زمان در چارت به نمایش در می‌آید.
قیمت چارت
اگر به گوشه سمت راست تصویر (قسمت زرد رنگ) توجه کنید، اطلاعات مربوط به قیمت را مشاهده خواهید کرد. همان‌طور که از نام این بخش پیداست در اینجا قیمت لحظه‌ای دارایی به نمایش در می‌آید. این بخش قیمت ارز دیجیتال را براساس معادل دلاری یا هر واحد پولی که انتخاب کنید به نمایش می‌گذارد. در نمونه ما دلار آمریکا انتخاب شده است.
حجم معاملات
در تصویر زیر بخش مربوط حجم معاملات با رنگ سبز مشخص شده است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، میله‌های بلندتر نشان‌دهنده حجم معاملات بالاتر در مقایسه با سایر دوره‌های زمانی است. نوار سبز اغلب با افزایش قیمت و خریدهای بیشتر همراه است و نوار قرمز نشان دهنده کاهش قیمت و فروش بیشتر است (رنگ‌ها را می توان بر اساس اولویت ویرایش کرد).
در جمع‌بندی این بخش شاید بتوان این‌گونه اظهار نمود که اگرچه داده‌های بسیار متنوعی از خواندن چارت به دست می‌آید اما شاید مهم‌ترین قسمت یک چارت، همان کندل‌های قیمتی شکل‌گرفته روی نمودار باشند که بسیاری تحلیل‌های خود را براساس الگوهای بصری آنها انجام می‌دهند.
مزایا و معایب چارت خوانی
درک شیوه خواندن چارت قیمت ارزهای دیجیتال می‌تواند دارای مزایا و معایب خاص خود باشد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
مزایای خواندن چارت
تحلیل تکنیکال
فرض کنید قصد خرید تتر یا خرید ترون را در سر می‌پرورانید، با یادگیری چارت خوانی این امکان را به دست می‌آورید که قیمت ارزهای دیجیتال را به کمک تحلیل تکنیکال مورد بررسی قرار دهید. تحلیل تکنیکال افراد را قادر می‌سازد تا بینش درستی درباره حرکات و حجم تاریخی قیمت بدست آورند و این اطلاعات رهنمودی برای شناسایی روندها و الگوهای بالقوه خواهند بود. بنابراین چارت خوانی در کنار تحلیل تکنیکال قدرت تصمیم‌گیری درباره خرید‌و‌فروش دارایی‌های دیجیتال را افزایش می‌دهد.
زمان‌بندی معاملات
اگر توانایی خواندن چارت را داشته باشیم، این امکان به وجود می‌آید که بتوانیم زمان‌بندی معاملات خود را بهتر انجام دهیم و به طور بالقوه ورود و خروج بهتری از موقعیت‌های معاملاتی خود تجربه کنیم.
درک احساسات بازار
چارت قیمتی تداعی‌گر احساسات بازار است، بدین ترتیب آموزش خواندن چارت یکی از راه‌هایی است که می‌تواند به درک روانشناسی افراد فعال در بازار کمک بزرگی کند. توانایی تفسیر احساسات از چارت قیمت می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا جهت بازار و تغییرات احساسات را زودتر از دیگران مشاهده کنند.
مدیریت ریسک
توانایی خواندن چارت می‌تواند به معامله‌گران در اجرای استراتژی‌های مدیریت ریسک با تعیین دستورات حد ضرر، شناسایی سطوح حمایت و مقاومت و تعیین نقاط ورودی و خروجی بهینه کمک شایانی کند.
شناسایی فرصت‌ها
آموزش خواندن چارت قیمت به معامله‌گران این امکان را می‌دهد تا فرصت‌های معاملاتی بالقوه مانند شکست‌ها، معکوس‌ها و الگوهای مهم را شناسایی کنند و بر همین اساس معاملات خود را به بیشترین سودآوری برسانند.
معایب خواندن چارت
سو برداشت
تفسیر چارت دارایی‌ها به گونه‌ای است که هر شخص ممکن است بر اساس ذهنیت خود یک نمودار یکسان را به شیوه‌ای متفاوت از فردی دیگر تحلیل کند. این نوع ذهنیت و سو برداشت همواره ممکن است منجر به ایجاد تفسیرهای متناقض و تصمیمات نادرستی شود.
عدم پیش‌بینی دقیق
در حالی که تحلیل تکنیکال و خواندن چارت می‌تواند دیدگاه ارزشمندی در مورد روندها و الگوهای بازار ارائه دهد، اما باید توجه داشت که تحلیل تکنیکال براساس حرکت قیمت گذشته کار می‌کند و این موضوع تضمین کننده رخدادها در آینده نیست. از آنجایی که بازار رمزارزها از نوسانات زیادی برخوردار است شاید اعتماد کامل به دانش چارت خوانی و تحلیل‌های بر اساس نمودار همیشه درست و دقیق نباشند.
غیرقابل‌اتکا بودن
برخی از افراد تنها به تحلیل و خواندن چارت می‌پردازند و از عوامل مهم دیگر مانند تحلیل بنیادی، اخبار ارز دیجیتال و روندهای کلان اقتصادی غافل می‌شوند. اتکای بیش از حد به چارت‌ها می‌تواند منجر به از دست رفتن فرصت‌ها یا افزایش ناخواسته ریسک شود.
زمان‌بری آموزش
یادگیری خواندن چارت قیمت، مستلزم زمان و تلاش قابل‌توجهی است. معامله‌گران باید تسلط کافی بر اندیکاتورها و شاخص‌های مختلف، الگوهای نمودار شمعی و انواع تکنیک‌های تحلیل را به دست آورند که این امر ممکن است زمان‌بر باشد.
سیگنال‌های کاذب
چارت‌های قیمتی ممکن است در تمامی زمان‌ها سیگنال درستی تولید نکنند، زیرا این احتمال وجود دارد که بازیگرانی از خارج با بازارسازی در تلاش برای ایجاد یک الگو یا شاخص حرکتی قیمت خاص در نمودار باشند. این نوع موارد ممکن است باعث ضرر معامله‌گران شوند.
سخن پایانی
یادگیری خواندن چارت ارزهای دیجیتال یک مهارت ارزشمند برای معامله‌گرانی است که به دنبال حرکت در دنیای پویا بازارهای دارایی دیجیتال هستند. با درک عناصر مختلف در نمودارها، از جمله حرکات قیمت، حجم، شاخص‌ها و الگوها، معامله‌گران می‌توانند بینش ارزشمندی در مورد روند کلی بازار و فرصت‌های معاملاتی بالقوه به دست آورند.
با این خیلی مهم است که متوجه این موضوع باشیم که تنها با تحلیل و آموزش خواندن چارت نمی‌توان تمامی اتفاقات بازار را پیش‌بینی کرد و از طرفی باید قبول کرد که این رویکرد نیز دارای مزایا و محدودیت‌های خود است. در حالی که بر کسی پوشیده نیست که خوان چارت می‌تواند دیدگاه ارزشمندی در اختیار معامله‌گران قرار دهد، اما نباید فراموش کرد که قلب این رویکرد براساس تحلیل تکنیکال است و این شیوه بررسی اطلاعات نیز متکی بر رفتارهای گذشته قیمت است. در نتیجه نتایج تحلیل تکنیکال حتمی نیست و معامله‌گران باید از سایر عوامل تاثیرگذار مانند تحلیل بنیادی و اخبار بازار چشم‌پوشی نکنند.
در پایان، مهارت خواندن چارت مستلزم زمان، تمرین و اشتیاق به یادگیری و بهبود مداوم است. به نظر می‌رسد گنجاندن خواندن چارت در کنار تحلیل تکنیکال و به کار بردن این مهارت‌ها در یک استراتژی معاملاتی جامع، می‌تواند نقش موثری در افزایش سود و بازدهی معاملات افراد داشته باشد.
