اثبات‌های دانش-صفر؛ بررسی روش اثبات با دانش صفر
یکی از جذاب‌ترین و پیشرفته‌ترین مباحث رمزنگاری در دنیای بلاکچین، مفهوم «اثبات با دانش صفر» یا Zero-Knowledge Proof است. این تکنیک به افراد اجازه می‌دهد چیزی را ثابت کنند بدون آنکه اطلاعات اصلی را فاش کنند. در این وبینار، کیوان کام‌بخش با زبانی کاربردی و مثال‌های متنوع، این مفهوم مهم را بررسی کرد و نشان داد چگونه اثبات‌های دانش صفر می‌توانند امنیت، حریم خصوصی و مقیاس‌پذیری بلاکچین را متحول کنند.
سرفصل‌ها
- آشنایی با مفهوم اثبات‌های دانش صفر و کاربردهای آن
- مثال‌های واقعی برای درک بهتر Zero-Knowledge Proof
- معرفی پروتکل‌های رمزنگاری مانند zk-SNARK و zk-STARK
- کاربرد اثبات‌های دانش صفر در پروژه‌های بلاکچینی (Zcash، Tornado Cash و Mina Protocol)
- نقش ZK-Rollups و ZK-VM در مقیاس‌پذیری بلاکچین
گزارش وبینار
۱. تعریف و اهمیت اثبات‌های دانش صفر
کیوان کام‌بخش وبینار را با معرفی مفهوم ZKP آغاز کرد. او توضیح داد که این روش به کاربر اجازه می‌دهد بدون افشای اطلاعات اصلی (مانند کلید یا داده حساس)، صحت ادعا را ثابت کند. این ویژگی در بلاکچین اهمیت زیادی دارد چون هم امنیت را بالا می‌برد و هم حریم خصوصی کاربران را حفظ می‌کند.
۲. مثال‌های ساده و ملموس
برای درک بهتر، مدرس چند مثال روزمره مطرح کرد؛ از جمله مثال توپ‌های رنگی و بازی «والدو» که در آن فرد می‌تواند اثبات کند چیزی را می‌داند، بدون اینکه محل دقیق آن را نشان دهد. این مثال‌ها نشان دادند که چطور ZKP می‌تواند در عمل اعتماد ایجاد کند.
۳. پروتکل‌های رمزنگاری و کاربرد آن‌ها
در بخش بعد، به پروتکل‌های شناخته‌شده مانند zk-SNARK و zk-STARK پرداخته شد. کیوان کام‌بخش توضیح داد این پروتکل‌ها چطور امکان ساخت اثبات‌های کوچک و سریع را فراهم می‌کنند که می‌توانند در بلاکچین برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها استفاده شوند.
۴. پروژه‌های بلاکچینی مبتنی بر ZKP
مدرس سپس به پروژه‌هایی مانند Zcash (تمرکز بر حریم خصوصی تراکنش‌ها)، Tornado Cash (ابزاری برای مخفی‌سازی مسیر تراکنش‌ها)، zkSync و StarkNet (راهکارهای لایه ۲ برای مقیاس‌پذیری اتریوم) و Mina Protocol (بلاکچین با اندازه ثابت) اشاره کرد و نحوه استفاده هرکدام از ZKP را تشریح کرد.
۵. مقیاس‌پذیری با ZK-Rollups و ZK-VM
در پایان، موضوع مقیاس‌پذیری بلاکچین با استفاده از ZK-Rollupها بررسی شد. کیوان کام‌بخش توضیح داد که چگونه این راهکار می‌تواند هزاران تراکنش را در قالب یک اثبات کوچک به شبکه اصلی ارسال کند و به شکل چشمگیری هزینه و زمان پردازش را کاهش دهد. همچنین به مفهوم ZK-VM به‌عنوان نسل جدید اجرای قراردادهای هوشمند اشاره شد.
جمع‌بندی
این وبینار نشان داد که اثبات‌های دانش صفر یکی از کلیدی‌ترین فناوری‌های آینده بلاکچین هستند. از حفظ حریم خصوصی گرفته تا افزایش سرعت و کاهش هزینه تراکنش‌ها، ZKPها می‌توانند مسیر تحول بزرگی را در صنعت رمزارز رقم بزنند. کیوان کام‌بخش تأکید کرد که درک و به‌کارگیری این فناوری برای توسعه‌دهندگان و فعالان حوزه بلاکچین ضروری است.
