تولید ناخالص داخلی (GDP) یکی از اصلیترین شاخصها برای مقایسه اندازه و قدرت اقتصادی کشورها در سطح جهان است و نشان میدهد هر اقتصاد چه میزان کالا و خدمات نهایی تولید میکند. کشورهایی مانند ایالات متحده، چین، آلمان، ژاپن و هند در صدر فهرست قرار دارند و نقش تعیینکنندهای در اقتصاد جهانی ایفا میکنند. ایران نیز با وجود قرارگرفتن در رتبهای پایینتر از این اقتصادهای بزرگ، بهعنوان یکی از اقتصادهای مهم منطقه، دارای ویژگیها و چالشهای خاص خود است که بررسی شاخصهای GDP آن میتواند به درک بهتر جایگاه اقتصادی کشور درمقایسهبا اقتصادهای بزرگ جهان کمک کند.
جدول بزرگترین اقتصادهای جهان
جدول پیشرو تصویری کلی از رتبهبندی برخی از اقتصادهای بزرگ جهان بر اساس GDP اسمی، GDP بر مبنای برابری قدرت خرید (PPP)، نرخ رشد اقتصادی و GDP سرانه ارائه میدهد.
| رتبه | کشور | تولید ناخالص داخلی اسمی (تریلیون دلار) | GDP بر اساس PPP (تریلیون دلار) | رشد اقتصادی (%) | GDP سرانه (هزار دلار) |
| ۱ | ایالات متحده آمریکا | ۳۰٫۶۲ | ۳۰٫۶۲ | ۲٫۰ | ۸۹٫۶۰ |
| ۲ | چین | ۱۹٫۴۰ | ۴۱٫۰۲ | ۴٫۸ | ۳۷٫۸۳ |
| ۳ | آلمان | ۵٫۰۱ | ۶٫۱۵ | ۰٫۲ | ۵۹٫۹۳ |
| ۴ | ژاپن | ۴٫۲۸ | ۶٫۷۶ | ۱٫۱ | ۳۴٫۷۱ |
| ۵ | هند | ۴٫۱۳ | ۱۷٫۷۱ | ۶٫۶ | ۲٫۸۲ |
| ۶ | بریتانیا | ۳٫۹۶ | ۴٫۴۵ | ۱٫۳ | ۵۶٫۶۶ |
| ۷ | فرانسه | ۳٫۳۶ | ۴٫۵۳ | ۰٫۷ | ۴۸٫۹۸ |
| ۸ | ایتالیا | ۲٫۵۴ | ۳٫۷۲ | ۰٫۵ | ۴۳٫۱۶ |
| ۹ | روسیه | ۲٫۵۴ | ۷٫۱۴ | ۰٫۶ | ۱۷٫۴۵ |
| ۱۰ | کانادا | ۲٫۲۸ | ۲٫۷۲ | ۱٫۲ | ۵۴٫۹۳ |
| ۱۱ | برزیل | ۲٫۲۶ | ۴٫۹۷ | ۲٫۴ | ۱۰٫۵۸ |
| ۱۲ | اسپانیا | ۱٫۸۹ | ۲٫۸۳ | ۲٫۹ | ۳۸٫۰۴ |
| ۱۳ | مکزیک | ۱٫۸۶ | ۳.۴۴ | ۱٫۰ | ۱۳٫۹۷ |
| ۱۴ | کره جنوبی | ۱٫۸۶ | ۳٫۳۶ | ۰٫۹ | ۳۵٫۹۶ |
| ۱۵ | استرالیا | ۱٫۸۳ | ۱٫۹۸ | ۱٫۸ | ۶۵٫۹۵ |
| ۱۶ | ترکیه | ۱٫۵۷ | ۳٫۷۷ | ۳٫۵ | ۱۸٫۲۰ |
| ۱۷ | اندونزی | ۱.۴۴ | ۵٫۰۲ | ۴٫۹ | ۵٫۰۷ |
| ۱۸ | هلند | ۱٫۳۲ | ۱٫۵۲ | ۱٫۴ | ۷۳٫۱۷ |
| ۱۹ | عربستان سعودی | ۱٫۲۷ | ۲٫۶۹ | ۴٫۰ | ۳۵٫۲۳ |
| ۲۰ | لهستان | ۱٫۰۴ | ۲٫۰۲ | ۳٫۲ | ۲۸٫۴۸ |
| ۴۴ | ایران | ۰٫۳۵ | — | ۰٫۶ | ۴٫۰۷ |
توضیح: ارقام GDP به تریلیون دلار آمریکا و GDP سرانه به هزار دلار آمریکا بیان شدهاند.
روشهای اندازهگیری تولید ناخالص داخلی (GDP)
تولید ناخالص داخلی یا GDP یکی از مهمترین شاخصها برای سنجش اندازه و عملکرد اقتصاد یک کشور است. برای اندازهگیری و مقایسه GDP در سطح بینالمللی، روشهای مختلفی وجود دارد که هر کدام کاربرد و هدف خاصی دارند. مهمترین این روشها عبارتاند از:
تولید ناخالص داخلی اسمی (Nominal GDP) به دلار جاری آمریکا
تولید ناخالص داخلی اسمی رایجترین روش برای اندازهگیری و مقایسه اقتصاد کشورها است. در این روش ارزش کل کالاها و خدمات نهایی تولیدشده در یک کشور محاسبه میشود و قیمتها بر اساس قیمتهای جاری همان سال در نظر گرفته میشوند. سپس این ارقام را با استفاده از نرخ ارز بازار به دلار آمریکا تبدیل میکنند. این شاخص معمولاً برای رتبهبندی اقتصادهای جهان، مانند فهرست ۲۵ اقتصاد بزرگ دنیا، مورد استفاده قرار میگیرد و تصویر کلی از اندازه اقتصادی کشورها ارائه میدهد.
تولید ناخالص داخلی بر اساس برابری قدرت خرید (GDP (PPP)) به دلار بینالمللی
GDP بر اساس برابری قدرت خرید تصویر دقیقتری از اقتصاد کشورها ارائه میدهد زیرا تفاوت سطح قیمتها و هزینههای زندگی را در نظر میگیرد. در این روش، بهجای نرخ ارز بازار، از قدرت خرید واقعی ارزها استفاده میشود و مقایسه بر اساس این انجام میشود که با مقدار مشخصی پول در هر کشور چه میزان کالا و خدمات میتوان خرید. این شاخص برای تحلیل رفاه اقتصادی، سطح زندگی و توان واقعی اقتصاد کشورها بهویژه در مقایسهٔ کشورهای با هزینه زندگی متفاوت، کاربرد دارد.
نرخ رشد تولید ناخالص داخلی (GDP Growth)
نرخ رشد GDP نشاندهنده سرعت رشد یا کوچکشدن اقتصاد یک کشور است. این شاخص بهصورت درصد تغییر سالانه GDP محاسبه میشود و بر اساس قیمتها و واحد پول داخلی هر کشور است. نرخ رشد GDP معیار مهم برای ارزیابی پویایی اقتصادی، برنامهریزی و سیاستگذاری اقتصادی و تصمیمگیری سرمایهگذاران محسوب میشود و به تحلیل روندهای بلندمدت اقتصادی کمک میکند.
تولید ناخالص داخلی سرانه (GDP Per Capita) به دلار جاری آمریکا
GDP سرانه از تقسیم GDP اسمی یک کشور بر جمعیت آن به دست میآید و نشان میدهد بهطور متوسط هر فرد چه سهمی از تولید اقتصادی کشور دارد. این شاخص تصویر بهتری از وضعیت اقتصادی افراد نسبت به GDP کل ارائه میدهد و اغلب بهعنوان معیاری تقریبی برای سطح درآمد و استاندارد زندگی مردم استفاده میشود. GDP سرانه نابرابری درآمدی را به طور کامل نشان نمیدهد و باید با احتیاط تفسیر شود.
پنج اقتصاد بزرگ جهان در یک نگاه
ایالات متحده، چین، آلمان، ژاپن و هند بزرگترین اقتصادهای جهان بر اساس تولید ناخالص داخلی هستند و سهم قابلتوجهی در اقتصاد جهانی دارند. نقش این کشورها را با وجود تفاوتهای ساختاری، بررسی میکنیم:
ایالات متحده آمریکا
اقتصاد ایالات متحده بر اساس تولید ناخالص داخلی اسمی بزرگترین اقتصاد جهان است. بخش خدمات، شامل امور مالی، املاک و مستغلات، بیمه، خدمات حرفهای و تجاری و بهداشت و درمان، بیشترین سهم را در GDP این کشور دارد.
ایالات متحده دارای اقتصاد نسبتاً باز است که سرمایهگذاری تجاری و سرمایهگذاری مستقیم خارجی را تسهیل میکند. بهعنوان صادرکننده اصلی دلار و ارز ذخیره جهانی، این کشور قادر است سطح بالایی از بدهی ملی خارجی را مدیریت کند.
اقتصاد آمریکا در بسیاری از صنایع پیشرو در فناوری است و نوآوریهای جهانی را هدایت میکند اما با چالشهایی همچون نابرابری اقتصادی، افزایش هزینههای بهداشت و درمان، فشار بر سیستم تأمین اجتماعی و فرسودگی زیرساختها مواجه است.
- تولید ناخالص داخلی اسمی: ۳۰٫۶۲ تریلیون دلار؛
- تولید ناخالص داخلی تعدیل شده با بر اساس برابری قدرت خرید: ۳۰٫۶۲ تریلیون دلار؛
- رشد تولید ناخالص داخلی: ۲٫۰ درصد؛
- سرانه GDP اسمی: ۸۹٫۶۰ هزار دلار.
چین
چین دومین اقتصاد بزرگ جهان بر اساس GDP اسمی و بزرگترین اقتصاد جهان بر اساس PPP است. در دو دهه گذشته، رشد اقتصادی این کشور تاریخی بوده و برخی اقتصاددانان پیشبینی میکنند که چین ممکن است در آینده جای آمریکا را بهعنوان بزرگترین اقتصاد جهان بگیرد.
با گشایش تدریجی اقتصاد در چهار دهه اخیر، توسعه اقتصادی و استانداردهای زندگی در چین بهشدت بهبود یافته است. دولت با کاهش نقش مستقیم خود در کشاورزی و صنایع، اجازه میدهد قیمتها و کسبوکارها انعطاف بیشتری داشته باشند و بهاینترتیب، به افزایش تجارت و سرمایهگذاری داخلی و خارجی کمک میکند. سیاستهای صنعتی که تولید داخلی را تشویق میکنند، چین را به بزرگترین صادرکننده جهان تبدیل کردهاند. البته، این کشور با چالشهایی همچون جمعیت درحال پیرشدن و تخریب محیط زیست مواجه است که میتواند رشد آینده را محدود کند.
- تولید ناخالص داخلی اسمی: ۱۹٫۴۰ تریلیون دلار؛
- تولید ناخالص داخلی تعدیل شده با بر اساس برابری قدرت خرید: ۴۱٫۰۲ تریلیون دلار؛
- رشد تولید ناخالص داخلی: ۴٫۸ درصد؛
- سرانه GDP اسمی: ۳۷٫۸۳ هزار دلار.
آلمان
آلمان سومین اقتصاد بزرگ جهان و بزرگترین اقتصاد اروپا است. این کشور صادرکننده قدرتمند وسایل نقلیه، ماشینآلات، مواد شیمیایی و سایر کالاهای تولیدی بوده و از نیروی کار بسیار ماهر برخوردار است. هرچند، چالشهای جمعیتی همچون نرخ پایین باروری و فشار بر سیستم رفاه اجتماعی ناشی از مهاجرت خالص بالا، رشد اقتصادی را محدود میکنند.
- تولید ناخالص داخلی اسمی: ۵٫۰۱ تریلیون دلار؛
- تولید ناخالص داخلی تعدیل شده با بر اساس برابری قدرت خرید: ۶٫۱۵ تریلیون دلار؛
- رشد تولید ناخالص داخلی: ۰٫۲ درصد؛
- سرانه GDP اسمی: ۵۹٫۹۳ هزار دلار.
ژاپن
ژاپن چهارمین اقتصاد بزرگ جهان است. همکاری نزدیک دولت و صنایع و استفاده از دانش فنی پیشرفته، اقتصاد مبتنی بر تولید و صادرات ژاپن را شکل میدهد. بسیاری از شرکتهای بزرگ ژاپنی بهصورت شبکههایی از شرکتهای وابسته به هم (کایرتسو) سازماندهی شدهاند.
پس از رکود اقتصادی در دهه ۱۹۹۰ و بحران جهانی، ژاپن تحت سیاستهای اقتصادی نخستوزیر سابق شینزو آبه شاهد رشد نسبی بوده است. خوب است بدانید که این کشور از نظر منابع طبیعی محدودیت دارد و برای تأمین انرژی به واردات وابسته است. بهویژه پس از تعطیلی صنعت هستهای پس از فاجعه فوکوشیما در ۲۰۱۱ این موضوع پررنگتر شد. ژاپن هم مانند چین با جمعیت بهسرعت پیرشونده روبهروست.
- تولید ناخالص داخلی اسمی: ۴٫۲۸ تریلیون دلار؛
- تولید ناخالص داخلی تعدیل شده با بر اساس برابری قدرت خرید: ۶٫۷۶ تریلیون دلار؛
- رشد تولید ناخالص داخلی: ۱٫۱ درصد
- سرانه GDP اسمی: ۳۴٫۷۱ هزار دلار
هند
هند پنجمین اقتصاد بزرگ جهان است و بهدلیل جمعیت بسیار زیاد، کمترین سرانه GDP را در میان این پنج کشور دارد. اقتصاد هند ترکیبی از کشاورزی سنتی، صنایع دستی روستایی و صنعت مدرن است. بخش خدمات، بهویژه فناوری و برونسپاری تجاری (BPO)، سهم بزرگی در خروجی اقتصادی کشور دارد.
آزادسازی اقتصاد هند از دهه ۱۹۹۰ باعث رشد سریع اقتصادی شده است اما چالشهایی مانند مقررات تجاری محدود، تغییرات ژئوپلیتیک و فقر گسترده هنوز مانع توسعه پایدار آن میشوند.
- تولید ناخالص داخلی اسمی: ۴٫۱۳ تریلیون دلار؛
- تولید ناخالص داخلی تعدیل شده با بر اساس برابری قدرت خرید: ۱۷٫۷۱ تریلیون دلار؛
- رشد تولید ناخالص داخلی: ۶٫۶ درصد؛
- سرانه GDP اسمی: ۲٫۸۲ هزار دلار.
همچنین بخوانید: فهرست با ارزشترین داراییهای جهان + رتبه بیت کوین
جمعبندی
تولید ناخالص داخلی ابزاری کلیدی برای درک عملکرد و مقایسه اقتصاد کشورهاست؛ اما تفسیر آن نیازمند توجه به عوامل ساختاری و زمینهای هر کشور است. تفاوت در جمعیت، سیاستهای اقتصادی، سطح توسعه، ساختار بازار و شرایط جمعیتشناختی باعث میشود کشورها مسیرهای متفاوتی از رشد را تجربه کنند. تجربه کشورهای مختلف نشان میدهد که اصلاحات نهادی، کاهش فساد، گسترش تجارت و بهرهگیری مؤثر از منابع طبیعی و فناوریهای نوین میتواند زمینهساز رشد پایدار اقتصادی شود و جایگاه کشورها را در اقتصاد جهانی بهبود بخشد
سؤالات متداول
GDP ارزش کل کالاها و خدمات نهایی تولیدشده در یک کشور است و شاخص اصلی برای سنجش اندازه و سلامت اقتصاد محسوب میشود.
GDP اسمی بر اساس نرخ ارز بازار محاسبه میشود، درحالیکه GDP بر اساس PPP قدرت خرید واقعی و تفاوت هزینههای زندگی را در نظر میگیرد.
نرخ رشد GDP نشان میدهد اقتصاد یک کشور با چه سرعتی درحال رشد یا رکود است و مبنای تصمیمگیریهای اقتصادی و سرمایهگذاری قرار میگیرد.
GDP سرانه نشاندهنده سهم متوسط هر فرد از تولید اقتصادی کشور است و معیاری تقریبی برای سطح درآمد و استاندارد زندگی محسوب میشود.
