معرفی و آموزش اندیکاتور ایچیموکو در تحلیل تکنیکال

در دنیای ارزهای دیجیتال، پیش‌بینی حرکات آتی قیمت یکی از مهارت‌هایی است که فراگیری آن می‌تواند هر تریدری را به سود برساند. با توجه به اینکه بازارهای دیجیتال هرروزه توجه سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بیشتری را به خود جلب می‌کنند، نیاز به ابزارهای مؤثر برای حرکت در آب‌های متلاطم این بازارها نیز دائماً در حال افزایش است. از جمله این ابزارها می‌توان به اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال اشاره کرد. اندیکاتورهای تکنیکال انواع بسیار مختلفی دارند و اندیکاتور ایچیموکو (Ichimoku) که در این مقاله قرار است به آن بپردازیم یکی از مهم‌ترین آنها محسوب می‌شود. این اندیکاتور کاربردهای متنوعی دارد و تریدرها به شیوه‌های مختلفی از آن برای تحلیل قیمت، پیش‌بینی حركات بعدی قیمت، شناسایی نقاط بهینه برای ورود و خروج، تشخیص محدوده‌های حمایت و مقاومت و بسیاری موارد دیگر استفاده می‌کنند. آشنایی با قابلیت‌های این اندیکاتور به شما کمک می‌کند تا هنگام خرید و فروش ارزهای دیجیتال تصمیمات بهتری بگیرید و شانس کسب سود از بازار را بالاتر ببرید. در این مقاله از مجله نوبیتکس قصد داریم اندیکاتور ایچیموکو را به طور کامل بررسی کنیم، با ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن آشنا شویم و یاد بگیریم چطور معاملات خودمان را با آن بهتر کنیم. اگر قصد آموزش اندیکاتور ایچیموکو را دارید و می‌خواهید بدانید ایچیموکو چیست، چه کاربردی در ارزهای دیجیتال دارد و چطور می‌توان با کمک آن ترید کرد، حتماً در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.

اندیکاتور ایچیموکو چیست؟

ایچیموکو کینکو هیو (Ichimoku Kinko Hyo) یا به طور خلاصه همان ایچیموکو (Ichimoku) یک اندیکاتور محبوب تحلیل تکنیکال است که از آن برای تحلیل و ترید بازارهای مالی مختلف از جمله ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود. این اندیکاتور بر پایه میانگین متحرک کار می‌کند و از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر یک از آنها به تریدرها کمک می‌کنند تا از منظر متفاوتی به بازار و قیمت نگاه کنند. اندیکاتور ایچیموکو اطلاعات متنوعی را درباره مومنتوم بازار، جهت روند قیمت و حمایت‌ها و مقاومت‌های احتمالی قیمت ارائه می‌کند. این اندیکاتور یکی از شاخص‌های قدرتمند تحلیل تکنیکال محسوب می‌شود و بسیاری از تریدرها در استراتژی معاملاتی خود از آن استفاده می‌کنند. ممکن است ایچیموکو در نگاه اول کمی پیچیده و شلوغ به نظر برسد اما اگر با اجزای آن آشنا شوید و قابلیت‌های آن را بشناسید متوجه پتانسیل بالای این اندیکاتور خواهید شد.

تاریخچه ایچیموکو

در اواخر دهه ۱۹۳۰ میلادی یک روزنامه‌نگار ژاپنی با نام گویچی هوسودا (Goichi Hosoda) که با نام مستعار ایچیموکو سانجین (Ichimoku Sanjin) هم شناخته می‌شد شروع به توسعه یک اندیکاتور برای پیش‌بینی بهتر قیمت و روند آن کرد. تلاش‌های هوسودا در نهایت منجر به ساخت یک اندیکاتور قدرتمند با عنوان ایچیموکو کینکو هیو (Ichimoku Kinko Hyo) به معنای «نمودار متعادل در یک نگاه» شد که در اواخر دهه ۱۹۶۰ آن را منتشر کرد. هوسودا سعی داشت ابزاری بسازد که در مقایسه با یک نمودار شمعی ساده، اطلاعات بیشتری از روند قیمت نشان دهد. ایچیموکو این کار را بسیار خوب انجام می‌دهد و تریدرها می‌توانند با یک نگاه، اطلاعات زیادی را از آن به دست آورند. وارد شدن ایچیموکو به دنیای غرب تا اواخر دهه ۱۹۹۰ و اوایل ۲۰۰۰ طول کشید که یکی از دلایل اصلی آن ترجمه نشدن راهنمای استفاده از آن از ژاپنی به انگلیسی بود. در سال‌های بعد ایچیموکو جای خود را در میان تریدرهای غربی نیز باز کرد و در حال حاضر مقالات و کتاب‌های مختلفی درباره آن نوشته شده است.

اجزای اندیکاتور ایچیموکو

ایچیموکو از پنج خط مختلف تشکیل شده است که هر یک از آنها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. بین دوتا از این خطوط، فضایی شکل می‌گیرد که به آن ابر کومو (Kumo Cloud) می‌گویند. با در نظر داشتن این موضوع، اجزای مختلف اندیکاتور ایچیموکو عبارتند از:

• خط تنکان-سن (Tenkan-sen)
• خط کیجون-سن (Kijun-sen)
• خط چیکو اسپن (Chikou Span)
• خط سنکو اسپن آ (Senkou Span A)
• خط سنکو اسپن ب (Senkou Span B)
• ابر کومو (Kumo Cloud)

خط تنکان-سن (Tenkan-sen)

خط تنکان سن که آن را با نام Conversion Line یا خط تبدیل هم می‌شناسند یکی از پنج خط تشکیل‌دهنده ایچیموکو است. این خط بر اساس میانگین بالاترین سقف قیمتی و پایین‌ترین کف قیمتی در طول ۹ دوره گذشته محاسبه می‌شود. این خط در واقع سریع‌ترین حرکت را در میان خطوط ایچیموکو دارد و مومنتوم قیمت را در کوتاه مدت نشان می‌دهد. به خاطر همین ماهیت کوتاه مدت، معمولاً از این خط به تنهایی استفاده نمی‌شود و کاربرد اصلی آن در کنار سایر بخش‌های اندیکاتور ایچیموکو است.

خط کیجون-سن (Kijun-sen)

خط دیگری که معمولاً به همراه تنکان-سن استفاده می‌شود کیجون-سن نام دارد و به آن Base Line یا خط پایه نیز می‌گویند. این خط بسیار شبیه به تنکان-سن است، با این تفاوت که برای محاسبه آن از میانگین سقف و کف قیمت در طول ۲۶ دوره گذشته استفاده می‌کند. کیجون-سن نیز معمولاً در کنار سایر اجزای ایچیموکو استفاده می‌شود و به تنهایی کاربرد چندان زیادی ندارد. خط کیجون-سن مومنتوم قیمت را در بازه کوتاه تا میان مدت نشان می‌دهد.

خط چیکو اسپن (Chikou Span)

چیکو اسپن یا Lagging Span (خط تأخیری) یکی دیگر از اجزای تشکیل‌دهنده ایچیموکو است که رابطه بین روندهای فعلی و پیشین و نیز برگشت‌های احتمالی روند را نشان می‌دهد. این خط از ترسیم قیمت‌های کلوز یا بسته شدن ۲۶ دوره اخیر قبل از آخرین کندل به دست می‌آید. چیکو اسپن علاوه بر شناسایی تغییرات احتمالی روند، می‌تواند به سنجش مومنتوم قیمت نیز کمک کند. معمولاً نمی‌توان به سیگنال‌هایی که فقط این خط صادر می‌کند تکیه کرد و بهتر است آن را در کنار سایر اجزای ایچیموکو تحلیل کرد.

خط سنکو اسپن آ (Senkou Span A)

یکی از خطوط دیگر ایچیموکو سنکو اسپن A است که به آن Leading Span A یا خط پیشرو A هم می‌گویند. از این خط برای اندازه‌گیری مومنتوم قیمت و معامله بر اساس سطوح حمایت و مقاومت (Support and Resistance) استفاده می‌کنند. با اینکه این خط فقط از اطلاعات پیشین قیمت استفاده می‌کند، توانایی نمایش  ۲۶ دوره آینده قیمت را دارد و به همین خاطر است که آن را خط پیشرو می‌نامند. علاوه بر این می‌توان سطوح حمایت و مقاومت احتمالی در آینده را نیز با کمک این خط و خط مکمل آن یعنی سنکو اسپن B پیش‌بینی کرد.

خط سنکو اسپن ب (Senkou Span B)

سنکو اسپن B یا خط پیشرو B به نوعی مکمل سنکو اسپن A محسوب می‌شود و در کنار آن ابر کومو (Kumo Cloud) را تشکیل می‌دهد. با کمک این ابر می‌توان سطوح حمایت و مقاومت احتمالی در آینده قیمت را پیش‌بینی کرد. البته مثل سایر اجزای این اندیکاتور، نباید سیگنال‌های این خط را به تنهایی ملاک قرار داد و بهتر است از آن در کنار سایر ابزارها استفاده کرد. سنکو اسپن B هم مثل سنکو اسپن A می‌تواند ۲۶ دوره آینده قیمت را به نمایش بگذارد و به همین خاطر به آن پیشرو می‌گویند.

ابر کومو (Kumo Cloud)

بین خطوط سنکو اسپن A و B فضایی شکل می‌گیرد که ظاهری شبیه به ابر دارد و به همین خاطر به آن ابر کومو می‌گویند. از آنجایی که دو خط پیشرو در تشکیل این ابر نقش دارند، ابر کومو نیز وضعیت آینده قیمت را پیش‌بینی می‌کند. این ابر می‌تواند سطوح احتمالی حمایت و مقاومت در آینده را نشان دهد. بسته به اینکه کدام یک از خطوط سنکو اسپن A و B در بالا و دیگری در پایین قرار بگیرد، ابر کومو می‌تواند صعودی و یا نزولی باشد و معمولاً آن را با رنگ‌های سبز و یا قرمز نمایش می‌دهند. تریدرها از ضخامت ابر کومو و ورود و خروج کندل‌های قیمتی از آن نیز برای گرفتن سیگنال استفاده می‌کنند.

فرمول‌های محاسبه اندیکاتور ایچیموکو

اجزای اندیکاتور ایچیموکو فرمول‌های نسبتاً مشابهی دارند و در کنار هم، اطلاعات ارزشمندی را در اختیار تریدرها قرار می‌دهند. در این بخش با فرمول محاسبه هر یک از این اجزا به زبان ساده آشنا می‌شویم. توجه داشته باشید که برای استفاده از این اندیکاتور در پلتفرم‌هایی مثل نوبیتکس یا تریدینگ ویو (Tradingview) نیازی به یادگیری این محاسبات ندارید و می‌توانید از ایچیموکو به صورت آماده استفاده کنید. گرچه آشنایی با این محاسبات می‌تواند به درک بهتر نحوه عملکرد اندیکاتور ایچیموکو کمک کند.

فرمول محاسبه خط تنکان-سن (Tenkan-sen)

خط تنکان-سن یا خط تبدیل را می‌توانید با جمع کردن بالاترین سقف قیمت و پایین‌ترین کف قیمت در ۹ دوره گذشته و تقسیم کردن آن بر ۲ محاسبه کنید. به عبارت دیگر فرمول محاسبه تنکان-سن به این صورت خواهد بود:

تنکان-سن = (بالاترین سقف ۹ دوره اخیر + پایین‌ترین کف ۹ دوره اخیر) / 2

Tenkan-sen (Conversion Line): (9 Period Highest High + 9 Period Lowest Low) / 2

همین کار را برای مابقی دوره‌ها انجام دهید و سپس نقاط به دست آمده را به هم متصل کنید تا خط تنکان-سن تشکیل شود.

فرمول محاسبه خط کیجون-سن (Kijun-sen)

خط کیجون-سن یا خط پایه را می‌توانید مشابه خط تنکان-سن، با جمع کردن بالاترین سقف قیمت و پایین‌ترین کف قیمت در ۲۶ دوره گذشته و تقسیم کردن آن بر ۲ محاسبه کنید. فرمول محاسبه کیجون-سن عبارت است از:

کیجون-سن = (بالاترین سقف ۲۶ دوره اخیر + پایین‌ترین کف ۲۶ دوره اخیر) / 2

Kijun-sen (Base Line) = (26 Period Highest High + 26 Period Lowest Low) / 2

همین محاسبه را برای بقیه دوره‌ها نیز تکرار کنید و نقاط به دست آمده را به هم متصل کنید تا خط کیجون-سن شکل بگیرد.

فرمول محاسبه خط چیکو اسپن (Chikou Span)

برای محاسبه و ترسیم خط چیکو اسپن کافی است به این صورت عمل کنید:

1. آخرین قیمت بسته شدن را مشخص کنید و بعد این مقدار را روی ۲۶ دوره قبل علامت‌گذاری کنید.
2. همین کار را برای قیمت‌های کلوز جدید هم انجام دهید.
3. این مقادیر را به هم متصل کنید تا خط چیکو اسپن شکل بگیرد.

به عبارت دیگر فرمول محاسبه خط چیکو اسپن به این صورت خواهد بود:

چیکو اسپن = آخرین قیمت کلوز که ۲۶ دوره عقب‌تر ترسیم شده است

Chikou Span = Last Close Price Plotted 26-Periods in Past

فرمول محاسبه خط سنکو اسپن A (Senkou Span A)

سنکو اسپن A را می‌توانید با جمع کردن خطوط تنکان-سن و کیجون-سن (خط تبدیل و خط پایه) و تقسیم کردن آن بر دو محاسبه کنید. به عبارتی فرمول محاسبه سنکو اسپن A عبارت است از:

سنکو اسپن A = تنکان-سن + کیجون-سن / 2

Senkou Span A = Tenkan-sen line + Kijun-sen line / 2

فرمول محاسبه خط سنکو اسپن B (Senkou Span B)

خط سنکو اسپن B را می توانید با جمع کردن بالاترین سقف و پایین‌ترین کف قیمت در ۵۲ دوره گذشته و تقسیم کردن آن بر دو محاسبه کنید. بنابراین فرمول محاسبه سنکو اسپن B به این صورت خواهد بود:

سنکو اسپن B = (بالاترین سقف ۵۲ دوره اخیر + پایین‌ترین کف ۵۲ دوره اخیر) / 2

Senkou Span B = 52 Period High + 52 Period Low / 2

مثال عددی برای محاسبه ایچیموکو

برای درک بهتر این محاسبات می‌توانیم یک نمونه عددی را بررسی کنیم. فرض کنید قیمت‌های بسته شدن یک ارز دیجیتال یا دارایی به این صورت باشد:

100، 102، 101، 103، 104، 105، 106، 107، 108، 109

در این صورت اجزای ایچیموکو به صورت زیر محاسبه می‌شوند:

خط تنکان-سن: (109 + 100) / 2 = 104.5

خط کیجون-سن: (109 + 100) / 2 = 104.5

خط چیکو اسپن: 103

خط سنکو اسپن A: (104.5 + 104.5) / 2 = 104.5

خط سنکو اسپن B: (109 + 100) / 2 = 104.5

با تکرار این محاسبات برای مابقی دوره‌ها تمام نقاط به دست می‌آید. سپس با ترسیم نقاط به دست آمده روی چارت و اتصال آنها به هم می‌توانید خطوط را رسم کنید تا اندیکاتور ایچیموکو شکل بگیرد.

اضافه کردن اندیکاتور ایچیموکو به چارت

همانطور که پیش از این هم اشاره کردیم، برای استفاده از اندیکاتور ایچیموکو نیازی به انجام محاسبات به صورت دستی ندارید. اگر از پلتفرم‌های معاملاتی معتبری مثل نوبیتکس و سایت‌هایی مثل تریدینگ ویو استفاده می‌کنید به راحتی می‌توانید روی همان چارت قیمت ارزهای دیجیتال، اندیکاتور ایچیموکو را جستجو و آن را به چارت اضافه کنید. ایچیموکو از جمله اندیکاتورهایی است که روی قیمت نمایش داده می‌شود و محل‌های برخورد قیمت با خطوط آن برای تحلیل قیمت و تعیین نقاط ورود و خروج معاملات اهمیت دارد.

تنظیمات اندیکاتور ایچیموکو

بعد از انتخاب و اضافه کردن اندیکاتور ایچیموکو به چارت می‌توانید با همان تنظیمات پیشفرض از آن استفاده کنید. علاوه بر این می‌توانید اجزای مختلف ایچیموکو را بر حسب نیاز و استراتژی معاملاتی خودتان سفارشی‌سازی کنید. رایج‌ترین تنظیماتی که تریدرها برای ایچیموکو استفاده می‌کنند به این صورت است:

• خط تنکان-سن: ۹ دوره
• خط کیجون-سن: ۲۶ دوره
• خط چیکو اسپن: ۲۶ دوره عقب‌تر
• خط سنکو اسپن: ۲۶ دوره جلوتر
• خط سنکو اسپن: ۵۲ دوره جلوتر

این تنظیمات متعادل محسوب می‌شود و می‌توان در تایم فریم‌های مختلفی از آن استفاده کرد. با این حال می‌توانید مطابق با سبک معاملاتی خودتان این اعداد را تغییر دهید تا بهترین نتیجه را از آن بگیرید.

استراتژی‌های معامله با اندیکاتور ایچیموکو

برای معامله با اندیکاتور ایچیموکو روش‌ها و استراتژی‌های مختلفی وجود دارد. انتخاب بهترین استراتژی معاملاتی برای استفاده از اندیکاتور ایچیموکو بستگی زیادی به ویژگی‌های فردی و سبک معاملاتی شما دارد. از جمله رایج‌ترین استراتژی‌های سیگنال‌گیری و معامله با ایچیموکو می‌توان به این موارد اشاره کرد:

تقاطع خط‌های تنکان-سن و کیجون-سن (Tenkan-sen/Kijun-sen crossover)

تقاطع صعودی زمانی رخ می‌دهد که خط تنکان-سن خط کیجون-سن را از پایین قطع کند. تقاطع نزولی زمانی رخ می‌دهد که خط تنکان-سن خط کیجون-سن را از بالا قطع کند. از تقاطع‌ها یا کراس اوورها می‌توان برای دریافت سیگنال‌های معاملاتی استفاده کرد. برای مثال، یک تریدر می‌تواند زمانی که خط تنکان-سن از بالا خط کیجون-سن را قطع کرد اقدام به خرید، و زمانی که خط تنکان-سن خط کیجون-سن را از پایین قطع کرد اقدام به فروش ارز دیجیتال یا دارایی خود کند.

ابر کومو (Kumo Cloud)

ابر کومو را می‌توان برای شناسایی سطوح حمایت و مقاومت، و همچنین تأیید جهت روند استفاده کرد. هنگامی که قیمت بالاتر از ابر باشد، فرض را بر این می‌گذاریم که روند صعودی است. هنگامی که قیمت پایین‌تر از ابر باشد، احتمالاً در یک روند نزولی قرار داریم. معامله‌گران می‌توانند از ابر کومو برای ورود به معامله در جهت روند، یا خروج از معامله هنگامی که قیمت خارج از ابر حرکت می‌کند، استفاده کنند.

خط چیکو اسپن (Chikou Span)

خط چیکو اسپن را می‌توان برای تأیید جهت روند و شناسایی احتمال برگشت روند استفاده کرد. هنگامی که خط چیکو اسپن بالاتر از قیمت باشد، نشان‌دهنده روند صعودی است. هنگامی که این خط پایین‌تر از قیمت است، نشان می‌دهد که احتمالاً روند قیمت نزولی است. معامله‌گران می‌توانند از خط چیکو اسپن برای ورود به معامله در جهت روند، یا خروج از معامله هنگامی که خط چیکو اسپن از پایین قیمت را قطع می‌کند، استفاده کنند.

مزایا و معایب اندیکاتور ایچیموکو

یکی از نکات مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که ایچیموکو نیز مثل سایر اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال فقط یک ابزار معاملاتی است. سیگنال‌هایی که از این اندیکاتور دریافت می‌کنید هیچگاه قطعی و مطلق نیستند و امکان خطا در تمام اندیکاتورها و ابزارهای تکنیکال وجود دارد. اگر قصد دارید از ایچیموکو در تحلیل‌های خودتان کمک بگیرید بهتر است در کنار آن از سایر اندیکاتورهای تکنیکال مثل اندیکاتور MACD، اندیکاتور RSI و غیره نیز استفاده کنید تا احتمال بروز خطا کمتر شود.

علاوه بر این بهتر است ایچیموکو را در چند تایم فریم مختلف استفاده کنید تا بتوانید روندهای مختلف قیمت را در کوتاه مدت و بلندمدت بهتر تشخیص دهید. مثل تمام اندیکاتورها و ابزارها، حتماً هنگام استفاده از ایچیموکو به تکنیک‌های مدیریت سرمایه و تعیین حد سود و حد ضرر توجه داشته باشید تا جلوی ضررهای احتمالی و از دست رفتن سرمایه خودتان را بگیرید. به طور خلاصه می‌توان مزایا و معایب ایچیموکو را به این صورت بیان کرد:

مزایای اندیکاتور ایچیموکو

• یک اندیکاتور جامع و کامل است که می‌تواند اطلاعات زیادی درباره بازار در اختیار تریدرها قرار دهد.
• می‌توان از آن برای شناسایی روندها، سطوح حمایت و مقاومت، و برگشت‌های احتمالی قیمت استفاده کرد.
• می‌توان در تایم فریم‌های مختلف از آن استفاده کرد.
• اطلاعاتی که ارائه می‌کند به نحوی است که تریدرها با هر میزان از تجربه می‌توانند از آن استفاده کنند.

معایب اندیکاتور ایچیموکو

• اندیکاتور نسبتاً پیچیده‌ای محسوب می‌شود و یادگیری آن در شروع کار ممکن است برای همه ساده نباشد.
• با اینکه یک اندیکاتور پیشرو است اما احتمال تأخیر در صادر کردن سیگنال وجود دارد.
• ممکن است مثل تمام اندیکاتورها، در بازارهای پر از نوسان سیگنال‌های اشتباه و کاذب صادر کند.

جمع‌بندی

اندیکاتور ایچیموکو یکی از اندیکاتورهای مشهور تحلیل تکنیکال است که قابلیت‌ها و امکانات مختلفی در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهد. از این اندیکاتور می‌توانید برای شناسایی روندها، سطوح حمایت و مقاومت، و احتمال بازگشت روند استفاده کنید. در نگاه اول ممکن است ایچیموکو کمی پیچیده به نظر برسد اما وقتی به اندازه کافی به آن تسلط پیدا کنید، می‌توانید اطلاعات مفیدی درباره بازار از آن به دست بیاورید.

ایچیموکو از ۵ خط اصلی و یک فضای ابر مانند با عنوان ابر کومو تشکیل شده است که هر یک از آنها اطلاعات و سیگنال‌های خاص خود را در اختیار تریدرها قرار می‌دهند. مثل تمام ابزارها و اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال، بهتر است صرفاً به سیگنال‌های ایچیموکو اکتفا نکنید و از آن برای گرفتن تأییدیه در کنار سایر روش‌ها و ابزارهای تحلیلی استفاده کنید. در صورتی که اصول مدیریت سرمایه را رعایت کنید و به استراتژی معاملاتی خودتان پایبند باشید، اندیکاتور ایچیموکو می‌تواند به بهبود تصمیم‌گیری‌ها و انتخاب بهینه نقاط ورود و خروج معاملات شما کمک کند.