یونی سواپ (Uniswap) یکی از بزرگترین صرافی‌های غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال بر اساس حجم معاملات است که در فضای امور مالی غیرمتمرکز-دیفای (DeFi)، پیشرو و پرچم‌دار محسوب می‌شود. پروتکل یونی سواپ نمونه‌ای از قدرت برنامه‌های غیرمتمرکز (dapps) بوده و علاوه بر این به عنوان نیروی محرکه اکوسیستم دیفای نیز در نظر گرفته می‌شود. برای آشنایی بیشتر با اینکه صرافی یونی سواپ چیست و چگونه کار می‌کند و همچنین ارز UNI چیست و تحلیل یونی سواپ تا انتهای متن با ما همراه باشید.
صرافی یونی سواپ چیست ؛ با بزرگترین صرافی غیرمتمرکز آشنا شوید
یونی سواپ یک صرافی متفاوت است که به‌صورت کاملاً غیرمتمرکز اداره می‌شود. درواقع این صرافی متعلق به هیچ نهادی نیست و کسی آن را اداره نمی‌کند. یونی از مدل تجاری نسبتاً جدیدی با نام پروتکل نقدینگی خودکار استفاده می‌کند.
هایدن آدامز در سال 2018 پلتفرم یونی سواپ را بر بستر بلاک چین اتریوم توسعه داد. این پلتفرم با تمام توکن‌ها و زیرساخت‌های منطبق با استاندارد ERC-20 و خدماتی همچون کیف پول‌های MetaMask و MyEtherWallet سازگار است.
یونی سواپ یک پروژه منبع باز است؛ به این معنی که هرکسی می‌تواند برای ایجاد یک صرافی غیرمتمرکز، کدهای یونی سواپ را کپی و مورد استفاده قرار دهد. یونی سواپ حتی امکان اضافه کردن رایگان توکن کاربران را به صرافی امکان‌پذیر کرده است.
درواقع تفاوت عمده این صرافی با صرافی‌های متمرکز در همین بخش است؛ زیرا لیست کردن یک توکن جدید در یک صرافی متمرکز شامل پرداخت هزینه‌های بالایی است.
کاربران برای معامله در صرافی‌های متمرکز مجبورند تا دارایی خود را به کیف پول صرافی وارد کنند و درنتیجه مالکیت کلید خصوصی (Private Key) آن کیف پول را در اختیار ندارند. اما یونی سواپ به خاطر ساختار غیرمتمرکز به نحوی طراحی‌شده تا کنترل دارایی کاربران همیشه در اختیار خودشان بماند. در صورت هک شدن یک صرافی متمرکز دارایی افراد نیز در معرض خطر قرار می‌گیرند اما در یونی سواپ که کاربران خود عهده‌دار نگهداری کلید خصوصی هستند؛ این خطر وجود ندارد.
همچنین در ساختار غیرمتمرکز این صرافی، واسطه‌های سنتی حذف‌شده‌اند و تراکنش‌ها به‌صورت مستقیم درون بلاکچین اجرا می‌شوند. این مسئله منجر به صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های کارمزد می‌شود.
مقدمه‌ای بر یونی سواپ
پلتفرم یونی سواپ یک پروتکل بلاک‌چینی است که با استفاده از بازارگردان‌های خودکار (AMMs) و استخرهای نقدینگی (liquidity pool)، امکان برقراری معاملات همتا به همتا را میسر می‌کند. در واقع ارائه‌کنندگان نقدینگی، به استخرهای یونی سواپ توکن اضافه کرده و به اندازه سهم خود، از استخر پاداش دریافت می‌کنند.
در فضای مالی سنتی، بازار بورس فضایی است که در آن سهام، کالا، ارز، اوراق قرضه، مشتقات و سایر محصولات مالی معامله می‌شوند. در حالی که بازارهای فارکس فضایی برای مبادله ارزهای ملی کشورها را فراهم می‌کند. به‌طورکلی این ساختارها بخش مهمی از منابع نقدینگی بازار را فراهم می‌کنند و به همین خاطر در ثبات سیستم مالی جهانی نقشی اساسی را ایفا می‌کنند.
صرافی ارزهای دیجیتال نیز از پویایی همین بازارها الگوبرداری کرده‌اند. در واقع محلی که آن‌ها برای معامله دارایی‌های دیجیتال ارائه می‌کنند، شباهت انکارناپذیری به بازارهای سهام سنتی آنلاین دارد.
باوجوداینکه ارزهای دیجیتال تا حدودی به فناوری غیرمتمرکز بلاکچین متکی هستند، بسیاری از بازارها و صرافی‌های پیشرو این حوزه در جهان، ذاتاً متمرکز هستند. تمرکزگرایی دارای مزایای شناخته‌شده بسیاری مانند نقدینگی بسیار بالا و مدت‌زمان تسویه کوتاه‌مدت است اما با این وجود بازهم نگرانی‌هایی در خصوص استقلال فردی و اختیار کامل کاربران وجود دارد. در واقع همین نگرانی‌ها منجر به توسعه صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) شده است.
این جایگزین‌های نوظهور به کمک فناوری بلاکچین به طور کامل پیاده‌سازی شده و با بهره‌گیری از قراردادهای هوشمند، تراکنش میان خریداران و فروشندگان به صورت خودکار و بدون تکیه بر اصل اعتماد انجام می‌شود.
البته نباید فراموش کرد که در حال حاضر صرافی‌های غیرمتمرکز با مشکلات فزاینده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کنند که ناشی از محدودیت‌های فعلی فناوری بلاکچین است. علاوه بر این تا به امروز، مسائل مربوط به مقیاس‌پذیری شبکه، نقدینگی و تجربه کاربری نامناسب، از اصلی‌ترین موانع پیش رو در استفاده گسترده از صرافی‌های غیرمتمرکز بوده است. برای رفع تمامی این کمبودها ، پروتکل‌هایی مانند صرافی یونی سواپ در حال توسعه ابزاری برای بهبود عملکرد صرافی‌های غیرمتمرکز هستند. یونی سواپ به عنوان یکی از پیشگامان سازوکارهای استخر نقدینگی و امور مالی غیرمتمرکز (دیفای)، در حال حاضر به بزرگترین صرافی غیرمتمرکز در جهان تبدیل شده است.
صرافی یونی سواپ چگونه کار می‌کند؟
یونی سواپ یک پروتکل تبادل غیرمتمرکز است که بر روی بلاکچین اتریوم کار می‌کند. این پلتفرم امکان تبادلات همتا به همتای ارزهای دیجیتال را برای کاربران فراهم کرده و معامله دو کاربر را از دفتر سفارشات صرافی‌ها یا واسطه‌های متمرکز بی‌نیاز می‌کند. اما چگونه؟
پلتفرم یونی سوآپ از استخر نقدینگی و قراردادهای هوشمند خودکار کمک می‌گیرد و این امکان برای معامله گران فراهم می‌کند تا به منبع اصلی نقدینگی بازار دسترسی پیدا کنند. این منبع اصلی نقدینگی بازار در واقع دارایی ذخیره‌شده کاربران به صورت توکن است.
هر کسی می‌تواند توکن‌ها را تعویض(swap) کرده یا یک توکن را در یونی سواپ لیست کند و یا در فراهم‌سازی نقدینگی استخرها با ارسال توکن (Token) مشارکت کند و از این راه کسب درآمد کند. در واقع از آنجا که یونی سواپ بر روی شبکه اتریوم ساخته‌شده است، تقریباً بیشتر توکن‌ها با استاندارد ERC-20، به کمک یونی سواپ قابل تعویض‌اند. علاوه بر این اضافه شدن توکن‌ها بدون هزینه لیست شدن صورت می‌گیرد. این ویژگی منحصربه‌فردی است که یونی سواپ را از سایر صرافی‌های متمرکز متمایز می‌کند.
در بازارهای مرسوم، دفتر سفارشات، سفارش‌های خریدوفروش دارایی‌ها را گردآوری می‌کند. اگر بین قیمتی که خریداران مایل به خرید هستند و قیمتی که فروشندگان برای فروش دارایی خود درخواست می‌کنند، اختلاف زیادی وجود داشته باشد، معامله‌ها راکد شده و نقدینگی کم می‌شود و کاهش نقدینگی به معنای دشوارتر شدن خریدوفروش خواهد بود.
استخرهای نقدینگی یونی سواپ با ایجاد ذخیره بسیار زیاد دارایی برای ترید و معامله، این اختلاف و فاصله را به حداقل می‌رسانند و همین مسئله مشکل نقدینگی بازار را به نحوی قابل توجه کاهش می‌دهد. علاوه بر این، فناوری بازار ساز خودکار یونی سواپ به صورت الگوریتمی استخرهای نقدینگی را تجزیه‌وتحلیل کرده تا مناسب‌ترین قیمت را برای معاملات خاص ارائه دهد.
کارمزد تراکنش یا کسب درآمد؛ کارمزد صرافی یونی سواپ
آنچه پروتکل یونی سواپ را از دیگر صرافی‌ها متمایز می‌کند؛ استفاده از فناوری بازارگردان خودکار (AMM) است. بازارگردان خودکار یک قرارداد هوشمند است که استخرهای توکن یونی سواپ را مدیریت کرده و از این توکن‌ها برای انجام معامله یا ترید استفاده می‌شود. هنگام معامله، الگوریتم بازارگردان خودکار یونی سواپ، قیمت مؤثر توکن را بر اساس روند عرضه و تقاضا بین توکن‌های درگیر در استخرهای نقدینگی تعیین می‌کند.
کارمزد ترید کاربران با یکی از استخرهای نقدینگی یونی سواپ چیزی به اندازه 0.3 درصد است. هر کاربری که در یکی از استخرهای نقدینگی مشارکت داشته باشد، بر حسب سهم خود بخشی از این کارمزد را دریافت خواهد کرد.
به‌عنوان‌مثال، اگر کارمزدهای جمع‌آوری‌شده در یک بازار خاص برابر با 100 دلار باشد و شما 50 درصد از نقدینگی استخر را تأمین کرده باشید، 50 دلار دریافت خواهید کرد. یونی سواپ هیچ کارمزدی دریافت نکرده و این سود تنها در میان کاربران توزیع می‌شود.
فرمول محصول ثابت
هر جفت توکن ERC-20 در یک استخر نقدینگی نگهداری می‌شود. در این استخر قرارداد هوشمند بازارگردان خودکار تعادل دو توکن منحصربه‌فرد را حفظ می‌کند و قوانین برداشت و واریز را بر روی آن‌ها اعمال می‌کند.
استخر نقدینگی جفت توکن ERC-20 اتر و DAI را در نظر بگیرید (ETH / DAI). اگر سهم اتر را با x و سهم DAI را با y نشان دهیم؛ یونی سواپ این دو مقدار را با یکدیگر ضرب کرده تا میزان k تعیین شود. K نشان‌دهنده نقدینگی استخر برای بازار این جفت است و یک عدد ثابت است.
x * y = kهمان‌طور که گفتیم k یا نقدینگی استخر عددی ثابت است و تغییر نمی‌کند. حتی اگر میزان x و y تغییر کند، نقدینگی استخر ثابت باقی خواهد ماند. حالا اگر فردی دست به معامله بزند چه؟
فرض کنید فردی یک اتر را در ازای 330 دای خریداری کند. در نتیجه این خرید نسبت اتر در استخر کمتر خواهد بود و برعکس نسبت دای بیشتر خواهد شد. در این استخر نقدینگی یک اتر کمتر و 330 دای بیشتر وجود خواهد داشت. با توجه به نظام عرضه و تقاضا، کمیابی اتر به افزایش قیمت این ارز منجر خواهد شد و این درحالی است که قیمت دای کمتر می‌شود. به‌این‌ترتیب k یا نقدینگی استخر ثابت خواهد ماند.
این فرمول باعث حفظ و انعکاس ارزش بازار منصفانه است و درعین‌حال نقدینگی همیشه حفظ می‌شود.
ارز UNI چیست ؛ با ارز حاکمیتی یونی سواپ بیشتر آشنا شوید
در سپتامبر 2020، یونی سواپ UNI را معرفی کرد. یونی توکن حاکمیتی و داخلی یونی سواپ بوده که مشارکت و نظارت بیشتر افراد را آسان می‌کند. دارندگان یونی می‌توانند در مورد پیشرفت‌های پروژه یونی سواپ که سیر تکاملی پلتفرم را تعیین می‌کند، رأی دهند و در تصمیم‌گیری‌ها نقش داشته باشند. دارندگان یونی همچنین می‌توانند از این توکن برای تأمین منابع مالی استخرهای استخراج نقدینگی، کمک‌های مالی، مشارکت و سایر اقداماتی که در رشد و افزایش کارایی یونی سواپ تأثیر بسیار زیادی دارد؛ استفاده کنند.
با رشد جامعه یونی سواپ و ایجاد تنوع بیشتر در منابع و دارایی‌های یونی، تیم مؤسس با توجه به طراحی صورت گرفته در پلتفرم، نقش بسیار کوچک‌تری در حاکمیت ایفا خواهد کرد. این مسئله نشان‌دهنده این است که مفاهیم تمرکززدایی و همسویی انگیزه‌ها که هر دو از محورهای انقلاب امور مالی غیرمتمرکزند؛ به واسطه یونی سواپ به خود جامه عمل گرفته‌اند.
به دنبال روند توزیع توکن رایج در اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز، یونی سواپ با یک ایردراپ، 400 توکن یونی را برای هر کسی که از این پلتفرم استفاده کرده بود به اجرا درآورد. تقریباً چیزی برابر با 1400 دلار در زمان انتقال به 250،000 آدرس اتریومی انتقال یافت، اگرچه یونی به عنوان توکن حاکمیتی در بستر یونی سواپ عمل می‌کند، اما سرمایه‌گذاران می‌توانند این توکن را در صرافی‌ها معامله کرده و با آن به عنوان یک سرمایه‌گذاری سودآور برخورد کنند. شما می‌توانید برای خرید یونی سواپ به صرافی نوبیتکس مراجعه کنید.
تحلیل یونی سواپ ؛ آینده ارز یونی سواپ
بیشترین قیمت ثبت‌شده یونی سواپ در مه 2021 رخ‌داده که میزان 44.98 دلار را به ثبت رسانده است. نکته جالب توجه درباره این ارز، رشد قیمتی بیش از 4000 درصدی‌اش در مقایسه با 10 ماه گذشته (سپتامبر 2020) است.
صرافی‌های معروف هم نقش مؤثری در رشد و پویایی و تزریق نقدینگی به این پروژه موفق داشته‌اند، بیشتر صرافی‌های بزرگ جهان UNI را در سبد ارزهای خود قرار داده‌اند.
یونی سواپ پروژه عظیمی است که غیرممکن‌ها را در بستر دیفای ممکن می‌سازد. برای گسترش هرچه بیشتر حوزه دیفای (امور مالی غیرمتمرکز)، اکوسیستم نیازمند پروژه‌هایی مانند UNI برای آینده است.
به نظر می‌رسد یونی سواپ با توجه به اقبال عمومی و ویژگی‌ها و مزیت‌هایی که روزبه‌روز در حال افزایش است؛ می‌تواند به بزرگترین صرافی غیرمتمرکز جهان تبدیل شود و رقیبی سرسخت برای صرافی‌های متمرکز در آینده باشد.
همچنین پیش‌بینی می‌شود با مهاجرت روزافزون توسعه‌دهندگان به‌سوی برنامه‌های غیرمتمرکز(dapps)، سایرصرافی‌های غیرمتمرکز نیز از این روند بی‌نصیب نمانند و به طور کلی در آینده، رشد و استقبال بیشتری در بازار نصیب پروژه های دیفای خواهد شد.
سخن پایانی؛ یونی سواپ برای سرمایه‌گذاری
پروتکل یونی سواپ (Uniswap) یکی از بازیگران اصلی صرافی‌های غیرمتمرکز است و یکی از نیروهای محرک رشد سریع محصولات و خدمات بر بستر دیفای محسوب می‌شود. یونی سواپ امکان مشارکت ذینفعان در تصمیم‌گیری پروتکل، که بر اساس اصل خودکفایی جامعه بنا می‌شود را فراهم کرده است. این بستر به عنوان یک مدل و نمونه‌ای موفق از برنامه‌های غیرمتمرکز مثال‌زدنی است.
