دنیای آنچین، دنیای وسیعی است که تفسیر داده‌های آن نیازمند دانش فنی و توانایی درک و تحلیل اطلاعات بلاکچین است. در طول سال‌های اخیر پلتفرم‌ها و ابزارهای زیادی به وجود آمده‌اند که داده‌های آنچین یا درون‌شبکه دنیای ارز دیجیتال را در قالب شاخص‌ها و نمودارها در اختیار کاربران قرار می‌دهند. در این مقاله از مجله نوبیتکس، هدف ما این است که تعدادی از پرکاربردترین شاخص‌های تحلیل آنچین را به‌صورت خلاصه به شما معرفی کنیم.
تحلیل آنچین چیست؟
به بیان ساده، تحلیل آنچین (On-chain) یعنی تحلیل مستقیم داده‌های بلاکچین. این نوع تحلیل اطلاعات دقیقی از رفتار سرمایهگذاران، احساسات بازار و وضعیت کلی شبکه به ما ارائه می‌دهد و به ما کمک می‌کند تا دوره‌های اوج و رکود بازار را شناسایی کنیم. پلتفرم‌ها و ابزارهای آنچین، داده‌ها را به‌صورت مستقیم از بلاکچین دریافت می‌کنند و آن‌ها را در قالب نمودارها و شاخص‌های آنچین در اختیار ما قرار می‌دهند.
ازآنجاکه داده‌های بلاکچین غیرقابل‌تغییر هستند و در تحلیل آنچین از این داده‌ها استفاده می‌شود، می‌توان گفت که این تحلیل نسبتاً موثق و قابل اعتماد است. برخلاف شاخص‌های سنتی تکنیکال که صرفاً بر پایه تغییرات قیمت یا حجم معاملات هستند، شاخص‌های آنچین الگوی رفتاری سرمایهگذاران بازار ارز دیجیتال را دقیق‌تر نشان می‌دهند. تفسیر الگوی رفتاری سرمایهگذاران دیدگاه عمیقی از چرخه بازار ارز دیجیتال و فازهای مختلف آن را در اختیار ما قرار می‌دهد.
۱۰ شاخص آنچین برتر
تعداد شاخص‌هایی که پلتفرم‌های تحلیلی آنچین ارائه می‌کنند بسیار زیاد است و درک بسیاری از این شاخص‌ها نیازمند دانش فنی از نحوه عملکرد بلاکچین و توانایی تفسیر داده‌های آن است. در این مقاله ۱۰ شاخص برتر آنچین را انتخاب کردیم که در عین سادگی، بسیار کاربردی هستند و اطلاعات مفیدی از احساسات سرمایهگذاران و روند کلی بازار در اختیار ما قرار می‌دهند. در ادامه، شاخص‌های آنچین منتخب را به‌طور خلاصه بررسی می‌کنیم:
۱. آدرس‌های فعال
یکی از پرکاربردترین شاخص‌های آنچین، آدرس‌های فعال (Active Addresses) یک شبکه است. این شاخص تعداد آدرس‌های منحصربه‌فرد (غیرتکراری) فعال در یک شبکه را در یک بازه زمانی مشخص نشان می‌دهد. آدرس‌های فعال، آدرس‌هایی هستند که در یک بازه زمانی معین حداقل یک تراکنش انجام داده‌اند.
شاخص آدرس‌های فعال، میزان فعالیت یا مشارکت کاربران در یک شبکه ارز دیجیتال را به ما نشان می‌دهد. معمولاً در بازارهای نزولی، تعداد آدرس‌های فعال شبکه به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد که ناشی از کاهش فعالیت سرمایهگذاران بازار است. از طرف دیگر، افزایش آدرس‌های فعال می‌تواند نشانه بازگشت علاقه کاربران به بازار و سیگنالی برای تشکیل کف چرخه باشد.
برای مثال، در اواخر بازار نزولی سال ۲۰۱۷، آدرس‌های فعال شبکه بیت کوین به‌صورت پیوسته افزایش یافت و بلافاصله کف قیمت بیت کوین در آن چرخه تشکیل شد. این شاخص بهتر است به‌عنوان یک شاخص مکمل در کنار سایر شاخص‌های آنچین استفاده شود. شاخص آدرس‌های فعال را می‌توانید از پلتفرم‌های Glassnode یا CoinMetrics دنبال کنید.
حجم تراکنش‌ها
شاخص بعدی که معرفی می‌کنیم، شاخص حجم تراکنش‌ها (Transaction Volume) است. این شاخص حجم کل ارزهای دیجیتال معامله شده یا جابه‌جا شده در بلاکچین را در یک بازه زمانی مشخص نشان می‌دهد. کاهش حجم تراکنش‌ها معمولاً نشان‌دهنده کاهش علاقه و فعالیت سرمایهگذاران است. این وضعیت بیشتر در بازارهای نزولی دیده می‌شود. از طرف دیگر، تثبیت یا افزایش عدد این شاخص پس از یک دوره رکود، اغلب نشانه تشکیل کف قیمتی و احتمالاً آغاز روند صعودی جدید است.
در بازار نزولی ۲۰۱۸، الگوی مشابهی در بازار ارز دیجیتال مشاهده شد. در این دوره، حجم تراکنش‌های بیت کوین در طی چند ماه به‌صورت پیوسته افزایش یافت و در نهایت کف قیمت بیت کوین در آن سال شکل گرفت. افزایش حجم تراکنش‌ها نشان‌دهنده این است که سرمایهگذاران دوباره به بازار علاقه‌مند شده‌اند و می‌توان این را سیگنالی برای بازگشت بازار در نظر گرفت. این شاخص در وب‌سایت‌های CoinGecko و Blockchain.com قابل‌مشاهده است.
انباشت نهنگ‌ها
شاخص خرید یا انباشت نهنگ‌ها (Whale Accumulation) یکی دیگر از شاخص‌های مهم در تحلیل آنچین است. نهنگ‌ها یا هولدرهای بزرگ ارز دیجیتال، نقش مهمی در تعیین روند بازار دارند. فعالیت خرید و فروش از سمت این هولدرها، قیمت ارزهای دیجیتال را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. خرید و انباشت از سمت نهنگ‌ها در دوره‌هایی از بازار نزولی، معمولاً به معنای آن است که از نظر سرمایهگذاران بزرگ، بازار به کف خود نزدیک شده است.
خرید گسترده‌ای که نهنگ‌های بازار انجام می‌دهند می‌تواند یک سیگنال مثبت برای بازار باشد؛ چون نشان می‌دهد که سرمایهگذاران بزرگ به بازار اعتماد دارند. برای مثال، در ماه‌های منتهی به تشکیل کف بازار در سال ۲۰۱۸، انباشت توسط نهنگ‌ها به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافت و پس از مدت کوتاهی بازار برگشت و شروع به رشد کرد. این شاخص را می‌توانید در پلتفرم‌هایی مثل Santiment یا Whale Alert پیدا کنید.
جریان سرمایه صرافی‌ها
یکی دیگر از شاخص‌های پرطرفدار آنچین که در زمینه بررسی وضعیت بازار کاربرد دارد، جریان سرمایه ورودی و خروجی صرافی‌ها (Exchange Inflows and Outflows) است. معمولاً افزایش سرمایه ورودی به صرافی‌های ارز دیجیتال به‌عنوان نشانه‌ای از احتمال افزایش فشار فروش در نظر گرفته می‌شود. برعکس، برداشت یا خروج سرمایه از صرافی‌ها ممکن است با هدف خرید و انباشت در کیف پول‌های شخصی انجام شود.
کاهش شدید سرمایه ورودی به صرافی‌ها و خروج سنگین سرمایه از صرافی‌ها می‌تواند نشانه کاهش فشار فروش و تمایل سرمایهگذاران به خریداری و نگهداری ارزهای دیجیتال باشد. این وضعیت اغلب در دوره شکل‌گیری کف بازار مشاهده می‌شود. برای مثال در اواسط سال ۲۰۲۴، سرمایه خروجی از صرافی‌ها به‌صورت پیوسته افزایش یافت و تا حد زیادی از فشار فروش بازار کاسته شد. این شاخص را از پلتفرم‌های CryptoQuant و Glassnode دنبال کنید.
نرخ هش شبکه
هش ریت شبکه (Network Hash Rate) یکی از معیارهای مهم در شبکه‌های دارای الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) مثل بیت کوین محسوب می‌شود. این شاخص کل توان محاسباتی فعال در یک شبکه را اندازه می‌گیرد. کاهش شدید هش ریت می‌تواند به‌معنی خروج ماینرها از شبکه باشد که معمولاً به‌دلیل کاهش سودآوری استخراج در بازار نزولی اتفاق می‌افتد.
بااین‌حال، تثبیت یا افزایش هش ریت شبکه پس از یک دوره ریزش نشان می‌دهد که ماینرها دوباره فعالیت خود را آغاز کرده‌اند. این می‌تواند سیگنالی برای تشکیل کف قیمتی و آغاز روند جدید باشد. این الگو در اکثر چرخه‌های قبلی بیت کوین مشاهده شده است. طبق تاریخچه بیت کوین، ریکاوری هش ریت شبکه بیت کوین اغلب اوقات با بازگشت قیمت آن همراه بوده است. هش ریت شبکه بیت کوین را می‌توانید از سایت‌های BitInfoCharts و Blockchain.com دنبال کنید.
توزیع عرضه
شاخص توزیع عرضه (Supply Distribution) که با نام تراکم عرضه (Supply Concentration) نیز شناخته می‌شود، نحوه توزیع عرضه کل یک ارز دیجیتال در کیف پول‌های مختلف را ارزیابی می‌کند. این شاخص داده‌های ارزشمندی درباره دسته‌های مختلف سرمایهگذاران و رفتار غالب آن‌ها در اختیار ما قرار می‌دهد. به‌کمک داده‌های این شاخص می‌توانیم بفهمیم که در وضعیت فعلی بازار، سرمایهگذاران کوتاه‌مدت یا بلندمدت (و حتی سرمایهگذاران خرد یا نهادی) در حال خرید هستند یا فروش.
اگر در بازار نزولی تراکم عرضه در دست هولدرهای بلندمدت بیشتر شود، نشان‌دهنده این است که این هولدرها در حال انباشت هستند و کف قیمت نزدیک است. برعکس، اگر توزیع گسترده از سمت این هولدرها در جریان باشد و این فشار فروش در بازار جذب شود، می‌توان نتیجه گرفت که سرمایهگذاران خرد در حال ورود به بازار هستند و این می‌تواند یک سیگنال صعودی برای بازار باشد. این شاخص را از پلتفرم‌هایی مثل Glassnode و Santiment دنبال کنید.
فعالیت نهنگ‌ها
شاخص فعالیت نهنگ‌ها (Whale Activity) یا رفتار هولدرهای بزرگ ارز دیجیتال یکی دیگر از شاخص‌های پرطرفدار آنچین است که بسیاری از تحلیلگران آن را دنبال می‌کنند. تراکنش‌های بزرگی که نهنگ‌ها انجام می‌دهند، بر قیمت‌ها تأثیر می‌گذارند. در واقع رفتار نهنگ‌ها نشانه‌ای از میزان اعتماد سرمایهگذاران به بازار است.
در دوره‌های اصلاح افزایش فعالیت نهنگ‌ها (به‌ویژه خرید از سمت آن‌ها) می‌تواند سیگنالی برای تشکیل کف قیمت و آغاز روند صعودی جدید باشد. اتفاق مشابهی در کف قبلی بیت کوین نیز افتاد و به‌دنبال افزایش فعالیت نهنگ‌ها برای خرید بیت کوین، قیمت برگشت و دوباره رشد کرد. این شاخص را می‌توانید از پلتفرم‌های Santiment و Whale Alert دنبال کنید.
سلامت شبکه
شاخص سلامت شبکه (Network Health) از چند شاخص مختلف مثل هش ریت، سختی شبکه و تعداد نودهای فعال تشکیل شده است و وضعیت کلی شبکه را ارزیابی می‌کند. یک شبکه سالم معمولاً از سطح مشارکت و امنیت بالایی برخوردار است. بهبود معیارهای شاخص سلامت شبکه در دوره‌های اصلاح یا بازارهای نزولی به این معنی است که علی‌رغم کاهش قیمت‌ها، شبکه همچنان قدرت خود را حفظ کرده است. این می‌تواند یک نشانه احتمالی برای تشکیل کف قیمت باشد. این شاخص را از پلتفرم CoinMetrics یا BitInfoCharts دنبال کنید.
نسبت ارزش بازار به ارزش تحقق یافته (MVRV)
شاخص نسبت ارزش بازار به ارزش تحقق‌یافته (Market Value to Realized Value) که به‌اختصار به آن شاخص MVRV گفته می‌شود، یکی از شاخص مهم و پرکاربرد در تحلیل آنچین است. همان‌طور که از نامش پیداست، این شاخص نسبت ارزش بازار به ارزش تحقق‌یافته یک ارز دیجیتال را نشان می‌دهد. ارزش بازار یا مارکت کپ یعنی قیمت فعلی و به‌روز یک ارز دیجیتال ضرب در تعداد کل توکن‌های آن. این در حالی است که ارزش تحقق‌یافته به‌معنای قیمت یک ارز دیجیتال در زمان استخراج‌شدن آن برای کل توکن‌ها است.
شاخص MVRV به ما نشان می‌دهد که قیمت فعلی یک ارز دیجیتال چقدر با میانگین قیمت تحقق‌یافته آن فاصله دارد. این شاخص در شناسایی اوج‌ها و کف‌های چرخه بیت کوین کاربرد دارد. اعداد بالاتر از ۱ یعنی قیمت اسپات بیت کوین بالاتر از قیمت تحقق‌یافته آن است. بر عکس، اعداد پایین‌تر از ۱ یعنی قیمت فعلی بیت کوین پایین‌تر از قیمت تحقق‌یافته آن است. طبق تاریخچه بیت کوین، عددهای بالاتر از ۳٫۷ نشان‌دهنده اوج بازار بیت کوین است. این شاخص را می‌توانید در سایت تحلیلی Glassnode پیدا کنید.
شاخص ترس و طمع
شاخص‌های احساسات بازار از جمله شاخص ترس و طمع (Fear and Greed Index) با ارزیابی نوسانات، حجم معاملات و فعالیت‌های کاربران، اطلاعات مفیدی از احساسات سرمایهگذاران به ما ارائه می‌دهند. دوره‌های ترس شدید معمولاً با تشکیل کف چرخه هم‌زمان است؛ چون در این برهه بسیاری از سرمایهگذاران تسلیم می‌شوند و قیمت به پایین‌ترین حد خود می‌رسد. برعکس، وضعیت طمع بیش از حد می‌تواند نشانه اوج چرخه باشد. بررسی شاخص ترس و طمع به ما کمک می‌کند تا احساسات سرمایهگذاران را درک کنیم و تا حدی جهت روند بازار را تشخیص دهیم. این شاخص را از پلتفرم‌های Santiment و Alternative.me دنبال کنید.
جمع‌بندی
در این مطلب سعی کردیم ۱۰ شاخص ساده و پرکاربرد تحلیل آنچین را به شما معرفی کنیم. ازآنجاکه در تحلیل آنچین مستقیماً از داده‌های بلاکچین استفاده می‌شود، این نوع تحلیل یکی از تحلیل‌های موثق و قابل اعتماد به حساب می‌آید. البته توجه داشته باشید که تحلیل آنچین به‌تنهایی یک تحلیل کامل نیست و بهتر است در کنار سایر تحلیل‌ها، مثل تحلیل بنیادی یا تکنیکال استفاده شود. به نظر شما پرکاربردترین شاخص تحلیل آنچین کدام است؟ منتظر دریافت نظرات و سؤالات شما در کامنت‌ها هستیم.
سؤالات متداول
تحلیل آنچین، تحلیل مستقیم داده‌های بلاکچین است و اطلاعات دقیقی از رفتار سرمایهگذاران، احساسات بازار و وضعیت کلی شبکه به ما ارائه می‌دهد.
شاخص‌های آنچین با بررسی داده‌های واقعی ثبت‌شده روی بلاکچین مانند تراکنش‌ها، فعالیت کاربران و رفتار نهنگ‌ها، دیدگاه عمیق‌تری از وضعیت واقعی بازار ارائه می‌دهند.
خیر، تحلیل آنچین باید در کنار تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال استفاده شود. یک ابزار تحلیل به‌تنهایی نمی‌تواند مبنای تصمیم‌گیری و سرمایه‌گذاری قرار بگیرد.
