تا به حال پیش خودتان گفته‌اید کاش زودتر شروع به پس‌انداز یا سرمایه گذاری کرده بودم؟ با توجه به تورم موجود در اقتصاد ایران، احتمالاً همه ما این حس پشیمانی را تجربه کرده‌ایم. افسوس خوردن برای گذشته فایده خاصی ندارد؛ اما می‌توان با یک تصمیم هوشمندانه و انتخاب بهترین سرمایه گذاری برای کودکان خود، جلوی تکرار اشتباهات گذشته را بگیریم. سرمایه گذاری برای کودکان یک هدیه‌ی ارزشمند محسوب می‌شود که نه تنها آینده مالی آن‌ها را تضمین می‌کند، بلکه عادات پس‌انداز و سرمایه گذاری سالم را نیز به آن‌ها می‌آموزد. با این حال، به دلیل تنوع ابزارهای سرمایه گذاری موجود، انتخاب بهترین گزینه کار ساده‌ای نیست. در ادامه به بررسی محبوب‌ترین گزینه‌های سرمایه گذاری برای کودکان و مزایا و معایب هر یک می‌پردازیم تا بتوانید بهترین تصمیم را برای آینده فرزندتان بگیرید.

چرا سرمایه گذاری برای کودکان اهمیت دارد؟

سرمایه گذاری از سنین پایین چندین مزیت مهم دارد. اولین مزیت بهره‌گیری از زمان و اثر مرکب در رشد سرمایه است؛ هرچه زودتر پس‌انداز و سرمایه گذاری را آغاز کنید، فرصت بیشتری برای رشد تصاعدی دارایی فراهم می‌شود. علاوه بر این، سرمایه گذاری زودهنگام برای کودکان به والدین امکان می‌دهد که:

• مفاهیم مالی و سرمایه گذاری را به فرزندان خود از همان کودکی آموزش دهند.
• منابع لازم برای هزینه‌های آینده فرزند مانند تحصیل، ازدواج یا خرید خانه را از قبل تامین کنند.
• آینده‌ای مطمئن و باثبات برای فرزند خود رقم بزنند و نگرانی کمتری بابت استقلال مالی او در بزرگسالی داشته باشند.

در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، والدین از همان بدو تولد فرزندان سرمایه گذاری را آغاز می‌کنند تا طی سال‌های طولانیِ کودکی تا جوانی، اندوخته مالی قابل توجهی برای آن‌ها فراهم شود. به طور خلاصه، هرچه زودتر برای فرزندان خود سرمایه گذاری را شروع کنید، آینده مالی روشن‌تری برای آن‌ها خواهید ساخت.

حساب پس‌انداز بانکی؛ ساده‌ترین روش سرمایه گذاری

افتتاح حساب پس‌انداز بانکی، اولین گزینه‌ای است که به ذهن بسیاری از والدین می‌رسد. این روش ساده‌ترین و امن‌ترین راه سرمایه گذاری برای کودکان محسوب می‌شود. با پس‌انداز منظم در حساب بانکی به نام کودک، می‌توان یک اندوخته مالی مطمئن برای او ایجاد کرد و در عین حال از سود بانکی بهره‌مند شد.

با این حال، باید در نظر داشت که سود سپرده‌های بانکی معمولاً پایین‌تر از نرخ تورم است. به عبارتی، اگرچه ریسک این روش بسیار کم است، اما بازدهی آن نیز به نسبت سایر گزینه‌ها ناچیز بوده و قدرت خرید پول را در بلندمدت حفظ نمی‌کند. بنابراین حساب بانکی بیشتر به عنوان محلی برای پس‌انداز ایمن کوتاه‌مدت کاربرد دارد و نباید انتظار داشت که ارزش دارایی سپرده‌شده در بانک طی سال‌ها همگام با تورم رشد کند.

نکته: برخی بانک‌های ایرانی طرح‌های سپرده ویژه کودکان و نوجوانان ارائه می‌کنند که ممکن است شرایط و مشوق‌های بهتری داشته باشند. برای یافتن بهترین حساب پس‌انداز کودکان، پیشنهاد می‌شود طرح‌های مختلف بانک‌ها را با هم مقایسه کنید.

طلا؛ سرمایه گذاری محبوب برای حفظ ارزش

خرید طلا یکی از رایج‌ترین روش‌های سرمایه گذاری برای آینده کودکان در ایران است. طلا به عنوان یک فلز گران‌بها، قابلیت بالایی در حفظ ارزش دارایی در برابر تورم دارد. به خصوص در زمان‌هایی که ارزش پول ملی کاهش می‌یابد، قیمت طلا افزایش یافته و قدرت خرید سرمایه‌گذاران را حفظ می‌کند. بسیاری از خانواده‌ها در ایران طلا (سکه، مصنوعات طلا یا طلای آب‌شده) را به عنوان پس‌انداز بلندمدت برای فرزندان خود در نظر می‌گیرند.

مزیت طلا این است که نقدشوندگی بالایی دارد و در هر زمان می‌توان آن را به فروش رساند. با این حال، نگهداری طلای فیزیکی مشکلات خود را دارد؛ از ریسک سرقت تا هزینه نگهداری و اجرت ساخت زیورآلات. خوشبختانه امروزه با وجود صندوق‌های سرمایه گذاری طلا یا طلای دیجیتال، والدین می‌توانند بدون دردسر با مبالغ کوچک نیز برای فرزندشان طلا بخرند. به کمک این صندوق‌ها یا اشکال دیجیتال طلا، حتی با سرمایه کم و به صورت آنلاین می‌توان در طلا سرمایه گذاری کرد و دیگر نیازی به نگهداری فیزیکی طلا و نگرانی‌های مربوط به آن نخواهد بود.

همچنین بخوانید: بهترین روش خرید طلا برای سرمایه گذاری در ایران چیست؟

بیمه عمر و آتیه کودکان؛ آرامش خاطر والدین

بیمه عمر یکی دیگر از روش‌های مطمئن و بلندمدت برای تامین آینده فرزندان است. با خرید بیمه عمر کودکان، والدین یک پوشش بیمه‌ای ارزشمند برای فرزند خود تهیه می‌کنند و همزمان نوعی پس‌انداز بلندمدت انجام می‌دهند. در بیمه عمر، بخشی از حق‌بیمه پرداختی شما به صورت اندوخته سرمایه گذاری می‌شود و طی سالیان با سود تضمینی و مشارکت در منافع، رشد می‌کند. بدین ترتیب در پایان مدت بیمه (مثلاً ۲۰ ساله)، فرزند شما یک سرمایه قابل توجه به همراه مزایای بیمه‌ای خواهد داشت.

مزیت اصلی بیمه عمر، تضمین سود و پوشش بیمه‌ای آن است. برخلاف بسیاری از سرمایه گذاری‌های دیگر که سود آن‌ها قطعی نیست، شرکت بیمه یک نرخ سود علی‌الحساب تضمین‌شده (و درصدی سود مشارکت اضافی) به اندوخته شما تعلق می‌دهد. علاوه بر این، پوشش‌هایی نظیر فوت، ازکارافتادگی یا امراض خاص نیز در این بیمه‌ها وجود دارد که آرامش خاطر بیشتری برای والدین فراهم می‌کند.

البته نقدشوندگی بیمه‌های عمر پایین‌تر از سایر گزینه‌هاست؛ اگر پیش از موعد مقرر بخواهید اندوخته را برداشت کنید، ممکن است بخشی از سود یا مزایا را از دست بدهید. این روش مناسب والدینی است که دیدگاهی بلندمدت دارند و می‌خواهند با پس‌انداز منظم و برنامه‌ریزی‌شده، پشتوانه‌ای مالی برای ده‌ها سال آینده فرزند خود ایجاد کنند.

سرمایه گذاری در بیت کوین و ارزهای دیجیتال؛ پرریسک اما پربازده

ارزهای دیجیتال به ویژه بیت کوین در سال‌های اخیر به یکی از پرسر و صداترین فرصت‌های سرمایه گذاری تبدیل شده‌اند. رشد چشمگیر قیمت بیت کوین در بلندمدت باعث شده بسیاری از والدین به سرمایه گذاری روی آن به چشم تامین آتیه فرزندان نگاه کنند.

خرید بیت کوین مزایا و معایب خود را دارد. از یک سو، بیت کوین دارای عرضه محدود است و ماهیتی ضدتورمی دارد؛ در بلندمدت می‌تواند مانند طلای دیجیتال نقش حفظ ارزش را ایفا کند. برخی تحلیلگران معتقدند رشد فناوری بلاکچین و پذیرش روزافزون رمزارزها می‌تواند به افزایش تقاضا و قیمت آن‌ها در آینده منجر شود. از سوی دیگر، بازار ارزهای دیجیتال بسیار پرنوسان و پرریسک است. قیمت بیت کوین و سایر رمزارزها ممکن است در بازه کوتاه به شدت افت یا خیز داشته باشد و سرمایه‌گذار باید توان تحمل این نوسانات شدید را داشته باشد. همچنین مخاطراتی مانند هک شدن کیف پول دیجیتال یا کلاهبرداری در این حوزه را نباید نادیده گرفت.

با توجه به ریسک بالا، توصیه می‌شود اگر قصد سرمایه گذاری در بیت کوین برای فرزندتان دارید، حتماً دانش خود را در زمینه رمزارزها بالا ببرید و اقدامات امنیتی لازم را رعایت کنید. این نوع سرمایه گذاری بهتر است در کنار سایر گزینه‌های کم‌ریسک‌تر به عنوان بخشی از یک سبد متنوع انجام شود تا در صورت رشد چشمگیر بیت کوین در سال‌های آینده، فرزندتان از مزایای آن بهره‌مند شود و در صورت افت قیمت‌ها نیز تمام سرمایه به خطر نیفتد. استفاد از روش خرید تدریجی یا همان DCA نیز برای سرمایه گذاری روی بیت کوین توصیه می‌شود. در این روش شما مقدار مشخصی بیت کوین را در بازه‌های زمانی معین (مثلا هر هفته ۱ یک میلیون تومان) خریداری می‌کنید. به این ترتیب خریدهای خود را در قیمت‌های مختلف انجام داده‌اید و ریسک سرمایه گذاری خود را کمتر کرده‌اید.

سرمایه گذاری در بورس و سهام؛ رشد سرمایه در بلندمدت

بازار بورس یکی از بسترهای سنتی سرمایه گذاری است که در بلندمدت بازدهی بالایی نصیب سرمایه‌گذاران کرده است. سرمایه گذاری در بورس ایران می‌تواند آینده مالی کودکان را تا حد زیادی تامین کند، زیرا سهام شرکت‌های بزرگ معمولاً ارزش دارایی را همگام با تورم یا بیشتر افزایش می‌دهند.

روش مستقیم سرمایه گذاری در بورس، خرید سهام به نام فرزند است. شما می‌توانید حتی برای کودک خود کد بورسی دریافت کنید و سهامی از شرکت‌های معتبر را به سبد بلندمدت او اضافه کنید. سهام پتانسیل سودآوری بسیار بالایی در افق بلندمدت دارد اما باید توجه داشت که بازار سهام ریسک قابل توجهی نیز دارد. افت و خیز قیمت سهام در کوتاه‌مدت طبیعی است و نیاز به صبر و دانش سرمایه گذاری دارد. اگر شخصاً تخصص یا زمان کافی برای تحلیل و پیگیری بازار سهام ندارید، نگران نباشید؛ می‌توانید از روش‌های غیرمستقیم بهره ببرید.

از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک یا ETFها، حتی با مبالغ کوچک و بدون نیاز به دانش تخصصی از صنایع و حوزه‌های مختلف هم می‌توان در بازار بورس سرمایه گذاری کرد. صندوق‌های سهامی توسط مدیران حرفه‌ای اداره می‌شوند و پول شما را در ترکیبی از سهام شرکت‌های مختلف سرمایه گذاری می‌کنند. بدین ترتیب ریسک سرمایه گذاری شما نسبت به خرید مستقیم تک‌سهم‌ها کمتر شده و مدیریت پرتفو بر عهده متخصصان بازار است. صندوق‌های سرمایه گذاری انواع گوناگونی دارند (درآمد ثابت، سهامی، مختلط و …) که می‌توانید بسته به میزان ریسک‌پذیری و هدف سرمایه گذاری خود گزینه مناسب را انتخاب کنید.

مزیت بورس این است که با سرمایه نسبتاً اندک هم می‌توان وارد آن شد و از رشد اقتصاد در بلندمدت سود برد. تاریخ نشان داده است که ترکیب صبر و سرمایه گذاری منظم در بازار سهام، یکی از موفق‌ترین راه‌ها برای ساختن ثروت در گذر زمان است.

سرمایه گذاری در املاک و مستغلات؛ دارایی ملموس و باارزش

خرید ملک (مسکن، زمین یا مستغلات تجاری) از قدیمی‌ترین روش‌های سرمایه گذاری برای آینده فرزندان است. ارزش املاک در ایران معمولاً با تورم رشد می‌کند و در بلندمدت حفظ و افزایش ارزش دارایی‌ها را به دنبال دارد. بسیاری از خانواده‌ها در صورت توان مالی، خرید یک واحد مسکونی کوچک یا یک قطعه زمین را برای فرزند خود از کودکی مد نظر قرار می‌دهند تا در آینده به سرمایه‌ای بزرگ تبدیل شود.

مزیت سرمایه گذاری در املاک، ریسک نسبتاً پایین و ثبات آن است؛ قیمت ملک به ندرت دچار افت شدید می‌شود و در بلندمدت روندی صعودی دارد. همچنین ملک یک دارایی ملموس است که حتی می‌تواند در آینده مورد استفاده شخصی فرزند (مثلاً برای سکونت) قرار گیرد. با این حال، بزرگ‌ترین چالش سرمایه گذاری ملکی نیاز به سرمایه اولیه بالا و نقدشوندگی پایین آن است. همه والدین توان خرید ملک را ندارند، ضمن اینکه فروش ملک پروسه‌ای زمان‌بر بوده و هزینه‌های جانبی مثل نگهداری یا مالیات نیز دارد.

اگر شما هم می‌خواهید برای فرزندتان در املاک سرمایه گذاری کنید اما بودجه خرید مستقیم یک ملک کامل را ندارید، می‌توانید از صندوق‌های سرمایه گذاری املاک و مستغلات استفاده کنید. این صندوق‌ها با جمع‌آوری سرمایه‌های کوچک از افراد مختلف، در پروژه‌های ساختمانی یا خرید املاک متنوع سرمایه گذاری می‌کنند و سود حاصل را بین سرمایه‌گذاران تقسیم می‌کنند. به این ترتیب با مبالغ کمتر هم امکان مشارکت در بازار پررونق ملک فراهم می‌شود و از مزایای مدیریت حرفه‌ای و نقدشوندگی بیشتر صندوق بهره‌مند خواهید شد.

جدول مقایسه گزینه‌های سرمایه گذاری کودکان

جمع‌بندی: بهترین سرمایه گذاری ترکیبی از گزینه‌هاست

همان‌طور که مشاهده کردید، روش‌های متنوعی برای سرمایه گذاری کودکان وجود دارد و هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. هیچ یک از این گزینه‌ها به تنهایی پاسخگوی تمامی نیازها و اهداف مالی نیست. بنابراین عاقلانه‌ترین رویکرد، تشکیل یک سبد سرمایه گذاری متنوع برای فرزندتان است. می‌توانید بخشی از پول را در گزینه‌های کم‌ریسک‌تر مانند سپرده بانکی، اوراق یا بیمه عمر قرار دهید تا از حفظ اصل سرمایه مطمئن شوید و بخش دیگری را به دارایی‌های پربازده‌تر مثل سهام، طلا یا بیت کوین اختصاص دهید تا شانس رشد بیشتری داشته باشید.

هنگام تصمیم‌گیری حتماً افق زمانی سرمایه گذاری و میزان ریسک‌پذیری خود را در نظر بگیرید. سرمایه گذاری برای کودکان معمولاً بلندمدت (۱۰ تا ۲۰ ساله یا بیشتر) است، پس دارایی‌هایی را انتخاب کنید که در این بازه زمانی بهترین عملکرد را دارند و نسبت به تورم عقب نمانند. همچنین اهداف مالی خود را مشخص کنید؛ مثلاً اینکه این سرمایه گذاری برای هزینه تحصیل فرزند است یا تامین سرمایه اولیه زندگی مستقل او. پاسخ به این سوالات می‌تواند ترکیب بهینه سبد سرمایه گذاری را برای شما مشخص کند.

در نهایت، هر مقدار سرمایه گذاری، هرچند کوچک، بهتر از سرمایه گذاری نکردن است. همین که از امروز شروع به پس‌انداز و سرمایه گذاری برای فرزندتان کنید، قدم بزرگی در تامین آینده مالی او برداشته‌اید. با پیگیری منظم و صبوری، سرمایه گذاری‌های کوچک امروز می‌توانند تا زمان بزرگسالی فرزندتان به پشتوانه‌های مالی قابل توجهی تبدیل شوند. پس از همین حالا برنامه‌ریزی مالی برای کودکان خود را آغاز کنید تا آینده‌ای روشن‌تر و امن‌تر برایشان بسازید.

پرسش‌های متداول