مقایسه تتر و USDC؛ کدام ارز برای ایرانی‌ها بهتر است؟

در دنیای ارزهای دیجیتال، دو استیبل کوین تتر (USDT) و یو‌ اس‌ دی کوین (USDC) به‌عنوان بزرگ‌ترین رمزارزهای باثبات دلاری شناخته می‌شوند. کاربران ایرانی که برای حفظ ارزش دارایی‌های خود در برابر تورم و تحریم‌ها به ارزهای دیجیتال پناه آورده‌اند، اغلب میان این دو گزینه مردد می‌شوند. هر دوی این رمزارزها به دلار آمریکا متصل هستند و ارزش تقریبا معادل ۱ دلار دارند، اما تفاوت‌های مهمی در سازوکار، میزان پذیرش و ریسک‌های آنها وجود دارد. در این مقاله، USDT و USDC را مقایسه می‌کنیم تا ببینیم کدام گزینه برای نیازهای کاربران در ایران مناسب‌تر است.

نقدینگی و پذیرش در میان کاربران ایرانی

تتر با نماد USDT بزرگ‌ترین استیبل کوین بازار از نظر ارزش و حجم معاملات است. تقریبا در تمام صرافی‌های معتبر دنیا پذیرفته می‌شود و نقدشوندگی بسیار بالایی دارد. USDC نیز دومین استیبل کوین بزرگ بازار محسوب می‌شود و رشد سریعی داشته است، اما همچنان از نظر حجم معاملات در رتبه دوم پس از تتر قرار دارد. این وضعیت در بازار ایران نیز بازتاب دارد؛ کاربرد تتر در مقایسه با USDC بسیار بیشتر است. 

معامله سریع و آسان در نوبیتکس خرید تتر

قیمت لحظه‌ای تتر

USDT

---

بسیاری از معامله‌گران و صرافی‌های ایرانی، تتر را به‌ عنوان پل اصلی بین ریال و ارزهای دیجیتال برگزیده‌اند. برای مثال، در اوایل سال ۲۰۲۵ حدود ۲ میلیارد دلار از ۳ میلیارد دلار حجم مبادلات نوبیتکس روی شبکه ترون (TRON) انجام شده که عمدتا مربوط به تراکنش‌های تتر (TRC20-USDT) بوده است. این آمار محبوبیت و نقدینگی بالاتر تتر در ایران را نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید: معرفی کامل انواع تتر و شبکه های بلاکچین USDT

دلیل این پذیرش گسترده‌تر تتر در ایران، سابقه طولانی‌تر آن و هزینه‌های انتقال کمتر و دسترسی آسان‌تر آن است. تتر روی شبکه‌های مختلفی عرضه شده (اتریوم، ترون، بایننس اسمارت چین و …)، اما شبکه ترون به‌دلیل کارمزد ناچیز و سرعت بالا، به محبوب‌ترین بستر انتقال تتر برای ایرانیان تبدیل شده است. در مقابل، USDC هرچند روی چندین بلاک‌چین فعال است (اتریوم، سولانا، پالیگان و …)، ولی حضور آن در شبکه‌های کم‌هزینه محدودتر شده است. 

شرکت صادرکننده USDC (سرکل) در سال ۲۰۲۴ اعلام کرد پشتیبانی از USDC روی شبکه ترون را متوقف می‌کند. در نتیجه USDC عملا یکی از گزینه‌های انتقال ارزان خود را از دست داد و کاربران برای انتقال آن بیشتر به شبکه‌های گران‌تری مثل اتریوم یا راهکارهای لایه دو روی می‌آورند. بنابراین از نظر دسترسی و هزینه تراکنش، تتر هنوز برای کاربران ایرانی ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر است. 

تقریبا تمام پلتفرم‌های داخلی از تتر (به‌ویژه نسخه TRC20) پشتیبانی می‌کنند و نقدینگی بسیار بالایی برای آن وجود دارد. USDC نیز در برخی صرافی‌های ایرانی اضافه شده، اما به گستردگی تتر نیست و حجم معاملات کمتری دارد.

شفافیت پشتوانه و ثبات قیمت

هر دو استیبل کوین مورد بحث با این وعده عرضه شده‌اند که به ازای هر واحد توکن، ۱ دلار آمریکا دارایی واقعی به‌عنوان پشتوانه نگهداری می‌کنند. با این حال، میزان شفافیت در اعلام ذخایر و پشتوانه بین تتر و USDC کاملا متفاوت است.

تتر طی سال‌های گذشته همواره با انتقاداتی درباره شفاف نبودن پشتوانه خود مواجه بوده است. شرکت تتر مدعی پشتوانه ۱۰۰ درصد دلاری است، اما تا مدت‌ها حاضر به انتشار گزارش حسابرسی کامل و منظم نبود. همین امر نگرانی‌هایی ایجاد کرد و پای رگولاتورها را نیز به میان کشاند؛ مثلا دادستانی نیویورک و کمیسیون SEC آمریکا تحقیقات و فشارهایی بر تتر وارد کردند تا وضعیت ذخایرش روشن شود.

عدم شفافیت دوره‌ای تتر موجب شد که در برهه‌هایی اعتماد بازار به ثبات آن متزلزل شود. برای نمونه در سال ۲۰۱۸ قیمت تتر به‌دلیل شایعات کمبود پشتوانه تا زیر ۰.۹ دلار سقوط کرد که نگرانی زیادی در جامعه کریپتو به‌ وجود آورد.

در مقابل، USDC از ابتدا با رویکرد شفافیت و پایبندی به مقررات جلو آمده است. این استیبل کوین توسط کنسرسیوم سنتر (شامل شرکت آمریکایی Circle و صرافی کوین‌بیس) منتشر می‌شود و تحت نظارت نهادهای مالی آمریکا است. موجودی پشتوانه USDC به‌صورت مستمر توسط موسسات حسابرسی مستقل بررسی و گزارش می‌شود، به‌طوری‌که ماهانه تاییدیه‌هایی از ذخایر کاملا دلاری آن منتشر می‌شود. 

شفافیت بالاتر USDC موجب جلب اعتماد بیشتر کاربران و موسسات مالی شده است. به همین دلیل نوسانات قیمتی USDC در بازار بسیار ناچیز بوده و قیمت آن معمولا نزدیک به ۱ دلار باقی مانده است. طبق آمار، در یک بازه مشخص میانگین قیمت USDC حدود ۱ دلار با انحراف اندک (۰.۵ سنت) بوده، در حالی که تتر در همان دوره میانگین ۰.۹۹۵ دلار با انحراف حدود ۱.۵ سنت داشته است. این نشان می‌دهد یو‌ اس‌ دی کوین ثبات قیمت بیشتری داشته است، هرچند هر دوی آنها اکثرا نزدیک به ۱ دلار معامله می‌شوند.

البته نباید فراموش کرد که USDC نیز مصون از بحران‌ها نیست. در مارس ۲۰۲۳ (اسفند ۱۴۰۱) با ورشکستگی بانک سیلیکون‌ولی (SVB)، یکی از بانک‌های طرف حساب ذخایر شرکت سرکل، حدود ۳.۳ میلیارد دلار از دارایی‌های پشتیبان USDC در آن بانک گرفتار شد. این خبر باعث وحشت بازار و فروش گسترده USDC شد تا جایی که برای مدت کوتاهی قیمت USDC تا ۰.۸۷ دلار سقوط کرد. چنین فاصله‌ای از ارزش ۱ دلاری برای USDC بی‌سابقه بود و نشان داد که حتی یک استیبل کوین قانون‌مند هم می‌تواند در مواقع بحران بانکی دچار نوسان شود. 

با مداخله سریع مقامات مالی آمریکا و تضمین سپرده‌های بانک، USDC دوباره به قیمت برابری با دلار بازگشت. از آن سو، تتر اعلام کرد هیچ دارایی در آن بانک نداشته و تحت خطر قرار نگرفت. جالب اینجاست که در پی آن رویداد، بسیاری از سرمایه‌گذاران دارایی خود را از USDC به تتر منتقل کردند و در نتیجه ارزش بازار USDT حدود ۹ میلیارد دلار افزایش یافت در حالی که ارزش بازار USDC حدود ۱۰ میلیارد دلار کاهش یافت. این جابه‌جایی نشان داد اعتماد بخشی از کاربران در شرایط بحران به سمت تتر جلب شده است، شاید به این دلیل که تتر در سیستم بانکداری سنتی آمریکا کمتر درگیر است.

در مجموع، از نظر پشتوانه و اعتمادسازی، USDC امتیاز شفافیت و نظارت رسمی را دارد. کاربران ریسک‌گریز که می‌خواهند از پشتوانه صددرصدی و حسابرسی‌شده مطمئن باشند، به USDC به چشم گزینه مطمئن‌تر نگاه می‌کنند. از سوی دیگر، تتر علیرغم حواشی همچنان توانسته است قیمت خود را حفظ کند و بزرگ‌ترین استیبل کوین باقی بماند؛ بسیاری از کاربران به دلیل نقدینگی بالا و کاربرد وسیع آن، همچنان از USDT استفاده می‌کنند. 

باید توجه داشت که ساختار هر دو، متمرکز و متکی به یک شرکت صادرکننده است و بنابراین اعتماد به هر دو آنها تا حدی بر اعتبار شرکت ناشر استوار است. تتر تاکنون توانسته با وجود عدم شفافیت کامل، اعتماد بخش زیادی از بازار را نگه دارد، اما این اعتماد شکننده است و هر خبر منفی می‌تواند به نوسان آن منجر شود. به همین دلیل برخی کاربران محتاط، جهت اطمینان، دارایی خود را بین چند استیبل کوین (مثلا تتر و یو‌ اس‌ دی‌ کوین و حتی DAI) تقسیم می‌کنند تا ریسک را پخش کنند.

ریسک‌های قانونی و تحریم‌ها برای کاربران ایرانی

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کاربران ایرانی در انتخاب استیبل کوین، خطر مسدود شدن دارایی به دلیل تحریم‌ها یا اقدامات نظارتی است. اینجاست که رویکرد صادرکنندگان USDT و USDC تفاوت آشکاری پیدا می‌کند. USDC توسط شرکت‌های آمریکایی مدیریت می‌شود و کاملا تابع قوانین ایالات متحده است. بنابراین در مواجهه با دستور مقامات یا تحریم‌ها، بلافاصله تمکین می‌کند.

یک نمونه روشن، ماجرای تحریم پروتکل تورنادو کش (TornadoCash) در آگوست ۲۰۲۲ (مرداد ۱۴۰۱) بود؛ وزارت خزانه‌داری آمریکا این سرویس میکسر را تحریم کرد و شرکت سرکل (ناشر USDC) بلافاصله تمامی آدرس‌های مرتبط با تورنادو کش را در لیست سیاه قرار داد و موجودی USDC آنها را فریز کرد. مدیرعامل سرکل (جرمی آلر) صراحتا اعلام کرد که طبق قوانین مبارزه با پولشویی (BSA) موظف به این اقدام بوده و همه ارائه‌دهندگان خدمات دارایی دیجیتال ثبت‌شده چنین خواهند کرد. 

این رویداد نشان داد که USDC در اجرای دستورات نهادهای حاکم (خصوصا دولت آمریکا) بسیار سریع و جدی عمل می‌کند. به زبان ساده، اگر آدرس کیف پولی در فهرست تحریم یا اقدامات مجرمانه قرار گیرد، ‌USDC‌های داخل آن می‌تواند بدون اخطار مسدود شود.

اما تتر وضعیت متفاوت‌تری دارد. شرکت Tether Holdings در خاک آمریکا ثبت نشده (در هنگ‌کنگ و جزایر ویرجین بریتانیا مستقر است) و در نتیجه مستقیم تحت فرمان OFAC آمریکا نیست. تتر در قضیه تورنادو کش برخلاف USDC عمل کرد و آدرس‌های مرتبط با تورنادو کش را فورا مسدود نکرد. 

این شرکت اعلام کرد که تا زمانی که درخواست رسمی از سوی مراجع قانونی دریافت نکند، اقدام به فریز آدرس‌ها نخواهد کرد. تتر تصریح کرد چنانچه مرجع قانونی ذی‌صلاح دستور مسدودسازی ولت‌های خاصی (مثلا مرتبط با جرایم) را بدهد، اجرا می‌کند، اما صرفا اعلام تحریم (بدون دستور مشخص) را کافی نمی‌داند. به همین دلیل تا مدتی پس از تحریم تورنادو کش، کاربران همچنان می‌توانستند تترهای خود را در آن آدرس‌ها جابجا کنند و تتر اقدامی نکرد. این رویکرد منعطف‌تر تتر باعث شد در نگاه بسیاری، USDT از نظر خطر سانسور شدن، کمتر سخت‌گیر جلوه کند.

با این حال، نکته مهم این است که تتر نیز به تدریج در حال افزایش همکاری‌های نظارتی است. این شرکت برای رعایت قوانین مبارزه با پولشویی، با شرکت تحلیلی بلاک‌چین چین‌آنالیسیس (Chainalysis) وارد همکاری شده است. طبق اعلام خود تتر، آنها متعهد به پایبندی به تمامی مقررات و تحریم‌های بین‌المللی هستند و افراد ساکن کشورهای تحت تحریم (از جمله ایران) را از استفاده از پلتفرم رسمی خود منع کرده‌اند. هرچند این ممنوعیت به استفاده مستقیم از وبسایت Tether مربوط می‌شود، اما نشان‌دهنده التزام آنها به قوانین تحریمی است. 

به واسطه ابزارهای نظارتی چین‌آنالیسیس، تتر اکنون می‌تواند تراکنش‌های مشکوک و ارتباطات با آدرس‌های تحت تحریم را بهتر شناسایی کند. نتیجه عملی این رویکرد جدید، تابستان ۲۰۲۵ نمایان شد: تتر در ماه جولای ۲۰۲۵ (تیر ۱۴۰۴) بزرگ‌ترین اقدام مسدودسازی تاریخ خود را انجام داد و ۴۲ آدرس مرتبط با ایران را فریز کرد. این مسدودسازی گسترده، بخش قابل توجهی از نقدینگی را از شبکه خارج کرد و حتی کانال‌های تبادل را مختل نمود. برای کاربران عادی ایرانی، این خبر هشداری بود که حتی تتر هم دیگر مثل گذشته بی‌اعتنا به تحریم‌ها نیست.

بنابراین، از نظر ریسک تحریم، هیچ‌یک از این دو استیبل کوین کاملا مصونیت ندارند. USDC چون مستقیما زیر چتر قوانین آمریکا است، طبیعی است که هر آدرس مشمول تحریم یا فعالیت غیرقانونی را فوری مسدود کند. تتر نیز اکنون نشان داده که اگر تحت فشار قرار گیرد یا موردی را مشکوک تشخیص دهد، دارایی‌های آن آدرس‌ها را مسدود می‌کند. البته کارشناسان تاکید می‌کنند که مسدود شدن دارایی کاربران معمولی صرفا به خاطر ملیت ایرانی تاکنون گزارش نشده؛ بلکه موارد فریز معمولا در پی ارتباط با نهادهای تحت تحریم بوده است. 

به گفته یکی از منابع، آنچه باعث فریز شدن دارایی‌ها می‌شود، فعالیت‌های مشکوک است نه صرفا استفاده از IP ایران. با این وجود، کاربران ایرانی باید محتاط باشند.

توصیه‌هایی که در جامعه رمز ارز ایران مطرح می‌شود از این قرار است که: 

• از جابجایی مستقیم تتر یا USDC از صرافی‌های داخلی به صرافی‌های خارجی خودداری کنید. ابتدا به کیف پول شخصی منتقل کرده و سپس اقدام نمایید تا رد پای کمتری باقی بماند.
• مبالغ بسیار بالا را در چند تراکنش کوچکتر جابجا کنید تا توجه سیستم‌های نظارتی کمتر جلب شود. 
• تقسیم دارایی میان چند استیبل کوین نیز راهکاری برای کاهش ریسک محسوب می‌شود – برای نمونه، بخشی را به USDC یا حتی استیبل کوین‌های غیرمتمرکز مانند دای (DAI) اختصاص دهید که توسط هیچ نهاد متمرکزی قابل مسدودسازی نیست.

خلاصه اینکه در بحث تحریم‌ها یواس‌دی‌کوین به دلیل تعهدات قانونی، سخت‌گیرترین رفتار را دارد و هر جا ملزم شود دارایی‌ها را قفل می‌کند. تتر تا حدی با تاخیر و محافظه‌کاری عمل می‌کرد، ولی اکنون نشان داده که در صورت لزوم قدم مشابه برمی‌دارد. کاربران ایرانی اگر فعالیت خلاف قوانین نداشته باشند، احتمال در امان ماندن دارایی‌شان بیشتر است، اما باید این ریسک را هم در نظر بگیرند.

شبکه‌های انتقال و کارمزدها

یکی دیگر از جنبه‌های مقایسه این دو استیبل کوین برای کاربران ایرانی، شبکه‌های قابل استفاده و هزینه تراکنش است. همان‌طور که اشاره شد، تتر روی شبکه‌های متعددی عرضه شده و کاربران می‌توانند بسته به نیاز از بلاک‌چین‌های مختلف برای انتقال آن استفاده کنند. برای ایرانی‌ها، شبکه ترون (TRC20) محبوب‌ترین گزینه برای انتقال USDT است، چون کارمزد بسیار پایینی دارد (در حد چند سنت) و سرعت تراکنش آن بالا است. بسیاری از مبادلات روزمره تتر در ایران از طریق ترون انجام می‌شود، به‌طوری‌که در سال ۲۰۲۲ حدود ۶۵ درصد از حجم ورودی صرافی‌های ایرانی روی شبکه ترون بوده است. 

به جز ترون، تتر بر بستر اتریوم (با توکن ERC20) نیز موجود است که البته کارمزدهای اتریوم بالاتر بوده و کمتر مورد استفاده کاربران خرد ایرانی است. تتر همچنین روی شبکه‌هایی مثل BEP20 (بایننس اسمارت چین)، سولانا، آربیتروم و غیره هم منتشر شده و این تنوع شبکه‌ای، دست کاربر را برای انتخاب شبکه ارزان‌تر و سریع‌تر باز می‌گذارد.

در مورد یو‌ اس‌ دی کوین (USDC)، شبکه اصلی اتریوم است (ERC20) که کارمزد نسبتا بالایی دارد. USDC نیز روی شبکه‌های دیگری از جمله سولانا، پالیگان، آربیتروم و غیره فعال است که کارمزد کمتری دارند. اما نکته منفی برای USDC، قطع پشتیبانی از ترون بود؛ شبکه ترون به‌خاطر کارمزد بسیار پایین، برای کاربران کشورهای تحت تحریم یا دارای محدودیت بانکی جذاب است، چون انتقال پول را ارزان می‌کند.

با حذف USDC از ترون، عملا ارزان‌ترین راه انتقال مستقیم USDC از دسترس خارج شد. کاربران همچنان می‌توانند USDC را روی شبکه‌ای مثل پالیگان با کارمزد پایین منتقل کنند، ولی پذیرش و آشنایی عموم با آن به اندازه ترون نیست. در مقابل، تتر در ترون فعال است و حتی پس از خروج USDC، تسلط بیشتری در این شبکه پیدا کرده است.

مزیت دیگر تتر، حجم بالای نقدینگی روی تمام این شبکه‌ها است. مثلا تبدیل و مبادله تتر TRC20 به ارزهای دیگر در اغلب صرافی‌ها به راحتی انجام می‌شود، چون تقاضا و عرضه زیادی برایش وجود دارد. یواس‌دی‌کوین هرچند در بازارهای بین‌المللی نقدینه است، اما در داخل ایران یا بازارهای محدود، ممکن است همیشه به راحتی تتر خریدار یا فروشنده برای USDC پیدا نشود. به همین خاطر بسیاری از صرافی‌های ایرانی حتی اگر یواس‌دی‌کوین را لیست کرده باشند، حجم معاملات USDC/IRR یا جفت‌ارزهای کریپتویی آن پایین‌تر از جفت‌ارزهای تتر است. این به معنای احتمال اسلیپیج بیشتر و سختی تبدیل در مبالغ بزرگ خواهد بود.

از نظر کارمزد برداشت از صرافی‌ها نیز تفاوت‌ها ناچیز ولی موجود است. برای مثال، صرافی بایننس برای برداشت تتر (روی ERC20) کارمزدی معادل ۰.۸ تتر و برای یواس‌دی‌کوین معادل یک USDC تعیین کرده است. در شبکه‌های دیگر هم مقایسه‌ها نشان می‌دهد کارمزد انتقال تتر معمولاً کمی کمتر از یواس‌دی‌کوین است، اگرچه این اختلاف خیلی چشمگیر نیست و بسته به شرایط شبکه دارد.

در کل، هر دو از نظر سرعت تراکنش (روی شبکه‌های بهینه) بسیار سریع و لحظه‌ای عمل می‌کنند و تفاوت فنی خاصی در این باره نیست. انتخاب شبکه مناسب می‌تواند تجربه انتقال هر دو را کم‌هزینه کند. ولی با توجه به عادت بازار ایران به تتر TRC20، کفه ترازو به نفع تتر سنگینی می‌کند چون زیرساخت‌ها و آدرس‌های کاربران عمدتا برای دریافت/ارسال تتر تنظیم شده است.

جمع‌بندی

هر دو استیبل کوین USDT و USDC جزو برترین‌های بازار کریپتو هستند و مزایا و معایب خاص خود را دارند. پاسخ اینکه کدام‌یک برای کاربران ایرانی بهتر است، بسته به نیاز و اولویت‌های هر فرد متفاوت خواهد بود.

اگر اولویت شما نقدینگی بالا، پذیرش گسترده و کارمزدهای پایین است، تتر گزینه مناسب‌تری به نظر می‌رسد. واقعیت این است که در حال حاضر بخش اعظم بازار ایران با تتر کار می‌کند؛ از معامله‌گران خرد گرفته تا کسب‌وکارهای مرتبط، همه برای سهولت از USDT استفاده می‌کنند. اگر اولویت شما شفافیت، پشتوانه مطمئن‌تر و مقبولیت نزد موسسات بین‌المللی است، یو‌ اس‌ دی کوین (USDC) انتخاب بهتری خواهد بود. USDC توسط نهادهای مالی رسمی تایید می‌شود و گزارش‌های منظم از ذخایرش منتشر می‌کند.

از نظر ریسک تحریم و مسدودسازی، هیچ‌یک بی‌خطر مطلق نیستند، اما USDT سابقه نرم‌تری در قبال کاربران کشورهای تحت تحریم داشته است. USDC مستقیما هر آدرسی را که در فهرست سیاه قرار گیرد قفل می‌کند، تتر نیز اکنون چنین می‌کند اما ممکن است فرآیند تشخیص و اقدام در آن با کمی اغماض یا تاخیر همراه باشد. به هر ترتیب، توصیه می‌شود کاربران ایرانی برای مبالغ بالا جانب احتیاط را رعایت کنند و از روش‌های ذکرشده برای کاهش ریسک بهره ببرند.

سوالات متداول