بلاکچین‌های نسل جدید مانند کاردانو (ADA) و پولکادات (DOT) نقش مهمی در شکل‌دهی به آینده ارز دیجیتال دارند. هر دو پروژه با هدف ارائه بلاکچین‌های پیشرفته و کم‌مصرف، روی توسعه قراردادهای هوشمند و اکوسیستم برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) تمرکز کرده‌اند. البته، فلسفه طراحی، معماری و رویکرد آن‌ها متفاوت است. این پروژه‌ها که به‌ترتیب چارلز هاسکینسون و دکتر گَوین وود، از بنیان‌گذاران اتریوم، آن‌ها را ایجاد کرده‌اند، رویکردهای کاملاً متفاوتی برای حل چالش‌های اصلی مانند مقیاس‌پذیری، پایداری و قابلیت همکاری ارائه می‌دهند.
این مقاله، شما را برای انتخاب اینکه کدام پروژه با روش سرمایه گذاری، چشم‌انداز بلندمدت و میزان تحمل ریسک شما مناسب‌تر است راهنمایی می‌کند.
مقایسه کاردانو و پولکادات
ابتدا در جدول زیر، مقایسه‌ای جامع میان دو پروژه مطرح دنیای کریپتو، یعنی کاردانو و پولکادات ارائه کرده‌ایم:
| معیار | کاردانو (ADA) | پولکادات (DOT) |
| بنیان‌گذار | چارلز هاسکینسون | گوین وود |
| سال راه‌اندازی | ۲۰۱۷ | ۲۰۲۰ |
| تراکنش در ثانیه (TPS) | ۲۵۰ پایه، تا ۱,۰۰۰,۰۰۰ با هیدرا (Hydra) | ۱,۰۰۰ پایه، تا ۱,۰۰۰,۰۰۰ با پاراچین و شاردینگ |
| مصرف انرژی به ازای هر نود | حدود ۱۹۹٫۴۵ کیلووات ساعت در سال | کمی کمتر از کاردانو |
| ارزش بازار تقریبی | ۹٫۱ میلیارد دلار | ۴٫۹ میلیارد دلار |
| حداکثر عرضه | ۴۵ میلیارد ADA (ثابت) | نامشخص، تورمی |
| تورم | خیر، با نزدیک‌شدن به سقف کاهش می‌یابد | بله، حدود ۱۰ درصد سالانه |
| بالاترین قیمت تاریخی | ۳٫۱۰ دلار (در حال حاضر حدود ۹۱٫۵۸ درصد کاهش یافته) | ۵۵ دلار (در حال حاضر حدود ۹۲٫۶۶ درصد کاهش یافته) |
| معماری | دو لایه: تسویه (CSL) و محاسبات (CCL)، PoS اوروبوروس | رله چین + پاراچین‌ها، NPoS (اثبات سهام نامزدشده) |
| هدف اصلی | پلتفرم قوی لایه ۱ برای dAppها | شبکه لایه ۰ از بلاک چین‌ها با قابلیت همکاری و انتقال داده |
بنیان‌گذاران و فلسفه‌های اصلی؛ رویکرد آکادمیک در برابر نبوغ فنی
تفاوت ریشه‌ای این دو پروژه در دیدگاه بنیان‌گذارانشان نهفته است:
کاردانو (ADA)
بنیان‌گذار کاردانو چارلز هاسکینسون است؛ یک ریاضیدان و کارآفرین فناوری، که یکی از بنیان‌گذاران اولیه (و جنجالی) اتریوم بوده است. هاسکینسون بر رویکرد آکادمیک و پژوهش‌محور تأکید دارد. توسعه کاردانو تحت‌نظر شرکت IOHK (Input-Output Hong Kong) هدایت می‌شود. این پروژه تحت بازنگری‌های دقیق (peer-reviewed) قرار می‌گیرد و هدف آن بهبود مکانیک‌های بلاکچین سنتی از طریق دقت علمی است.
پولکادات (DOT)
پولکادات را دکتر گوین وود راه‌اندازی کرده است؛ یک دانشمند علوم رایانه که خالق زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی و نویسنده Yellow Paper اتریوم است. فلسفه وود بر نوآوری فنی و قابلیت همکاری متمرکز است. او شبکه پولکادات را به‌عنوان یک لایه صفر (Layer-0) طراحی کرد تا بلاکچین‌های مختلف را به یکدیگر متصل کند، نه اینکه صرفاً یک لایه مستقل باشد.
به‌این‌ترتیب، اگرچه رقابت تاریخی پولکادات و کاردانو از دوران اتریوم آغاز شد، هنوز مسیر توسعه هر پروژه را فلسفه‌های بنیادین آن شکل می‌دهد.
مقایسه فنی کاردانو و پولکادات
هم کاردانو و هم پولکادات بلاکچین‌های اثبات سهام (PoS) هستند؛ اما معماری و فلسفه طراحی آن‌ها کاملاً متفاوت است.
کاردانو (ADA)؛ بلاکچین آکادمیک و دقیق
کاردانو نمی‌خواهد چرخ را از نو اختراع کند، می‌خواهد آن را کامل کند. به این معنا که به‌جای ساخت بلاکچین کاملاً جدید، با دقت علمی و پژوهش‌محور، نقاط ضعف بلاکچین‌های موجود را برطرف می‌کند.
معماری کاردانو به دو لایه اصلی تقسیم می‌شود:
- لایه تسویه (CSL): مدیریت موجودی توکن‌ها و تراکنش‌ها؛ مثل جاده اصلی شبکه که تراکنش‌ها روی آن جریان دارند.
- لایه محاسبات (CCL): اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps).
در قلب کاردانو، پروتکل اوروبوروس (Ouroboros) قرار دارد؛ الگوریتم PoS به‌دقت بازنگری‌شده‌ای که امنیت، مقیاس‌پذیری و مصرف انرژی بهینه را تضمین می‌کند. سرعت تراکنش پایه (TPS) شبکه چند صد تراکنش در ثانیه است. با استفاده از راهکار لایه ۲ هیدرا (Hydra)، کاردانو می‌تواند به حدود ۱۰۰۰ TPS برسد و درصورت هماهنگی بین ۱۰۰۰ استخر استیک، حتی به یک میلیون TPS دست یابد.
هدف اصلی کاردانو
کاردانو می‌خواهد یک پلتفرم پایدار، امن و مقاوم در برابر خطا باشد که توسعه‌دهندگان بتوانند به‌طور مستقیم روی آن برنامه‌های غیرمتمرکز بسازند، بدون اینکه بابت محدودیت فنی یا امنیتی نگران باشند.
پولکادات (DOT)؛ شبکه‌ای از بلاکچین‌ها
پولکادات رویکرد متفاوتی دارد و به‌جای تمرکز روی یک بلاکچین واحد، شبکه‌ای از بلاکچین‌های متعدد را در یک سیستم منسجم گرد هم می‌آورد. این شبکه به‌عنوان لایه صفر (Layer-0) عمل می‌کند و بلاکچین‌های دیگر را به هم متصل می‌کند.
- رله چین (Relay Chain): بلاکچین اصلی که با تأمین امنیت شبکه، به‌عنوان هاب مرکزی عمل می‌کند.
- پاراچین‌ها (Parachains): بلاکچین‌های سفارشی برای کاربردهای خاص که به رله چین متصل شده و از امنیت و قابلیت همکاری آن بهره می‌برند.
گوین وود اعلام کرده است که با استفاده از پاراچین‌ها و شاردینگ (Sharding)، پولکادات می‌تواند یک میلیون تراکنش در ثانیه را مدیریت کند.
هدف اصلی پولکادات
پولکادات برای ایجاد امکان ارتباط و انتقال داده بدون نقص بین شبکه‌های مختلف بلاکچین و ازبین‌بردن موانع یا سیلوهای اطلاعاتی تلاش می‌کند؛ به گونه‌ای که بلاکچین‌های مختلف بتوانند به‌راحتی با یکدیگر همکاری کنند.
توکنومیکس و اکوسیستم
کاردانو و پولکادات هر دو دارای توکن‌های بومی هستند که برای استیکینگ، حاکمیت و پرداخت هزینه‌های تراکنش استفاده می‌شوند؛ اما سیاست‌های پولی و اکوسیستم آن‌ها با هم یکی نیست.
کاردانو عرضه ثابتی دارد. با نزدیک‌شدن به سقف عرضه، شبکه درحال حرکت به‌سوی کاهش عرضه (deflationary) و درنتیجه، کاهش تورم است. اکوسیستم کاردانو همچنان گسترش می‌یابد اما هنوز پروژه‌های گسترده و شناخته‌شده‌ای ندارد.
در مقابل، پولکادات از مدل تورمی بدون عرضه ثابت بهره می‌برد و با نرخ تورم حدود ۱۰درصد، مشارکت کاربران و امنیت شبکه را از طریق استیکینگ تشویق می‌کند. اکوسیستم پولکادات گسترده‌تر و متنوع‌تر است و صدها پروژه در آن فعال هستند.
| ویژگی | کاردانو (ADA) | پولکادات (DOT) |
| معماری | بلاکچین لایه‌ای: لایه تسویه (CSL) و لایه محاسبات (CCL) | شبکه‌ای از بلاکچین‌ها با رله چین و پاراچین‌ها (لایه صفر) |
| پروتکل PoS | اوروبوروس (Ouroboros) | Nominated Proof-of-Stake (با رله چین و پاراچین‌ها) |
| مقیاس‌پذیری (TPS) | چند صد تراکنش پایه، با Hydra می‌تواند به ۱۰۰۰ تا ۱,۰۰۰,۰۰۰ TPS برسد | با پاراچین و شاردینگ، هدف آن یک میلیون TPS است |
| هدف اصلی | پلتفرم پایدار، امن و مقاوم برای توسعه مستقیم dApp | امکان ارتباط و انتقال داده بدون نقص بین شبکه‌های مختلف بلاک چین |
| عرضه توکن | حداکثر ۴۵ میلیارد ADA، حدود ۳۴ میلیارد در گردش | مدل تورمی بدون سقف ثابت، حدود ۱ میلیارد DOT پس از تغییر واحد |
| تورم | کاهش با نزدیک شدن به سقف عرضه (deflationary) | حدود ۱۰ درصد سالانه، تشویق به استیکینگ و امنیت شبکه |
| موارد استفاده توکن | استیکینگ، حاکمیت، پرداخت تراکنش | استیکینگ، حاکمیت، باندینگ برای اسلات‌های پاراچین |
| گستردگی اکوسیستم | در حال رشد، پروژه‌های محدود | گسترده و متنوع، بیش از ۱۵۰ پروژه |
| نمونه پروژه‌ها | SundaeSwap، MinSwap، JPGStore | کوساما (Kusama)، مون‌بیم (Moonbeam)، پولکاستارتر (Polkastarter) |
| تمرکز فلسفی | پایداری، امنیت، ساختار آکادمیک | قابلیت همکاری، مقیاس‌پذیری، انعطاف شبکه‌ای |
تأثیرات زیست‌محیطی
هم کاردانو و هم پولکادات از الگوریتم اجماع اثبات سهام (Proof-of-Stake | PoS) استفاده می‌کنند. این مکانیسم، آن‌ها را به‌طور قابل‌توجهی کم‌مصرف‌تر از بلاکچین‌های قدیمی مبتنی بر اثبات کار (PoW) مانند بیت کوین می‌کند.
یک مطالعه که CCRI انجام داده است، نشان می‌دهد که پولکادات مصرف انرژی کل کمتری نسبت به کاردانو دارد؛ اما این تفاوت عمدتاً به‌خاطر پایگاه کاربری بزرگ‌تر و تعداد نودهای بیشتر کاردانو است. اگر مصرف برق را به‌ازای هر نود بررسی کنیم، آن‌گاه کاردانو با میانگین ۱۹۹٫۴۵ کیلووات ساعت در سال کمی بهتر عمل می‌کند.
هر دو شبکه خود را متعهد به پایداری محیط‌زیستی می‌دانند و از بلاکچین‌های قدیمی که مصرف انرژی بالایی دارند، متمایز می‌شوند.
کدام کریپتو برای خرید بهتر است؟
مقایسه کاردانو و پولکادات اغلب مانند مقایسه سیب و پرتقال است، زیرا هر یک نقش متفاوت اما مکملی در اکوسیستم کریپتو دارند. کاردانو پلتفرم لایه ۱ (Layer-1) مستقل برای dAppها است، اما پولکادات به‌عنوان لایه صفر (Layer-0) عمل می‌کند و قابلیت همکاری بین بلاکچین‌های تخصصی مختلف را فراهم می‌کند.
کاردانو: برای ثبات و امنیت
ارز کاردانو برای سرمایه‌گذارانی که به‌دنبال ثبات و امنیت هستند، مناسب است. به‌طور کلی، اگر اولویت شما موارد زیر است، کاردانو ممکن است گزینه بهتری باشد:
- توسعه مبتنی بر پژوهش و بررسی همتا: معماری علمی و رویکرد آهسته و دقیق آن برای سرمایه‌گذارانی که ثبات و امنیت بلندمدت می‌خواهند، جذاب است.
- عرضه محدود و پتانسیل کاهش تورم: حداکثر عرضه ۴۵ میلیارد ADA و سیاست کاهش عرضه با گذر زمان، برای کسانی که نگران تورم هستند، مزیت است.
- پایگاه کاربری تثبیت‌شده: ارزش بازار بیشتر و جامعه فعال‌تر، پشتیبانی مستقیم از شبکه و اکوسیستم dAppها را تضمین می‌کند.
- ثبات نسبی قیمت: پیش‌بینی‌های ۲۰۲۵ نشان می‌دهد ADA می‌تواند بین ۰٫۵۰ تا ۱٫۵۰ دلار معامله شود، که مسیر رشد قابل‌پیش‌بینی‌تری ارائه می‌دهد.
پولکادات: برای نوآوری و قابلیت همکاری
پولکادات بیشتر برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که به‌دنبال نوآوری، قابلیت همکاری و رشد بالا هستند. بنابراین، اگر به ویژگی‌های زیر اهمیت می‌دهید، پولکادات ممکن است برای شما جذاب‌تر باشد:
- قابلیت همکاری پیشرفته: معماری لایه صفر و سیستم پاراچین، پولکادات را به زیرساخت حیاتی برای جهان چندزنجیره‌ای (multi-chain) تبدیل می‌کند.
- اکوسیستم متنوع و نوآور: تعداد زیاد پروژه‌ها روی پاراچین‌ها، نشان‌دهنده پتانسیل رشد و نوآوری بالای آینده است.
- جاه‌طلبی در مقیاس‌پذیری: هدف رسیدن به یک میلیون TPS و معماری شاردینگ، ظرفیت بسیار بالایی برای آینده فراهم می‌کند.
- پتانسیل رشد بالاتر و نوسان‌پذیری: پیش‌بینی‌های ۲۰۲۵ بین ۴.۸۵ تا ۱۸ دلار، نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری در DOT ریسک بالاتر اما سود بیشتر دارد.
جمع‌بندی
کاردانو و پولکادات هر دو مورد توجه سرمایه‌گذاران و نهادهای بزرگ قرار گرفته‌اند و احتمال ورود سرمایه زیاد در صورت تأیید ETF وجود دارد. اگر به‌دنبال یک لایه ۱ قوی و پایدار با عرضه ثابت هستید که توسعه مستقیم dAppها را ممکن می‌کند، کاردانو گزینه مناسبی است. در مقابل، اگر به‌دنبال شبکه لایه ۰ نوآورانه با قابلیت همکاری هستید که بلاکچین‌های مختلف را به هم متصل می‌کند، پولکادات انتخاب بهتری خواهد بود.
سؤالات متداول
کاردانو یک بلاک چین لایه ۱ با دو لایه تسویه و محاسبات است، درحالی‌که پولکادات یک شبکه لایه صفر از بلاکچین‌های متعدد با رله چین و پاراچین‌ها است.
کاردانو بر پایداری، امنیت و توسعه مستقیم dApp تمرکز دارد و هدف پولکادات قابلیت همکاری و اتصال بلاکچین‌های تخصصی است.
ADA دارای عرضه ثابت و کاهش تورم است، درحالی‌که DOT مدل تورمی با نرخ حدود ۱۰درصد سالانه و اکوسیستم گسترده‌تر دارد.
کاردانو (ADA) برای سرمایه‌گذارانی که به ثبات، عرضه محدود و امنیت بلاکچین اهمیت می‌دهند، گزینه مناسب‌تری است.
