اگر فکر میکنید برای اینکه پسانداز بیشتری داشته باشید باید درآمدتان هم افزایش پیدا کند، باید بگوییم سخت در اشتباه هستید. اگر روشهای پساندازکردن را بلد نباشید، با درآمد دوبرابر هم، فقط خرجتان افزایش مییابد نه پساندازتان. بنابراین، فقط با روشهای مدیریت هوشمندانه پول میتوانید بیشتر پسانداز کنید و این هیچ ارتباطی با درآمد بیشتر ندارد. کافی است عادتهای خرجکردنتان را تغییر دهید، هزینههای پنهان را شناسایی کنید و پساندازتان را راکد نگه ندارید. اگر دوست دارید بدانید چطور میتوان با همان درآمد همیشگی بیشتر پسانداز کرد، در این مقاله از نوبیتکس، گام به گام راهکارهای واقعی و عملی را ارائه دادهایم.
راهکارهای افزایش پسانداز بدون افزایش درآمد
درحالحاضر چه مقدار از درآمدی را که به دست میآورید پسانداز میکنید؟ به نظرتان راه دارد آن را افزایش بدهید؟ برای مثال، ممکن است در خرجکرد ماهانه خود بگردید و هزینههای غیرضروریای را پیدا کنید که بتوان آن را به پسانداز اضافه کرد؟ راههای زیادی برای افزایش پسانداز بدون تغییر در درآمد وجود دارند که در ادامه آنها را بررسی میکنیم.
هزینههای خود را ردیابی کنید
بدتر از افرادی که ولخرجی میکنند، آنهایی هستند که نمیدانند اصلاً پولشان کجا میرود!
اگر امروز ۲۰میلیون تومان حقوق گرفتهاید و دو سه روز بعد فقط ۱۸میلیون و خردهای از آن باقی مانده است و یادتان نمیآید دقیقاً چطور خرج شده است، قبل از هر کاری، این عادت بد را کنار بگذارید.
اولین و مهمترین قدم برای افزایش پسانداز، درک دقیق جریان پول است. باید بدانید دقیقاً کجاها پولتان را خرج میکنید تا اگر هزینهای قابلحذفشدن است، آن را بشناسید.
یکسری اپلیکیشن ردیاب هزینه وجود دارند که خرجکرد شما را در دستهبندیهای مختلف مثل هزینه کافه و رستوران، هزینه خرید کالاها، کرایه حملونقل و… مرتب میکنند. هربار که بابت چیزی هزینه میکنید، این اپلیکیشنها بهروزرسانی میشوند و آن را دستهبندی مربوط به خودش قرار میدهند. در پایان ماه، وقتی جمع مبالغ هر دسته را میبینید، متوجه میشوید که برای چه مواردی بیشتر خرج کردهاید.
نسخه فارسی چنین اپلیکیشنهایی هم موجود است؛ کافی است در کافهبازار یا مایکت بگردید. اگر با اپلیکیشن راحت نیستید، قلم و کاغذ بردارید و به روش سنتی همه هزینههایتان را در یک جدول با دستهبندیهای دلخواه یادداشت کنید.
بودجهبندی دقیقتری انجام دهید
بودجهبندی بهمعنای محدودیت نیست؛ راهی برای آزادی مالی و تصمیمگیری بهتر است.
بسیاری از ما معمولاً یک بودجهبندی عادی داریم. به این صورت که بعد از دریافت حقوق، ابتدا اقساط، بدهیها، اجاره، شهریههای آموزشی، خرید موادغذایی و سایر هزینههای ضروری زندگی را کنار میگذاریم. بخشی از آن را پسانداز میکنیم و مابقی آن را در حسابمان نگه میداریم و تا پایان ماه، اللهبختکی هرجور دوست داشتیم خرج میکنیم. روش بدی نیست ولی به افزایش پسانداز کمکی نمیکند.
یک قانون کلی برای تنظیم بودجه، قانون ۵۰/۳۰/۲۰ است. این قانون میگوید بهمحض دریافت حقوق آن را به این شکل تخصیص دهید:
- ۵۰درصد به نیازها، یعنی هزینههای ضروری زندگی؛
- ۳۰درصد به خواستهها، یعنی هزینههای غیرضروری ولی دلخواه مثل بیرونرفتن با دوستان یا خرید اشیایی که به آنها نیاز مبرم نداریم؛
- ۲۰درصد به پسانداز.
ممکن است میزان درآمد و نوع زندگی شما بهگونهای باشد که بخواهید برخی از این درصدها را جابهجا کنید. برای نمونه، شاید فقط ۱۰درصد برای پساندازتان باقی بماند و ۷۰درصد را به هزینههای ضروری اختصاص دهید. البته پسانداز با درآمد کم هم راههای خاص خودش را دارد.
بااینحال، اگر قرار است پساندازتان را بیشتر کنید، باید از مرحله ردیابی هزینهها کمک بگیرید و بودجهبندی دقیقتری انجام دهید. برای نمونه، فرض کنیم با قانون بالا، ۳۰درصد به خواستههایتان اختصاص دادهاید. رهگیری هزینهها به شما نشان میدهد ۱۰ بار در ماه گذشته با دوستان خود بیرون رفتهاید و ۵ بارِ آن در کافه و رستوران بوده است. کافی است بودجه مربوط به خواستهها را به ۲۰درصد کاهش دهید و ۱۰درصد به بودجه پسانداز اضافه کنید. اتفاقی نمیافتد! فقط کمتر کافه میروید و بیشتر در پارک قدم میزنید که هزینهای نداشته باشد!
برای بودجهبندی هم اپلیکیشنهای اختصاصی وجود دارند. یک فایل اکسل ساده یا همان قلم و کاغذ سنتی خودمان هم خوب است.
هزینههای پنهان را شناسایی کنید
هزینههای پنهان مثل یک سوراخ کوچک، قایق حساب بانکی شما را تخلیه میکنند؛ بدون اینکه حتی قابلدیدن باشند!
میدانید چقدر هزینه پنهان در زندگی همه ما هست که اگر آنها را کشف کنیم، میتوانیم پسانداز بیشتری داشته باشیم؟ بگذارید برایتان مثال بزنم:
من در منزل از مودم استفاده میکنم و بیشتر اوقات به اینترنت همراه نیاز ندارم. بااینحال، گاهی پیش میآید که بیرون از منزل مجبور میشوم از اینترنت استفاده کنم. در ۸۰درصد مواقع، بسته اینترنت یکماههای را که میخرم، بیشتر از ۲ تا ۳ روز استفاده نمیکنم و بعد از پایان اشتراک، باطل میشود.
بهعنوان مثالی دیگر، اغلب روزهای ماه بهدلیل مشغله زیاد، فرصت تماشای فیلم ندارم. بااینحال، اگر روزی تمایل داشته باشم فیلم ببینم، باید اشتراک بخرم. پول این اشتراک هم معمولاً تا پایان ماه هدر میرود. گاهی حتی بهخاطر تخفیف اشتراک سهماهه هم خریدهام و دو سه بار بیشتر فرصت فیلمدیدن پیدا نکردهام تا اشتراک باطل شده است.
باور کنید خیلیها مثل من هستند. برخی افراد حتی اشتراکهایشان را روی تمدید خودکار تنظیم کردهاند و بعد از مدتی از یادشان رفته است!
شاید هزینه این اشتراکها و بستهها، بهصورت تکتک، زیاد به نظر نمیرسد. ولی مجموع آنها چطور؟ با یک حساب سرانگشتی، سالی چند میلیون تومان فقط بابت اشتراکهای استفادهنشده یا فراموششده از جیبمان خارج میشود.
میتوانید به روشهای زیر، هزینههای پنهان خود را شناسایی و آنها را حذف کنید:
- اگر اشتراکهایی دارید که بهشکل خودکار تمدید میشوند و مدتهاست از آنها استفاده نمیکنید، حذفشان کنید؛
- درصورتیکه مانند من فرصت چندانی برای فیلمدیدن ندارید، بهمحض پیداکردن فرصت یک اشتراک یکماهه بخرید و چندین فیلم موردعلاقهتان را دانلود کنید. بعداً میتوانید آنها را بهصورت آفلاین تماشا کنید؛
- درباره اشتراک اینترنت، بستههای یکروزه یا یکهفتهای هم ارائه میشوند. اگر نیازی ندارید، بسته بلندمدت خریداری نکنید.
همه این پولها را میتوانید به پساندازتان اضافه کنید.
از خریدهای آنی یا احساسی دور بمانید
خرید آنی، بزرگترین دشمن پسانداز است!
خرید احساسی یا آنی، زمانی رخ میدهد که بدون قصد قبلی و بهشکل ناگهانی چیزی را بخرید. مثلاً برای خرید کفش رفتهاید، اما در یک بوتیک تیشرت زیبایی نظرتان را جلب میکند و آن را هم میخرید. خریدهای آنلاین هم همینطورند؛ ناگهان میبینید بیدلیل اقلام زیادی را وارد سبد خرید خود کردهاید.
خرید آنی کدام بودجه را مصرف میکند؟ مسلماً پسانداز! زیرا خرید آنی بدون قصد قبلی رخ میدهد و شما پولی برای آن کنار نگذاشتهاید. درنتیجه، پساندازتان را برای آن خرج میکنید.
یک راه عالی برای جلوگیری از خرید آنی یا احساسی، این قانون است:
«هرچیزی که میخواهی بخری، ۲۴ ساعت صبر کن، بعد بخر».
این قانون به شما کمک میکند بفهمید واقعاً به آن چیز نیاز دارید یا فقط تحتتأثیر تبلیغات یا حال روحیتان تصمیم به خرید آن گرفتهاید. باور کنید در ۸۰درصد مواقع، بعد از ۲۴ ساعت آن را فراموش میکنید یا اینکه پشیمان میشوید. بااینحال، اگر بعد از یکیدو روز یا حتی یکهفته هنوز تمایل به خرید آن کالا داشتید، احتمالاً نیاز واقعی یا خواسته قلبی شماست. بروید و آن را بخرید!
هوشمندانه خرید کنید
پسانداز بیشتر از درآمد بیشتر نمیآید، از خرید هوشمندانه حاصل میشود!
اگر نمیدانید خرید هوشمندانه چیست، برخی از روشهای آن را در ادامه توضیح دادهایم. همه آنها میتوانند در افزایش پسانداز به شما کمک کنند:
مقایسه قیمتها
آیا تاکنون به مدل خریدکردن مادرتان (یا کلاً خانمها) دقت کردهاید؟ بیشتر مادرانی که مدیریت مالی خانه را بر عهده دارند، هنگام خرید مثلاً یک کیلو پرتقال، تقریباً کل بازار را میگردند و از هر میوهفروشی قیمت میپرسند. درنهایت، از جایی که برایشان بهصرفهتر است خرید میکنند. ما تعجب میکنیم که مگر ۱۰هزارتومان بالا و پایین چه اهمیتی دارد؟ آنها مثل ما فکر نمیکنند. میدانند که اگر چند قلم خواروبار بخرند و از هرکدام ۱۰ یا ۱۵ هزار تومان صرفهجویی کنند، در مجموع مبلغ قابلتوجهی را برای پسانداز منزل کنار میگذارند.
هر کالایی که میخواهید بخرید، کمی وقت بگذارید و در فروشگاههای مختلف تحقیق کنید. با مقایسه قیمتها، ممکن است همان کالا را با کیفیت بالاتر ولی ارزانتر پیدا کنید. این روش بهویژه برای اجناس گرانقیمت مثل تلفن همراه، لوازم الکترونیکی، لوازم خانگی و موارد مشابه عالی است.
جستوجوی تخفیفات ویژه
تخفیفات ویژه هم یکی از بهترین راههای افزایش پسانداز هستند. برخی فروشگاهها به مناسبتهای خاصی مثل عید نوروز، روز مادر یا پدر، بلک فرایدی و رویدادهای مشابه تخفیفات ویژهای ارائه میدهند. اگر بتوانید برخی از خریدهای خود را به چنین رویدادهایی موکول کنید، عالی است.
تهیه فهرست خرید
همیشه قبل از رفتن برای خرید، فهرستی از اقلامی که میخواهید، تهیه کنید و فقط همانها را بخرید. اگر قرار باشد در کل قفسهها بگردید و هرچه نظرتان را جلب کرد بردارید، وقتی به منزل برگشتید میبینید بسیاری از خریدهایتان غیرضروری هستند و میتوانستید فعلاً از خرید آنها خودداری کنید.
خرید اقلام دست دوم
نسبت به کالاهای دستدوم گارد نگیرید. برخی اقلام هستند که میتوان آنها را بهصورت دستدوم از فروشگاههای خاص یا پلتفرمهایی مثل دیوار و شیپور خریداری کرد. برای مثال، مگر یک پرینتر کارکردهٔ باکیفیت و سالم برای کارهای دمدستیتان، به همان اندازه پرینتر نو، کارتان را راه نمیاندازد؟ یک کتاب دستدوم تروتمیز چه فرقی با چاپ جدید آن دارد؟ با این کار، نهتنها اضافی مبلغ آنها را روی پساندازتان میگذارید، از افزایش زبالههای طبیعت هم جلوگیری میکنید.
نکته: اقلام دستدومی را بخرید که واقعاً ارزش داشته باشند و پولتان را دور نریزید.
خرید عمده
خریدهای عمده هزینهها را تا حد زیادی کاهش میدهند. بیشتر فروشگاهها روی خریدهای با تعداد بالاتر تخفیف اعمال میکنند. اگر در اطرافیان خود کسانی را دارید که خریدهایشان با شما مشترک است، مثلاً از یک نوع روغن، برنج، شویندهها و… استفاده میکنید، با هم هماهنگ شوید و در یکروز خریدهای خود را بهصورت عمده انجام دهید تا در هزینهها صرفهجویی کنید.
هزینههای ثابت را کاهش دهید
پولی که بهعنوان پسانداز زیر سرتان دارید، شما را باکلاس میکند نه ظواهر زندگی!
هزینههای ثابت شامل اجاره، شهریه، قبض، بیمه و اقلام ضروری زندگی هستند. این هزینهها معمولاً بزرگترین بخش بودجه را مصرف میکنند؛ اما میتوان تا حدی آنها را کاهش داد، بدون اینکه کیفیت زندگی افت کند.
متأسفانه بسیاری از افراد، بهخاطر باکلاسبودن حاضرند در یک محله گرانتر زندگی کنند و اجاره سنگینی بپردازند، اما یک خیابان پایینتر نروند. همین افراد وقتی جایی گیر میکنند، چون پسانداز زیادی زیر سرشان ندارند، به دیگران رو میاندازند و پول قرض میگیرند (اینجا دیگر بهفکر کلاس نیستند)! اگر شما هم اینطور فکر میکنید، هرگز نمیتوانید پساندازتان را افزایش دهید. البته منظورم این نیست که خسیسبازی در بیاورید و در گرما کولر روشن نکنید یا کیلومترها پیاده بروید و پول تاکسی ندهید! ولی میتوانید با یکسری کارهای ساده، در برخی از موارد صرفهجویی کنید و پول آن را روی پساندازتان بگذارید:
- اگر واقعاً امکانش وجود دارد در محلههای ارزانتری زندگی کنید، این کار را انجام دهید؛
- مدتزمان دوشگرفتن را به ۱۰ تا ۱۵ دقیقه کاهش دهید؛
- هنگام خرید لباس، لزومی ندارد دنبال گرانقیمتترین برندها باشید؛
- از لامپهای کممصرف استفاده کنید؛
- وسایلی مثل تلویزیون را زمانی که از آنها استفاده نمیکنید خاموش کنید.
اول پسانداز را از درآمد جدا کنید
یک قانون جذاب و سختگیرانه: اول بدهی خودتان را بپردازید!
به پسانداز مثل یک بدهی یا قسط به خودتان فکر کنید. اول پول خودتان را کنار بگذارید، بعد هزینهها را جدا کنید. اگر یادتان باشد، بودجهبندی دقیق انجام دادیم؛ یعنی شما میدانید چقدر هزینه ضروری دارید و ۵۰درصد برای آنها در نظر گرفتهاید. درنتیجه، آنها ارتباطی به پسانداز شما ندارند. اگر هم هزینهها افزایش یافتهاند، مثلاً این ماه صاحبخانه اجاره را بالا برده است، از محل ۳۰درصد خواستهها برای اضافهکردن آن راه دارید.
اگر برایتان سخت است این کار را انجام دهید، از قابلیت خودکارسازی پسانداز که برخی اپلیکیشنهای بانکی ارائه میدهند کمک بگیرید. کافی است روی مبلغ مشخصی آن را تنظیم کنید؛ هربار که درآمدتان در ابتدای ماه به حسابتان مینشیند، خودبهخود مقدار ثابتی از آن بهعنوان پسانداز به حساب جداگانهای منتقل میشود. فرض کنید پول پسانداز شما نوعی قبض یا بدهی است که باید بهموقع و هر ماه پرداخت شود.
نکته: مبلغ قابلانتقال را طوری تعیین نکنید که تا پایان ماه کم بیاورید و دوباره به آن دست بزنید. اگر بیبرنامه عمل کنید، هرگز نمیتوانید فرقی بین هزینهها و پسانداز خود قائل شوید.
پولتان را راکد نگه ندارید
دوره نگهداشتن پول در بالش سپری شده است!
چرا پساندازتان را راکد نگه میدارید، وقتی تورم هر روز ارزش آن را کاهش میدهد؟ پسانداز شما میتواند درآمد منفعل ایجاد کند. کافی است آن را در حسابهای با سود روزشمار قرار دهید. این کار به رشد خودکار آن کمک میکند. سود چنین سپردههایی هرچقدر هم ناچیز باشد، بهمرور زمان به افزایش پسانداز کمک میکند.
توجه داشته باشید که منظور از رشد دادن پسانداز، بهمعنای سرمایهگذاری آن نیست. بسیار مهم است که تفاوت سرمایهگذاری و پسانداز را درک کنید. پسانداز پولی است که باید در دسترس شما باشد و بهراحتی به آن اضافه یا از آن برداشت کنید. بیایید چند مثال بزنیم:
- سپردههای بلندمدت، پول شما را تا مدت طولانی قفل میکنند و محدودیت برداشت دارند. یعنی اگر زودتر از موعد سررسید از آن چیزی بردارید، جریمه هم میشوید.
- اگر با پساندازتان ارز دیجیتال بخرید، مطمئن هستید که رشد میکند؟ نه. ممکن است ارزش ارزهایتان کاهش یابد.
- اگر با آن دلار یا طلا بخرید و نیمهشب به پساندازتان نیاز پیدا کنید، جایی را سراغ دارید که دلار یا طلا را بفروشید؟
پس رشد دادن پسانداز بهمعنای سرمایهگذاری آن نیست. سرمایهگذاری میتواند با هر پولی به غیر از پسانداز یا بخشی از آن انجام شود. برای مثال، برای خرید بیت کوین باید برنامه جداگانهای داشته باشید.
با افراد دارای هوش مالی معاشرت کنید
کسی که خودش پسانداز ندارد، پسانداز شما را هم از چنگتان خارج خواهد کرد!
بیشتر ما معمولاً سعی میکنیم با افرادی معاشرت کنیم که تأثیر مثبتی بر زندگی ما داشته باشند و باعث شوند که احساس خوبی نسبت به خودمان پیدا کنیم. چرا همین کار را درباره امور مالیمان انجام ندهیم؟
گذراندن وقت با افرادی که میتوانند تأثیر مثبتی بر امور مالی شما داشته باشند، رویکرد شما به پسانداز را متحول میکند. هوش مالی آنها و تعادلی که بین پسانداز و خرجکردن خود ایجاد کردهاند، میتواند به شما برای پایبندی به اهداف مالیتان و بودجهبندی دقیق کمک کند. حتی میتوانید نکات و ایدههایی را درباره نحوه افزایش پسانداز با هم به اشتراک بگذارید. برای مثال، ممکن است شما پیشنهاد بدهید که به کافه بروید، اما دوستتان که میداند سه روز پیش به کافه رفتهاید، بگوید: «چطوره بریم پارک قدم بزنیم»؟
جمعبندی؛ تغییر عادتهای کوچک با تأثیر بزرگ
در این مقاله، یاد گرفتیم که چطور پساندازمان را افزایش دهیم بدون اینکه منتظر بمانیم درآمدمان افزایش یابد. عادتهای کوچک، تغییرات بزرگ ایجاد میکنند. اگر همین امروز شروع نکنیم، فردا که درآمد بیشتری به دست آوردیم، بازهم کاری از پیش نخواهیم برد؛ زیرا هنوز این عادت را در خودمان ایجاد نکردهایم. به یاد داشته باشید همه نمیتوانیم میلیاردر باشیم، ولی میتوانیم ثروتمند باشیم. ثروتمند هم کسی نیست که بیشترین پول را دارد، کسی است که کمترین نیاز را دارد. مطمئن باشید حتی میلیاردرها هم همیشه به راههای هوشمندانهای فکر میکنند که پساندازشان را افزایش دهند؛ زیرا تاریخ ثروتمندان زیادی را به چشم دیده است که بهخاطر خرجکردن بیحسابوکتاب به خاک سیاه نشستهاند. از همین امشب شروع کنید:
- هزینههای ماه گذشتهتان را بنویسید؛
- سه هزینه غیرضروری را خط بزنید؛
- ۱۰ تا ۱۵ درصد از حقوق بعدیتان را به حساب پسانداز منتقل کنید.
سؤالات متداول
بله. این کار با مدیریت هوشمندانه پول ممکن است. افزایش پسانداز لزوماً نیازی به افزایش درآمد ندارد.
با ردیابی خرجکرد، بودجهبندی دقیق، حذف هزینههای غیرضروری، کاهش هزینههای ثابت، خرید هوشمندانه و معاشرت با افرادی که در پساندازکردن موفقاند، میتوان تا حد زیادی پسانداز را افزایش داد.
برای اینکه پساندازتان رشد کند و منفعل نماند از روشهایی مثل قراردادن آن در حسابهای روزشمار استفاده کنید. سرمایهگذاری باید جدا از پسانداز باشد؛ زیرا پسانداز پولی است که باید برای روز مبادا به سرعت در دسترستان قرار گیرد.
