اگر تاکنون فکر می‌کردید بیت کوین همان بلاکچین است و حالا با دیدن عنوان این مطلب تعجب کرده‌اید، باید بگوییم تنها نیستید. بسیاری از مردم دنیا بیت کوین و بلاکچین را با هم یکی می‌دانند. احتمالاً دلیل آن رابطه نزدیک بین این دو مفهوم است؛‌ شاید هم به این دلیل که بیشتر ما بیت کوین و بلاکچین را همزمان با هم شناختیم. به هر حال، اگر کنجکاوید بدانید تفاوت بین بیت کوین و بلاکچین چیست، مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

بیت کوین و بلاکچین؛ دو مفهوم به‌هم‌وابسته اما متمایز

برخلاف آنچه بین عموم مردم جا افتاده است، بیت کوین و بلاکچین دو مفهوم یکسان نیستند و ازنظر چیستی، هدف، عملکرد و کاربردها با هم متفاوت‌اند. بااین‌حال، این‌طور نیست که اصلاً به هم وابستگی نداشته باشند. آن دو در اصل به‌عنوان دو فناوری مکمل ظهور کردند. هنگامی که در سال ۲۰۰۸ ساتوشی ناکاموتو بیت کوین را خلق کرد، بلاکچین را به‌عنوان فناوری زیربنایی آن در نظر گرفت. بیت کوین بدون بلاکچین نمی‌توانست وجود داشته باشد، اما بلاکچین هم با اینکه مدت‌ها پیش از بیت کوین اختراع شده بود، بدون آن شاید سال‌ها طول می‌کشید تا مورد توجه دنیای فناوری قرار بگیرد.

بنابراین در یک کلام، بیت کوین یک ایده مالی بود: یک سیستم پرداخت همتا به همتا که باعث می‌شد بدون نیاز به بانک تراکنش‌هایمان را انجام دهیم. درحالی‌که بلاکچین یک فناوری تحول‌آفرین بود که اجرایی‌شدن ایده بیت کوین را امکان‌پذیر کرد: یک دفتر کل توزیع‌شده که تراکنش‌های بیت کوین در آن ثبت می‌شد.

با این پیش‌زمینه، حالا بیایید تفاوت‌های بیت کوین و بلاکچین را بررسی کنیم.

تفاوت‌های بیت کوین و بلاکچین

برخی از تفاوت‌های بیت کوین و بلاکچین را در این بخش بررسی کرده‌ایم. این تفاوت‌ها شامل چیستی این دو مفهوم، اهداف آن‌ها، نوع عملکرد و کاربردهایشان است.

تفاوت در چیستی

بلاکچین یک پایگاه داده مدرن است که برخلاف پایگاه‌های داده سنتی، اطلاعات در آن به‌صورت دائمی و غیرقابل‌تغییر ثبت می‌شوند. هر مجموعه از اطلاعات درون واحدهایی به نام بلاک قرار می‌گیرند. درباره بیت کوین، این اطلاعات همان داده‌های مربوط به تراکنش‌هایی هستند که در شبکه بیت کوین انجام شده‌اند. درنتیجه، بلاکچین که فناوری زیربنایی بیت کوین است، یک دفتر کل توزیع‌شده غیرمتمرکز به شمار می‌رود که تراکنش‌های این شبکه را به‌شکل شفاف و غیرقابل‌دستکاری ذخیره می‌کند.

حالا بیت کوین چیست؟ بیت کوین یک شبکه غیرمتمرکز از رایانه‌هایی در سراسر جهان و یک سیستم پرداخت الکترونیکی همتا به همتا است که روی بلاکچین ساخته شده است. پس چرا می‌گویند بیت کوین یک ارز دیجیتال است؟

به این دلیل که هم شبکه بیت کوین و هم ارز دیجیتال بومی آن از یک نام مشترک استفاده می‌کنند. برای اینکه این دو با هم اشتباه نشوند، شبکه بیت کوین را به‌شکل Bitcoin با B بزرگ و ارز دیجیتال بیت کوین را به‌شکل bitcoin با b کوچک می‌نویسند. هرچند در فارسی برای ما تفاوتی ندارد!

تفاوت در عملکرد

بیت کوین از بلاکچین برای ثبت تراکنش‌های مالی استفاده می‌کند. تراکنش‌ها را نودها تأیید می‌کنند و با استفاده از الگوریتم اجماع اثبات کار به بلاکچین اضافه می‌کنند. شبکه بیت کوین برای پشتیبانی از انتقال بدون نیاز به اعتماد بیت کوین‌ها، باید از مکانیزم اجماع استفاده کند تا نودهای آن تصمیم بگیرند که کدام تراکنش‌ها معتبر هستند. ازآنجاکه بلاکچین این قابلیت را دارد که در یک سیستم بدون نیاز به اعتماد و غیرمتمرکز اجماع ایجاد کند، منطقی است که بیت کوین برای ثبت تمام تراکنش‌های خود به بلاکچین نیاز داشته باشد.

بلاکچین به‌عنوان یک پایگاه داده توزیع‌شده عمل می‌کند که همه انواع داده‌ها (نه فقط داده‌های مالی) را می‌تواند به‌صورت امن و دائمی ذخیره کند. بلاکچین بسته به نوع خود، می‌تواند عملکردهای مختلفی داشته باشد.

تفاوت از نظر اهداف

با وجود نقاط مشترک زیاد، بیت کوین و بلاکچین ازنظر اهداف هم تفاوت‌هایی دارند. برای مثال، هدف بیت کوین ایجاد یک سیستم پرداخت غیرمتمرکز، مقاوم دربرابر سانسور و مقابله با تورم است. بیت کوین می‌خواهد جایگزین یا مکمل پول‌های فیات سنتی باشد و به همه افراد اجازه دهد بدون واسطه ارزش را منتقل کنند. همچنین ناشناس‌ماندن تراکنش‌ها و حفظ حریم خصوصی (نه به‌طور کامل مثل مونرو) برای آن اهمیت دارد.

بلاکچین به‌دنبال فراهم‌کردن بستری برای ذخیره و انتقال داده‌ها به‌صورت امن و غیرمتمرکز است. هدف آن حذف نیاز به اعتماد، کاهش هزینه‌های واسطه‌ها و بهبود سرعت و کارآیی در صنایع مختلف است. بلاکچین به‌دنبال شفافیت است؛ بنابراین همه باید بتوانند به آن دسترسی داشته باشند و همه بتوانند هر اتفاقی را که در آن می‌افتد بررسی کنند. مگر اینکه بلاکچین خصوصی باشد که موضوع آن به‌کل متفاوت است.

تفاوت ازنظر کاربردها

بیت کوین و بلاکچین هم ازنظر گستردگی کاربردها و هم ازنظر ماهیت این کاربردها با هم تفاوت دارند:

کاربردهای بیت کوین

کاربردهای بیت کوین محدود است و درواقع آمده است تا پول جدید باشد. اولین کاربرد بیت کوین تسهیل پرداخت‌های بدون واسطه و انتقال بین‌المللی پول با هزینه کمتر بود و بعداً به ذخیره ارزش تبدیل شد؛ درست مانند طلای دیجیتال که برای سرمایه‌گذاری و معامله در بازارهای مالی مناسب است. دارایی خاصی که می‌تواند از سرمایه‌های ما دربرابر تورم و سیستم مالی ناکارآمد سنتی محافظت کند.

کاربردهای بلاکچین

بلاکچین کاربردهای بسیار گسترده‌تری دارد. به‌دلیل جدایی‌ناپذیری بیت کوین و بلاکچین، مدت زیادی طول کشید تا علاقه‌مندان به صنعت کریپتو متوجه شوند که بلاکچین فقط برای ساخت ارزهای دیجیتال نیست و پتانسیل آن به‌گونه‌ای است که می‌تواند درنهایت نحوه تجارت و کسب‌وکارهای فعلی را به‌طور کامل دگرگون کند؛ همان کاری که اینترنت انجام داد.

اولین و مهم‌ترین کاربرد بلاکچین در صنعت ارزهای دیجیتال است. اولین تجربه موفق آن بیت کوین بود و بعدها ارزهای دیجیتال دیگری روی بلاکچین ساخته شدند. جز تعداد محدودی از ارزهای دیجیتال، بقیه از بلاکچین به‌عنوان زیرساخت خود برای توکن‌سازی، تسهیل تراکنش‌ها و… استفاده می‌کنند.

دومین کاربرد مهم بلاکچین فراهم‌کردن امکانی برای استفاده از قراردادهای هوشمند است؛ قراردادهای کدگذاری‌شده‌ای که با برآورده‌شدن شرایط ذکرشده در آن به‌شکل خودکار اجرا می‌شوند. این قراردادها به‌منظور ایجاد توافق در روابط تجاری و درنتیجه، کاهش اختلافات و ابهامات بین طرفین استفاده می‌شوند. این شکل جدید توافق‌های دیجیتال، برای صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌ها در کسب‌وکار سودمند است.

سایر کاربردهای بلاکچین شامل موارد زیر هستند:

• ایجاد یک سیستم ثبت شفاف و امن برای حفظ سوابق دارایی‌ها به‌ویژه املاک و مستغلات
• حسابرسی زنجیره تأمین و رهگیری سوابق مالکیت کالاها تا منبع اصلی آن‌ها
• سرعت‌بخشیدن به فرایند تأیید پوشش بیمه و روند رسیدگی به دعاوی در صنعت بیمه
• جلوگیری از تقلب و دستکاری آرای مردم در انتخابات
• ثبت اطلاعات و رهگیری وسایل نقلیه در سیستم حمل‌ونقل و صنعت لجستیک.

اینها فقط بخشی از کاربردهای بی‌شمار بلاکچین هستند و حتی صحبتی از صنایع بهداشت و درمان نکرده‌ایم.

تفاوت در سطح انعطاف‌پذیری

بیت کوین و بلاکچین ازنظر سطح سازگاری نیز با هم متفاوت هستند. بیت کوین انعطاف‌پذیری کمی دارد و بیشتر بر تسهیل تراکنش‌ها و انتقال ارز دیجیتال متمرکز است. این در حالی است که بلاکچین انعطاف‌پذیر است و می‌تواند با تغییرات مختلفی سازگار شود تا به صنایع مختلف خدمات ارائه دهد.

تفاوت‌های بیت کوین و بلاکچین در یک نگاه

سخن پایانی

بیت کوین اولین ارز دیجیتال شناخته‌شده جهان است و بلاکچین فناوری زیربنایی آن. بنابراین، خواه ازنظر ماهیت در نظر بگیریم خواه ازنظر عملکردی، این دو تفاوت‌های زیادی با هم دارند. در یک کلام، اگر بلاکچین نبود، ایده بیت کوین هرگز اجرایی نمی‌شد. بیت کوین برای ایجاد یک سیستم اجماع غیرمتمرکز و بدون نیاز به اعتماد، به بلاکچین نیاز داشت. از آن سو، اگر بیت کوین نبود شاید بسیاری از افراد در سراسر جهان بلاکچین را نمی‌شناختند و با پتانسیل آن آشنا نمی‌شدند. بنابراین بیت کوین و بلاکچین هرچند مکمل هم بوده‌اند و نقاط مشترکی در اهداف و عملکرد دارند، دو مفهوم کاملاً متمایز از یکدیگر هستند.

سؤالات متداول