تغییرات در بازارهای مالی به عوامل و شاخص‌های متعددی وابسته است. یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت‌ها، واکنش‌ها و احساسات معامله‌گران نسبت به شرایط بازار است. احساسات فعالان بازارهای مالی توسط شاخص‌ها و معیارهای معینی قابل اندازه‌گیری است. یکی از مهم‌ترین اندیکاتورها برای سنجش این احساسات در بازار ارزهای دیجیتال، شاخص ترس و طمع بیت کوین (Bitcoin Fear and Greed Index) نام دارد. در این مقاله، به معرفی و آموزش استفاده از این شاخص می‌پردازیم.
شاخص ترس و طمع چیست؟
شاخص ترس و طمع بیت کوین با ترکیب شاخص‌های کیفی و کمی، نمره‌ای بین ۰ تا ۱۰۰ ارائه می‌دهد که بیانگر احساسات بازار است. هرچه این عدد به ۰ نزدیک‌تر باشد به معنی ترس بیشتر و هرچه به ۱۰۰ نزدیک‌تر باشد به معنی طمع بیشتر در بازار است.
شاخص ترس و طمع یا همان Fear and Greed، برای اولین بار توسط مجموعه CNN Business ویژه بازار سهام معرفی شد. این شاخص روشی برای سنجش حرکات بازارهای مالی مثل سهام و ارزهای دیجیتال است و بر اساس داده‌های آن می‌توان متوجه شد که سرمایه‌گذاران در مجموع چه احساسی نسبت به قیمت‌های فعلی بازار دارند.
تئوری ترس و طمع بیت کوین بر این منطق استوار است که هرچه ترس بیشتر باشد، بین سرمایه‌گذاران تمایل به فروش وجود دارد و هرچه طمع بیشتر باشد، تمایل به خرید بیشتری بین افراد دیده می‌شود. شاخص ترس و طمع به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه اندازه‌گیری می‌شود. به عقیده برخی تحلیلگران، دوره‌هایی که شاخص ترس و طمع برای طولانی‌مدت در حالت طمع شدید باقی می‌ماند، فرصتی برای خروج از بازار یا فروش و دوره‌هایی که این شاخص برای مدتی طولانی در حالت ترس شدید می‌ماند، فرصتی برای ورود به بازار یا خرید بیت کوین است.
شاخص ترس و طمع امروز بیت کوین
شاخص ترس و طمع امروز بیت کوین را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید. این تصویر هر روز به‌روزرسانی شده و داده‌های آن جدید است.
همچنین می‌توانید شاخص ترس و طمع بیت کوین را از سایت‌هایی مثل کوین مارکت کپ نیز مشاهده کنید.
تاریخچه پیدایش شاخص ترس و طمع بیت کوین
شاخص ترس و طمع در ابتدا توسط CNN Money (در حال حاضر CNN Business) در سال ۲۰۱۲ برای تعقیب احساسات حاکم بر بازار سهام ایالات متحده آمریکا معرفی شد. این شاخص داده‌های خود را از تجزیه و تحلیل هفت شاخص متمایز به‌دست می‌آورد. با گذشت زمان، مشخص شد که شاخص ترس و طمع در بازار سهام نیازمند بازبینی و انطباق با بازار ارزهای دیجیتال است. بنابراین لازم بود تا عوامل در نظر گرفته شده برای خروجی این شاخص، متناسب با بازار رمزارزها و با تمرکز بر بیت کوین ساخته شود. در حال حاضر، شاخص ترس و طمع بیت کوین بر اساس نتایج شش شاخص دیگر به دست می‌آید.
شاخص ترس و طمع بیت کوین چگونه کار می‌کند؟
هنگامی که شرایط بازار بیت کوین در برهه‌های حساسی قرار می‌گیرد، سرمایه‌گذاران اغلب غیرمنطقی و احساسی رفتار می‌کنند. به‌طور کلی، سرمایه‌گذاران وقتی بازار اصطلاحاً دچار افول و نزول است، دچار ترس می‌شوند و وقتی بازار دارای حباب می‌شود یا برای یک دوره طولانی در حال رشد است، طمع می‌کنند. طبیعتاً این رفتار بر قیمت بیت کوین اثرگذار است.
درک درست احساسات سرمایه‌گذاران فرصتی است تا از مزایای حاصل از آن استفاده کرد. همان‌طور که وارن بافت، سرمایه‌گذار مشهور، می‌گوید:
“هنگامی که دیگران حریص هستند، بترس و زمانی که دیگران می‌ترسند، حریص باش.”
شاخص Fear and Greed در رمزارزها نسبت به وضعیت بیت کوین پیاده‌سازی شده است. همان‌طور که پیشتر اشاره شد، عوامل دخیل در شاخص ترس و طمع بیت کوین با نوع سنتی آن که در بازار سهام ایالات متحده استفاده می‌شود، متفاوت است؛ اما از لحاظ مفهوم و کارایی اساساً یکسان‌اند.
این شاخص یک روش بالقوه برای درک و شناسایی رفتار سرمایه‌گذاران نسبت به بیت کوین است. با توجه به سهم عمده بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتال و تسلط و تأثیر انکارناپذیر آن بر آلت‌کوین‌ها، به‌طور کلی می‌توان نتایج آن را در مورد رمزارزهای دیگر نیز در نظر گرفت.
اعداد شاخص ترس و طمع بیت کوین بیانگر چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
این شاخص با توجه به وضعیت بازار بیت کوین، عددی بین ۰ تا ۱۰۰ را نشان می‌دهد که هر کدام از این اعداد نمایانگر وضعیت خاصی از بازار است. اعداد شاخص Fear and Greed را می‌توان به عنوان سیگنالی برای نشانه‌گذاری اوج و کف چرخه‌های بازار ارزهای دیجیتال استفاده کرد. در ادامه به توضیح هر بازه عددی می‌پردازیم.
عدد ۰ تا ۲۴ در شاخص ترس و طمع بیت کوین؛ ترس شدید
عدد ۰ تا ۲۴ نشان‌دهنده ترس شدید (Extreme Fear) سرمایه‌گذاران است و بیانگر نگرانی شدید از چشم‌انداز و آینده قیمتی بیت کوین است. در این وضعیت، اغلب افراد به‌طور احساسی و شاید بدون در نظر گرفتن عواقب، اقدام به فروش دارایی خود می‌کنند. این شرایط اغلب با فروش بیش‌ازحد همراه می‌شود؛ بنابراین ریزش شدید قیمت امری اجتناب‌ناپذیر است. برخی تحلیلگران معتقدند محدوده ترس شدید فرصت خوبی برای خرید بیت کوین و سرمایه‌گذاری بلندمدت است.
عدد ۲۵ تا ۴۴ در شاخص ترس و طمع بیت کوین؛ ترس
عدد ۲۵ تا ۴۴ در شاخص ترس و طمع بیت کوین نشان‌دهنده ترس (Fear) سرمایه‌گذاران است. در اغلب موارد، بازار پس از یک دوره بلاتکلیفی یا شکستن یک حمایت مهم دچار ریزش شده و در این زمان ترس بر بازار حاکم می‌شود. افراد با دیدن این اعداد، از ادامه روند صعودی دلسرد می‌شوند و احتمالاً در این زمان با بازنگری در استراتژی معاملاتی خود، تصمیم می‌گیرند که تا دیر نشده، دارایی خود را بفروشند یا معاملات شورت (Short – در جهت کاهش قیمت) را در نظر بگیرند.
عدد ۴۵ تا ۵۴ در شاخص ترس و طمع بیت کوین؛ خنثی
زمانی که شاخص ترس و طمع بیت کوین عدد بین ۴۵ تا ۵۴ را نشان می‌دهد، به معنای بی‌تفاوتی یا خنثی بودن (Neutral) احساسات نسبت به روند بازار است. به بیانی دیگر، قدرت گاوها و خرس‌ها با یکدیگر برابر است. در این زمان، معمولاً بازار نه صعود بزرگی داشته است نه سقوط سنگینی را تجربه کرده و مدت معینی است که در یک بازه قیمتی مشخص نوسان می‌کند. به این وضعیت در اصطلاح بازار رنج (Range) نیز گفته می‌شود.
عدد ۵۵ تا ۷۴ در شاخص ترس و طمع بیت کوین؛ طمع
عدد ۵۵ تا ۷۴ در شاخص ترس و طمع بیت کوین به معنای طمع (Greed) است. در این زمان، سرمایه‌گذاران نسبت به صعود بازار خوش‌بین و حاضر به ریسک بیشتر در معاملات خود هستند. زمانی که شاخص این اعداد را نشان می‌دهد، اغلب مردم ترغیب می‌شوند از فرصت به‌دست‌آمده سهمی کسب کنند و اصطلاحاً سوار موج شوند. در این شرایط، احتمال پامپ و دامپ در کل بازار، به‌خصوص در ارزهایی که مارکت کپ یا ارزش بازار کوچکتری دارند، بیشتر می‌شود. علاوه بر این، تعداد معاملات لانگ (Long – در جهت رشد قیمت) نیز افزایش پیدا می‌کند.
عدد ۷۵ تا ۱۰۰ در شاخص ترس و طمع بیت کوین؛ طمع شدید
عدد ۷۵ تا ۱۰۰ در شاخص ترس و طمع بیت کوین نشان از طمع شدید (Extreme Greed) سرمایه‌گذاران نسبت به بیت کوین است و بیانگر خوش‌بینی بیش‌ازحد آن‌ها و در نتیجه تصور افزایش بیشتر قیمت رمزارزهاست. در این زمان، احتمالاً بازار روند صعودی بسیار قدرتمندی را پشت سر گذاشته و روزانه شاهد پامپ ارزها با درصدهای بسیار بالا خواهیم بود. در این شرایط، افراد به ارزش واقعی دارایی فکر نمی‌کنند و حاضرند برای سوار شدن بر موج بازار، هر قیمتی را بپردازند. برخی تحلیلگران معتقدند دوره‌های طولانی طمع شدید فرصت مناسبی برای فروش و ذخیره سود است.
شاخص ترس و طمع بیت کوین بر چه اساسی محاسبه می‌شود؟
شاخص ترس و طمع بیت کوین با بهره‌گیری از اطلاعات شش شاخص یا اندیکاتور دیگر به دست می‌آید. این شاخص‌ها، نمایندگانی از معیارهای کمی و کیفی هستند تا واقعی‌ترین نتیجه از آنچه بر بازار می‌گذرد را نمایش دهند.
سهم هر کدام از این اندیکاتورها متفاوت است که در اینجا به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
شاخص نوسان (۲۵%)
این شاخص، نوسانات فعلی بیت کوین و حداکثر افت آن را با میانگین آن در بازه ۳۰ و ۹۰ روز مقایسه می‌کند. هنگامی که نوسانی شدید به‌یک‌باره رخ می‌دهد، ممکن است سیگنالی برای ترس بازار باشد.
مومنتوم یا حجم بازار (۲۵%)
مومنتوم بازار، حجم فعلی بازار بیت کوین را با مومنتوم بازار ترکیب کرده و آن را با میانگین ۳۰ و ۹۰ روز گذشته مقایسه می‌کند. وقتی مومنتوم یا حرکت صعودی قدرتمند به دست می‌آید، ممکن است سیگنالی برای بازاری صعودی باشد.
رسانه‌های اجتماعی (۱۵%)
اندیکاتور رسانه‌های اجتماعی (Social Media Indicator) از تحلیل احساسات برآمده از لایک‌ها، پست‌ها و هشتگ‌های توییتر به دست می‌آید. اگر مجموع تعاملات و نقل‌قول‌ها در یک دوره کوتاه به‌شدت افزایش یابد، ممکن است سیگنالی برای آغاز بازار حاوی طمع باشد.
دامیننس یا سلطه بازار (۱۰%)
این اندیکاتور، میزان سرمایه موجود در بازار بیت کوین را از کل سرمایه‌ها در بازار ارزهای دیجیتال اندازه‌گیری می‌کند. هرچه تسلط بیت کوین بر بازار بیشتر باشد، امکان حرکات قیمتی آلت کوین‌ها کمتر می‌شود. این مسئله در مواقعی می‌تواند نشان‌دهنده رفتار خرسی یا نزولی بین سرمایه‌گذاران باشد.
جست‌وجوهای گوگل (۱۰%)
نتیجه اندیکاتور جست‌وجوهای گوگل، استناد بر جستجوهای انجام‌شده در مورد کلیدواژه Bitcoin و موضوعات مرتبط با آن در موتور جستجوگر گوگل است. در این اندیکاتور، حجم جستجوها و توصیه‌های سایت‌های محبوب مورد توجه قرار می‌گیرد.
نظرسنجی (۱۵%) (در حال حاضر متوقف شده است)
نظرسنجی‌های هفتگی بر روی پلتفرم‌های افکارسنجی مشخصی انجام می‌شود تا معلوم شود که افراد در مورد بازارها چگونه فکر می‌کنند. البته مدتی است که نتایج این اندیکاتور در شاخص ترس و طمع بیت کوین مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
ارتباط فاد (FUD) و فومو (FOMO) با شاخص ترس و طمع بیت کوین
احتمالاً با توضیحات این مقاله، ارتباطی میان فاد (FUD) و فومو (FOMO) و شاخص ترس و طمع پیدا کرده‌اید. به هر حال، رفتار بازار کریپتو بسیار احساسی است. وقتی قیمت بازار در حال افزایش است، مردم تمایل دارند رفتارهایی توأم با طمع از خود بروز دهند که نتیجه آن مشخصاً بروز فومو (ترس از دست دادن فرصت) در افراد است. همچنین، وقتی بازار به سمت ریزش می‌رود، احتمال بروز فاد (ترس، عدم اطمینان و شک) میان مردم افزایش پیدا می‌کند و اغلب فروش احساسی در اثر ترس و تردید یا اخبار نگران‌کننده افزایش می‌یابد.
سخن پایانی
شاخص ترس و طمع بیت کوین با ترکیب شاخص‌های کیفی و کمی، نمره‌ای بین ۰ تا ۱۰۰ ارائه می‌دهد که بیانگر احساسات بازار است. این شاخص می‌تواند به عنوان ابزاری برای درک وضعیت بازار استفاده شود، اما نباید تنها معیار تصمیم‌گیری باشد. بازارهای مالی بی‌ثبات هستند و هیچ معیار واحدی قادر به اندازه‌گیری دقیق آن‌ها نیست. بنابراین، سرمایه‌گذاران باید از ترکیبی از ابزارها، از جمله تحلیل تکنیکال و فاندامنتال، بهره ببرند. در زمان‌های طمع شدید یا ترس شدید، بهتر است تصمیمات منطقی و متفکرانه بگیریم و از رفتار هیجانی پرهیز کنیم، زیرا اغلب پس از این فازها، جهت بازار تغییر می‌کند.
خوب است این نقل‌قول از جان مینارد کینز را به یاد داشته باشید:
«بازار می‌تواند بیش از آنکه شما قادر به پرداخت قرض‌های خود باشید، غیرمنطقی باقی بماند.»
سوالات متداول
شاخص ترس و طمع بیت کوین معیاری است که احساسات و عواطف سرمایه‌گذاران را نسبت به بیت کوین با عددی بین ۰ تا ۱۰۰ نشان می‌دهد تا میزان ترس یا طمع در بازار را تعیین کند.
با بررسی عدد شاخص، سرمایه‌گذاران می‌توانند درک بهتری از احساسات حاکم بر بازار داشته باشند و در زمان‌های ترس شدید اقدام به خرید و در زمان‌های طمع شدید با احتیاط بیشتری عمل کنند.
این شاخص با ترکیب اطلاعاتی از شش اندیکاتور مختلف مانند نوسان، مومنتوم بازار، رسانه‌های اجتماعی، سلطه بیت کوین، جست‌وجوهای گوگل و نظرسنجی‌ها محاسبه می‌شود.
در صفحه همین مقاله می‌توانید شاخص ترس و طمع امروز بیت کوین را ببینید.
