مقایسه ارز دیجیتال و فارکس؛ کدام بازار بهتر است؟

در بازار ارز دیجیتال فعالیت کنیم یا فارکس؟ شاید این سوالی باشد که همه پیش از ورود به بازارهای مالی خارجی از خود می‌پرسند و پاسخ به آن مطمئنا مسیر متفاوتی را در زندگی معامله‌گری هر شخص ایجاد می‌کند.

به طور کلی، بازار ارزهای دیجیتال و فارکس دو بازار مالی بین‌المللی هستند که در کنار تفاوت‌های بنیادین، شباهت‌های زیادی هم با هم دارند. اگر بخواهیم خلاصه بگوییم، فارکس بازاری برای تبادل ارزهای خارجی است و جفت‌ ارزهای فیات کشورهای مختلف در آن معامله می‌شود. در سمت دیگر، بازار کریپتو یا ارز دیجیتال محلی است که در آن ارزها یا دارایی‌های دیجیتالی که عمدتا ارتباطی با دولت‌ها ندارند معامله می‌شوند.

هر دو بازار ارزهای دیجیتال و فارکس جذابیت‌ها، فرصت‌ها و چالش‌های خاص خود را دارند و عدم انتخاب صحیح آنها بدون شناخت ویژگی‌های اختصاصی‌شان می‌تواند به شکست شما در دنیای معامله‌گری منجر شود. اما کدام بازار برای شما مناسب‌تر است؟ در این مطلب از مجله نوبیتکس به مقایسه‌ای جامع و دقیق میان بازار ارز دیجیتال و فارکس می‌پردازیم و شما را در یافتن پاسخ سوال «ارز دیجیتال یا فارکس؟» یاری می‌کنیم. توصیه می‌کنیم تا انتهای این مطلب را مطالعه کنید.

بازار فارکس چیست؟

برای مقایسه بهتر بازار ارزهای دیجیتال (Cryptocurrency) و بازار فارکس (Forex) بهتر است ابتدا هرکدام را جداگانه زیر ذره‌بین ببریم و پس از درک نحوه عملکردشان، با ویژگی‌های مثبت و منفی آنها آشنا شویم تا در نهایت بتوانیم به سوال ارز دیجیتال بهتر است یا فارکس پاسخ دهیم.

بازار فارکس (Forex)، بزرگ‌ترین بازار مالی جهان است که در آن معامله‌گران ارزهای مختلف را با یکدیگر تبادل می‌کنند. فارکس، در واقع مخفف کلمه بازار تبادل ارزهای خارجی (Foreign Exchange Market) و بستری است که در آن جفت‌ ارزهای فیات کشورهای مختلف مبادله می‌شود. به همین خاطر نظارت دولت‌ها بر این بازار زیاد است و سرمایه‌گذاران اغلب اعتماد بیشتری به آن دارند.

برای درک بهتر تصور کنید که می‌خواهید به یک کشور خارجی سفر کنید. زمانی که وارد فرودگاه می‌شوید، باید تومان ایران را به ارز کشور مقصد تبدیل کنید. این تبادل دقیقا همان‌چیزی است که در فارکس به صورت گسترده‌تر و با هدف کسب سود انجام می‌شود. اما به جای اینکه یک مسافر باشید، به عنوان یک معامله‌گر ارزهای مختلف را بسته به تغییرات نرخ تبدیل آنها ترید کرده و از آنها سود می‌برید.

معاملات فارکس همیشه شامل جفت ارزها هستند، به این معنا که شما یک ارز را می‌فروشید و ارز دیگری را می‌خرید. به عنوان مثال، جفت ارز EUR/USD یکی از محبوب‌ترین جفت ارزهاست. در این جفت، یورو (EUR) به‌عنوان ارز پایه و دلار آمریکا (USD) به‌عنوان ارز مظنه شناخته می‌شود. نرخ این جفت نشان می‌دهد که برای خرید یک یورو به چند دلار نیاز دارید. مثلا اگر نرخ این جفت ارز ۱.۱۰ باشد، به این معناست که برای خرید یک یورو باید ۱.۱۰ دلار پرداخت کنید.

برای ملموس‌تر شدن موضوع، فرض کنید یک شرکت اروپایی که با دلار آمریکا درآمد کسب می‌کند، قصد دارد سود خود را به یورو تبدیل کند. این شرکت باید وارد بازار فارکس شود تا دلارهای خود را به یورو تبدیل کند. به همین ترتیب، یک تاجر آمریکایی که می‌خواهد کالاهایی را از اروپا وارد کند، باید دلار را به یورو تبدیل کند تا هزینه خرید خود را پرداخت کند. این تبادل‌ها اساس معاملات روزانه فارکس را تشکیل می‌دهند.

در این بازار معامله‌گران روند ارزهای مختلف نسبت به یکدیگر را پیش‌بینی می‌کنند و با درنظر گرفتن موارد مختلفی، وارد معامله می‌شوند. در این بازار، مثل اکثر بازارهای مالی امکان استفاده از تحلیل تکنیکال و بهره‌گیری از چارت‌ها، اندیکاتورها و سبک‌های مختلف معاملاتی وجود دارد. در کنار این، معامله‌گران می‌توانند با درنظر گرفتن عوامل تاثیرگذار مختلف بر ارزش ارزهای فیات از جمله نرخ‌های بهره، رشد اقتصادی، تورم یا مسائل ژئوپلتیکی نگاهی فاندامنتال به این بازار داشته باشند.

یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های فارکس، نقدینگی بسیار بالا آن است. با بیش از ۷ تریلیون دلار حجم معاملات روزانه، این بازار نسبت به تمامی بازارهای مالی دیگر نقدشونده‌تر است. این نقدینگی بالا باعث می‌شود که معامله‌گران بتوانند در هر لحظه، به‌راحتی وارد معامله شوند یا از آن خارج شوند.

فارکس به صورت 24 ساعته و در پنج روز کاری هر هفته (به جز شنبه و یکشنبه) فعال است. این بازار شامل چهار مرکز اصلی در نقاط مختلف جهان است: سیدنی، توکیو، لندن و نیویورک. فعالیت این مراکز به‌گونه‌ای تنظیم شده است که با پایان یافتن ساعات کاری در یک منطقه، معاملات در منطقه دیگری آغاز می‌شود. این ویژگی به معامله‌گران اجازه می‌دهد که در هر زمان از شبانه‌روز به بازار دسترسی داشته باشند.

بازار ارزهای دیجیتال چیست؟

بازار ارزهای دیجیتال یا کریپتوکارنسی اما بستری است که در آن دارایی‌های دیجیتالی بر پایه فناوری بلاکچین معامله می‌شوند. این بازار در سال‌های اخیر توجه بسیاری را به خودش جلب کرده و کاملا آنلاین و غیرمتمرکز است؛ این یعنی برخلاف فارکس یا بازارهای بورس، تحت کنترل نهادهای مرکزی یا دولتی نیست.

به طور کلی ارزهای دیجیتال به آن دسته از دارایی‌های اطلاق می‌شود که به شکلی دیجیتالی وجود دارند و از الگوریتم‌های رمزنگاری برای امنیت و تایید تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. بیت کوین، نخستین و معروف‌ترین ارز دیجیتال بازار است و به نوعی استاندارد این بازار محسوب می‌شود. پس از بیت کوین، هزاران ارز دیجیتال دیگر از جمله اتریوم، ریپل، سولانا و … وارد بازار شده‌اند که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.

معاملات ارزهای دیجیتال معمولا در صرافی‌ها انجام می‌شود. در این بازار نیز ما با جفت ارز سر و کار داریم. حالا هردو طرف جفت ارز ما می‌تواند ارز دیجیتال باشد یا اینکه یک طرف را ممکن است ارز فیات تشکیل دهد. مثلا، جفت ارز BTC/USDT نشان می‌دهد که قیمت بیت کوین نسبت به استیبل کوین تتر که خودش یک ارز دیجیتال است چگونه تغییر می‌کند.

بازار ارزهای دیجیتال نسبت به فارکس جدیدتر است و ارتباط تنگاتنگی با فناوری‌های نوین دارد. در حالی که فارکس بستری برای معامله ارزهای فیات سنتی است، بازار کریپتو محلی است که در آن پروژه‌ها ایده‌های جدیدی را مطرح می‌کنند و با توجه به استقبال سرمایه‌گذاران از این ایده‌ها، ارزها ارزش‌گذاری می‌شوند.

یکی از تفاوت‌های کلیدی بازار ارزهای دیجیتال و فارکس، نوسانات بالاست. بازار کریپتو به خاطر پتانسیل بالای سودآوری، رشد سریع و ویژگی‌های منحصر به فرد خود در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده و به نوسانات شدید معروف است. البته این نوسانات همانقدر که سودآورند، می‌توانند به شما ضرر بزنند.

مشابه با بازار فارکس، امکان استفاده از تحلیل تکنیکال و فاندامنتال در بازار کریپتو وجود دارد. با این حال، به لطف استفاده از فناوری بلاکچین و در دسترس بودن داده‌ها به صورت عمومی، در بازار کریپتو روش تحلیلی دیگری به نام تحلیل آنچین (Onchain) وجود دارد که در آن به بازار از دید داده‌های بلاکچینی، مثلا تعداد سرمایه‌گذاران در سود، تعداد افرادی که بیش از ۱٬۰۰۰ بیت کوین در کیف پول خود دارند و … نگاه می‌شود.

برخلاف فارکس، بازار کریپتو در تعطیلات نیز فعال است و هر هفت روز هفته، به صورت ۲۴ ساعته باز است.

مقایسه بازار فارکس و ارز دیجیتال

تا به اینجای کار با بازار ارزهای دیجیتال و فارکس آشنا شدیم و ویژگی‌ها و نحوه کار هریک را بررسی کردیم. اما برای پاسخ به سوال «بازار ارز دیجیتال بهتر است یا فارکس؟» بهتر است ویژگی‌های این بازارها را با یکدیگر مقایسه کنیم.

شباهت‌ها بین بازار فارکس و ارز دیجیتال

فارکس و ارزهای دیجیتال شباهت‌هایی دارند که عبارتند از:

معاملات ۲۴ ساعته

یکی از شباهت‌های کلیدی بین بازار فارکس و ارز دیجیتال، امکان انجام معاملات در تمام ساعات شبانه‌روز است. این ویژگی باعث می‌شود معامله‌گران در هر نقطه‌ای از جهان بتوانند در این بازارها فعالیت کنند. با این حال برخلاف بازار رمزارزها، فارکس تنها در روزهای کاری هفته (دوشنبه تا جمعه) فعال است.

امکان استفاده از اهرم

در بازار فارکس و ارز دیجیتال ابزاری به نام اهرم (Leverage) وجود دارد که به معامله‌گران امکان می‌دهند تا با سرمایه‌ای نسبتا کم سود بالایی کسب کنند. در بازار فارکس معمولا اهرم‌ها از 20 تا 400 برابر و گاها در برخی موارد تا 5000 برابر هستند. در سمت دیگر، اهرم‌ها در بازار کریپتو 5 تا 100 برابری هستند. البته برخی از صرافی‌ها ممکن است اهرم بالاتری ارائه دهند.

فرصت‌های سود از نوسانات قیمتی

بازار فارکس و ارز دیجیتال هر دو برای معامله‌گرانی که به دنبال سود از نوسانات قیمتی هستند جذابیت دارند. در حالی که نوسانات قیمت در بازار ارز دیجیتال بیشتر است، بازار فارکس با اهرم‌های بالاتر امکان سودآوری بیشتری را حتی در نوسانات محدود فراهم می‌کند.

تحلیل‌پذیری

در هردو بازار کریپتو و فارکس امکان تحلیل وجود دارد و معامله‌گران می‌توانند با استفاده از ابزارهای مختلفی روندهای آتی را پیش‌بینی کنند.

تاثیرپذیری از رویدادهای خارجی

بازار ارزهای دیجیتال و فارکس هردو به شدت تحت تاثیر اخبار و رویدادهای خارجی قرار می‌گیرند. در فارکس، نرخ بهره بانک‌های مرکزی یا داده‌های اقتصادی مثل نرخ‌های تورم نقش کلیدی ایفا می‌کنند، در حالی که در بازار کریپتو علاوه بر داده‌های اقتصاد کلان، اخبار مربوط به قانون‌گذاری‌ها یا پذیرش عمومی نیز تاثیرگذارند.

تفاوت‌ها بین بازار فارکس و ارز دیجیتال

از جمله تفاوت‌های بازار فارکس و ارز دیجیتال می‌توان به این موارد اشاره کرد:

ماهیت دارایی‌ها

در بازار فارکس ارزهای فیات کشورهای مختلف که توسط دولت‌ها منتشر شده‌اند معامله می‌شوند. در سمت دیگر، دارایی‌های معامله‌شده در بازار ارزهای دیجیتال شامل رمزارزهایی هستند که در بستر بلاکچین و توسط اشخاص ثالث صادر شده‌اند و وابسته به ارگان دولتی یا کشور خاصی نیستند.

تنظیم‌گری و قوانین

بازار فارکس تحت نظارت نهادهای قانونی مختلفی مثل کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) آمریکا قرار دارد و قوانین سفت و سختی برای آن ایجاد شده است. در سمت دیگر، بازار کریپتو هنوز آنطور که باید و شاید قانون‌گذاری نشده و سیاست‌های شفافی ندارد. هرچند که این روند در حال تغییر است و نهادهای مختلفی مثل کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) به طور جدی به این موضوع پرداخته‌اند.

نقدینگی و حجم معاملات

حجم معاملات روزانه بازار فارکس بیش از ۷ تریلیون دلار است که به مراتب بیشتر از حجم معاملات 184 میلیارد دلاری بازار ارزهای دیجیتال است. این تفاوت نقدینگی یکی از دلایل اصلی نوسانات کمتر فارکس نسبت به کریپتو است.

بلوغ بازار

بازار فارکس قدمتی چند صدساله دارد و معاملات مدرن آن از دهه ۱۹۷۰ میلادی آغاز شده است. در مقابل، بازار ارز دیجیتال تنها 16 سال قدمت دارد و به دلیل نوپا بودن، ریسک‌ها و فرصت‌های بیشتری برای سرمایه‌گذاری به همراه دارد.

مزایا و معایب بازار فارکس و کریپتو

هرکدام از این بازارها مزایا و معایبی دارند که باید پیش از ورود مدنظر قرار داد.

مزایای فارکس

·        ثبات بیشتر قیمت‌ها: همانطور که گفتیم، نوسانات فارکس معمولا کمتر از بازار ارزهای دیجیتال است و این باعث می‌شود تا برای معامله‌گران محافظه‌کار جذاب‌تر باشد.

·        نقدینگی بسیار بالا: بازار فارکس یکی از نقدشونده‌ترین بازارهای مالی جهان است و حجم معاملات روزانه آن به بیش از ۷ تریلیون دلار می‌رسد.

·        حمایت‌های نظارتی بیشتر: بسیاری از بروکرهای فارکس تحت نظارت نهادهای قانونی مانند CFTC و FCA فعالیت می‌کنند که باعث افزایش شفافیت و امنیت معاملات می‌شود.

·        بازار جاافتاده‌تر: با سابقه چندین دهه، بازار فارکس بستر مناسبی برای اجرای استراتژی‌های معاملاتی اثبات‌شده است.

·        دسترسی به ابزارهای متنوع: در بازار فارکس ابزارهای مالی متعددی از جمله قراردادهای آتی، آپشن‌ها و ابزارهای هجینگ برای مدیریت ریسک وجود دارند.

معایب فارکس

·        اهرم‌های بالا و خطرناک: استفاده از اهرم مثل یک شمشیر دولبه است و همانقدر که می‌تواند سودآور باشد، ممکن است شما را متضرر کند. استفاده از اهرم‌های بالا در بازار فارکس می‌تواند برای معامله‌گران کم‌تجربه ریسک زیادی داشته باشد.

·        محدودیت در تنوع دارایی‌ها: بیشتر معاملات فارکس روی تعداد محدودی از جفت‌ارزها (مانند EUR/USD، GBP/USD) انجام می‌شود.

·        روزهای معاملاتی محدود: بازار فارکس فقط از دوشنبه تا جمعه فعال است و در تعطیلات آخر هفته فعالیتی ندارد. بنابراین به درد معامله‌گرانی که در روزهای تعطیل معامله می‌کنند نمی‌خورد.

·        پیچیدگی تحلیلی بالا: تحلیل بازار فارکس بسیار پیچیده‌ است و نیازمند دانش بسیار زیادی در حوزه‌های مختلف است. به عنوان مثال تحلیل فاندامنتال در این بازار نیازمند درک عمیق از اقتصاد کلان، سیاست‌های پولی و شاخص‌های اقتصادی است. به همین خاطر ممکن است تازه‌واردان از عهده آن برنیایند.

·        تاثیرپذیری بالا از اقتصاد کلان: هرگونه تغییر در سیاست‌های پولی مثل نرخ بهره می‌تواند تاثیرات ناگهانی و گسترده‌ای بر بازار فارکس و قیمت‌ها بگذارد.

مزایای ارزهای دیجیتال

·        پتانسیل بازدهی بالا: نوسانات زیاد قیمت‌ها در بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند فرصت‌های سودآوری قابل‌توجهی را برای معامله‌گران فراهم کند.

·        فعالیت 24 ساعته حتی در روزهای تعطیل: برخلاف فارکس، بازار ارزهای دیجیتال همیشه فعال است و معامله‌گران می‌توانند در هر ساعتی از شبانه روز، حتی در زمان خواب با استفاده از ربات‌های معاملاتی به فعالیت بپردازند.

·        تنوع دارایی‌ها: برخلاف فارکس که معاملاتش عمدتا بر 7 جفت ارز کلی متمرکز است، در بازار ارزهای دیجیتال بیش از 16 هزار دارایی مختلف وجود دارد و دست معامله‌گران برای پرکردن سبد سرمایه باز است.

·        ورود آسان‌تر: ثبت‌نام در صرافی‌ها و شروع معاملات ارزهای دیجیتال معمولا مراحل کمتری نسبت به فارکس دارد و راحت‌تر است.

·        تمرکززدایی: برخلاف بازارهای مالی سنتی، ارزهای دیجیتال با هدف تمرکززدایی فعالیت می‌کنند و تحت کنترل دولت‌های مختلف نیستند.

·        بهره‌گیری از فناوری بلاکچین: بلاکچین قلب تپنده بازار ارزهای دیجیتال است که شفافیت و امنیت قابل توجهی برای آن فراهم کرده و امکان فساد و دستکاری در بازار را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهد.

معایب ارزهای دیجیتال

·        نوسانات شدید: نوسانات شدید بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند علاوه بر سودهای بزرگ، ضررهای قابل توجهی نیز به همراه داشته باشد و سرمایه‌گذاران مبتدی را متضرر کند.

·        شفاف نبودن قوانین: قوانین مرتبط با ارزهای دیجیتال در بسیاری از کشورها در حال تدوین یا تغییر است و همین نبود یک قانون واحد باعث شده تا بلاتکلیفی زیادی در بازار وجود داشته باشد.

·        نقدینگی کمتر: در مقایسه با فارکس، برخی از ارزهای دیجیتال نقدینگی و حجم معاملاتی بسیار کمتری دارند که ممکن است معاملات بزرگ را دشوارتر کند.

·        خطر هک شدن: صرافی‌های ارز دیجیتال و کیف پول‌های دیجیتال ممکن است هرلحظه مورد حملات هکری قرار بگیرند و به سرقت دارایی‌ کاربران منجر شوند.

·        تاثیرپذیری از اخبار و احساسات عمومی: بازار کریپتو یک بازار نوپا و جدید است و هنوز به بلوغ کامل نرسیده است. به همین خاطر، هرگونه اخبار منفی یا حتی شایعات می‌توانند تاثیر زیادی بر قیمت‌ها بگذارند.

فارکس یا ارز دیجیتال: کدام بهتر است؟

انتخاب میان بازار فارکس و ارز دیجیتال به اهداف، سطح تجربه و تمایل به ریسک معامله‌گر بستگی دارد. هر دو بازار ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که آن‌ها را برای گروه‌های مختلف از معامله‌گران جذاب می‌کند.

بازار فارکس به‌عنوان بازاری قدیمی و جاافتاده، محیطی پایدارتر و امن‌تر ارائه می‌دهد. این بازار با حجم معاملات روزانه بیش از ۷ تریلیون دلار، نقدشوندگی بسیار بالایی دارد که برای معامله‌گرانی که به دنبال ثبات و سرعت در انجام معاملات هستند، ایده‌آل است. فارکس همچنین با ارائه اهرم‌های معاملاتی متنوع، امکان کسب سودهای بزرگ‌تر با سرمایه اولیه کمتر را فراهم می‌کند. البته باید توجه داشت که استفاده نادرست از اهرم‌ می‌تواند به ضررهای هنگفتی منجر شود.

در سمت دیگر، بازار ارزهای دیجیتال به دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود، آزادی عمل بیشتری به معامله‌گران می‌دهد. این بازار ۲۴ ساعته و در تمام روزهای هفته فعال است و در هرنقطه از جهان به سادگی در دسترس است. این بازار نوسانات بالایی دارد و به همین خاطر می‌تواند در آن سود خوبی کسب کرد. البته به همان اندازه احتمال ضرر نیز وجود دارد. در همین حال، تنوع دارایی‌ها در بازار کریپتو بسیار بیشتر از فارکس است و فرصت‌های متنوعی برای سرمایه‌گذاران وجود دارد.

فارکس معمولا برای معامله‌گرانی مناسب‌تر است که به دنبال بازاری با ثبات بیشتر، نقدینگی بالا و قوانینی شفاف هستند. از سوی دیگر، ارزهای دیجیتال برای افرادی جذاب است که به دنبال بازدهی بالا در محیطی پرریسک هستند و تمایل به سرمایه‌گذاری در یک بازار نوآورانه و در حال رشد دارند.

جمع‌بندی

در دنیای امروز که گزینه‌های متعددی برای سرمایه‌گذاری پیش روی ماست، انتخاب بازار مناسب می‌تواند تفاوت میان موفقیت و شکست را رقم بزند. در این مطلب سعی بر این بود تا دو بازار ارز دیجیتال و فارکس را به طور کامل با یکدیگر مقایسه کنیم و شباهت‌ها و تفاوت‌های آنها را زیر ذره‌بین ببریم. اما فارکس بهتر است یا ارز دیجیتال؟ باید گفت پاسخ به این سوال به اهداف، میزان ریسک‌پذیری و استراتژی معاملاتی شما بستگی دارد.

اگر شما به دنبال بازاری با ثبات بیشتر، نقدینگی بالا و ساختار قدیمی و قابل پیش‌بینی‌تری هستید، فارکس گزینه مناسبی است. در سمت دیگر، اگر می‌خواهید سود سریع‌تری کسب کنید و ریسک‌پذیری شما بالاست، ورود به دنیای نوآورانه ارزهای دیجیتال را به شما توصیه می‌کنیم.

سوالات متداول