رد فلگ (Red Flag) در دنیای ارزهای دیجیتال به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها گفته می‌شود که مشکوک به نظر رسیده و ممکن است با فعالیت‌های مجرمانه نظیر حملات سایبری در ارتباط باشند. پلتفرم‌های ارز دیجیتال یا نهادهای قانون‌گذار، چه در ایران و چه در سایر کشورها، با مشخص کردن این رد فلگ‌ها جهت کاهش هرچه بیشتر موارد سوءاستفاده از ارزهای دیجیتال برای فعالیت‌های مجرمانه استفاده می‌کنند.
در این مطلب از مجله نوبیتکس با مفهوم رد فلگ و به‌طور کلی روش‌های مقابله با جرایم در دنیای ارزهای دیجیتال در ایران و جهان آشنا شده و اهمیت آن را توضیح می‌دهیم.
رد فلگ ارز دیجیتال چیست؟
از واژه رِد فلگ یا همان پرچم قرمز در زبان انگلیسی، اغلب برای توصیف نشانه یا نشانه‌هایی از خطر یا موارد منفی استفاده می‌شود؛ به این معنی که موضوع مورد اشاره، نیاز به توجه یا ملاحظه دارد. در دنیای ارزهای دیجیتال اما، رد فلگ می‌تواند به هر اقدامی اشاره داشته باشد که ممکن است از طرف یک پلتفرم یا مجموعه، به‌عنوان نشانه‌ای از فعالیت نامتعارف یا غیرقانونی شناسایی شود یا نمونه‌ای از سوءاستفاده از فناوری ارزهای دیجیتال باشد.
برای نمونه گروه ویژه اقدام مالی یا به اختصار FATF که نهادی بین‌المللی با هدف مقابله با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم است، برخی از مصادیق احتمالی رد فلگ در فضای ارزهای دیجیتال را به شرح زیر معرفی کرده است:
- سایز تراکنش‌ها: شرایطی که در آن مقدار یا تناوب تراکنش‌های یک آدرس یا مجموعه توجیه منطقی نداشته باشد.
- منبع سرمایه: شرایطی که بتوان گفت منبع پول به یک فعالیت مجرمانه ارتباط پیدا می‌کند.
- استفاده از فناوری جهت افزایش سطح ناشناس‌بودن: شرایطی که از ابزارهایی مانند میکسر (Mixer) یا ارزهای دیجیتال مبتنی بر حریم خصوصی، جهت افزایش سطح ناشناس‌بودن یک فعالیت استفاده می‌شود.
- هویت فرستنده و گیرنده: مشاهده سابقه رفتاری غیرمعمول در فرستنده یا گیرنده تراکنش می‌تواند نشانه‌ای از فعالیت مجرمانه باشد.
- ریسک‌های جغرافیایی: در کشورهایی که کنترل ضعیفی در زمینه ارزهای دیجیتال وجود دارد، مجرمان ممکن است از این شرایط به نفع خود سوءاستفاده کنند.
گروه ویژه اقدام مالی در توضیحات خود درباره دلیل معرفی این مصادیق، اشاره کرده است که هدف از انجام این کار مقابله با سوءاستفاده از ارزهای دیجیتال برای پول‌شویی درآمدهایی است که از منبع فعالیت‌های مجرمانه نظیر حملات سایبری، فروش مواد مخدر یا فرار مالیاتی به دست آمده است. البته، مفهوم رد فلگ در ارزهای دیجیتال، به تعریفی که FATF ارائه کرده محدود نمی‌شود و پلتفرم‌های فعال در زمینه ارزهای دیجیتال، ممکن است بسته به نیاز خود، مصادیق دیگری را به‌عنوان رد فلگ تعریف کنند.
رد فلگ ارز دیجیتال چگونه اتفاق می‌افتد؟
پلتفرم‌ها یا مجموعه‌هایی که کنترل زیادی روی فعالیت کاربران و تراکنش‌های مالی خود دارند، ممکن است پس از مشاهده یک مورد مشکوک یا همان رد فلگ، بسته به سطح حساسیت موضوع اقدامات متفاوتی را اتخاذ کنند.
برخی از این اقدامات عبارت‌اند از:
- پلتفرم یا مجموعه طرف تراکنش ممکن است با مشتری یا کاربر خود ارتباط گرفته و از او در رابطه با تراکنش یا فعالیت مورد نظر سؤال کند.
- در مواردی که نیاز به کنترل یک آدرس در آینده باشد، ممکن است پس از مشاهده رد فلگ، آن آدرس برچسب‌زنی شود تا در آینده نیز بتواند فعالیت‌های مربوط به آن را کنترل کرد.
- در شرایطی که اطمینان نسبت به مجرمانه‌بودن یک فعالیت وجود داشته باشد، ممکن است حساب کاربر یا آدرسی که مرتکب پول‌شویی شده است، مسدود شود.
برچسب‌زنی کیف پول‌های ارز دیجیتال چیست؟
همان‌طور که اشاره شد، یکی از روش‌های کنترلی در رابطه با ارزهای دیجیتال، جداکردن کاربران عادی از افرادی است که مشکوک به مشارکت در فعالیت‌های مجرمانه هستند. این تفکیک از طریق روشی تحت‌عنوان «برچسب‌زنی» انجام می‌شود. در برچسب‌زنی کیف پول‌های ارز دیجیتال، در کنار ثبت مشخصات کیف پول، عنوانی برای یک آدرس یا گروهی از آدرس‌ها انتخاب می‌شود تا در آینده بتوان فعالیت‌های آن را رهگیری کرد.
برای نمونه، یه فرد خرابکار را در نظر بگیرید که از یک پلتفرم غیرمتمرکز ارز دیجیتال، سرقت کرده است. این شخص، وجوه سرقت‌شده را در نهایت به یک یا چند آدرس کیف پول منتقل و آنجا نگهداری می‌کند. پلتفرم‌های مختلف، برای جلوگیری از موفقیت این شخص در فروش دارایی‌های سرقت‌شده، آدرس یا آدرس‌های مرتبط با آن را به‌عنوان «سارق» برچسب‌گذاری می‌کنند. به این ترتیب، اگر در آینده شخص خرابکار جهت فروش دارایی‌ها اقدام به واریز آنها به یک صرافی رمزارز کند، صرافی مقصد در صورتی که آدرس را از قبل برچسب‌زنی کرده باشد، می‌تواند بلافاصله متوجه این فعالیت مجرمانه شده و در صورت نیاز وجوه را مسدود کند.
اهمیت رد فلگ ارز دیجیتال برای کاربران ایرانی
رد فلگ در فضای ارزهای دیجیتال محدود به پلتفرم‌های بین‌المللی نمی‌شود و در ایران نیز، با توجه به دستورالعمل‌های قانونی موجود، صرافی‌های ارز دیجیتال داخلی ممکن است فهرستی از موارد مشکوک یا همان رد فلگ‌های مخصوص به خود را داشته باشند. برای نمونه، طبق مقررات کشور، اجاره‌دادن حساب (حتی حساب صرافی‌های ارز دیجیتال) غیرقانونی بوده و در صورت مشاهده، از آن جلوگیری و با اشخاص درگیر برخورد می‌شود. به این ترتیب، اگر پلتفرم‌های داخلی فعال در زمینه تبادل رمزارز، متوجه اجاره‌شدن حساب یکی از کاربران و سوءاستفاده از آن جهت پول‌شویی شوند، بسته به شرایط و مطابق قوانین، از این سوءاستفاده جلوگیری خواهند کرد.
در بخش بین‌المللی اما، با توجه به محدویت‌هایی که در برخی موارد متوجه کشور ماست، کاربران ایرانی فضای ارزهای دیجیتال، فارغ از اینکه از کدام پلتفرم یا صرافی ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند، ضروری است از برداشت مستقیم از آدرس خود به مقصد پلفترم‌های بین‌المللی که در شروط استفاده از خدمات خود، محدودیت‌هایی را برای کاربران ایرانی در نظر گرفته‌اند، به ویژه پلتفرم‌های آمریکایی نظیر کوین بیس (Coinbase) و کراکن (Kraken) خودداری کنند. طبق توصیه کارشناسان، در صورت نیاز به چنین انتقالی باید حتماً از کیف پول شخصی و آدرس‌های یک‌بارمصرف و انتقال چندلایه بین آدرس‌های خود استفاده کنید.
جمع‌بندی
با سریع‌ترشدن سرعت رشد فضای ارزهای دیجیتال طی سال‌های گذشته، حساسیت پلتفرم‌ها، نهادهای بین‌المللی و قانون‌گذاران سراسر جهان، نسبت به کنترل جرایم احتمالی در این حوزه بیشتر شده است. این نظارت و کنترل به کشورهای خارجی محدود نمی‌شود و در ایران نیز دستگاه‌های قانون‌گذار ضوابطی را برای نظارت و مقابله با جرایم این حوزه در نظر گرفته‌اند. برای کنترل بهتر فضای ارزهای دیجیتال و جلوگیری از سوءاستفاده از این فناوری در فعالیت‌های مجرمانه، لازم است مشخص باشد که مصادیق فعالیت‌های مشکوک به سوءاستفاده از ارزهای دیجیتال شامل چه مواردی می‌شود. از این مصادیق یا نمونه‌ها با عنوان رد فلگ در دنیای ارزهای دیجیتال یاد می‌شود که آنها را به‌طور کامل در این مطلب بررسی کردیم.
