نابرابری توزیع ثروت جهانی موضوعی بسیار جدی است که در چند دهه گذشته افزایش یافته است و اغلب تحلیلگران بر این باورند که ناکارآمدی سیستم‌های مالی عامل اصلی این موضوع است. البته این وضعیت با ورود فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال در حال تغییر است. بنابراین بهتر است نگاهی بر آمارها بیندازیم و تاثیر ورود دارایی‌هایی مانند بیت کوین بر وضعیت شکاف ثروت در جوامع مختلف را مورد بررسی قرار دهیم. ما را در این مقاله تحلیلی از نوبیتکس دنبال کنید.
گزارش نابرابری توزیع ثروت و درآمد در میان طبقات مختلف جوامع
بر اساس آمارهای استخراج شده از گزارش نابرابری ثروت در سه ماهه آخر سال 2022 می‌توان مشاهده کرد که اکثریت جامعه ایالات متحده (90٪ از جمعیت) تنها صاحب 30 درصد از ثروت این کشورند. این در حالی است که نزدیک به 70 درصد از ثروت این کشور در دست 10 درصد قشر ثروتمند کشور است. این موضوعی است که به وضوح نشان می‌دهد که ثروتمندان همواره در حال ثروتمندتر شدن هستند و طبقه کارمند و کارگر از طرفی با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند.
این آمار در مقیاس جهانی نیز داده‌های جالبی را نشان می‌دهد به طوری که افراد متمول جهان صاحب ۷۶ درصد ثروت جهان هستند در حالی که طبقات متوسط و پایین (ضعیف) جامعه به ترتیب تنها ۲۲ و ۲ درصد ثروت جهان را در اختیار دارند. در تصویر زیر گزارش نابرابری جهانی به نمایش درآمده است.
در مورد شکاف درآمد، طبقه متوسط در تلاش است تا با کسب تقریباً سهمی 39.5 درصدی از درآمد جهانی، شکاف درآمدی را کاهش دهد، و این در حالی است که افراد ثروتمند بازهم دست بالاتر را در اختیار دارند و 52 درصد از درآمد را به خود اختصاص داده‌اند. با این حال، طبقه ضعیف تنها سهمی 8.5 درصدی را از کسب درآمد به دست آورده است. این واقعیت ناخوشایند آشکار می‌کند که بیش از نیمی از ثروت جهانی به ثروتمندان می‌رسد در حالی که طبقات کم درآمد بسیار عقب‌تر قرار دارند و توان رقابت برایشان به طور عملی امکان پذیر نیست.
بیت کوین چگونه بر اقتصاد جهانی تأثیر می‌گذارد؟
موضوع نابرابری توزیع ثروت جهانی را تا حدی می‌توان به عدم دسترسی عموم مردم به بانکداری عمومی و خدمات مالی که توسط این نهادهای مالی ارائه می‌شود نسبت داد. در حالی که ثروتمندان می‌توانند به راحتی به چنین منابع و خدماتی دسترسی داشته باشند. بنابراین امکان کسب درآمد، سرمایه گذاری، دریافت، ارسال و ذخیره پول برای این طبقه بیشتر در دسترس است.
اینجاست که ارز دیجیتال پا به عرضه می‌گذارد. بیت کوین به ویژه، با هدف پر کردن شکاف ثروت جهانی پس از رکود بزرگ در سال 2008 ایجاد شد. خالق بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو ظاهراً بلاکچین را برای از بین بردن دستکاری متمرکز ارز توسعه داده است. بنابراین استفاده عموم مردم از بیت کوین دسترسی بهتری به خدمات مالی برایشان ایجاد می‌کند.
بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، امروزه فراگیری مالی به دلیل گستردگی راه‌های هموارتر برای افتتاح حساب‌ها و مدیریت امور مالی در حال افزایش است. سال 2020 شاهد رونق صنعت دیفای بود و افراد بیشتری به برنامه‌های غیرمتمرکز دسترسی پیدا کردند و نهایتا راه‌های جایگزین بیشتری برای انجام تراکنش‌های مالی به وجود آمد.
بر اساس گزارش‌ها، همه‌گیری کووید-19 باعث شد تا کشورهای در حال توسعه با سرعت بیشتری پیشرفت‌های قابل‌توجه در حوزه پذیرش حساب دیجیتال و همینطور بازارهای نوظهور را در سطحی جهانی تجربه کنند. افرادی که در جهان به بانک‌ها دسترسی ندارند در سال 2022 ، 1.4 میلیارد نفر باقی مانده است، اما این رقم نسبت به 1.7 میلیارد نفر در سال 2017 پیشرفت چشمگیری کرده است. بانک جهانی دلیل این بهبود را به افزایش دسترسی به خدمات مالی دیجیتال می‌داند.
بیت کوین چگونه نابرابری را برطرف می‌کند؟
در یک جمع‌بندی کلی، ارزهای دیجیتال مسیری هموارتر، ایمن‌تر، ارزانتر و کاربر پسندتر برای دسترسی کاربران به ابزارهای مالی ارائه می‌کنند. بیت کوین برترین ارز دیجیتال در سطح جهان است و همواره راهکاری مفید برای ارسال و دریافت پول بدون مانع و هزینه‌های سرسام آور برای مردم کشورهای در حال توسعه محسوب می‌شود.
البته باید توجه داشت که بیت کوین، مستقیماً مشکل نابرابری اقتصادی را حل نمی‌کند. اما طرفداران بیت کوین استدلال می‌کنند که ویژگی‌های منحصربه‌فرد این ارز دیجیتال از جملهد تمرکززدایی و شفافیت، پتانسیل حل چالش‌های نابرابری را دارد.
به طور کلی بیت کوین برای افراد دسترسی بهتری را نسبت به سیستم‌های بانکی سنتی فراهم می‌کند. دلیل این موضوع هم واضح است سازوکار ارز دیجیتال مانند بیت‌کوین به موقعیت اجتماعی، جنسیت یا ثبات اقتصادی وابستگی ندارد، در صورتی که موارد بیان‌شده نقش اصلی در تصمیمات و تنظیمات بانکداری سنتی دارند.
بیت کوین غیرمتمرکز است
دولت‌ها موسسات مالی سنتی را به شکل متمرکز تنظیم می‌کنند. بنابراین همه تراکنش‌ها از طریق بانک های مرکزی نظارت و محدود می‌شوند. این مسئله در کشورهایی که اعتماد دو طرفه میان مردم و دولت وجود دارد امری مثبت تلقی می‌شود.
اما مسئله اینجاست که تامین مالی متمرکز ممکن است باعث نابرابری و فساد شود و به خصوص دسترسی افرادی که در مناطق محروم زندگی می‌کنند را به خدمات محدود کند. بیت کوین در آن سوی معادله جایگزینی کاملاً غیرمتمرکز است، به این معنی که دولت هیچ کنترلی بر تراکنش‌های مردم ندارد.
بیت کوین در برابر تورم مقاوم است
بیت کوین تا حد زیادی توانایی مقاومت در برابر تورم را از خود نشان داده است و می‌تواند به عنوان پوششی در برابر تورم عمل کند. از طرفی دیگر بیت کوین به عنوان بزرگترین و معتبرترین ارز دیجیتال، همواره به عنوان یک ارز با چشم انداز رشد بلندمدت شناخته می‌شود.
عرضه محدود و ثابت بیت کوین به میزان 21 میلیون، ریسک تورم را از بین میبرد زیرا بیش از این میزان کوین‌های جدیدی نمی‌توانند تولید و وارد گردش سیستم مالی بیت کوین شوند. این در حالی است که افزایش چاپ ارز فیات یکی از نشانه‌های شکل‌گیری تورم است. همچنین باید توجه داشت که بیت کوین مستقل از هر اقتصاد یا ارزی است. بنابراین در برابر تغییرات اقتصادی که باعث تورم می‌شود، غیرقابل نفوذ باقی می‌ماند.
نکته دیگر که از اهمیت برخوردار است این است که بیت کوین لازم نیست با ریسک‌های اقتصادی مرتبط با بازارهای سهام مقابله کند، پس بیت کوین را می‌توان گزینه مناسب‌تری نسبت به سهام در نظر گرفت. همچنین به دلیل ماهیت غیرمتمرکز آن به راحتی قابل انتقال است.
بیت کوین دسترسی به سیستم های پرداخت را تسهیل می‌کند
درگاه‌های پرداخت جهانی مانند PayPal و Wise از کاربران می‌خواهند تا قبل از اینکه بتوانند پول برداشت کنند، حساب خود را به بانک متصل کنند. این یک چالش برای افراد بدون حساب بانکی است و عملا راهی برای دریافت پول از راه دور یا پرداخت آنلاین ندارند. اما بیت کوین به کاربران این امکان را می‌دهد تا بدون واسطه پول دریافت کنند.
فناوری بلاک چین تراکنش‌های همتا به همتا را در یک محیط امن آسان می‌کند و به کاربران این امکان را می‌دهد که مستقیماً از کاربر دیگری دارایی دریافت کنند. تنها موردی که آنها نیاز دارند یک کیف پول کریپتویی سازگار با ارز دیجیتال مورد نظر است و پس از آن با خیال آسوده می‌توان به را ارسال و دریافت کریپتو اقدام کرد. امکان دیگری نیز اخیرا به وجود آمد است و افراد می‌توانند بیت کوین خود را به صورت پول فیات از طریق دستگاه‌های خودپرداز بیت کوین (BTM) در سطح جهانی برداشت کنند.
بیت کوین باعث افزایش نوآوری می‌شود
خود فناوری بیت کوین بر اساس پیشرفت نوآوری به وجود آمده است. پدید آورنده بیت کوین ساتوشی ناکاموتو قصد داشت که این ارز کاهش شکاف ثروت جهانی منجر شود و تا به امروز، بیت کوین غیرمتمرکز و کنترل نشده توسط هیچ نهاد واحدی باقی مانده است.
با معرفی بیت کوین راه برای بسیاری از نوآوری‌ها در حوزه فناوری ارزهای دیجیتال تسهیل شده است و پلتفرم‌های مختلفی ایجاد شده‌اند که همگی باعث فراگیری استفاده از ارزهای دیجیتال شده است. این موارد شامل صرافی‌های ارزهای دیجیتال و پلتفرم‌هایی برای استخراج، وام‌دهی ارزهای دیجیتال است.
بیت کوین کماکان یک نمونه اصلی برای بسیاری از پروژه‌های ارزهای دیجیتال جدید و مبتکرانه است به این معنی که توسعه دهندگان همچنان به ساخت کد و فناوری بیت کوین ادامه می دهند تا به راه حل های نوآورانه بلاک چین دست پیدا کنند. برای نمونه، مشکل مقیاس‌پذیری بیت کوین فعالیت این حوزه را ترغیب کرده است که به دنبال راه‌هایی برای پشتیبانی از شبکه و بهبود مقیاس‌پذیری باشند.
در نمونه ای دیگر پروژه روت استاک Rootstock قراردادهای هوشمند را از طریق روش two-way peg به اکوسیستم بیت کوین می‌آورد. با این پیشرفت و اضافه شدن قراردادهای هوشمند انتظار می‌رود تا پرداخت‌های سریع‌تری صورت گیرد و در هر ثانیه تا 100 تراکنش انجام شود.
چالش‌های مرتبط با اقتصاد مبتنی بر کریپتو
در سال 2021، صندوق بین المللی پول (IMF) به چالش‌ها و خطراتی که ارزهای دیجیتال در اکوسیستم مالی بزرگتر ایجاد می‌کنند اشاره کرده است که بخشی از آن مربوط به خطرات حمایت از مصرف کننده است زیرا نظارت و اطلاعات ناکافی در این سازوکار مشهود است.
در برخی موارد، توکن‌های ارز دیجیتال فهرست‌شده در صرافی‌ها ممکن است نقدینگی کافی را نداشته باشند یا توسط توسعه‌دهندگانشان رها شوند و برخی نیز ممکن است برای کلاهبرداری یا مقاصد اینچنین ایجاد شوند.
فقدان مقررات نیز همچنان محل بحث است. کل اکوسیستم ارزهای دیجیتال تحت چهارچوب‌های نظارتی متفاوتی قرار می‌گیرد و این موارد شامل چندین کشور می‌شود. بنابراین اجرای هر‌گونه قوانین مشترک کار را دشوار می‌کند.
صندوق بین‌المللی پول همچنین نگران افزایش نرخ پذیرش ارزهای دیجیتال است و آن را به ضرر ارز محلی کشورها می‌داند. تحلیلگران معتقدند با روند پذیرش ارزهای دیجیتال توانایی بانک‌های مرکزی برای اعمال موثر سیاست‌های پولی کاهش پیدا می‌کند و خطرات ثبات مالی را به همراه دارد.
در نهایت، چالش قابلیت همکاری و پرداخت های فرامرزی وجود دارد. در حالی که بیت کوین آزادی مالی را تسهیل می کند اما محدودیت مقیاس پذیری این ارز باعث می‌شود تا پذیرش و استفاده از آن به عنوان یک روش پرداخت در معاملات روزمره مانند خرید غذا یا پرداخت قبوض دشوار باشد.
بیت کوین چگونه بر جامعه تأثیر گذاشته است؟
داده‌ها نشان می‌دهد که نسل هزاره‌ها (millennials) بیشترین کاربران بیت کوین هستند و اکثر صاحبان ارزهای دیجیتال بین ۲۵ تا ۴۴ سال سن دارند. این نسل بیت کوین را به عنوان یک ابزار سرمایه گذاری با ارزش و همچنین به عنوان یک ذخیره ارزش قبول دارد و اغلب بیت کوین را بر سهام، املاک، اوراق قرضه دولتی و طلا ترجیح می‌دهند.
ماهیت فنی بیت کوین نیز باعث جذب این نسل توسعه دهندگان باهوش فناوری شده است. بیت کوین با عادات دیجیتالی و سبک زندگی نسل هزاره‌ها مطابقت دارد، زیرا این نسل به طور کلی با خرید آنلاین و اقتصاد دیجیتال راحت است. شاید این موضوع بیانگر این واقعیت است که چرا ارزش بازار بیت کوین علیرغم نوسانات بالا، با ورود سرمایه گذاران جدید به بازار به طور مرتب به رشد خود ادامه می‌دهد.
کارشناسان همچنین پیشنهاد می‌کنند که بیت‌کوین به‌عنوان وسیله‌ای سرمایه‌گذاری و روش ذخیره‌سازی برای ثروت نسل جدید عمل می‌کند. جامعه در حال گذراندن یک انتقال بزرگ ثروت از نسل بیبی بومر (Baby Boomer) به نسل هزاره است و بیت کوین در میان ذینفعان اصلی این تغییر است. انتظار می‌رود که بیت کوین با ظهور میلیونرهای بیت کوین نسل هزاره، 3 درصد از بازار طلا را به خود اختصاص دهد.
گزارش‌ها به نکته قابل تاملی درباره بیت کوین اشاره دارد که این ارز مختص افراد مرفه نیست. اگرچه اکثر کاربران بیت‌کوین در محدوده سنی یکسانی قرار دارند، اما هرکدام پیشینه اقتصادی متفاوتی دارند. این موضوع با هدف اصلی ساتوشی که به دنبال ارتقای آزادی مالی برای همه، صرف نظر از هویت یا وضعیت اقتصادی آنها بود، مطابقت دارد.
تقاضا برای بیت‌کوین در طول همه‌گیری کووید-۱۹ به‌طور تصاعدی افزایش یافت و به گزارش رویترز این افزایش تقاضا بیش از ۳۰۰ درصد در سال ۲۰۲۰ بود. تحلیلگران بر این باورند که انعطاف‌پذیری شگفت‌انگیز ارزهای دیجیتال، به‌ویژه بیت‌کوین، در بحبوحه بی‌ثباتی اقتصادی و ناآرامی‌های شدید اجتماعی، در پذیرش گسترده‌تر ارزهای دیجیتال مؤثر بوده است.
البته چیزی که بیت کوین را موفق کرد، هیاهو نبود و خرید بیت کوین از سال 2009 شروع شده است. با این حال، فناوری قدرتمند و کد نرم افزاری بی عیب و نقص آن، اعتماد کاربران را به خود جلب کرده است.
امروزه، بسیاری از کشورها به طور فعال پتانسیل فناوری بلاک چین را برای کاربردهای مختلف، از احراز دیجیتال و خدمات مراقبت‌های پزشکی گرفته تا مدیریت داده‌ها و سیستم‌های رأی گیری، بررسی می‌کنند. سایر کشورها نیز به دنبال این هستند که راه السالوادور و جمهوری آفریقای مرکزی را در اعلام رسمی بیت کوین به عنوان ارز قانونی ادامه دهند.
آیا بیت کوین می‌تواند به مشکلات اقتصادی کمک کند؟
به دلیل ماهیت بیت کوین، می‌توان دموکراتیک کردن خدمات مالی را از آن انتظار داشت بنابراین، بیت کوین می‌تواند به مسائل اقتصادی کمک کند و رشد اقتصادی را تقویت کند. بر اساس گزارش‌ها در آفریقا، بیت کوین به بسیاری از مردم کمک کرده است تا به خدمات بانکی اولیه یا پرداخت‌های حواله دسترسی پیدا کنند. این امر به ویژه در کشورهایی که سیستم بانکداری سنتی به دلیل محدودیت‌های ژئوپلیتیکی غیرقابل دسترسی است مفید است.
بیت کوین همچنین به عنوان ابزاری بالقوه برای کشورهای در حال توسعه در مبارزه با فقر و فساد گسترده معرفی شده است. بیت کوین خدمات انتقال پول سریع، شفاف و مقرون به صرفه را ارائه می‌دهد و این امکان را برای افراد بیشتری فراهم می‌کند تا بدون اتکا به موسسات مالی در اقتصاد جهانی شرکت داشته باشند.
نابرابری درآمد از نظر آماری با بررسی توزیع ثروت از طریق شاخص جینی (Gini index) اندازه‌گیری می‌شود. شاخص جینی از 0 تا 1 متغیر است که 0 نشان دهنده برابری کامل و 1 نشان دهنده نابرابری کامل است.
بر اساس مطالعه‌ای که توسط دانشگاه جورجیا جنوبی انجام شد، شاخص جینی در کشورهایی با بالاترین مالکیت ارزهای دیجیتال نشان‌دهنده نابرابری اقتصادی بالا است. این نشان دهنده استفاده بالای کریپتو در سطوح مختلف درآمد (نه فقط طبقه مرفه) است که نشان می‌دهد بیت کوین ممکن است به کاهش نابرابری‌های اقتصادی در برخی کشورها کمک کند.
بعلاوه، بیت کوین از زمان پیدایش خود به ارتقای سواد مالی افراد کمک کرده است و تا به امروز هم این روند ادامه دارد به طوری که مردم شروع به کشف کاربردهای مختلف بیت کوین کرده‌اند، بنابراین به طور مداوم سواد مالی جامعه بهبود پیدا کرده است.
سخن پایانی؛ چگونه بیت کوین می‌تواند اقتصاد جهان را تغییر دهد؟
گزارش‌های فدرال ایالات متحده حاکی از آن است که طبقه متوسط در حال از بین رفتن است. در میان تورم بی‌سابقه و ترس از رکود، کارشناسان بر این باورند که بیت کوین می‌تواند به مبارزه با نابرابری درآمد کمک کند. شفافیت بیت کوین یکی از مهمترین ویژگی‌هایی است که آن را به ابزاری قدرتمند برای توانمندی طبقه متوسط تبدیل می‌کند.
از آنجایی که شبکه بیت کوین مستقل از مقامات مرکزی به لطف بلاک چین عمل می کند، همه تراکنش‌ها در یک دفتر کل ثبت می‌شوند و در نتیجه ضد دستکاری و غیرقابل تغییر هستند.
این ویژگی به مردم اجازه می‌دهد تا از سیستم فیات صرف نظر کنند و از آنها در برابر نظارت مقامات مرکزی و سیاست‌های تورمی ناعادلانه محافظت به عمل می‌آورد. با بیت کوین، هر کسی می‌تواند ارزش دارایی خود را خارج از چهارچوب سنتی بانک‌ها ذخیره کند، و توانمندی در امور مالی در دستان افراد قرار خواهد گرفت.
علاوه بر این، پذیرش گسترده عمومی بیت کوین می‌تواند به آغاز دوره جدیدی از حاکمیت اقتصادی جهانی کمک کند. با ارزهای دیجیتال مبتنی بر بلاک چین مانند بیت کوین، مردم دیگر محدود به پول ملی خود نیستند و می‌توانند به راحتی و بدون مرزبندی با دیگران تراکنش داشته باشند.
