معاملات اهرمی یکی از استراتژی‌های محبوب در بازارهای مالی مختلف از جمله بازار فارکس، سهام، کالا و ارز دیجیتال است. با استفاده از اهرم، معامله‌گران می‌توانند با سرمایه اولیه کمتر، موقعیت‌های معاملاتی بزرگ‌تری باز کنند و بازده بالقوه بیشتری به دست آورند. بااین‌حال، اهرم به همان اندازه که می‌تواند سودهای بزرگی ایجاد کند، با ریسک بالایی هم همراه است. بنابراین، برای موفقیت در این معاملات، درک کامل از پویایی مارجین، برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت ریسک ضروری است. در این مقاله، استفاده از اهرم در معامله را به شما آموزش می‌دهیم و درباره اهرم معاملات تعهدی نوبیتکس هم صحبت خواهیم کرد.

اهرم چیست؟

اهرم یا لوریج (Leverage) در معاملات، ابزاری است که به تریدرها اجازه می‌دهد برای انجام معاملاتشان سرمایه شخصی کمتری وارد کنند و در عوض، برای بازکردن موقعیت‌های معاملاتی بزرگ‌تر، پول قرض بگیرند. بیایید با یک مثال ساده آن را توضیح دهیم:

فرض کنید به‌اندازه ۱۰۰ دلار تتر دارید ولی می‌خواهید یک پوزیشن ۱۰۰۰ دلاری باز کنید. برای این کار، باید از اهرم ۱۰ برابری استفاده کنید تا با ۱۰۰۰ دلار (۱۰۰ دلار خودتان و ۹۹۰۰ دلار قرضی از صرافی) وارد معامله شوید. در این صورت، تا زمانی که پوزیشن شما بسته شود، هرگونه سود و زیان در ۱۰ ضرب می‌شود. یعنی اگر به سود برسید ۱۰ برابر بیشتر از حالتی که با ۱۰۰ دلار به دست می‌آوردید سود می‌کنید و اگر زیان کنید هم ضررتان ۱۰ برابر خواهد بود.

درست است که اهرم می‌تواند به ضررهای قابل‌توجهی منجر شود، درصورت برنامه‌ریزی دقیق و نظم معاملاتی، می‌تواند ابزاری ارزشمندی برای مدیریت ریسک هم باشد.

توضیح اصطلاحات مربوط به اهرم

در طول توضیحاتی که در مقاله درباره اهرم خواهیم داد، با یک‌سری اصطلاحات روبه‌رو می‌شوید که خوب است قبل از ادامه بحث درباره آن‌ها یاد بگیرید تا بدانید دقیقاً درباره چه مفاهیمی صحبت می‌کنیم.

اهرم

اهرم در یک کلام سرمایه اولیه شما را برای افزایش اندازه موقعیت چندبرابر می‌کند. دقت کنید اهرم وام نیست؛ یعنی پولی مستقیماً به حساب شما واریز نمی‌شود. فقط سرمایه‌تان به‌صورت اسمی چندبرابر می‌شود تا موقعیت بزرگ‌تری را با سرمایه کمتری مدیریت کنید.

نسبت اهرم (Leverage Ratio)

نسبت اهرم، همان عددی است که چندبرابرشدن سرمایه را نشان می‌دهد و به‌معنای نسبت مارجین به اهرم است. نسبت اهرم را به‌صورت ۵:۱، ۱۰:۱، ۵۰:۱ و ۱۰۰:۱ نشان می‌دهند. این یعنی چه؟

فرض کنیم بروکر یا صرافی موردنظر شما اهرم ۱۰:۱ ارائه می‌دهد. این به‌معنای آن است که شما با هر یک دلاری که به‌عنوان وثیقه قرار می‌دهید (مارجین)، می‌توانید یک موقعیت ۱۰ دلاری باز کنید. انگار صرافی ۹ دلار به شما قرض داده است تا موقعیت‌تان ۱۰ برابر بزرگ‌تر شود.

اندازه موقعیت (Position Size)

اندازه موقعیت به ارزش کل معامله‌ای که در بازار باز می‌کنید اشاره دارد و از مارجین اولیه (پول خودتان) به‌اضافه وجوه قرضی (که از اهرم دریافت کرده‌اید) تشکیل می‌شود.

ریسک هر معامله (Risk per Trade)

ریسک هر معامله، مقدار یا درصدی از سرمایه شماست که حاضرید در یک معامله خاص از دست بدهید. دقت کنید این با اندازه موقعیت یکی نیست. شما می‌توانید اندازه موقعیتی با ارزش اسمی ۱۰٬۰۰۰ دلار داشته باشید ولی فقط روی یک‌درصد آن ریسک کنید. این به‌معنای آن است که شما در این معامله خاص، حد ضرر را روی ۱۰۰ دلار تعیین می‌کنید. درنتیجه، وقتی میزان ضررتان به ۱۰۰ دلار رسید معامله را می‌بندید و مابقی پول را نجات می‌دهید.

وثیقه (Collateral)

وثیقه به دارایی‌هایی مانند پول نقد یا ارز دیجیتال می‌گویند که در صورت استفاده از اهرم، برای تضمین موقعیت اهرمی خود باید در پلتفرم قفل کنید. این وثیقه به پلتفرم اطمینان می‌دهد که می‌تواند پولی را که به‌عنوان اهرم دراختیار شما قرار داده است بازیابی کند.

لیکویید شدن (Liquidation)

هنگامی که صرافی یا پلتفرم معاملاتی به‌اجبار موقعیت شما را می‌بندد، در اصطلاح می‌گویند لیکویید شده‌اید. این اتفاق زمانی می‌افتد که مارجین (وثیقه) شما به زیر سطح مارجین نگهداری یا قیمت لیکوییدیشن که صرافی تعیین کرده است برسد. این آخرین راه‌حل صرافی است تا از ضرر بیشتر شما جلوگیری کند و بتواند پولی را که به‌عنوان اهرم به شما قرض داده است بازپس بگیرد.

ارزش خالص حساب (Equity)

اکوئیتی به کل ارزش حساب معامله‌گر گفته می‌شود که شامل مارجین اولیه (یعنی پولی که خود تریدر به حساب واریز کرده است) و هرگونه سود یا زیان تحقق‌نیافته (از موقعیت‌های باز) است. این مقدار با نوسانات بازار تغییر می‌کند و برای مدیریت ریسک و جلوگیری از لیکویید شدن اهمیت دارد.

فاندینگ فی (Funding fee)

فاندینگ فی یا هزینه‌های متعادل‌سازی، پرداخت‌های دوره‌ای (معمولاً هر ۸ ساعت یک‌بار) هستند که بین معامله‌گران در بازار قراردادهای آتی پرپچوال رد و بدل می‌شوند. این برای اطمینان از آن است که قیمت قراردادهای فیوچرز یک دارایی به قیمت اسپات آن نزدیک بماند.

اگر بازار صعودی باشد، معمولاً تعداد پوزیشن‌های لانگ (خرید) بیشتر از پوزیشن‌های شورت (فروش) است. در این صورت، ممکن است قیمت فیوچرز بیشتر از قیمت اسپات دارایی شود. در نتیجه برای اینکه این فاصله قیمتی بیشتر نشود، در فواصل معین خریداران مقدار بسیار کمی فاندینگ فی را به فروشندگان می‌پردازند. برعکس در بازار نزولی، اغلب موقعیت‌های فروش بیشتر از خرید است. درنتیجه، ممکن است قیمت فیوچرز کمتر از قیمت اسپات شود. این بار فروشندگان به خریداران فاندینگ فی پرداخت می‌کنند.

فاندینگ فی معمولاً مقدار بسیار کوچکی است. برای مثال صرافی‌های بایننس یا بای‌بیت فاندینگ ریت ۰٫۰۱ درصدی دارند. بااین‌حال، اگر موقعیت بزرگ باشد یا مدت بیشتری آن را نگه دارید، ممکن است در مجموع مجموع مبلغ قابل‌توجهی از حسابتان کسر شود. ازآنجاکه این هزینه از کل پول حساب یا اکوئیتی برداشته می‌شود، باید مراقب لیکوییدشدن باشید. به همین دلیل است که می‌گویند همیشه فاندینگ ریت صرافی‌ها را چک کنید.

معاملات مارجین (Margin trading)

معاملات مارجین اصطلاح گسترده‌تری برای قرض‌گرفتن وجوه از پلتفرم یا بروکر برای معامله دارایی‌ها است و به تریدرها اجازه می‌دهد موقعیت‌هایی را باز کنند که بزرگ‌تر از موجودی حسابشان است. فقط توجه داشته باشید که معاملات مارجین و اهرمی با اینکه دو مفهوم مرتبط هستند، با هم تفاوت‌هایی دارند. مارجین به دارایی‌هایی می‌گویند که به‌عنوان وثیقه استفاده می‌شوند؛ اما اهرم به اثر چندبرابری بر اندازه موقعیت اشاره دارد.

مارجین (Margin)

مارجین بخشی از وثیقه شماست که برای بازکردن و نگه‌داشتن یک موقعیت اهرمی نیاز دارید. این مقدار کسری از ارزش کل موقعیت است که وثیقه شما از آن پشتیبانی می‌کند تا ضررهای احتمالی را پوشش دهد. دو نوع مارجین داریم:

• مارجین اولیه: مقدار سرمایه مورد نیاز برای بازکردن یک موقعیت اهرمی؛
• مارجین نگهداری: حداقل مقدار موجودی است که باید در حسابتان بماند تا موقعیت را باز نگه دارید. اگر موجودی شما از این سطح پایین‌تر بیاید، فراخوان مارجین رخ می‌دهد که در این صورت یا باید موجودی را افزایش دهید یا لیکویید خواهید شد.

دو راه برای اختصاص این وثیقه وجود دارد:

۱. کراس مارجین که در آن، کل موجودی حساب (شامل پول اولیه + سود/ زیان پوزیشن‌های باز) مانند یک سبد مشترک برای همه موقعیت‌های شما عمل می‌کند. اگر یک معامله ضرر بدهد، صرافی می‌تواند از کل موجودی حسابتان (حتی سودی که از پوزیشن‌های دیگر به دست آورده‌اید) استفاده کند تا ضرر آن معامله را پوشش دهد. اگر ضرر از حد بگذرد، ممکن است کل حساب لیکویید شود. این روش ریسک بالاتری دارد ولی انعطاف‌پذیری آن هم بالاست.

۲. مارجین ایزوله که در آن برای هر پوزیشن، مقداری مارجین جدا می‌کنید. بنابراین اگر یک پوزیشن ضرر بدهد، فقط همان مقدار مارجین در خطر خواهد بود و بقیه موجودی حساب و سود پوزیشن‌های دیگر در امان است. این روش ریسک کمتری دارد ولی انعطاف‌پذیری آن کمتر است.

اهرم چگونه کار می‌کند؟

برای توضیح نحوه عملکرد اهرم، بیایید با یک سناریوی عملی پیش برویم. فرض کنیم می‌خواهید روی بیت کوین (BTC) معامله اهرمی انجام دهید و قیمت فعلی بیت کوین ۵۰٬۰۰۰ دلار است.

سرمایه شما ۱۰٬۰۰۰ دلار است و براساس تجربه‌های قبلی و تحقیقاتی که انجام داده‌اید، حسی دارید که انگار بیت کوین قرار است یک جهش کوچک داشته باشد. بااین‌حال، دو مشکل دارید:

اول اینکه، تمایل دارید در تایم‌فریم‌های کوتاه معامله کنید و از حرکات کوچک قیمت سود ببرید (مثلاً ۲٪ افزایش). برای اینکه این معامله ارزش داشته باشد، باید کل سرمایه معاملاتی خود را به کار بگیرید. با ۱۰٬۰۰۰ دلار فقط ۲۰۰ دلار سود خواهید کرد که ناچیز است.

دوم ریسک مربوط به پلتفرم است. حتی اگر پلتفرم کاملاً امن و معتبر باشد، باز هم قراردادن ۱۰۰درصد سرمایه به یک معامله عاقلانه نیست.

اهرم تا حدی هر دو مشکل را حل می‌کند. این ابزار به شما اجازه می‌دهد با حجم دلخواهتان معامله کنید، بدون اینکه نیاز باشد بیش از ۳درصد از سرمایه خود را به صرافی واریز کنید. اگر پیش‌بینی درست باشد و ۲۰۰ دلار سود کنید، شما با ۳۰۰ دلاری که قرار دادید، ۶۶درصد سود کردید. این در حالی است که بدون اهرم، همان ۲۰۰ دلار فقط ۲درصد سود از سرمایه شما بود. اگر هم پیش‌بینی اشتباه باشد مثلاً قیمت بیت کوین ۲درصد کاهش یابد، ۲۰۰ دلار ضرر می‌کنید و نهایتاً ۳۰۰ دلارتان را از دست بدهید. نکته مثبت ماجرا اینجاست که ۹۷۰۰ دلار که در صرافی نیست جایش امن است.

بنابراین، اهرم به شما کمک کرد فقط کسری از ارزش کامل معامله خود را پرداخت کنید و صرافی بقیه آن را به شما قرض داده است. سود یا زیان کل شما براساس اندازه کامل موقعیت محاسبه می‌شود نه مبلغ مارجینی که قرار دادید.

در اینجا نسبت‌های اهرمی وارد می‌شوند.

نسبت‌های اهرمی چطور تعیین می‌شوند؟

نسبت‌های اهرمی نشان‌دهنده میزان توانایی شما برای افزایش موقعیت هستند. اغلب نسبت‌های اهرمی در معاملات ارزهای دیجیتال از ۲:۱ (اندازه موقعیت ۲ برابر می‌شود) تا ۱۰۰:۱ (اندازه موقعیت ۱۰۰ برابر می‌شود) متغیر است. هرچه این نسبت بالاتر باشد، سود یا زیان بیشتر خواهد بود.

به همان مثال برگردیم:

شما می‌خواهید موقعیتی را انتخاب کنید که نشان‌دهنده اندازه کل سرمایه معاملاتی شما (۱۰٬۰۰۰ دلار) باشد بدون اینکه تمام آن را به صرافی واریز کنید.

معمولاً هر صرافی گزینه‌های متعددی دراختیار معامله‌گران قرار می‌دهد. شما بسته به اندازه موقعیتی که مدنظرتان است می‌توانید از بین این گزینه‌ها نسبت اهرمی مناسب را از ۲x تا ۱۰۰x انتخاب کنید. با اهرم ۲:۱ شما می‌توانید به‌ازای هر ۱ دلاری که به‌عنوان وثیقه واریز می‌کنید، موقعیتی به ارزش حداکثر دو برابر آن مبلغ را کنترل کنید.

نحوه استفاده از وثیقه و اهرمی که با آن به کار می‌برید، روی قیمت لیکویید شدن شما تأثیر خواهد داشت. وقتی اهرم بالاتری استفاده می‌کنید یعنی وثیقه کمتری قرار می‌دهید. این یعنی مارجینی که برای بازکردن پوزیشن قرار داده‌اید کمتر است. نتیجه اینکه قیمت لیکوئید شدن که اگر بازار به آن برسد صرافی پوزیشن شما را می‌بندد، به قیمت ورودی شما نزدیک می‌شود. این یعنی حتی نوسانات کوچک قیمتی هم در اهرم‌های بالا فوراً حسابتان را لیکویید می‌کنند. بنابراین بسیار مهم است که مطمئن شوید استاپ لاس را طوری تنظیم کنید که قبل از رسیدن به قیمت لیکویید شدن فعال شود و موقعیت را ببندد.

تأثیر اهرم بر اندازه پوزیشن

یکی از سوءتفاهم‌های رایج درباره اهرم، تأثیر آن بر اندازه موقعیت است. وقتی اندازه موقعیت را تعیین کردید، افزایش اهرم دیگر نمی‌تواند اندازه موقعیت شما را تغییر دهد. استفاده از اهرم بالاتر به‌معنای بازدهی بیشتر هم نیست. فقط مقدار پولی که شما و صرافی باید قرار دهید تغییر می‌کند. فرض کنیم قصد دارید یک موقعیت ۱۰٬۰۰۰ دلاری باز کنید. در این صورت مقدار پولی که شما باید به صرافی واریز کنید:

• با اهرم ۱۰:۱ می‌شود ۱۰۰۰ دلار؛
• با اهرم ۱۰۰:۱ می‌شود ۱۰۰ دلار؛
• با اهرم ۵۰:۱ می‌شود ۳۰۰ دلار.

مابقی این مقدار را صرافی وسط می‌گذارد. البته کل پول واریزی شما به‌عنوان مارجین اولیه استفاده نمی‌شود. در مثالی که زدیم، از ۳۰۰ دلار پول واریزی شما، ۲۰۰ دلار آن به‌عنوان مارجین اولیه استفاده می‌شود و ۱۰۰ دلار باقی‌مانده به‌عنوان بافر یا حاشیه اطمینان باقی می‌ماند تا پوزیشن شما به‌سرعت لیکویید نشود.

اگر تریدر باهوشی باشید، مانند یک حرفه‌ای ریسک موجود را مدیریت می‌کنید. چگونه؟

کافی است ریسک هر معامله خود را روی ۲درصد از کل سرمایه قرار دهید؛ یعنی در هر معامله فقط ۲درصد از کل سرمایه‌تان را به خطر بیندازید. با واریز ۳۰۰ دلار که ۳درصد از سرمایه شما را تشکیل می‌دهد، در بدترین سناریو حداکثر ۳۰۰ دلار از دست خواهید داد. این کار منطقی است؛ زیرا یک اشتباه ساده در معاملات اهرمی می‌تواند پیامدهای سنگینی داشته باشد.

نکته: اگر فکر می‌کنید اهرم بالاتر به‌معنای موقعیت بزرگ‌تر یا سود بیشتر است در اشتباه‌اید. اهرم بالاتر به‌معنای مارجین کمتر است و این به‌نوبه خود نشان می‌دهد که قیمت لیکویید شدن به قیمت ورودی شما نزدیک‌تر است. باید خیلی دقیق آینده را پیش‌بینی کرده باشید که لیکویید نشوید.

وثیقه‌گذاری

وثیقه‌گذاری به‌معنای قفل‌کردن مقدار پولی است که برای تضمین موقعیت اهرمی خود به حسابتان واریز می‌کنید. در بازار کریپتو اغلب از ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH) استفاده می‌کنند ولی پول فیات هم رایج است. با این کار شما به صرافی اعلام می‌کنید که: «اگر معاملاتم ضرر کرد، تو پولت را از این مارجین بردار».

بعضی از صرافی‌ها قانونی به نام کاهش ارزش (Haircut) دارند. به این دلیل که بازار کریپتو پرنوسان است و صرافی‌ها نمی‌خواهند ریسک کنند. به همین دلیل، اگر برای مثال بیت کوین به‌عنوان وثیقه قرار داده باشید، ممکن است صرافی بگوید فقط ۸۰درصد از ارزش بیت کوین‌هایتان را به‌عنوان مارجین می‌پذیرد.

مثال برای پوزیشن لانگ اهرمی

حالا بیایید به مثالی که همان ابتدا زدیم برگردیم و دو موقعیت لانگ (خرید) اهرمی و شورت (فروش) اهرمی را با هم یاد بگیریم. ابتدا با موقعیت لانگ اهرمی شروع می‌کنیم.

فرض کنیم حستان می‌گوید بیت کوین قرار است از ۵۰٬۰۰۰ دلار به ۵۱٬۰۰۰ دلار برسد. شما ۱۰٬۰۰۰ دلار سرمایه دارید و فقط ۳۰۰ دلار آن را در حساب صرافی قرار می‌دهید. ۹۷۰۰ دلار را برای خودتان نگه می‌دارید.

تصمیم دارید یک موقعیت ۱۰٬۰۰۰ دلاری با اهرم ۵۰ برابری باز کنید. یادتان باشد با این اهرم و ۳۰۰ دلار واریزی اولیه، می‌توانستید موقعیت ۱۵٬۰۰۰ دلاری داشته باشید؛ اما فرض بر این است که قصد چنین کاری را ندارید.

برای موقعیتی با اندازه ۱۰٬۰۰۰ دلار و اهرم ۵۰:۱ فقط ۲۰۰ دلار مارجین اولیه کافی است. بنابراین، ۱۰۰ دلار باقی‌مانده را به‌عنوان بافر قفل می‌کنید. اگر از روش کراس مارجین استفاده کنید، کل ۳۰۰ دلار شما برای نگه‌داشتن موقعیت استفاده می‌شود. در بدترین سناریو، شما ۳۰۰ دلار بیشتر در صرافی نداشتید. بنابراین، اگر همه آن را از دست بدهید، موقعیت خودبه‌خود بسته می‌شود.

سفارش‌گذاری برای خرید

پیش‌بینی شما رسیدن بیت کوین به ۵۱٬۰۰۰ دلار بود. بنابراین برای سفارش خرید بیت کوین، سود هدف را روی همین قیمت و حد ضرر را روی ۴۹٬۰۰۰ دلار تنظیم می‌کنید. نسبت ریسک به پاداش مورد انتظار برای این معامله ۱:۱ است. اگر قیمت تا قبل از رسیدن به حد ضرر به سود هدف برسد، ۲۰۰ دلار سود خواهید کرد. اگر نه، ۲۰۰ دلار ضرر می‌کنید (قبل از کسر کارمزدها و هزینه‌های احتمالی اسلیپیج).

فرض کنیم قیمت بیت‌کوین به ۵۰٬۰۰۰ دلار می‌رسد و سفارش اجرا می‌شود. قیمت برای مدتی حول ۵۰٬۰۰۰ دلار نوسان می‌کند و ارزش کل حساب شما هم به همان اندازه کم و زیاد می‌شود. پس از چند کندل، نهایتاً در ۵۰٬۰۰۰ دلار به‌سمت بالا حرکت می‌کند و در عرض چند ساعت به سود هدف می‌رسد. مقدار سودی که با کسر کارمزدها و فاندینگ فی به دست می‌آورید تقریباً ۱۹۹٫۵۰ دلار خواهد بود.

مثال برای پوزیشن شورت اهرمی

موقعیت فروش اهرمی برعکس موقعیت خرید است. در این سناریو شما فکر می‌کنید بیت کوین قرار است از ۵۰٬۰۰۰ دلار پایین بیاید. بنابراین، یک موقعیت فروش باز می‌کنید. روند کار همان است ولی این بار بیت کوین‌هایی را که از صرافی قرض گرفته‌اید می‌فروشید و امیدوارید وقتی قیمت پایین آمد، با مبلغ کمتری آن را بخرید.

دو تفاوت مهم بین موقعیت‌های اهرمی خرید و فروش وجود دارد:

اول اینکه در موقعیت لانگ از سرمایه اهرمی برای خرید قراردادها با هدف فروش آن‌ها در قیمت بالاتر استفاده می‌کنید. درحالی‌که موقعیت شورت سرمایه اهرمی را برای فروش قراردادها به کار می‌برد تا بتوان آن‌ها را به بازار فروخت و بعداً با قیمت پایین‌تر خرید.

دوم اینکه موقعیت فروش از نظر تئوری ریسک نامحدود دارد، زیرا قیمت یک دارایی می‌تواند به‌طور نامحدود افزایش یابد. درحالی‌که در موقعیت خرید ریسک محدود است؛ زیرا پایین‌ترین سطح قیمت صفر است و از آن کمتر که نمی‌شود (معاملات آتی نفت استثنا هستند). البته بعید است تریدر یک پوزیشن اهرمی را آن‌قدر نگه دارد تا قیمت به صفر برسد.

هجینگ (Hedging)

هجینگ روشی برای استفاده از معاملات اهرمی به‌منظور مدیریت ریسک است. فرض کنید بعد از خرید اتریوم (ETH) در معاملات اسپات، نگران هستید که قیمت آن پایین بیاید. در اینجا استفاده از اهرم می‌تواند به شما کمک کند از سرمایه خود محافظت کنید. چگونه؟

فرض کنید یک واحد اتریوم در پرتفوی خود دارید و تصمیم می‌گیرید آن را در قیمت ۱۰۰۰ دلار هج کنید. یک موقعیت فروش اهرمی به‌اندازه ۱ اتریوم باز می‌کنید. قیمت اتریوم به ۹۰۰ دلار می‌رسد. موقعیت اسپات شما ۱۰۰ دلار ضرر می‌کند اما موقعیت فروش شما ۱۰۰ دلار سود داده است. پس سرمایه‌ای از دست نداده‌اید. اگر هم اشتباه کنید و اتریوم رشد کند و به ۱۱۰۰ دلار برسد، افزایش ارزش اتریوم شما در معاملات اسپات، زیان ناشی از موقعیت فروش شما را جبران می‌کند. بنابراین، باز هم چیزی از دست نداده‌اید!

هجینگ استراتژی مفیدی برای حفظ ارزش پرتفوی است، بااین‌حال، مانند هر معامله اهرمی دیگری بدون ریسک نیست و ممکن است نتیجه عکس بدهد. بسیاری از شرکت‌های بزرگ از بازارهای آتی برای هج‌کردن کالاها به دلایل مختلف استفاده می‌کنند ولی این به‌معنای آن نیست که حتماً موقعیت مورد نظر نتیجه مطلوبی خواهد داشت. اگر در تصمیم‌گیری برای هجینگ اشتباه کنید، ممکن است وضعیت طوری پیش برود که اگر هیچ کاری انجام نمی‌دادید بهتر بود. هزینه فاندینگ را هم در نظر بگیرید که می‌تواند هج را پرهزینه کند.

هجینگ نیازمند دقت و تحقیق است؛ اگر به‌درستی مدیریت نشود، ممکن است ضرر قابل‌توجه یا لیکوییدیشن را به‌دنبال داشته باشد. اگر استاپ لاس را درست تنظیم نکرده باشید، ممکن است پوزیشن هج قبل از حرکتی که به‌نفع شماست بسته شود که نتیجه بسیار نامطلوبی است.

توکن‌های اهرمی

در برخی پلتفرم‌های معاملاتی، توکن‌های اهرمی ارائه می‌شوند که می‌توانید به‌جای ارائه وثیقه برای مارجین این توکن‌ها را معامله کنید. توکن‌های اهرمی جایگزینی برای معاملات اهرمی هستند و امکان لیکوییدیشن را حذف می‌کنند (هرچند ضررهای قابل‌توجه را به‌طور کامل از بین نمی‌برند).

برای مثال، فرض کنیم به‌اندازه ۱۰۰۰ دلار توکن اهرمی بخرید که با قیمت سولانا (SOL) به‌شکل ۳برابری تغییر می‌کند. اگر قیمت سولانا ۱۰درصد افزایش یابد، توکن شما ۳۰درصد رشد می‌کند که به‌معنای ۳۰۰ دلار سود است. اگر قیمت ۱۰درصد کاهش یابد، شما ۳۰۰ دلار ضرر می‌کنید. این کار با خرید و فروش یک ارز معمولی هیچ تفاوتی ندارد، با این تفاوت که سود و ضرر آن چند برابر است.

این توکن‌ها به‌دلیل کاهش ارزش و تعادل‌سازی روزانه، برای موقعیت‌های بلندمدت مناسب نیستند. حتی اگر بازار به‌نفع شما حرکت کند، باز هم ممکن است نگه‌داشتن آن‌ها به‌مدت طولانی باعث ضرر شود.

مزایا و معایب معاملات اهرمی

معاملات اهرمی برای معامله‌گران مزایا و معایبی دارند. دانستن آن‌ها برای تصمیم‌گیری درست ضروری است. به برخی از این مزایا و معایب در ادامه اشاره کرده‌ایم.

مزایای معاملات اهرمی

برخی از مزایای معاملات اهرمی عبارت‌اند از:

مدیریت ریسک

با اهرم می‌توانید مقدار کمی سرمایه وارد معامله کنید و ریسک ازدست‌دادن کل آن را کاهش دهید. ریسک هر معامله را مطابق با دستورالعمل‌های سخت‌گیرانه تا یکی‌دو درصد محدود کنید. اهرم به شما کمک می‌کند ریسک خود را در چندین پلتفرم پخش کنید و تأثیر بالقوه هدف قرار گرفتن یا اسلیپیج (Slippage) را کاهش دهید.

کارآیی سرمایه

اهرم به شما امکان می‌دهد با مقدار نسبتاً کمی سرمایه، پوزیشن‌های بزرگی را کنترل کنید.

پوشش ریسک یا هجینگ

با باز کردن یک پوزیشن فروش برابر با دارایی‌های پرتفوی، می‌توانید تأثیر کاهش ارزش احتمالی بازار را کمتر کرده و سرمایه‌تان را حفظ کنید.

سود از کاهش قیمت

درست است که می‌توانید دارایی‌های خود را در بازار اسپات بفروشید و در قیمت پایین‌تر دوباره خریداری کنید، اما با معاملات اهرمی می‌توانید از کاهش قیمت دارایی‌هایی که مالک آن‌ها نیستید سود ببرید! این ابزار فرصت‌های بیشتری برای معاملات ایجاد می‌کند.

حداکثر کردن سود

اهرم به شما اجازه می‌دهد بازدهی‌های بزرگ‌تری کسب کنید؛ چیزی که در بازارهای اسپات امکان‌پذیر نیست. هنگامی که یک پوزیشن شروع به تولید سود تحقق‌نیافته می‌کند، می‌توانید از افزایش موجودی مارجین برای افزودن به پوزیشن استفاده کنید. اگر همچنان حرکات بازار به‌نفع شما باشد، سود کلی بیشتری به دست خواهد آمد. این فرایند را برای اضافه‌کردن سود به پوزیشن تکرار کنید تا زمانی که موقعیت باز بماند.

ریسک‌های معاملات اهرمی

برخی ریسک‌ها و نقاط ضعف استفاده از اهرم شامل موارد زیر هستند:

پتانسیل ضررهای ویرانگر

همان‌طور که بسیاری از معامله‌گران تجربه کرده‌اند، معاملات اهرمی می‌توانند پیامدهای ناگواری داشته باشند. در بسیاری از موارد، ممکن است یک اشتباه ساده به‌دلیل درک‌نکردن نحوه عملکرد اهرم به ضرر منتهی شود. به همین دلیل، فقط در صورتی از اهرم استفاده کنید که مکانیزم آن را به‌خوبی یاد گرفته باشید و مدیریت ریسک ملکه ذهنتان شده باشد.

پیچیدگی

معاملات اهرمی روی کاغذ ساده به نظر می‌رسند اما واقعا پیچیدگی خاصی دارند. بنابراین، برای حرفه‌ای‌شدن در آن وقت بگذارید. این موضوع برای معامله‌گران تازه‌کار چالش‌برانگیزتر است و احتمال خطاهای پرهزینه را افزایش می‌دهد. در برخی از کشورها بسیاری از معامله‌گران نمی‌توانند به محصولات مشتقه در بازار، خواه بورس باشد یا کریپتو) دسترسی داشته باشند. به‌دلیل آسیب‌های احتمالی استفاده از این ابزارها برای معامله‌گران خرد ممنوع است.

حساسیت زمانی

نحوه عملکرد قراردادهای آتی کریپتو طوری است که معامله‌گران را هم به قیمت و هم به زمان حساس می‌کند. طبیعتاً نیاز دارید حرکتی در بازار انجام شود که به سود برسید. از نظر زمان هم هرچه مدت‌زمان نگه‌داشتن پوزیشن بیشتر شود، هزینه بیشتری روی دست‌تان می‌گذارد. برای نمونه، اگر در زمانی که فاندینگ ریت مثبت است پوزیشن لانگ باز کنید، باید هر چند ساعت یک‌بار هزینه‌ای برای نگه‌داشتن پوزیشن به شورت‌ها پرداخت کنید. این هزینه‌ها می‌توانند جمع شوند و در مدت طولانی سودآوری معامله را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهند. گاهی وقتی بازار تا مدت‌زمان مشخصی به نفعتان حرکت نمی‌کند، آن‌قدر هزینه فاندینگ بالا می‌رود که چاره‌ای جز بستن آن ندارید. این مشکل برای تریدرهای اسپات وجود ندارد.

آسیب‌پذیری در برابر سوءاستفاده

بازارهای کریپتو اغلب حرکات تند و پرنوسانی دارند که بسیاری از معامله‌گران را غافلگیر می‌کند و آن‌ها را به‌سمت لیکویید شدن سوق می‌دهد. بازار کریپتو ساعت معاملاتی ندارد و ۲۴/۷ معامله می‌شود. بسیاری از معامله‌گران ممکن است زمانی که انتظارش را ندارند غافلگیر شوند.

یک مثال، شورت اسکوییز (Short Squeeze) است. زمانی که قیمت به‌سرعت افزایش می‌یابد و فروشندگان که پوزیشن فروش دارند، مجبور به بستن موقعیت‌های خود می‌شوند تا ضررهایشان را پوشش دهند. این بستن موقعیت خودش باعث افزایش بیشتر قیمت می‌شود؛ زیرا آن‌ها فروش استقراضی انجام داده‌اند و حالا تحت‌فشار قرار گرفته‌اند. بنابراین با بستن موقعیت برای کاهش ضرر باید دارایی را بخرند. این خریدهای اجباری است که تقاضا را افزایش می‌دهد و قیمت را بالاتر می‌برد. یادتان باشد شورت اسکوییز را با فشار فروش اشتباه نگیرید.

معامله‌گران آتی آسیب‌پذیر هستند، زیرا اگر قیمت برخلاف پیش‌بینی آن‌ها پیش برود، ضرر نامحدود خواهد بود.

اهرم معاملات تعهدی نوبیتکس

معاملات تعهدی مدل شرعی و قانونی از معاملات مارجین در سطح جهانی است که ما در صرافی نوبیتکس برای اولین بار در ایران آن را پیاده کرده‌ایم. این ابزار کاملاً جذاب امکان استفاده از اهرم (ضریب) را برای شما کاربران فراهم می‌کند. در این نوع معامله، شما با وثیقه (وجه تضمین) کمتر، می‌توانید پوزیشن‌های بزرگ‌تری باز کنید. این بخش شباهت زیادی به معاملات مارجین یا فیوچرز در صرافی‌های جهانی دارد اما تفاوت کلید آن این است:

در نوبیتکس شما به‌جای اینکه وام یا قرض بگیرید، از سیستم وکالت خرید و فروش استفاده می‌کنید که با قوانین شرعی و مصوبه سازمان بورس ایران در تاریخ اول خرداد ۱۳۹۸ سازگار است. در این سیستم، شما مقداری پول در قالب تتر یا تومان به‌عنوان وثیقه در کیف پول تعهدی خود قرار می‌دهید. در ازای این وثیقه می‌توانید وکالت خرید یا فروش ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین یا اتریوم را از استخر مشارکت نوبیتکس بگیرید.

این وکالت به شما اجازه می‌دهد معامله‌ای با ارزش بیشتر از وثیقه‌تان انجام بدهید که همان اثر اهرم (ضریب) را دارد. دریافت وکالت بهره ندارد و به همین دلیل با معاملات اهرمی در بازارهای جهانی متفاوت است.

درواقع در معاملات تعهدی نوبیتکس قراردادها در قالب وکالت خرید و فروش تعریف شده است و در نهایت کاربر بعد از کسب سود، «دارایی وکالت گرفته‌شده» را با استخر دارایی تسویه می‌کند و وجه تضمین خود را آزاد می‌کند. همین‌طور وجه حاصل از فروش در فروش تعهدی و میزان دارایی رمزارزی خریداری شده در خرید تعهدی در اختیار وکالت‌گیرنده نیست و صرفاً وکالت‌گیرنده امکان ارسال دستور فروش و سپس خرید را داراست. همچنین دارایی وکالت گرفته شده، توسط وکالت گیرنده قابل برداشت نیست. کارمزد تمدید روزانه وکالت و مدل مصالحه سود بین وکالت دهنده و وکالت گیرنده از دیگر تفاوت های فروش تعهدی در نوبیتکس با مدل های جهانی است.

اهرم (ضریب) در نوبیتکس چطور کار می‌کند؟

با اهرم یا ضریب در نوبیتکس می‌توانید تا چند برابر وثیقه‌ای که می‌گذارید معامله کنید. برای مثال، اگر یک‌میلیون تومان وثیقه بگذارید و ضریب ۳ را انتخاب کنید، می‌توانید پوزیشنی به ارزش ۳ میلیون تومان باز کنید. اگر سطح کاربری خود را ارتقا دهید، می‌توانید برای حداکثر خرید یا فروش وکالت بگیرید.

به یاد داشته باشید که حداکثر ضریب در نوبیتکس ۵ برابر است. این محدودیت ضریب ریسک معاملات را کاهش می‌دهد. البته سود و ضرر شما ممکن است ۵ برابر شود ولی خطر لیکویید شدن به قوت خود باقی خواهد بود.

قابلیت ضریب در معاملات تعهدی باعث می‌شود سود این معاملات چندبرابر بیشتر از معاملات عادی باشد. این نوع معامله دومنظوره است و هم در روندهای صعودی و هم در بازار نزولی می‌توانید از آن کسب سود کنید.

انواع معاملات تعهدی

خرید تعهدی: مشابه لانگ است. وقتی پیش‌بینی می‌کنید یک رمزارز بالا می‌رود، وکالت خرید می‌گیرید و رمزارز را می‌خرید. سپس در قیمت بالاتر می‌فروشید.

فروش تعهدی: فروش تعهدی مشابه شورت است. وقتی فکر می‌کنید قیمت پایین می‌آید، وکالت فروش می‌گیرید و رمرارز مورد نظر را می‌فروشید. سپس در قیمت پایین‌تر می‌خرید تا آن را به استخر برگردانید.

چطور معامله تعهدی با اهرم در نوبیتکس انجام دهیم؟

در این بخش به شما آموزش می‌دهیم که چطور می‌توانید با اهرم در نوبیتکس معامله کنید.

• مرحله اول: ابتدا وارد صفحه معاملات تعهدی نوبیتکس شوید.
• مرحله دوم: مقداری تتر یا ریال از کیف پول اسپات خود به کیف پول تعهدی واریز کنید تا به‌عنوان وثیقه به کار رود. اگر تتر ندارید ابتدا آن را از صفحه خرید تتر تهیه کنید.
• مرحله سوم: رمزارز مورد نظر و ضریب ۱ تا ۵ را انتخاب کنید.
• مرحله چهارم: حداکثر مقدار خرید یا فروش در صفحه معامله قابل‌مشاهده است. باتوجه‌به وثیقه و ضریب، وکالت خرید یا فروش از استخر مشارکت بگیرید.
• مرحله پنجم: طبق پیش‌بینی‌هایی که انجام داده‌اید، برای بازار احتمالاً صعودی موقعیت خرید و برای بازار احتمالاً نزولی، موقعیت فروش باز کنید.
• مرحله ششم: موقعیت بازشده را بر اساس استراتژی معاملاتی‌تان ببندید و دارایی‌ای را که وکالت گرفتید، با استخر دارایی تسویه کنید.

نکته: معاملات تعهدی نوبیتکس حتماً با مارجین ایزوله انجام می‌شوند. یعنی فقط وثیقه همان پوزیشن در خطر است نه کل حساب.

کارمزد معاملات تعهدی نوبیتکس

کارمزد معاملات تعهدی مثل معاملات اسپات است و براساس حجم معاملات ۳۰ روزه شما محاسبه می‌شود. به‌جز این کارمزد، هزینه دیگری با عنوان «کارمزد تمدید وکالت» هم وجود دارد که درصورت بازنگه‌داشتن پوزیشن در روز بعد از شما دریافت می‌شود (امکان تمدید تا ۳۰ روز بعد فراهم است). این کارمزد متعلق به نوبیتکس است و مقدار آن ۱٬۰۰۰ تومان به‌ازای هر ۱ میلیون تومان و کمتر است. اگر ظرفیت بازمانده استخر دارایی وکالت‌دهنده‌ها به اتمام رسیده باشد، این کارمزد از محل دارایی قفل‌شده (وجه تضمین) کسر می‌شود. درصورتی‌که ظرفیت باقی باشد، کارمزد تمدید وکالت رایگان خواهد بود.

سخن پایانی

در این مطلب با اهرم و نحوه استفاده از آن در معاملات آشنا شدیم. اهرم به همان اندازه که با سودهای بالا می‌تواند وسوسه‌انگیز باشد، با ضررهای هنگفت می‌تواند تمام سرمایه معامله‌گر را نابود کند. بنابراین، تا زمانی که کاملاً حرفه‌ای نشده‌اید و درک درستی از اهرم پیدا نکرده‌اید، از آن استفاده نکنید. در این مقاله، معاملات تعهدی نوبیتکس را هم آموزش دادیم. نوبیتکس از سیستم «وکالت خرید و فروش» استفاده می‌کند که با قوانین شرعی و سازمان بورس ایران سازگاری داشته باشد. همچنین، برای محافظت از سرمایه ارزشمندی که باتوجه‌به شرایط کشورمان به‌سختی به دست آورده‌اید، به‌جای اهرم‌های ۱۰۰برابری که در صرافی‌های جهانی رایج است، حداکثر ضریب را روی ۵ قرار داده است. با همه این‌ها، ریسک لیکویید شدن هنوز وجود دارد، پس تنظیم استاپ لاس دقیق و مدیریت ریسک را از یاد نبرید.

سؤالات متداول