یکی از مشکلات عمده بلاکچینها این است که هر کدام به صورت ایزوله و مستقل فعالیت میکنند و توانایی برقراری ارتباط با یکدیگر را ندارند. البته این مشکل تا قبل از طراحی و اجرای پروژههایی مانند پولکادات وجود داشت و این پروژه توانست درهای جدیدی را به روی این تکنولوژی باز کند. به زبان سادهتر، پولکادات به بلاکچینها اجازه میدهد با همدیگر ارتباط داشته باشند و یک شبکه غیرمتمرکز را شکل دهند.اتریوم، سولانا، کاردانو و پولیگان همگی پلتفرمهای لایه 1 هستند. این شبکهها هر کدام به صورت مجزا فعالیت میکنند و با همدیگر در ارتباط نیستند. حال شبکه پولکادات بستری است که شبکههای دیگر روی آن سوار میشوند و میتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. به همین دلیل به آن لایه صفر گفته میشود. چشماندار پولکادات ساخت یک وب یا شبکه غیرمتمرکز است که بر حل دو مشکل بنیادی بلاکچینها تمرکز دارد. این دو مشکل عبارتند از مقیاسپذیری و تعاملپذیری. در ادامه قصد داریم به زوایای مختلف این ارز دیجیتال بپردازیم و فناوری، بنیانگذاران، تاریخچه، نحوه خرید و فروش و معامله و قیمت دات (Dot)را بیشتر بررسی کنیم.
تاریخچه پولکادات
در ژانویه 2016، دکتر وود سِمت خود در اتریوم (مدیر ارشد فناوری و توسعه دهنده اصلی) را ترک کرد. در همان سال شروع به توسعه ارز دیجیتال جدیدی کرد که معتقد بود، اتریوم قادر به انجام آن نیست. اولین نسخه پیشنویس وایت پیپر پولکادات در اواخر سال 2016 به اتمام رسید. جالب است بدانید که عرضه اولیه توکن دات (Dot) در اکتبر 2017 انجام شد و حدود 145 میلیون دلار (به شکل توکن ETH) جذب سرمایه کرد. در ژانویه 2019، یک مرحله دیگر از جذب سرمایه توسط پولکادات برگزار شد که منجر به جمعآوری 60 میلیون دلار دیگر برای این پروژه شد. در ژوئیه همان سال هم سومین مرحله تامین سرمایه برگزار شد که 43 میلیون دلار دیگر هم برای این پروژه به ارمغان آورد. به این ترتیب مجموعاً بالغ بر 250 میلیون دلار جذب سرمایه در سه مرحله برای پولکادات رقم خورد.
ماموریت اصلی ارز دیجیتال پولکادات (Dot)
پولکادات از طریق تعاملپذیری و ایجاد ارتباط بین شبکههای مختلف تلاش در برطرف کردن یکی از مهمترین نقصهای بلاکچین دارد. به جای فعالیت هر شبکه به عنوان یک سیستم جداگانه که به صورت مستقل عمل میکند، بلاکچینها میتوانند بخشی از یک اکوسیستم باشند که در آن نه تنها پول و اطلاعات، بلکه برنامههای کامپیوتری هم به شیوهای امن و مقیاسپذیر مبادله میشوند. معماری انعطافپذیر و قابل تطبیق پولکادات شروع فرآیندهای مورد نیاز برای شرکتهای وب 3 را هم تسهیل میکند و به توسعهدهندگان این امکان را میدهد که از مقیاسپذیری، تعاملپذیری و امنیت ارائه شده بهرهبرداری کنند. به این ترتیب این پروژه به خوبی توسعهدهندگان و کارآفرینان را هم برای ساخت پروژهای مرتبط با وب3 یاری میدهد.
پولکادات چگونه کار میکند؟
پولکادات یک زنجیره رله (Relay chain) است که به عنوان زنجیره اصلی سیستم نقش ایفا میکند و از یک مدل تکه تکه شده (Sharded) به نام پاراچین (Parachain) استفاده میکند. تراکنشها در این پاراچینها به جای آن که پشت سر هم پردازش شوند، به صورت موازی قابل پردازش هستند. با این مقدمه میتوانیم ساختار شبکه پولکادات را بررسی کنیم.
ساختار شبکه پولکادات
زنجیره رله (Relay Chain)
زنجیره رله به عنوان زنجیره اصلی، مسئول برقراری ارتباط پاراچینهاست.
پاراچین (Parachain)
پاراچین را میتوان محل قرارگیری پلتفرمهای لایه 1 (یا همان بلاکچینها) زمانیکه به زنجیره رله متصل میشوند، دانست. پاراچینها همان بلاکچینهای موازی (شاردها) هستند. هرچند پاراچین لزوماً نباید یک بلاکچین باشد و میتواند یک برنامه غیرمتمرکز (Dapp) یا یک ساختار داده باشد. برای اینکه پروژهای بتواند یک پاراچین پولکادات باشد باید در حراجی اسلاتهای پاراچین شرکت کند.
پاراترد (Parathread)
مانند پاراچینها هستند اما با مدل Pay-As-You-Go یا همان PAYG به پولکادات متصل میشوند. این مدل به توسعهدهنده این امکان را میدهد که بر اساس میزان استفاده خود از شبکه پولکادات هزینه پرداخت کند. این مدل برای پروژههایی که به اتصال دائم نیاز ندارند مناسبتر است.
پلها (Bridges Chain)
همانطور که از اسمشان پیداست مانند پلی بین شبکه پولکادات و دیگر بلاکچینها عمل میکند و تعاملپذیری را میسر میکند. اگر بخواهیم این ساختار را با یک مثال ساده توضیح دهیم میتوانیم پولکادات را یک کامپیوتر بزرگ در نظر بگیریم که پاراچینها مانند برنامههایی هستند که در حافظههای فیزیکی و به شکل کاملاً در دسترس حضور دارند. درحالیکه پاراتردها مانند برنامههایی هستند که بر روی یک دیسک نگهداری میشوند و در زمان نیاز میتوان آن را بر روی حافظه اصلی کپی کرد.
سابستریت (Substrate)
سابستریت چارچوب یا فریمورکی است که ساخت بلاکچین را تسهیل میکند. پروژههایی که توسط Substrate ساخته میشوند، میتوانند بر روی پولکادات راهاندازی شوند، اما آنهایی که بر روی Substrate ساخته میشوند تنها میتوانند به عنوان یک پلتفرم مستقل وجود داشته باشند.
مولفههای اصلی تشکیلدهنده شبکه پولکادات
اعتبارسنجها (Validators)
بلاکهای جدید زنجیره رله را اعتبارسنجی، تولید و به شبکه اضافه میکنند.
تلفیق کنندهها (Collators)
تراکنشهای پاراچینها را بررسی میکنند و به منظور حفظ امنیت شبکه، برای اعتبارسنجها اثبات صحت تراکنشها را ارسال میکنند.
معرفی کنندهها (Nominators)
معرفی کردن (Nominate) یک اعتبارسنج مانند سپردن سهام خود به او است.
صیادان (Fishermans)
اینها بر شبکه نظارت میکنند و هرگونه رفتار خارج از چارچوبی را گزارش میدهند. تلفیق کنندهها و هر نود کاملی از پاراچینها میتوانند این نقش را بر عهده بگیرند.
معرفی بنیانگذاران ارز پولکادات (Dot)
همانطور که پیشتر اشاره شد ایده اصلی شکلگیری این شبکه توسط یکی از همموسسان سابق اتریوم مطرح و اجرایی شد که یکبار دیگر به معرفی او و اصلیترین همراهانش میپردازیم
گوین وود (Gavin Wood):
همبنیانگذار و مدیر ارشد فناوری سابق اتریوم که ابداعکننده برخی از مولفههای بنیادی بلاکچین است و از این نظر از نامهای مهم در این فناوری محسوب میشود. زبان برنامهنویسی سالیدیتی (Solidity) یکی از این ابداعات به شمار میآید. همچنین Substrate در پولکادات هم از نوآوریهای وی محسوب میشود.
رابرت هابرمایر (Robert Habermeier):
رابرت هابرمایر اولین بار در سال 2011 با بیتکوین و بلاکچین آشنا شد و در سال 2013 کار بر روی زبان برنامهنویسی Rust را آغاز کرد. در سال 2015، او به یکی از توسعهدهندههای اتریوم تبدیل شد. در سال 2016، او کار خود را با گوین وود و پیتر چابان بر روی طراحی پاراچینهای پولکادات آغاز کرد.
پیتر چابان (Peter Czaban):
پیتر مدیر فناوری بنیاد Web3 است که در آنجا روی حمایت از توسعه نسل بعدی فناوریهای توزیع شده کار میکند. او مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی در دانشگاه آکسفورد، با خواندن علوم مهندسی با تمرکز بر یادگیری ماشین بیزی (Bayesian Machine Learning) دریافت کرد. او در صنایع دفاعی، مالی و تجزیه و تحلیل داده، کار بر روی شبکههای مش، پایگاههای دانش توزیعشده، مدلهای قیمت گذاری کمی، یادگیری ماشین و توسعه کسب و کار کار کرده است.
ویژگیهای کلیدی ارز پولکادات (Dot)
شاید این سوال پیش بیاید که چرا پولکادات از چنین ساختاری استفاده میکند. در این بخش به دلایل این موضوع میپردازیم.
مقیاسپذیری
به لطف شبکه چند زنجیرهای تکه تکه شده (شارد شده)، امکان پردازش تراکنشها در چندین زنجیره به صورت موازی وجود دارد. این شیوه در مقایسه با پردازش تک به تک و پشت سر هم تراکنشها سرعت بسیار بالاتری دارد.
کاربردهای اختصاصی
بر روی شبکه پولکادات پاراچینها میتوانند برای کاربرد خاصی طراحی شوند. به عنوان مثال، یک زنجیره ممکن است برای بازی و دیگری برای ذخیره دادهها اختصاص داده شود. به این ترتیب پاراچینها قادرند خدمات بهتری ارائه دهند و کدهای غیرضروری را رها کنند.
شبکه مشترک
شبکهها و برنامهها بر روی پولکادات میتوانند اطلاعات را به اشتراک بگذارند و مانند اپها و گوشیهای هوشمند عمل کنند. پولکادات تعاملپذیری و ارتباط بین زنجیرهای را ارائه میدهد. برای نمونه، زنجیرهای که خدمات مالی ارائه میدهد میتواند با زنجیره دیگری که دادههای دنیای واقعی (اوراکل) را تامین میکند ارتباط برقرار کند. مثلا اطلاعات بازار سهام که برای معامله سهام توکنیزه شده استفاده میشود.
بهروزرسانی آسان
مانند نرمافزارها، بلاکچینها هم نیاز به بهروزرسانی دارند تا در طول زمان عملکرد خوبی را به نمایش بگذارند. هرچند در بلاکچینها برای بروزرسانیها نیاز به هاردفورک است که طی آن دو تاریخچه تراکنشها مجزا ایجاد میشود و عموماً زمان زیادی برای اجرا نیاز دارد. اما پولکادات بروزرسانیهای بدون فورک را امکانپذیر میکند که به پاراچینها اجازه تکامل و پذیرش تکنولوژیهای جدید را میدهد.
ترکیبپذیری بین زنجیرهای
ترکیبپذیری بین زنجیرهای میتواند به وحدت نقدینگی در میان بلاکچینها کمک کند. به این ترتیب پولکادات میتواند به امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) کمک کند مشکل نقدینگی را از طریق ارتباطات بین زنجیرهای برطرف کند.
توکنومیک و موارد استفاده پولکادات (Dot)
شبکه پولکادات از طریق دات (Dot) تامین نیرو میشود. دات (Dot) را باید کوین بنامیم چرا که ارز بومی شبکه پولکادات محسوب میشود. البته در این مقاله از این دو واژه به جای همدیگر استفاده شده است چرا که واژه توکن، واژهای است که در اکثر مواقع به جای کوین استفاده میشود. دات (Dot) به منظور پرداخت کارمزدهای شبکه، اتصال پاراچینها به شبکه، رایدهیهای حاکمیتی (Governance Voting)، اعتبارسنجی و سهامگذاری استفاده میشود. در حال حاضر تعداد کل توکنهای دات حدود 1 میلیارد و 390 میلیون واحد است که 1 میلیارد و 257 میلیون از آن در گردش است.
روشهای کسب درآمد از ارز پولکادات (Dot)
برای کسب درآمد از پولکادات 3 روش وجود دارد که عبارتند از:
هولد کردن
نگهداری بلند مدت یک دارایی یا به اصطلاح هولد کردن، یک روش برای کسب درآمد محسوب میشود. اما اینکه آیا این روش برای ارز دات (Dot) هم مناسب است یا خیر کاملا بستگی به استراتژیهای سرمایهگذار یا معاملهگر دارد. اما به طور کلی پولکادات به عنوان یکی از پروژههای بزرگ و قدرتمند بازار محسوب میشود که ایده، نحوه اجرا، تیم توسعه دهنده آن و … موجب جلب توجه سرمایهگذاران بزرگ و حتی موسسات شده است.
استیک کردن
این امکان برای کاربران وجود دارد که با سهامگذاری (استیک کردن) دارایی خود در شبکه پولکادات به عنوان تلفیقکننده (Collator) یا اعتبارسنج (Validator) در شبکه فعالیت کنند. نرخ سودی که به این افراد تعلق میگیرد بستگی به شرایط شبکه و مقدار دات (Dot) استیک شده دارد.
معاملات روزانه و کوتاه مدت
دات (Dot) از رمزارزهایی محسوب میشود که در صرافیهای معتبر دارای حجم معاملات بالایی است. به این معنا که کاربران روزانه به میزان قابل توجهی به خرید و فروش Dot و معامله آن میپردازند. با توجه به اینکه قیمت دات (Dot) مانند تمام ارزهای دیجیتال دیگر نوسانات زیادی دارد، معامله و خرید و فروش دات (Dot) پر ریسک محسوب میشود. به همین دلیل داشتن تجربه و دانش کافی برای معاملات روزانه از اهمیت زیادی برخوردار است.
خرید و فروش پولکادات (Dot) در صرافی نوبیتکس
برای شروع معاملات در صرافی ارز دیجیتال نوبیتکس نیاز است که ابتدا ثبت نام و احراز هویت انجام شود. این ثبت نام با یک آدرس ایمیل یا شماره موبایل انجام میشود و نوبیتکس تمهیداتی را اندیشیده است که در کوتاهترین و سادهترین راه ممکن این پروسه طی شود. علاوه بر این نوبیتکس برای حفظ امنیت کاربران، امکان شناسایی دو عاملی و آنتی فیشینگ را هم فراهم کرده است. بعد از انجام این مرحله کاربر حساب کاربری خود را با تومان یا ارزهای دیجیتال دیگر شارژ میکند و معاملات خود را آغاز میکند. معاملات در این صرافی یه صورت همتا به همتا (P2P) انجام میشود. به این معنا که در ازای هر سفارش خرید/فروش میبایست سفارش دیگری در طرف مقابل وجود داشته باشد تا معامله نهایی شود. البته نوبیتکس امکان معاملات سریع و آنی را هم برای کاربران خود فراهم کرده است. کارمزد خرید/فروش دات (Dot) در نوبیتکس به صورت درصدی از مبلغ کل معامله از خریدار و فروشنده کسر خواهد شد. کارمزد معاملههای مختلف به صورت زیر تعریف میشود:
ارزش معامله
کارمزد (درصد از ارزش معامله)
کمتر از 10 میلیون تومان
%0.35
بین 10 تا 50 میلیون تومان
%0.30
بین 50 تا 100 میلیون تومان
%0.25
بیشتر از 100 میلیون تومان
%0.20
ارزهای مرتبط با پولکادات (Dot)
کازماس (Atom)
کازماس (Atom) هم دغدغهای مشابه با پولکادات دارد و ماموریت اصلی خود را برقراری ارتباط بین بلاکچینهای مختلف معرفی میکند. البته کازماس برای رسیدن به این هدف شیوه دیگری را پیش گرفته است. همانطور که اشاره شد پولکادات با استفاده از زنجیره رله و پاراچینها هدف تعاملپذیری را دنبال کرده است اما کازماس از روش دیگری استفاده میکند که شامل هاب و زونها (Hub and Zones) است. پروتکل استفاده شده در کازماس IBC یا Inter-Blockchain Communication است. هر دو پروژه پولکادات و کازماس از پروژههای مطرح بازار محسوب میشوند و توجه سرمایهکذاران زیادی را به خود جلب کردهاند.
کاردانو (Ada)
بسیاری از فعالان بازار ارزهای دیجیتال بر این باورند که نوامبر 2023 میتواند یکی از نقاط مهم تاریخی مارکت ارزهای دیجیتال باشد. زمانیکه کاردانو (Ada) و پولکادات اعلام کردند که قصد ساخت پروژهای جدید با هدف ایجاد یک زنجیره مشترک را دارند. این همکاری، تنها ادغام دو فناوری مهم نیست بلکه میتواند پیشروی صنعت بلاکچین به سمت آیندهای باشد که در آن بلاکچینها مرتبطتر و کارآمدتر هستند. با ترکیب امنیت، نقدینگی و اعتبار کاردانو با فناوری ماژولار پولکادات، بلاکچینهای جدید را میتوان با سهولت و اثربخشی بیشتر راهاندازی کرد. انتظار میرود این رویکرد نوآورانه توسعه بلاکچین را سادهتر و آن را در دسترستر و کاربردیتر کند. مشارکت بین این دو بازیگر شناخته شده، بهبود قابل توجه تعاملپذیری، مقیاسپذیری و نوآوری را به همراه خواهد داشت که میتواند یک اکوسیستم Web3 پویاتر و کارآمدتر را ایجاد کند.