بررسی ارزش کل قفل شده (TVL) و اهمیت آن در دیفای

امروزه با تداوم تکامل و پیشرفت بازار کریپتو، ارزش کل قفل شده (TVL) به عنوان معیاری بسیار مهم در حوزه امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) ظاهر شده است. ارزش کل قفل شده (TVL) به عنوان معیاری برای سنجش اعتماد و اطمینان سرمایه گذاران به اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) عمل می‌کند و منعکس کننده پذیرش و پتانسیل رو به رشد این فناوری است.

در حالی که حوزه دیفای هنوز در مرحله نوپایی خود است، افزایش چشمگیری را در ارزش کل قفل شده (TVL) در همین سال‌های ابتدایی مشاهده کرده‌ایم. از یک میلیارد دلار در ابتدای سال ۲۰۲۱ تا حدود 40 میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳، این افزایش ارزش کل قفل شده نشان از افزایش اعتماد و پذیرش حوزه دیفای دارد. در این مقاله از مجله نوبیتکس با درک پیچیدگی‌های ارزش کل قفل شده، نحوه محاسبه و پیامدهای آن، بینش ارزشمندی در مورد نبض اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و نقش آن در شکل دادن به آینده صنعت مالی به دست می‌آوریم.

ارزش کل قفل شده (TVL) چیست؟

اگر از سایت‌های ردیابی دیفای استفاده کرده‌ باشید، احتمالاً با ستون ارزش کل قفل شده (TVL) مواجه شده‌اید. به بیان ساده، “ارزش کل قفل شده” یا “TVL” (مخفف Total Value Locked) مقدار دارایی‌هایی را نشان می‌دهد که در حال حاضر در یک پروتکل خاص سپرده‌گذاری شده‌اند. این معیار نشان دهنده تعداد وام‌های معوق نیست، بلکه کل مقدار عرضه‌ای است که توسط یک برنامه به ضمانت گرفته شده است. به طور کلی، ارزش کل قفل شده معیاری است که برای اندازه گیری سلامت کلی یک پروتکل دیفای استفاده می‌شود.

ارزش کل قفل شده (TVL) به معنای ارزش کل دلاری تمام دارایی‌هایی است که در قراردادهای هوشمند پروژه سپرده‌گذاری شده‌اند. ارزش کل قفل شده معمولا با دلار آمریکا محاسبه می‌شود اما ممکن است با ارزهای دیگر نیز محاسبه شود. ارزش قفل شده کاربردهای مختلفی دارد که می‌توان به وام‌دهی، استیکینگ، کشت سود و استخرهای نقدینگی اشاره کرد.

چرا ارزش کل قفل شده (TVL) در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) اهمیت دارد؟

برای اینکه پلتفرم‌های دیفای کار کنند، باید سرمایه به عنوان وثیقه وام یا نقدینگی در استخرهای معاملاتی سپرده‌گذاری شود. معیار ارزش کل قفل شده (TVL) معیار مهمی است چرا که نشان دهنده تاثیر سرمایه بر سود برنامه‌های دیفای و کاربرد آن برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران است.

هنگامی که TVL یک پلتفرم دیفای افزایش می‌یابد به این معنی است که نقدینگی، محبوبیت و قابلیت استفاده افزایش می‌یابد. این‌ها عوامل مهمی‌اند که به موفقیت پروژه‌ها کمک می‌کنند. TVL بالاتر به این معنی است که سرمایه بیشتری در پروتکل‌های دیفای قفل شده است و نشان‌دهنده این است که شرکت‌کنندگان از مزایا و درآمدهای قابل توجه بیشتری برخوردار می‌شوند. TVL کمتر به معنی در دسترس بودن پول کمتر و در نتیجه نشان‌دهنده بازدهی کمتر است.

سهم بازار پروتکل‌های دیفای را می‌توان به راحتی از طریق پلتفرم‌های شرکت‌های تحلیلی مانند DeFi Pulse و DefiLlama که داده‌هایی در مورد میزان دارایی‌های رمزنگاری قفل شده در قراردادهای هوشمند مربوطه ارائه می‌دهند، شناسایی کرد.

ارزش کل قفل شده (TVL) در کریپتو چگونه محاسبه می‌شود؟

با توجه به ظهور بی‌وقفه پروتکل‌های جدید در فضای دیفای، ممکن است تعیین TVL دقیق در کل بازار و اینکه آیا یک پلتفرم خاص دیفای گزینه امنی برای کاربران نهایی است چالش برانگیز باشد.

با این حال، شرکت‌کنندگان می‌توانند پروتکل‌های تثبیت‌شده‌تری را با استفاده از معیار ارزش کل قفل شده (TVL) یک میلیارد دلاری انتخاب کنند، مقداری که احتمالاً به اندازه کافی مطمئن به نظر می‌رسد. TVL بالاتر، بهترارزیابی می‌شود، زیرا احتمالاً نشان دهنده یک پلتفرم سالم با تقاضای بالا و تیم توسعه‌دهندگان قوی و برنامه‌ای کاربردی و ارزشمند است. همه این موارد باید در کنار یکدیگر کار کنند تا مشارکت‌کنندگان و سرمایه‌گذاران بیشتری را جذب کنند و به افزایش ارزش کل قفل شده پروژه کمک کنند.

از سوی دیگر، زمانی که پروتکل‌های دیفای با ارزش کل قفل شده (TVL) پایین‌تر بازدهی بالایی ارائه می‌دهند، باید هشدار قرمز اعلام شود. گرچه ممکن است اینها کارهای تبلیغاتی برای پلتفرمٰ‌های جدیدی که می‌خواهند سهم بازار را به دست آورند باشند، اما همچنین ممکن است پروژه‌هایی با هدف کلاهبرداری باشند زیرا شرکت‌کنندگان اندکی یا هیچ شرکت‌کننده‌ای به آن‌ها برای سپردن دارایی‌های خود اعتماد نکرده‌ است.

سه عامل اصلی وجود دارد که هنگام محاسبه و بررسی نسبت TVL به ارزش کل بازار در نظر گرفته می‌شود: عرضه در گردش پروژه، حداکثر عرضه در گردش در دسترس و همچنین قیمت فعلی.

برای به دست آوردن ارزش کل بازار، باید عرضه در گردش را در قیمت فعلی ضرب کنید. برای اینکه TVL را به دست آورید، باید عدد به دست آمده را بر حداکثر عرضه در گردش در دسترس پروژه تقسیم کنید.

وقتی ارزش کل بازار را بر ارزش کل قفل شده تقسیم می‌کنیم، نسبت TVL را بدست می‌آوریم. یکی از کاربردهای اصلی نسبت TVL کمک به تعیین این است که دارایی دیفای کمتر از ارزش یا بیش از ارزش قیمت‌گذاری شده است. اگر عدد این نسبت کمتر از 1 باشد، در اغلب موارد به این معنی است که کمتر از ارزش قیمت‌گذاری شده است.

کدام ارز دیجیتال بالاترین ارزش کل قفل شده (TVL) را دارد؟

با توجه به رشد استثنایی حوزه امور مالی غیرمتمرکز در سال ۲۰۲۰، مجموع ارزش کل قفل شده (TVL) همه پروتکل‌های دیفای از سال ۲۰۲۱ به سرعت و به طور قابل توجهی افزایش یافت.

طبق گفته شرکت دیفای لیما (DefiLlama)، در ابتدای سال 2020، مجموع ارزش کل قفل شده (TVL) در تمام پلتفرم‌های DeFi حدود 630 میلیون دلار بود. این عدد در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲، ارزش آن به بیش از 172 میلیارد دلار رسیده بود. بیش از نیمی از مجموع ارزش کل قفل شده در یک پروتکل بود: MakerDAO. میکر دائو به همراه Curve و Aave در ادامه نیز یکی از برجسته‌ترین پروتکل‌ها باقی ماند. پس از ریزش بازار کریپتو ارزش دلاری TVL کاهش بسیاری را مشاهده کرد. در زمان نگارش این مقاله، پروتکل Lido DAO با ارزش کل قفل شده بیش از ۱۴ میلیارد دلار، در صدر جدول TVL قرار دارد.

بزرگترین شبکه از نظر ارزش کل قفل شده (TVL) 

در سال ۲۰۲۲، اتریوم به عنوان بزرگترین شبکه از نظر ارزش کل قفل شده ظاهر شد و بیش از نیمی از کل حجم ارزش کل قفل شده در امور مالی غیرمتمرکز در سراسر جهان را به خود اختصاص داد.

برای اینکه دید بهتری داشته باشید لازم است ذکر کنیم که شبکه اتریوم تقریباً ۵۰۰ پروتکل را شامل می‌شود. اتریوم دارای کل ارزش قفل شده تقریباً ۲۱ میلیارد دلاری با ۵۷ درصد از سهم بازار است. پس از آن نیز شبکه ترون با ارزش ۵.۵ میلیارد دلار با ۱۴.۸ درصد از سهم بازار، بایننس اسمارت چین با ۲.۸ میلیارد دلار و ۷.۶ درصد سهم از بازار و سپس آربیتروم و پولیگان قرار دارند.

خواندن نمودار ارزش کل قفل شده بسیار آسان است. این نمودار نشان دهنده TVL برای کل بازار دیفای است که به دلار نمایش داده می‌شود. درصدها نیز نمایش‌دهنده سهم از بازار شبکه در مجموع ارزش کل قفل شده حوزه دیفای است.

معیار ارزش کل قفل شده در تمام زنجیره‌ها به وضوح نشان می‌دهد که اتریوم شبکه‌ای است که بالاترین ارزش کل قفل شده را دارد. در اصل، ارزش کل قفل شده یک شاخص عالی برای بخش امور مالی غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال است و احتمالاً بیشترین استفاده را برای ارزیابی سلامت و رشد بازار دارد. در حالی که رشد ارزش کل قفل شده نشانه چشم‌انداز مثبتی برای بازار است، اما قابلیت اطمینان آن باید محتاطانه مورد توجه قرار گیرد، زیرا تفسیر دقیق این شاخص تقریبا غیرممکن است.

نوسانات بازار یکی از دلایل اصلی است که می‌تواند به شدت بر ارزش دارایی‌های قفل شده تأثیر بگذارد. برای مثال افزایش قابل توجه قیمت اتر ETH در سال ۲۰۲۱ بر کل ارزش قفل شده آن تاثیر قابل توجهی گذاشت. این بدان معناست که ارزش کل قفل شده می‌تواند بدون ورود کاربران جدید یا سرمایه به امور مالی غیرمتمرکز نیز افزایش یابد.

علاوه بر این، به دلیل ماهیت خدمات دیفای، پول می‌تواند به راحتی جابجا شود و چندین بار شمارش شود. این اتفاق ممکن است منجر به این شود که ظرفیت نقدینگی پروتکل‌ها اشتباه محاسبه شود. مانند هر شاخص دیگری، ارزش کل قفل شده (TVL) تنها تخمینی از وضعیت بازار است و به دلیل نقص و تقریب آن، نباید به تنهایی استراتژی سرمایه‌گذاری را تعیین کند.

محدودیت‌های معیار ارزش کل قفل شده (TVL) 

ارزش کل قفل شده می‌تواند معیار مفیدی برای ارزیابی محبوبیت و کاربرد یک پلتفرم یا پروژه دیفای خاص باشد، اما لازم است که سرمایه‌گذاران محدودیت‌های آن را نیز درک کنند، محدودیت‌هایی که در ادامه به آن می‌پردازیم.

TVL فقط ارزش کل دارایی‌هایی را که در یک پلتفرم قفل شده یا سپرده شده اندازه‌گیری می‌کند، اما مواردی مانند سطح فعالیت واقعی کاربران را در نظر نمی‌گیرد. اگر یک پلتفرم دارای TVL بالا اما سطوح پایین فعالیت کاربر باشد، باید برای سرمایه‌گذاران اعلان خطر باشد.

یک پلتفرم با TVL بالا ممکن است لزوماً یک پلتفرم باکیفیت یا امن نباشد. برای کاربران مهم است که شهرت و سیاست‌های امنیتی یک پلتفرم را قبل از سرمایه گذاری ارزیابی کنند.

نوسانات در TVL ممکن است به طور دقیق سلامت یا پتانسیل طولانی مدت یک پروژه خاص را منعکس نکند. TVLها می‌توانند به راحتی تحت تاثیر عوامل خارجی مانند شرایط بازار، تغییرات در پوشش رسانه‌ای، تغییر در سنتیمنت سرمایه‌گذاران یا معرفی پروتکل‌ها یا DAppهای جدید قرار بگیرند.

هنگام استفاده از یک پلتفرم تجزیه و تحلیل برای تحقیق در مورد TVLها، سرمایه‌گذار باید تحقیق کند که پلتفرم مورد استفاده هر چند وقت یکبار داده‌های TVL خود را به روز می‌کند تا از به روز بودن معیار اطمینان حاصل کند.

در برخی موارد، کل ارزش قفل شده ممکن است توسط بازیگران مخربی که می‌خواهند توجه بیشتری را به یک پلتفرم یا پروژه خاص جلب کنند، به‌طور مصنوعی افزایش یابد. این امر می‌تواند ارزیابی دقیق محبوبیت و استفاده واقعی از پلتفرم بر اساس داده‌های TVL را برای سرمایه‌گذاران دشوار کند.

به طور کلی همانطور که پیش از این اشاره کردیم، TVL نباید تنها معیار مورد استفاده برای تصمیم‌گیری در سرمایه‌گذاری باشد. برای سرمایه‌گذاری باید موارد بیشتری را در نظر بگیرید، شامل تحقیق در مورد مدل حاکمیت پلتفرم، توکنومیکس پروژه، قدرت و تعامل جامعه پلتفرم، عمق استخر نقدینگی پلتفرم، سیاست‌های آن در رابطه با کشت سود و پروتکل‌ها و رویه‌های امنیتی پروژه.

جمع‌بندی

اهمیت ارزش کل قفل شده (TVL) در کریپتو در درجه اول در نشان دادن وضعیت فعلی یک پروژه دیفای است. سرمایه‌گذاران باید ارزش کل قفل شده (TVL) را به عنوان یک شاخص مهم در پروژه‌های حوزه امور مالی غیرمتمرکز در نظر بگیرند، اما این معیار به تنهایی نمی‌تواند راهنمای ارزش‌گذاری پروژه‌های ارز دیجیتال موجود یا جدید باشد. برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها نیاز است تا عوامل دیگری مانند توسعه‌دهندگان پروژه، میزان پذیرش و فعالیت کاربران، مباحث توکنومیکس پروژه و شرایط کلان اقتصادی و … نیز حتماً لحاظ شود. با این همه درک ارزش کل قفل شده (TVL) و یادگیری مداوم بیشتر در مورد نقش آن در چشم انداز امور مالی غیرمتمرکز برای همه سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به حوزه کریپتو ضروری است.