با گسترش نقش دارایی در امور روزمره بشر، قرن‌های بسیاری است که علم اقتصاد به یک عنصر جدایی‌ناپذیر در زندگی ما تبدیل شده است. اقتصاد از بخش‌های مختلف و مرتبط به یکدیگر تشکیل شده است که در کنار هم یک اکوسیستم پیچیده و همینطور پویا را تشکیل می‌دهند. در این مقاله قصد داریم بخش کوچکی از این حوزه را به شما معرفی کنیم و به بررسی طبقه‌بندی انواع کلاس داراییها بپردازیم و مزایای و معایب هر کدام را برشماریم. این طبقه‌بندی طی قرن‌ها و در اثر پیشرفت علم اقتصاد به وجود آمده است. برای آشنایی بیشتر با این موضوع تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
کلاس‌های دارایی چیست و به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
به طور خیلی ساده، طبقه یا کلاس دارایی به دسته‌ای از سرمایه‌گذاری‌های هم خانواده با ویژگی‌های مالی مشابه اطلاق می‌شود. در نتیجه، این نوع سرمایه‌گذاری‌ها به رویدادهای بازار، واکنش مشابهی نشان می‌دهند. اصل این دسته‌بندی به این خاطر به وجود آمده است تا ریسک پورتفولیو سرمایه‌گذاران به حداقل برسد. برای عملی شدن این کار لازم است ریسک ناشی از سرمایه‌گذاری بین طبقات یا کلاس‌های مختلف دارایی انجام شود. با این کار اگر یک کلاس دارایی دچار مشکل شود ممکن است کلاس دیگر جبران‌کننده ضررهای احتمالی باشد. بنابراین میزان ریسک به طور منطقی در سبدسرمایه افراد توزیع می‌شود.
کلاس‌های اصلی دارایی عبارتند از: سهام، درآمد ثابت (اوراق قرضه)، وجه نقد و انواع معادل آن، املاک و مستغلات، کالاها و سرمایه گذاری‌های جایگزین (صندوق‌های تامینی، سهام خصوصی، سرمایه‌گذاری خطرپذیر، مشتقات، ارزهای دیجیتال، کلکسیونی‌ها و هنر).
تاریخچه کلاس‌های دارایی
تاریخچه کلاس دارایی به طرز شگفت انگیزی منعکس کننده پیشرفت جامعه انسانی و بازارهای مالی است. در دوران باستان، جوامع عمدتاً دارایی‌های ملموس مانند طلا، نقره و زمین را به عنوان کلاس دارایی اساسی به رسمیت می‌شناختند. با این حال، تا زمانی که مفهوم پول به عنوان یک روش استاندارد برای خرید و فروش تدوین نشده بود، کلاس‌های دارایی هم به طور ملموس در زندگی ما تعریف نشده بودند.
با ورود به قرون وسطی، اوراق قرضه توسط دولت‌ها معرفی شد و پایه و اساس چیزی را که اکنون به عنوان دارایی‌های با درآمد ثابت مدرن می شناسیم را ایجاد کرد. سپس، در قرن هفدهم، شرکت Dutch East India در معرفی اولین سهام شرکت سهامی عام پیشگام شد و مفهوم سهام را به عنوان یک طبقه دارایی ضروری پایه نهاد.
در طول قرن بیستم، پیچیدگی اقتصاد جهانی، عمدتاً به دلیل جهانی شدن و پیشرفت‌های فن‌آوری، گسترش یافت، و ایجاد طبقه‌های دارایی متنوع از جمله مشتقات و وام‌های اوراق بهادار را بیشتر کرد. این روندها بازارهای مالی را رفته رفته به یکدیگر مرتبط کرد و باعث گسترش ابزارهای مالی شد و طبیعتا تغییراتی در سیاست‌های نظارتی و تغییرات جمعیتی به وجود آمد که همگی باعث پیدایش یک چشم‌انداز اقتصادی پیچیده‌تر شدند.
با تبدیل وام‌ها به اوراق بهادار یک جنبه کلیدی از پیچیدگی در حال تکامل اقتصاد ظاهر شد. این فرآیند در واقع شامل تبدیل وام‌های مختلف به اوراق بهادار قابل معامله، آزادسازی سرمایه برای مؤسسات مالی و ارائه فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید بود.
در حالی که روند پیچیده‌شدن اقتصاد در حال رشد بود، همزمان ریسک و خطرات جدیدی نیز به این مسیر افزوده می‌شد و چالش‌های جدید خیلی زود در نمونه‌هایی پدیدار شدند که بزرگ‌ترین و ملموس‌ترین آن، بحران مالی سال 2008 بود. درسی که از اتفاق گرفته شد این بود که لازم است با پیچیده‌تر شدن اقتصاد جهانی، مدیریت دقیق اقتصادی در دستور کار و اولویت قرار گیرد. به همین دلیل، قرن بیست و یکم با ظهور کلاس‌های دارایی دیجیتال آغاز شد و ارزهای دیجیتال برجسته‌ترین دسته از این داراییها بودند.
امروزه نیز این دگرگونی در بطن این فضا کماکان ادامه دارد. علاوه بر این، نوآوری‌های تکنولوژیکی و مالی در حال وقوع است و باعث شکل‌دهی جدیدی به چشم‌انداز کلاس دارایی شده است. این روند روبه‌رشد تضمین می‌کند که حوزه سرمایه‌گذاری همواره پویا و دائماً در حال تکامل خواهد ماند.
انواع کلاس دارایی همراه با بررسی مزایا و معایب
سهام (Stocks)
سهام، در واقع نماینده یا نشان‌دهنده مالکیت افراد به منافع یک شرکت است. وقتی در سهام سرمایه‌گذاری می‌کنید، سهم آن شرکت را می خرید و سهامدار می‌شوید. ارزش سهام بر اساس عوامل مختلفی از جمله شرایط بازار، عملکرد شرکت و روندهای کلان اقتصاد در نوسان است. در نتیجه، سهام دارای ریسک قابل توجهی است، اما اگر سرمایه گذاری بلندمدت باشد، می‌تواند بازده بالا را به همراه داشته باشد.
مزایا:
- پتانسیل رشد: به لحاظ تاریخی، سهام در بلندمدت نسبت به سایر طبقات دارایی بازدهی بالاتری داشته است.
- درآمد سود سهام: بسیاری از سهم‌ها برای سرمایه‌گذارانشان درآمدی در قالب سود سهام ارائه می‌کنند.
- نقدینگی: سهام، به ویژه سهام‌هایی که در بورس‌های اصلی و بزرگ دادوستد می‌شوند، اغلب نقدشوندگی بالایی دارند، به این معنی که می‌توان آنها را به سرعت خرید یا فروخت و کمترین تأثیر را بر قیمت آنها داشت.
معایب:
- نوسان: قیمت سهام می‌تواند نوسانات زیادی را در دوره‌های کوتاه و به طور گسترده تجربه کند. بنابراین این ویژگی ریسک‌های بالقوه و همچنین فرصت‌هایی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند.
- از دست رفتن سرمایه: اگر یک شرکت عملکرد مناسبی نداشته باشد یا ورشکست شود، سرمایه گذاران در معرض خطر از دست دادن تمام سرمایه‌ای هستند که در سهام آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
اوراق بهادار با درآمد ثابت (Fixed-income securities)
اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری‌هایی هستند که در آن افراد به طور نظری به یک واحد تجاری مانند یک شرکت یا دولت وام می‌دهند. سرمایه‌گذار در ازای سرمایه‌گذاری خود، سود دوره‌ای دریافت می‌کند. این کلاس سرمایه نسبتاً ایمن‌تر از سایر اشکال سرمایه‌گذاری است.
مزایا:
- درآمد ثابت: اوراق قرضه به دارندگان خود سود منظمی را پرداخت می‌کنند، بنابراین یک جریان درآمدی ثابت را در طول دوره تا سررسید ارائه می‌دهند.
- حفظ سرمایه: معمولاً اوراق قرضه به این دلیل از سهام ایمن‌تر است چون در این کلاس دارایی بازگشت اصل سرمایه پس از سررسید، علاوه بر پرداخت سود منظم در طول عمر اوراق توسط دولت یا یک شرکت تضمین می‌شود.
معایب:
- ریسک نرخ بهره: زمانی که نرخ بهره افزایش می‌یابد، قیمت اوراق به طور کلی کاهش پیدا می‌کند که نشان دهنده رابطه معکوس بین این دو است.
- ریسک تورم: درآمد ثابت حاصل از اوراق قرضه ممکن است با تورم همخوانی نداشته باشد و به طور بالقوه قدرت خرید را در طول زمان کاهش دهد.
پول نقد و انواع معادل آن (Cash and cash equivalents)
وجه نقد و معادل‌های نقدی، پول‌شونده ترین کلاس دارایی هستند. این طبقه دارایی شامل مواردی مانند پول نقد، سپرده‌های بانکی، اوراق تجاری و غیره می‌شوند. اغلب بازدهی این کلاس دارایی کمتر از سایر موارد است، اما به نسبت کمترین ریسک نیز در این کلاس مشاهده می‌شود. سرمایه گذاران ریسک گریز می‌خواهند به سرعت به فرصت‌های سرمایه گذاری جدید پاسخ دهند در نتیجه پول نقد برایشان جذاب‌تر است.
مزایا:
- ایمنی: وجه نقد و معادل آن به دلیل نقدشوندگی بالا و ریسک پایین کاهش ارز ذاتی، عموماً امن ترین طبقه دارایی در نظر گرفته می‌شوند.
- نقدینگی: سرمایه گذاران به راحتی می توانند دارایی‌هایی این کلاس را به وجه نقد تبدیل کنند و سطح نقدشوندگی بسیار بالا است.
معایب:
- بازده کم: در حالی که وجه نقد ایمن و دارای نقدینگی بالا است، اما اغلب کمترین بازده بالقوه را در مقایسه با سایر طبقات دارایی ارائه می‌دهد.
- ریسک تورم: با گذشت زمان، تورم می‌تواند قدرت خرید ذخیره‌های نقدی را کاهش دهد و ارزش واقعی آنها را در مقایسه با کالاها و خدماتی که قابل خریداری هستند کاهش دهد.
کلاس‌های دارایی جایگزین (Alternative asset classes)
علاوه بر طبقات دارایی اشاره شده کلاس دارایی جایگزین نیز به وجود آمده است که شامل املاک و مستغلات، سهام خصوصی، صندوق های تامینی، سرمایه گذاری پر ریسک، ارزهای دیجیتال، آثار هنری، اقلام کلکسیونی و مشتقات است. اگرچه این کلاس دارایی می‌تواند تنوع پرتفوی سرمایه گذاری را افزایش و سود کسب شده را افزایش دهد، اغلب این داراییها از ریسک بیشتر، نقدینگی کمتر و هزینه‌های سرمایه‌گذاری بالاتر نسبت به کلاس‌های سنتی برخوردار هستند.
بنابراین، سرمایه گذاران خاص که توان تحمل ریسک بالا را در استراتژی معاملاتی خود در نظر می‌گیرند اغلب از این کلاس دارایی استقبال می‌کنند. بیایید نگاهی دقیق‌تر به ارزهای دیجیتال، توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) و دارایی‌های توکن‌شده در این کلاس بیندازیم.
ارزهای دیجیتال
بیشتر از هر گزینه‌ای میان ارزهای دیجیتال، خرید بیت کوین به عنوان اولین انتخاب سرمایه‌گذاری میان افراد انتخاب می‌شود. برای افرادی که به دنبال سرمایه گذاری در دنیای کریپتو هستند، ضروری است که بدانند بسته به نیاز شما هزاران گزینه وجود دارد. سرمایه گذاری در کلاس دارایی کریپتو می‌تواند بازده بالایی برای شما به همراه داشته باشد، اما در عین این حال ارزهای دیجیتال بی ثبات هستند و ریسک‌های مختص به خود را دارند.
کلاس دارایی نوظهور: NFTها و دارایی‌های توکن شده
بازار مالی این روزها خانه نوآوری‌هایی شده است که در حال ایجاد انقلابی در این صنعت هستند به طوری که NFT، ها و دارایی‌های توکن شده در صدر خرید ارزهای دیجیتال و این کلاس نوظهور قرار دارند. این کلاس‌های دارایی دیجیتال نه تنها چشم‌انداز سرمایه‌گذاری را به صورت کلی تغییر داده‌اند، بلکه مفهوم مالکیت و ارزش را نیز باز تعریف کرده‌اند.
NFTها، توکن های دیجیتال منحصر به فردی در بلاک چین هستند که امکان مالکیت و تجارت همه چیز از آثار هنری دیجیتال گرفته تا املاک و مستغلات مجازی را فراهم کرده‌اند و هر NFT یا توکن غیر مثلی ارزش و ویژگی‌های متمایز خود است. در همین حال، دارایی‌های توکنیزه‌شده در واقع دارایی‌های دنیای واقعی مانند املاک، سهام شرکت‌ها یا آثار هنری هستند که به شکل دیجیتالی، مالکیت آنها روی یک بلاک چین مبادله می‌شود. به کمک این کار، راهکارهای جدیدی برای خرید، فروش و تجارت داراییها ایجاد شده است.
با گسترش این طبقه از دارایی‌های نوظهور نقدینگی بی نظیر، مالکیت جزئی و دسترسی به بازار جهانی فراهم می‌شود و هنجارهای سرمایه گذاری سنتی دچار دگرگونی خواهد شد. با این حال، آنها هم دارای ریسک‌ها و چالش‌های نظارتی جدیدی هستند که باید در طول زمان مورد واکاوی قرار گیرند و در صورت نیاز تغییراتی نیز روی این طبقه که به سرعت درحال رشد است صورت پذیرد.
صرف نظر از این، پذیرش NFTها و دارایی های توکن شده به معنای قدم گذاشتن در عصر جدیدی از سرمایه گذاری است، فضایی که حوزه دیجیتال و فیزیکی برای ایجاد فرصت‌های بی سابقه با یکدیگر ادغام می شوند. نمونه کوچکی از این دگرگونی در وب 3.0 قابل مشاهده است.
سخن پایانی
در این مقاله با انواع کلاس‌های دارایی و تاریخچه آنها آشنا شدیم و مهم‌ترین مزایا و معایب هرکدام برشمرده شد. همچنین با کلاس دارایی‌های جایگزین، به خصوص ارزهای دیجیتال و NFTها و دارایی‌های توکنیزه شده آشنا شدیم و به پتانسیل و نقش آنها در تحولات آینده اقتصاد اشاره مختصری شد. مهم‌ترین دلیل برای شناخت کلاس‌های مختلف دارایی می‌تواند وسعت چشم‌انداز سرمایه‌گذاری‌های شما را افزایش دهد و ممکن است میزان ریسک پورتفولیو افراد با سرمایه‌گذاری در کلاس‌های مختلف دارایی، به میزان معناداری کاهش یابد.
