در روند صعودی بازار ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۱، مجموع ارزش بازار ۴ ارز برتر متاورسی به بیش از ۱۶ میلیارد دلار رسید. در آن مدت، واژه‌هایی مانند متاورس، گیمفای (GameFi)، بازی‌های بلاک چینی و بازی برای کسب درآمد کل فضای ارزهای دیجیتال را در بر گرفته بود. اما بسیاری از کسانی که در آن هایپ توکن‌های متاورسی را خریدند، ضررهای سنگینی را تجربه کرده‌اند. در حال حاضر ارزش بازار این توکن‌ها ریزش بسیار سنگینی داشته است و حدود ۹۸ درصد از هولدرهای توکن‌های متاورسی در ضرر هستند. با توجه به این شرایط، آیا همچنان امیدی به بازگشت روند وجود دارد؟
ریزش سنگین ارزش بازار ۴ توکن برتر متاورسی
در سال ۲۰۲۱، پروژه‌های سندباکس، انجین کوین، اکسی اینفینیتی و دیسنترالند چهار پروژهٔ بزرگی بودند که بخش بزرگی از فضای متاورس و گیمفای در ارزهای دیجیتال را به خود اختصاص داده بودند. طبق آمار وب‌سایت کوین مارکت کپ، ارزش بازار این چهار پروژه به بیش از ۱۶ میلیارد دلار رسیده بود، این عدد معادل ۰.۵ درصد از ارزش بازار ۳ تریلیون دلاری کل صنعت ارزهای دیجیتال در آن مقطع بود.
با این حال، با شروع زمستان ارزهای دیجیتال و با چالش‌های زیادی مانند امنیت، حریم خصوصی و امور حاکمیتی که برای پروژه‌های متاورسی به وجود آمد، انگیزهٔ هولدرهای توکن‌های متاورسی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت در این ارزهای دیجیتال کمتر شد و سقوط قیمت این توکن‌ها آغاز شد.
در حال حاضر، مجموع ارزش بازار چهار توکن سند، اکسی، انجین و مانا به ۱.۲ میلیارد دلار رسیده است. این یعنی افت ۹۲ درصدی ارزش این توکن‌ها در کمتر از ۲ سال.
شاید برایتان این سوال پیش بیاید که در مدت مشابه کل ارزهای دیجیتال افت قیمت داشته‌اند و توکن‌های متاورسی هم همین روند را دنبال کرده‌اند؛ اما واقعیت این است که توکن‌های متاورسی افت بسیار عمیق‌تری نسبت به سایر ارزهای دیجیتال داشته‌اند.
در حال حاضر چهار توکن متاورسی بزرگ در مجموع حدود ۰.۱۲ درصد از کل ارزش بازار ارزهای دیجیتال را در اختیار دارند. همان طور که گفته شد، این عدد در سال ۲۰۲۱ حدود ۰.۵ درصد بود و این یعنی توکن‌های متاورسی نسبت به خودِ صنعت ارز دیجیتال هم ۷۶ درصد افت قیمت داشته‌اند!
همان طور که از داده‌ها مشخص است، با بررسی ارزش بازار این پروژه‌ها تصویر روشنی از وضعیت نامطلوب اکوسیستم متاورسی در دنیای ارزهای دیجیتال نمایان می‌شود. ارزش بازار یا مارکت کپ معیار مالی مهمی است که ارزش کلی یک پروژهٔ بلاک چینی را در یک مقطع زمانی خاص نشان می‌دهد.
بررسی ارزش بازار پروژه‌های متاورسی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران کریپتو در دو سال گذشته به‌طور فزاینده‌ای نسبت به حوزهٔ متاورس بی‌علاقه شده‌اند و سرمایهٔ خود را به بخش‌های انعطاف‌پذیرترِ بازار و ترندهای در حال ظهور اختصاص داده‌اند.
اکثر سرمایه‌گذاران توکن‌های متاورسی در ضرر هستند
هر چند که پروژه‌های متاورسی همچنان به فعالیت خود ادامه داده و روند توسعهٔ خود را طی می‌کنند، اما سرمایه‌گذاران این پروژه‌ها ضررهای سنگینی را نسبت به اوج ۲۰۲۱ تجربه کرده‌اند.
شاخص «تاریخچهٔ ورود/خروج پول» یا به اختصار IOMAP که توسط IntotheBlock ارائه شده است، سطوح سودآوری یا ضرردهی تمام آدرس‌هایی که یک توکن مشخص را دارند تخمین می‌زند. این شاخص با مقایسهٔ قیمت فعلی توکن با قیمتی که در آن توکن برای آخرین بار انتقال داده شده است محاسبه می‌شود.
تاریخچهٔ داده‌های IOMAP که در تصویر زیر نمایش داده شده است، نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از هولدرهای چهار توکن ENJ ،AXS ،MANA و SAND در محدودهٔ ضرر هستند. در این بین، پروژه‌های اکسی اینفینیتی و سند باکس ضرر بسیار سنگین‌تری را تجربه کرده‌اند.
اکسی اینفینیتی
اکسی اینفینیتی AXS که به خاطر اقتصاد توکنی پرهیاهوی خود شناخته می‌شود، یک بازی ویدیویی آنلاین مبتنی بر توکن‌های غیرمثلی است که توسط استودیوی ویتنامی اسکای میویس توسعه یافته است. تاریخچهٔ داده‌های قیمتی اکسی اینفینیتی که توسط IntotheBlock منتشر شده است، نشان می‌دهد که ۹۹.۵۴ درصد از تمام آدرس‌هایی که توکن‌های AXS را خریده‌اند در ضرر هستند.
سند باکس
در ردهٔ دوم، پروژهٔ سند باکس قرار دارد. سند باکس یک دنیای مجازی است که بازیکنان می‌توانند تجربیات بازی خود را خلق کرده، مالکیت آن را بر عهده بگیرند و از این راه کسب درآمد کنند. تاریخچهٔ داده‌های قیمتی نشان می‌دهد که ۹۸.۳۴ درصد از کسانی که توکن SAND خریده‌اند در محدودهٔ ضرر قرار دارند.
سرمایه‌گذاران پروژه‌های دیسنترالند و انجین کوین هم هرچند به‌اندازهٔ سند باکس و اکسی اینفینیتی متضرر نشده‌اند، اما فاصلهٔ بسیار زیادی با سودآوری دارند.
دیسنترالند
دیسنترالند به‌دلیل بازار مجازی پر جنب و جوش خود که به مرکزی برای کامیونیتی کریپتو تبدیل شده بود به محبوبیت رسید. این بازی امکان ایجاد و خرید و فروش املاک دیجیتال را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. با این حال، در اوایل سپتامبر ۲۰۲۳، بیش از ۸۹ درصد از هولدرهای توکن مانا، زیان سنگینی را متحمل شده‌اند.
انجین کوین
چهارمین عضو این اکوسیستم، یعنی انجین کوین، نرم‌افزار منحصر به فردی ارائه می‌دهد تا به توسعه‌دهندگان امکان ایجاد و مدیریت کالاهای مجازی در بلاک چین اتریوم را بدهد. دارندگان توکن انجین کوین ENJ هم به سرنوشت مشابهی با ۳ پروژهٔ دیگر دچار شده‌اند. ۷۵.۵ درصد از این افراد اکنون در وضعیت منفی قرار دارند.
وضعیت نامطلوب امنیتی و قانون‌گذاری
به‌طور خلاصه، ارزش بازار تجمعی توکن‌های اکسی، مانا، انجین و سند از ۱۶ میلیارد دلار در نوامبر ۲۰۲۱ به ۱.۲ میلیارد دلار در سپتامبر ۲۰۲۳ رسیده و با کاهش ۹۲ درصدی مواجه شده است. اما موضوع نگران‌کننده‌تر این است که سهم این توکن‌ها از بازار ارزهای دیجیتال هم کاهش یافته است. این بدین معنی است که شدت افت قیمت ارزهای اکوسیستم متاورسی ۷۶ درصد از میانگین شدت افت قیمت سایر ارزهای دیجیتال بیشتر است.
علاوه بر عوامل قیمت، عوامل فاندامنتال هم به ضرر ارزهای متاورسی است. وضعیت امنیتی این پروژه‌های در دو سال اخیر با چالش‌های جدی مواجه بوده است. همچنین انتقادها درباره کاربردی بودن این پروژه‌ها در بلندمدت و امکان جذب بازیکنان جدید و حفظ بازیکنان قبلی زیر سوال رفته است.
خطر مشکلات مربوط به قانون‌گذاری نیز بیش از پیش احساس می‌شود؛ در ژوئن ۲۰۲۳، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا شکایت‌های جداگانه‌ای از صرافی‌های بایننس و کوین بیس را به ثبت رساند که در این شکایات هر دو صرافی را به فروش بدون مجوز اوراق بهادار متهم کرده است. در هر دو شکایت، از توکن‌های اکسی اینفینیتی، سند باکس و دیسنترالند به‌عنوان اوراق بهادار ثبت‌نشده یاد شده است. انتشار این خبر تاثیر بسیار بدی در بازار این سه رمزارز داشت، به‌گونه‌ای قیمت سندباکس حدود ۴۴ درصد، اکسی اینفینیتی ۳۳ درصد و دیسنترالند ۴۰ درصد ریزش را تجربه کرد.
آیا شانسی برای بازگشت وجود دارد؟
با وجود اینکه اتهامات کمیسیون بورس و اوراق بهادار ضربهٔ سنگینی به این پروژه‌ها زده است، اما این پایان راه برای این پروژه‌های نیست. تجربهٔ ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که پروژه‌های رمزارزی می‌توانند در دعوی حقوقی با این کمیسیون به موفقیت برسند. در تابستان ۲۰۲۳، ریپل و گری اسکیل در دو پرونده جداگانه به موفقیت‌های بزرگی علیه کمیسیون بورس و اوراق بهادار برسند. این دو پرونده می‌تواند نمونه‌ای راهگشا برای تمام پروژه‌های رمزارزی باشد که مورد اتهام کمیسیون بورس آمریکا قرار گرفته‌اند.
علاوه بر این، چشم‌انداز پروژه‌های متاورسی در خارج از فضای ارزهای دیجیتال، وضعیت بسیار بهتری دارد و ممکن است بهبود اوضاع این پروژه‌ها بتواند وضعیت اکوسیستم متاورس در دنیای رمزارز را هم بهبود ببخشد. متا (فیسبوک سابق) فعالیت‌های خود را در حوزهٔ متاورس گسترش داده است و بخش زیادی از افت قیمت سهام خود در دو سال اخیر را جبران کرده است. همچنین اپل با محصول جدید پرو ویژن وارد بازار متاورس شده است و قصد ایجاد تحولی بزرگ در این صنعت را دارد. تمام این عوامل می‌توانند ورق را به نفع متاورس برگردانند.
در نهایت، با اینکه احساسات سرمایه‌گذاران پیرامون پروژه‌های متاورسی اصلا مطلوب نیست، با این حال هنوز هم ممکن است سرمایه‌گذارانی که دید استراتژیک دارند به امید تجدید حیات این پروژه‌ها در آینده، به‌دنبال خرید در کف قیمتی باشند.
