استیبل کوین‌هایی مثل تتر و یو‌اس‌دی کوین سال‌ها است که نقش «ارز دیجیتال با قیمت ثابت» را بازی می‌کنند، اما یک نقطه‌ضعف بزرگ دارند: وابستگی به بانک‌ها و سیستم مالی سنتی. حالا پروژه‌ای جدید به نام اتنا با استیبل کوین USDe پا به میدان گذاشته که می‌خواهد این نقطه‌ضعف را حذف کند. اتنا با معرفی استیبل کوین USDe وعده داده است یک «دلار دیجیتال بومی کریپتو» بسازد؛ دلاری که نه در بانک‌ها، بلکه در قلب بلاک‌چین و بازارهای غیرمتمرکز زنده است. اگر تتر را «دلار دیجیتال بانک‌محور» بدانیم، USDe دلار دیجیتال خودکفای دنیای کریپتو است،؛ شفاف، غیرمتمرکز و حتی سودده. در ادامه، با نحوه کار این سیستم هوشمند، راز ثبات قیمت آن و نحوه سوددهی آن به کاربران بیشتر آشنا می‌شویم.
استیبل کوین USDe چیست؟
استیبل کوین USDe یک استیبل‌کوین جدید و متفاوت بوده که توسط پروژه‌ای به نام «Ethena Labs» ساخته شده است. برخلاف استیبل‌کوین‌های قدیمی مثل تتر یا یو‌اس‌دی کوین که پشتوانه‌شان پول نقد یا دارایی‌های بانکی است، USDe کاملاً با رمزارزها و ابزارهای مالی مشتقه (مثل قراردادهای پرپچوال و فیوچرز) پشتیبانی می‌شود.
اتنا یک پروتکل مالی روی شبکه اتریوم است که استیبل کوین USDe و توکن sUSDe را طراحی کرده است. هدف اتنا این است که یک «دلار دیجیتال بومی کریپتو» بسازد؛ یعنی رمزارزی با قیمت ثابت که کاملاً در دنیای بلاک‌چین فعالیت کند، بدون وابستگی به بانک‌ها یا سیستم مالی سنتی.
روش کار USDe، استفاده از یک استراتژی به نام دلتا-نوترال (Delta-Neutral) است. یعنی اگر کاربر مثلاً اتریوم یا استیبل‌کوین‌هایی مثل تتر سپرده‌گذاری کند، پلتفرم اتنا همزمان در بازار فیوچرز موقعیت فروش (Short) معادل آن باز می‌کند. این کار باعث می‌شود نوسانات قیمت اتریوم جبران شود و ارزش USDe همیشه نزدیک به یک دلار بماند. در بخش بعد راجع به این مکانیزم بیشتر توضیح می‌دهیم.
یکی از ویژگی‌های جذاب USDe این است که می‌تواند برای کاربران بازده یا سود سالانه (APY) ایجاد کند. این سود از دو منبع می‌آید:
۱. پاداش‌های استیکینگ اتریوم (مثلا در قالب stETH)
۲. درآمد حاصل از بازار فیوچرز، مخصوصاً در دوران بازار صعودی که نرخ‌های فاندینگ ریت مثبت هستند.
نرخ فاندینگ ریت (Funding Rate) در واقع نوعی هزینه یا پاداش است که بین تریدرهای بازار فیوچرز رد و بدل می‌شود تا قیمت قراردادهای فیوچرز خیلی از قیمت واقعی رمزارز فاصله نگیرد. به زبان ساده، اگر بیشتر تریدرها روی رشد قیمت شرط بسته باشند (بازار صعودی باشد)، کسانی که موقعیت خرید دارند باید به فروشندگان پولی پرداخت کنند؛ این یعنی فاندینگ ریت مثبت است. برعکس، وقتی بازار نزولی است و بیشتر تریدرها روی کاهش قیمت شرط می‌بندند (پوزیشن فروش یا شورت)، این نرخ منفی می‌شود و فروشندگان باید به خریداران پول بدهند. پروژه‌ی اتنا (Ethena) از همین اختلاف نرخ به‌عنوان منبع سود برای USDe استفاده می‌کند، مخصوصاً زمانی که فاندینگ ریت مثبت است.
همچنین کاربران می‌توانند USDe خود را به شکل sUSDe استیک کنند تا این سود به‌صورت خودکار ترکیب شود. به همین دلیل از USDe به‌عنوان نوعی «اوراق قرضه اینترنتی» هم یاد می‌شود.
از نظر شفافیت، USDe تمام پشتیبانی دارایی‌های خود را به‌صورت آنچین نمایش می‌دهد. علاوه بر آن، اتنا هر هفته گزارش اثبات ذخایر منتشر می‌کند تا کاربران مطمئن باشند پشتوانه کافی وجود دارد.
با این حال، ریسک‌هایی هم وجود دارد؛ مثلاً اگر نرخ‌های فاندینگ ریت منفی شوند (در بازار نزولی)، سود از بین می‌رود یا کاهش می‌یابد. همچنین چون برخی از معاملات هجینگ روی صرافی‌های متمرکز انجام می‌شود، بخشی از عملکرد آن به این صرافی‌ها وابسته است.
می‌توان گفت USDe نسل جدیدی از استیبل کوین‌ها است که به جای تکیه بر بانک‌ها، از ابزارهای بازار مشتقات و رمزارزها برای حفظ ارزش یک دلاری خود استفاده می‌کند. این مدل باعث می‌شود کاملاً شفاف، خودمختار و بومی دنیای کریپتو باشد؛ نوعی دلار دیجیتال که درون اکوسیستم بلاک‌چین زندگی می‌کند و همزمان پایداری و سوددهی را با هم ترکیب می‌کند.
استیبل کوین USDe چگونه قیمت خود را ثابت نگه می‌دارد؟
USDe قیمت خود را با استفاده از روشی خاص به نام دلتا-نوترال (Delta-Neutral) ثابت نگه می‌دارد. در این روش، سیستم طوری طراحی شده که نوسانات قیمت دارایی‌های پشتوانه تأثیری بر ارزش USDe نگذارد. به زبان ساده، اگر قیمت رمزارزهایی مثل اتریوم یا بیت کوین که پشتوانه USDe هستند بالا یا پایین برود، مکانیزم خاصی به نام هجینگ (Hedging) باعث می‌شود این تغییرات خنثی شوند.
روش دلتا-نوترال یعنی سیستم طوری تنظیم شده که اگر قیمت رمزارزهای پشتوانه زیاد شود یا کم شود، در نهایت تأثیری روی قیمت USDe نگذارد. چطور؟ با استفاده از مکانیزمی به نام هجینگ (Hedging) یا پوشش ریسک.
به زبان ساده، وقتی کاربری مثلاً اتریوم، تتر یا USDC را وارد پلتفرم اتنا می‌کند تا USDe بسازد، پلتفرم همزمان در بازارهای مشتقات یک پوزیشن فروش (Short) باز می‌کند. این کار مثل بیمه عمل می‌کند:
- اگر قیمت رمزارز بالا برود، ارزش دارایی زیاد می‌شود ولی پوزیشن فروش ضرر می‌کند؛ این دو اثر همدیگر را خنثی می‌کنند.
- اگر قیمت رمزارز پایین بیاید، ارزش دارایی کم می‌شود ولی پوزیشن فروش سود می‌دهد؛ باز هم نتیجه تقریباً خنثی است.
به همین خاطر، قیمت USDe در بیشتر مواقع نزدیک به ۱ دلار ثابت باقی می‌ماند.
پس همانطور که می‌بینید برخلاف استیبل‌کوین‌های قدیمی، USDe برای حفظ ثبات از بانک‌ها یا پشتوانه نقدی فیات استفاده نمی‌کند. در عوض، همه چیز به‌صورت دیجیتال و روی بلاک‌چین انجام می‌شود. اتنا برای حفظ این تعادل از اهرم یا وام‌گیری زیاد استفاده نمی‌کند، تا ریسک اضافه به سیستم وارد نشود.
در واقع، ترکیب وثیقه رمزارزی و موقعیت‌های فروش در بازار مشتقات باعث می‌شود USDe در برابر نوسانات بازار مقاوم بماند. این روش همان دلیلی است که USDe را از استیبل‌کوین‌های دیگر متمایز می‌کند و باعث می‌شود هم کریپتویی و غیرمتمرکز باشد، هم ارزشش پایدار بماند.
استیبل کوین USDe چگونه کار می‌کند؟
استیبل کوین USDe نوعی دلار دیجیتال است که کاملا در فضای کریپتو و بدون وابستگی به بانک‌ها کار می‌کند. این استیبل‌کوین از ترکیب رمزارزهایی مثل اتریوم (ETH) و قراردادهای فیوچرز برای حفظ ارزش خود استفاده می‌کند. روش عملکرد آن کمی پیچیده به نظر می‌رسد، اما اگر مرحله به مرحله بررسی کنیم، ساده‌تر می‌شود آن را فهمید.
۱. فرآیند ساخت یا «مینت»
وقتی یک کاربر می‌خواهد USDe بسازد، دارایی‌هایی مانند اتریوم، تتر یا یو‌اس‌دی کوین را به یک واسطه غیرمتمرکز (مثل لیدو) می‌فرستد.
واسطه این درخواست را به پروتکل اتنا منتقل می‌کند. اتنا دارایی دریافتی را می‌گیرد و به همان اندازه در بازار مشتقات، پوزیشن فروش (Short) باز می‌کند.
به عنوان مثال، اگر کاربر ۱۰۰ دلار اتریوم بفرستد، اتنا به اندازه ۱۰۰ دلار پوزیشن فروش اتریوم باز می‌کند. این کار باعث می‌شود نوسانات قیمت اتریوم تأثیری بر ارزش کل استیبل کوین نگذارد. در نتیجه، ۱۰۰ عدد USDe ایجاد می‌شود و پس از کسر کارمزد، به کاربر برمی‌گردد.
۲. حفظ ثبات قیمت
هسته‌ی اصلی سیستم USDe همان استراتژی دلتا-نوترال است که در بالا توضیح دادیم. یعنی اگر قیمت دارایی‌های پشتوانه (مثلاً اتریوم) بالا یا پایین برود، موقعیت‌های فروش در بازار مشتقات دقیقاً این تغییر قیمت را جبران می‌کنند. به همین دلیل، ارزش این استیبل کوین همیشه نزدیک به ۱ دلار باقی می‌ماند.
سیستم به‌طور خودکار این پوزیشن‌های معاملاتی را تنظیم می‌کند تا به صورت آنی با تغییرات بازار هماهنگ شود. این مکانیزم باعث می‌شود استیبل کوین USDe بدون نیاز به پشتوانه نقدی یا بانک مرکزی و تنها با استفاده از ابزارهای غیرمتمرکز، ثبات قیمتی خود را حفظ کند.
۳. فرآیند بازخرید یا «ریدِمپشن» (Redemption)
وقتی کاربر بخواهد USDe خود را به دارایی اصلی برگرداند، کافی است درخواست بازخرید بدهد. ارز USDe او به واسطه ارسال می‌شود و سپس به پروتکل اتنا می‌رسد. اتنا پوزشن فروش مرتبط با آن مقدار USDe که در مرحله قبل باز کرده بود را می‌بندد و دارایی پشتوانه (مثلاً اتریوم یا stETH) را آزاد می‌کند.
در نهایت، همان دارایی به واسطه و بعد به کاربر بازگردانده می‌شود. این فرآیند معمولاً به‌صورت خودکار و ۲۴ ساعته انجام می‌شود.
۴. درآمدزایی یا سوددهی
USDe فقط یک استیبل‌کوین نیست؛ بلکه نوعی دارایی سودده هم هست. اتنا دارایی‌های وثیقه (مثل stETH) را استیک می‌کند و از آن پاداش می‌گیرد.
همزمان، از بازار فیوچرز هم سودی به نام «فاندینگ ریت» (Funding Rate) دریافت می‌شود، به‌ویژه در بازارهای صعودی.
کاربران می‌توانند USDe خود را استیک کرده و به sUSDe تبدیل کنند تا سود حاصل از این دو منبع را دریافت کنند. این سود معمولاً بین ۵ تا ۱۹ درصد سالانه (APY) گزارش شده است و اتنا از آن با عنوان «اوراق قرضه اینترنتی» یاد می‌کند.
در نتیجه، USDe مانند دلار دیجیتال بومی دنیای رمزارزها است که با ترکیب هوشمندانه‌‌ای از وثیقه رمزارزی، قراردادهای فیوچرز و استراتژی دلتا-نوترال، قیمت خود را پایدار نگه می‌دارد.
این سیستم هم شفاف و غیرمتمرکز است، هم امکان درآمدزایی برای کاربران را فراهم می‌کند، بدون آنکه به بانک‌ها یا نهادهای سنتی مالی وابسته باشد.
ویژگی‌های استیبل کوین USDe
۱. سازوکار ثبات قیمت: USDe ارزش خود را همیشه نزدیک به یک دلار نگه می‌دارد. این کار از طریق استراتژی دلتا-نوترال، هجینگ و سیستم ساخت و بازخرید انجام می‌شود. به این ترتیب، حتی اگر بازار رمزارزها نوسان داشته باشد، قیمت USDe ثابت می‌ماند و ریسک برای کاربران کاهش پیدا می‌کند.
۲. غیرمتمرکز بودن: USDe روی یک پلتفرم غیرمتمرکز ساخته شده است، یعنی هیچ نهاد یا شرکت واحدی کنترل صدور یا بازخرید آن را در دست ندارد. این ویژگی باعث می‌شود کاربران وابسته به صادرکنندگان متمرکز (مثل بانک‌ها یا شرکت‌ها) نباشند و امنیت و مقاومت در برابر سانسور افزایش پیدا کند.
۳. امکان کسب سود: کاربران می‌توانند با قفل کردن USDe خود، درآمد اضافی به دست آورند. منابع این سود از استیکینگ اتریوم و فرصت‌های آربیتراژ در بازار مشتقات تأمین می‌شود. به همین دلیل، USDe علاوه بر ثبات قیمت، برای کاربران جذابیت سرمایه‌گذاری هم دارد.
۴. مقیاس‌پذیری بالا: USDe روی شبکه‌ی اتریوم ساخته شده و از زیرساخت‌های موجود در حوزه‌ی دیفای بهره می‌برد. این کار باعث می‌شود شبکه سریع، مقیاس‌پذیر و کارآمد باشد و USDe بتواند به راحتی در پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌های مختلف استفاده شود.
۵. شفافیت و قابل‌بررسی بودن: تمام تراکنش‌ها و دارایی‌های پشتوانه‌ی USDe روی بلاک‌چین ثبت می‌شوند و هر کاربری می‌تواند هر زمان آن‌ها را بررسی کند. این شفافیت اعتماد کاربران را افزایش می‌دهد و ثابت می‌کند که پشت هر USDe، دارایی واقعی وجود دارد.
ریسک‌ها و خطرات استیبل کوین USDe
۱. چالش‌های قانونی: مثل بسیاری از پروژه‌های دیفای، پروژه‌ی اتنا هم ممکن است با نظارت و محدودیت‌های قانونی روبه‌رو شود. به‌ویژه، انتشار استیبل‌کوین‌های مصنوعی (Synthetic Stablecoins) در برخی کشورها ممکن است با قوانین مالی و نظارتی در تضاد باشد.
۲. ریسک نگهداری دارایی‌ها: دارایی‌های پشتوانه USDe توسط شرکت‌های شخص ثالث نگهداری می‌شوند. هرچند از سیستم «تسویه خارج از صرافی» استفاده می‌شود، اما این روش همچنان ریسک طرف مقابل (Counterparty Risk) را به همراه دارد.
۳. ریسک نرخ فاندینگ ریت (Funding Rate): در شرایطی که نرخ‌های فاندینگ ریت قراردادهای فیوچرز منفی شوند، سود کاربران کاهش پیدا می‌کند. در این حالت، هولدرهای USDe ممکن است با افت بازده یا حتی زیان مواجه شوند.
جمع‌بندی
استیبل کوین USDe تلاش می‌کند نسل جدیدی از دلار دیجیتال را به دنیای کریپتو معرفی کند؛ دلاری که بدون نیاز به بانک‌ها یا ذخایر نقدی فیات، تنها با تکیه بر رمزارزها و بازار مشتقات، ارزش خود را ثابت نگه می‌دارد. استراتژی دلتا-نوترال و مکانیزم هجینگ یا پوشش ریسک باعث می‌شود نوسانات قیمت رمزارزهای پشتوانه تاثیری بر ارزش آن نداشته باشد. همین ساختار هوشمند، USDe را به استیبل‌کوینی تبدیل کرده که هم پایدار است و هم کاملاً به وصرت بومی و شفاف در بلاک‌چین فعالیت می‌کند.
البته USDe فقط یک ابزار پرداخت پایدار نیست، بلکه راهی برای کسب درآمد غیرفعال نیز فراهم می‌کند. کاربران می‌توانند با استیک‌کردن USDe و تبدیل آن به sUSDe، از سود حاصل از فاندینگ‌ریت و استیکینگ اتریوم بهره‌مند شوند. البته مثل هر پروژه دیفای، ریسک‌هایی مانند تغییر نرخ‌های بازار یا وابستگی به صرافی‌های متمرکز هم وجود دارد.
پرسش‌های متداول
USDe یک استیبل‌کوین غیرمتمرکز است که توسط پروژه‌ی Ethena Labs ساخته شده. این ارز دیجیتال همیشه ارزش خود را نزدیک به ۱ دلار نگه می‌دارد، بدون اینکه به بانک‌ها یا ذخایر نقدی فیات وابسته باشد.
تتر با پشتوانه‌ی پول نقد و دارایی‌های بانکی کار می‌کند، اما USDe کاملاً با رمزارزهایی مثل اتریوم و قراردادهای فیوچرز پشتیبانی می‌شود.
اتنا از استراتژی دلتا-نوترال (Delta-Neutral) استفاده می‌کند. وقتی کاربر رمزارزهایی مثل اتریوم را سپرده‌گذاری می‌کند، سیستم همزمان در بازار فیوچرز موقعیت فروش (Short) باز می‌کند تا نوسانات قیمت دارایی‌ها جبران شود.
بله. کاربران می‌توانند USDe خود را استیک کرده و به sUSDe تبدیل کنند تا از سود حاصل از استیکینگ اتریوم و فاندینگ‌ریت بازار فیوچرز بهره‌مند شوند.
فاندینگ ریت نوعی پرداخت دوره‌ای بین معامله‌گران بازار فیوچرز است که باعث می‌شود قیمت قراردادهای فیوچرز با قیمت واقعی رمزارز هماهنگ بماند. وقتی این نرخ مثبت باشد، USDe از آن درآمد کسب می‌کند.
خیر، مثل هر پروژه‌ی دیفای، ریسک‌هایی هم وجود دارد. برای مثال، در صورت منفی‌شدن نرخ فاندینگ‌ریت یا بروز مشکل در صرافی‌های متمرکز، سود کاربران کاهش پیدا می‌کند.
استیبل کوین USDe روی شبکه‌ی اتریوم عرضه شده و می‌توان آن را در کیف‌پول‌های سازگار با ERC-20 ذخیره کرد. همچنین در برخی صرافی‌ها و پلتفرم‌های دیفای مثل Curve و یونی‌سواپ قابل معامله است.
