ارز منتل که توکن بومی شبکه Mantle محسوب می‌شود، یکی از پروژه‌های لایه ۲ بلاکچین اتریوم است. این پروژه قصد دارد با یک معماری متفاوت، محدودیت‌هایی مثل کارمزدهای بالا و سرعت پایین در شبکه اتریوم را برطرف کند. در واقع هدف منتل کاهش هزینه تراکنش‌ها و افزایش سرعت پردازش آنها بدون قربانی‌کردن امنیت اتریوم است. در این مقاله از مجله نوبیتکس، قصد داریم ارز دیجیتال منتل و شبکه Mantle را بیشتر بررسی کنیم، با نحوه کار آن بیشتر آشنا شویم و نگاهی به کاربردها و همچنین مزایا و معایب آن داشته باشیم. پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب با نوبیتکس همراه باشید.
ارز دیجیتال منتل چیست؟
ارز منتل (Mantle) که با نماد اختصاری MNT در بازار ارز دیجیتال عرضه شده است، توکن بومی شبکه Mantle محسوب می‌شود. شبکه منتل یک راهکار مقیاس‌پذیری لایه ۲ اتریومی است که با ماشین مجازی اتریوم (EVM) نیز سازگاری کامل دارد. این پروژه با هدف بهبود کارآیی بلاکچین اتریوم و افزایش مقیاس‌پذیری آن طراحی شده است و قصد دارد با یک ساختار ماژولار و خلاقانه، به افزایش سرعت تراکنش‌ها و کاهش کارمزدهای این بلاکچین کمک کند.
نکته جالب درباره ارز منتل این است که شبکه آن از دل یکی از بزرگ‌ترین سازمانهای خودگردان غیرمتمرکز (DAO) با عنوان بیت دائو (BitDAO) بیرون آمده است. کامیونیتی BitDAO در سال ۲۰۲۳ تصمیم گرفت که با شبکه Mantle ادغام شود و یک اکوسیستم جدید را تحت برند منتل راه‌اندازی کند. در نتیجهٔ این ادغام، توکن BIT که متعلق به بیت دائو بود جای خود را به توکن MNT داد. به‌این‌ترتیب، شبکه منتل کار خود را به‌عنوان یک پروژه لایه ۲ مبتنی بر اتریوم آغاز کرد.
هدف شبکه منتل
شبکه منتل (Mantle) به‌دنبال این است که با برقراری تعادل بین سه عامل کلیدی امنیت، سرعت و هزینه تراکنش‌ها در بلاکچین اتریوم، تجربه بهتری را برای کاربران و توسعه‌دهندگانی که روی این بلاکچین فعالیت می‌کنند، رقم بزند. اتریوم با اینکه یکی از قدرتمندترین و پرکاربردترین بلاکچین‌های جهان به حساب می‌آید، همیشه با چالش‌هایی مثل کارمزد یا گس فی (Gas Fee) بالا و سرعت پایین تراکنش‌ها مواجه بوده است. شبکه منتل قصد دارد فضایی را ایجاد کند که کاربران از همان امنیت اتریوم با هزینه بسیار کمتر و سرعت بسیار بالاتری بهره‌مند شوند.
تیم توسعه منتل معتقد است که با استفاده از فناوری‌های نوینی مثل آیگن لیر (EigenLayer) و لایه‌های داده مستقل می‌توان بین امنیت و سرعت و کارآیی به تعادل رسید. این همان موضوعی است که در سایر پروژه‌های لایه ۲ کمتر دیده می‌شود. در واقع هدف نهایی پروژه منتل این است که دسترسی به فناوری بلاکچین برای تمامی کاربران به ساده‌ترین، سریع‌ترین و ارزان‌ترین شکل ممکن فراهم باشد.
شبکه منتل چطور کار می‌کند؟
شبکه Mantle یک پروژه لایه ۲ (Layer 2) روی شبکه اتریوم است. این گروه از پروژه‌ها عموماً سعی دارند که بدون تغییر در ساختار اصلی بلاکچین اتریوم، تراکنش‌ها را سریع‌تر و با هزینه کمتر انجام دهند. منتل برای انجام این کار از یک معماری ماژولار (Modular) و ترکیب چند فناوری استفاده کرده است که در ادامه آن را بیشتر بررسی می‌کنیم:
معماری ماژولار شبکه منتل
در بسیاری از شبکه‌های لایه ۲، اجرای تراکنش‌ها، ذخیره داده‌ها و تأیید نهایی تراکنش‌ها در یک ساختار یکپارچه یا مونولیتیک انجام می‌شود. درحالی‌که منتل از معماری ماژولار استفاده می‌کند و انجام هر یک از این وظایف را به یک لایه خاص اختصاص می‌دهد:
- لایه اجرا (Execution Layer): این لایه یا ماژول در شبکه منتل، اجرای تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند را بر عهده دارد. این بخش از منتل با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگاری کامل دارد. همین موضوع به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد به‌راحتی برنامه‌های خود را از اتریوم به شبکه Mantle منتقل کنند.
- لایه دسترس‌پذیری یا فراهم‌سازی داده (Data Availability Layer): در این بخش از پروژه منتل، اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها ذخیره می‌شوند و برای بررسی در دسترس لایه بعدی قرار می‌گیرد. منتل برای انجام این کار از راهکاری به نام EigenDA استفاده می‌کند که یک پروتکل فراهم‌سازی داده‌ها روی شبکه آیگن لیر (EigenLayer) است. با استفاده از این فناوری، ذخیره داده‌ها به‌صورت امن و کارآمد امکان‌پذیر می‌شود و لازم نیست تمام بار ذخیره‌سازی بر دوش شبکه اتریوم بیفتد.
- لایه تسویه و نهایی‌سازی (Settlement Layer): در آخرین لایه، وضعیت نهایی تراکنش‌ها به شبکه اصلی اتریوم ارسال و در آن ثبت می‌شود تا تراکنش‌ها با حداکثر امنیت نهایی‌سازی شوند.
جداسازی لایه‌ها به این روش باعث می‌شود که منتل بتواند عملکرد هر یک از بخش را به‌صورت مستقل بهینه کند و با این کار به هدف اصلی خود که بالا بردن مقیاس‌پذیری و کاهش کارمزدهاست، دست یابد.
استفاده از رول‌آپ‌های خوشبینانه (Optimistic Rollups)
شبکه Mantle از فناوری Optimistic Rollups برای پردازش تراکنش‌ها استفاده می‌کند که یکی از محبوب‌ترین روش‌های مقیاس‌پذیری در شبکه‌های لایه ۲ است.
در این فناوری، تراکنش‌های کاربران ابتدا در شبکه Mantle پردازش می‌شوند و نتیجه آنها به‌صورت یک بسته (Batch) در شبکه جمع‌آوری می‌شود. بسته‌ها به‌صورت دوره‌ای به شبکه اصلی اتریوم ارسال می‌شوند. برخلاف سایر روش‌ها، منتل فرض می‌کند که تمام تراکنش‌ها معتبر هستند، مگر آن‌که خلاف آن ثابت شود. به همین علت آن را رول‌آپ‌های خوشبینانه می‌نامند.
اگر کاربر یا نود خاصی تخلف یا خطایی را در یکی از تراکنش‌ها تشخیص دهد، می‌تواند در یک بازه مشخص اعتراض یا چلنج (Challenge) ثبت کند تا تراکنش مورد بازبینی قرار گیرد. مزیت این کار، کاهش بار شبکه و افزایش سرعت است، چون تا زمانی که اعتراضی ثبت نشود، نیازی به بررسی مجدد تمام تراکنش‌ها نیست.
نقش EigenDA در ذخیره داده‌ها
یکی از تفاوت‌های مهم منتل با سایر پروژه‌های لایه ۲، استفاده از EigenDA برای ذخیره‌سازی داده‌ها است. در بیشتر رول‌آپ‌های اتریومی، داده‌های تراکنش مستقیماً روی مین‌نت (Mainnet) ذخیره می‌شوند که این کار هزینه زیادی دارد. منتل به‌جای این کار با کمک پروتکل EigenDA، داده‌ها را در یک لایه مستقل ذخیره می‌کند که هم امن است و هم هزینه بسیار کمتری دارد.
پروتکل EigenDA با استفاده از مکانیزم استیکینگ (Staking) مبتنی بر اتریوم کار می‌کند. به‌عبارت دیگر، در این پروتکل نودهایی که در ذخیره‌سازی داده‌ها نقش دارند، باید مقدار مشخصی اتریوم (ETH) را قفل کنند تا در صورت تخلف یا ازبین‌رفتن داده‌ها، جریمه شوند. این ساختار، اعتماد و امنیت شبکه را تضمین می‌کند.
سازگاری و تعامل منتل با سایر اکوسیستم‌ها
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم شبکه منتل، سازگاری آن با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است. این ویژگی به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد برنامه های غیرمتمرکز (dApps) خود را بدون نیاز به بازنویسی یا تغییرات قابل‌توجهی از شبکه اصلی اتریوم به شبکه Mantle منتقل کنند.
علاوه بر این، تیم منتل درحال توسعه پل‌های ارتباطی یا بریج‌هایی (Bridges) بین شبکه خود و سایر بلاکچین‌هاست تا انتقال دارایی‌ها و داده‌ها بین بلاکچین‌های مختلف ساده‌تر شود.
توکن MNT و کاربردهای آن در شبکه منتل
توکن MNT ارز دیجیتال بومی شبکه منتل است که پس از ادغام BitDAO با Mantle در سال ۲۰۲۳ ایجاد شد. پیش از این، جامعه BitDAO از توکن BIT برای تبادلات مورد نیاز خود استفاده می‌کرد. با آغاز فعالیت رسمی منتل به‌عنوان یک شبکه لایه ۲ و ادغام بیت دائو با آن، تصمیم بر این شد که یک توکن جدید با ساختار و اهداف منسجم‌تر عرضه شود.
در نتیجه، توکن BIT با نسبت ۱:۱ به MNT تبدیل شد و از آن پس، این توکن به‌عنوان دارایی اصلی و ابزار تعامل در شبکه Mantle شناخته می‌شود. این تغییر به منتل اجازه داد تا مدل اقتصادی خود را به صورت مستقل پایه‌گذاری کند و در عین حال، از منابع عظیم خزانه بیت دائو نیز بهره ببرد.
کاربردهای توکن MNT و ارز منتل
ارز منتل و توکن MNT در اکوسیستم منتل چند کاربرد اساسی دارد:
- خرید و فروش: خرید و فروش ارز دیجیتال یکی از رایج‌ترین کاربردهای توکن‌هاست و ارز منتل با نماد MNT نیز مثل هر ارز دیجیتال دیگری در بازار قابل معامله است.
- پرداخت کارمزد تراکنش‌ها: مثل بسیاری از شبکه‌های بلاکچینی، در شبکه منتل نیز کاربران باید برای انجام تراکنش‌ها یا اجرای قراردادهای هوشمند، مقداری کارمزد پرداخت کنند. این کارمزدها در این شبکه با توکن MNT قابل پرداخت است.
- مشارکت در حاکمیت (Governance): منتل از ساختار سازمانهای خودگردان غیرمتمرکز (DAO) استفاده می‌کند. بنابراین دارندگان توکن حاکمیتی MNT می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مربوط به آینده پروژه مثل پیاده‌سازی قابلیت‌های فنی جدید، به‌روزرسانی‌های شبکه، تخصیص بودجه برای پروژه‌های جدید و… مشارکت کنند.
- استیکینگ و تأمین امنیت شبکه: منتل قصد دارد در آینده مکانیزم‌های استیکینگ (Staking) را نیز به شکل گسترده‌تری پیاده‌سازی کند. در نتیجه، کاربران منتل می‌توانند توکن‌های MNT خود را قفل کنند تا علاوه بر کمک به تأمین امنیت و پایداری شبکه، مقداری پاداش نیز دریافت کنند.
توکنومیکس ارز منتل (MNT)
بر اساس اطلاعات منتشرشده در سایت رسمی منتل، عرضه کل منتل در سال ۲۰۲۳ حدود ۶٫۲۱ میلیارد توکن بود. از این میزان، ۵۱ درصد در گردش و ۴۹ درصد متعلق به خزانه منتل است که این ۴۹ درصد بر اساس رأی‌گیری‌ها و تصمیمات بعدی جامعه منتل مصرف خواهد شد.
| تعداد توکن‌ها | درصد از کل توکن‌ها | |
| خزانه منتل | ۳٬۰۴۶٬۳۲۸٬۶۱۴ واحد | ۴۹درصد |
| توکن‌های در گردش | ۳٬۱۷۲٬۹۸۸٬۱۵۴ واحد | ۵۱درصد |
| مجموع | ۶٬۲۱۹٬۳۱۶٬۷۶۸ واحد | ۱۰۰درصد |
مزایای شبکه Mantle
شبکه منتل به‌دلیل استفاده از معماری ماژولار و ارتباط نزدیک با اکوسیستم BitDAO توانسته است مزایای مختلفی را ارائه کند. در ادامه با چند مورد از آنها آشنا می‌شویم:
کارمزد پایین و افزایش سرعت تراکنش‌ها
یکی از مهم‌ترین مزایای منتل، کاهش چشمگیر هزینه تراکنش‌ها نسبت به شبکه اصلی اتریوم است. در شبکه منتل، با انتقال پردازش‌ها به خارج از زنجیره (Off-chain) و استفاده از لایه داده اختصاصی، تراکنش‌ها با سرعت بالاتر و هزینه بسیار کمتری اعتبارسنجی و تأیید می‌شوند. در نتیجه، توسعه‌دهندگان برنامه‌های غیرمتمرکز و کاربران عادی هنگام کار با شبکه منتل و انجام تراکنش‌ها روی آن، تجربه بهتر و مقرون‌به‌صرفه‌تری دارند.
بهره‌گیری از امنیت اتریوم
منتل با وجود سرعت بالا، همچنان امنیت خود را از بلاکچین اتریوم می‌گیرد، یعنی تراکنش‌های آن در نهایت روی شبکه اصلی تأیید می‌شوند. این کار باعث می‌شود که شبکه منتل علاوه بر اضافه‌کردن ویژگی‌های مثبت مختلف به شبکه اتریوم، به همان اندازه امن باقی بماند.
معماری ماژولار و انعطاف‌پذیر
ساختار ماژولار در شبکه منتل به این معناست که اجزای مختلف شبکه مثل لایه دیتا یا لایه اجرای تراکنش‌ها به صورت مستقل سازمان‌دهی شده‌اند و هر ماژول یک وظیفه مشخص را بر عهده دارد.
استفاده از چنین ساختاری مزایای مختلفی دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- امکان ارتقا و تغییر بخش‌های مختلف بدون ایجاد اختلال گسترده در کل شبکه منتل
- سازگاری سریع با فناوری‌های جدید و امکان اضافه کردن قابلیت‌های تازه
- کاهش گلوگاه‌ها یا باتل‌نک‌ها در کل شبکه
- افزایش کارایی شبکه در پردازش تراکنش‌ها
استفاده از EigenDA برای ذخیره‌سازی داده‌ها
یکی از تفاوت‌های مهم منتل با بسیاری از پروژه‌های لایه‌های ۲ دیگر، استفاده از EigenDA است. استفاده از این پروتکل برای ذخیره‌سازی داده‌ها به شکل سفارشی یا کاستوم باعث می‌شود که هزینه فراهم‌سازی یا دسترس‌پذیر کردن داده‌ها بسیار کمتر شود و سرعت دسترسی به داده‌ها نیز افزایش قابل‌توجهی داشته باشد.
سازگاری کامل با ماشین مجازی اتریوم (EVM)
منتل به‌عنوان یک پروژه لایه دو، کاملاً با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگار است، یعنی توسعه‌دهندگان می‌توانند dappهای فعلی خود را بدون نیاز به بازنویسی، از بلاکچین اتریوم به منتل انتقال دهند و آنها را روی شبکه منتل اجرا کنند. این موضوع به کاهش هزینه‌های توسعه و تسهیل مهاجرت آسان پروژه‌ها به شبکه منتل کمک می‌کند. بنابراین توسعه‌دهندگان بیشتری از آن استفاده می‌کنند و اکوسیستم منتل با سرعت بیشتری پیشرفت می‌کند.
پشتوانه مالی قدرتمند و اکوسیستم DAO
پروژه Mantle با پروژه BitDAO ادغام شده است و توکن‌های BIT در بیت‌دائو به صورت یک به یک با توکن MNT در شبکه منتل معادل‌سازی شده‌اند. بنابراین، منتل درحال‌حاضر پشتوانه مالی قدرتمندی دارد. با وجود این پشتوانه، تأمین بودجه برای پروژه‌های جدید، حمایت از ایده‌های نو و تشویق توسعه‌دهندگان بسیار راحت‌تر انجام می‌شود.
ریسک‌ها و چالش‌های شبکه Mantle
با وجود مزایای قابل توجه منتل در زمینه مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه‌ها، این شبکه همچنان با مجموعه‌ای از ریسک‌ها و چالش‌ها روبه‌روست:
- وابستگی به اتریوم: منتل به عنوان راهکار لایه ۲، بسیاری از کارها را آف‌چین و خارج از زنجیره انجام می‌دهد، اما نهایی کردن تراکنش‌ها روی شبکه اتریوم انجام می‌شود. بنابراین ازدحام یا اختلال در شبکه اصلی می‌تواند روی منتل نیز تاثیر منفی داشته باشد.
- رقابت شدید بین پروژه‌های لایه ۲: منتل در بازاری فعالیت می‌کند که پروژه‌هایی مثل آپتیمیسم، آربیتروم و… نیز از قبل در آن حضور دارند. بنابراین اگر نتواند توسعه‌دهندگان جدید جذب کند، حجم تراکنش‌ها را بالا ببرد و تجربه کاربری متمایزی ارائه دهد، ممکن است سهم بازار کافی برای رشد بلندمدت را به دست نیاورد.
- نوپا بودن پروژه: باتوجه‌به اینکه منتل پروژه جدیدی به حساب می‌آید، ممکن است اکوسیستم آن به‌اندازه پروژه‌های قدیمی قدرتمند نباشد و این موضوع روی کل پروژه، جذب سرمایه‌های جدید و ارزش ارز MNT تأثیر منفی داشته باشد.
چشم‌انداز پروژه منتل
از نظر توسعه‌دهندگان شبکه و ارز منتل، آینده بلاکچین در گرو ایجاد زیرساخت‌هایی است که هم کاربردپذیری بالایی داشته باشند و افراد زیادی بتوانند از آنها استفاده کنند، و هم اینکه ظرفیت لازم برای پذیرش تعداد بالای کاربران در آنها فراهم باشد.
علاوه بر این، پروژه منتل برنامه‌های توسعهٔ متعددی در دست دارد و با حرکت به‌سمت بانکداری آنچین (on-chain banking) سعی دارد هم کاربران خرد و هم مؤسسات مالی را هدف قرار دهد. اگر منتل بتواند با موفقیت این خدمات را ارائه کند، می‌تواند یکی از بازیگران مهم در حوزه دیفای و تجارت غیرمتمرکز باشد. بااین‌حال، تحقق این چشم‌انداز به اجرای دقیق برنامه‌ها، جذب توسعه‌دهندگان حرفه‌ای و همکاری‌های فنی و تجاری آن با سایر پروژه‌ها و شرکت‌ها بستگی دارد.
جمع‌بندی
توسعه‌دهندگان شبکه منتل و ارز MNT برنامه‌های خوبی برای حل مشکلات مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم دارند و تا به امروز سعی کرده‌اند که نسبت به بقیه پروژه‌های لایه ۲ عملکرد متفاوتی داشته باشند. با این حال، هنوز نمی‌توان با قطعیت درباره موفقیت پروژه یا ارزش سرمایه‌گذاری روی ارز منتل صحبت کرد و باید منتظر ماند و دید که آیا منتل می‌تواند نسبت به رقبای قدیمی‌تر و مشابه خود عملکرد بهتری داشته باشد یا خیر.
سوالات متداول
شبکه منتل یک بلاکچین لایه ۲ بر پایه اتریوم است که با استفاده از معماری ماژولار و رول‌آپ‌های خوشبینانه برای کاهش کارمزد، افزایش سرعت و تسهیل اجرای اپلیکیشن‌های مبتنی بر اتریوم طراحی شده است.
ارز MNT یا همان ارز منتل را می‌توانید مثل هر ارز دیجیتال دیگری خرید و فروش کنید. علاوه بر این، این توکن برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها در شبکه منتل کاربرد دارد و به عنوان یک توکن حاکمیتی، برای کسب حق رأی در رأی‌گیری‌های اکوسیستم منتل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
