دنیای رمزارزها با آزادی و فرصتهای بینظیرش، مسئولیت سنگینی هم به همراه دارد؛ در این اکوسیستم غیرمتمرکز، تنها خود شما مسئول محافظت از داراییهایتان هستید. حتی کوچکترین اشتباه میتواند میلیونها دلار کوین و توکن شما را از بین ببرد و هیچ فرد یا نهادی پاسخگو نخواهد بود. بنابراین، میتوانیم بگوییم ذخیرهسازی ایمن رمز یا همان عبارت بازیابی کیف پول ارز دیجیتال، مهمترین نکته کار با ارزهای دیجیتال است. بااینهمه، بسیاری از کاربران به علت ناآگاهی یا سهلانگاری، روشهای اشتباهی برای ذخیره رمز کیف پول ارز دیجیتال خود انتخاب میکنند و به همین علت، داراییهای ارزشمند خود را از دست میدهند. در این مطلب، به بررسی ضرورت ذخیره امن عبارت بازیابی، اشتباهات تریدرها و کاربران و بهترین روشهای ذخیره رمز کیف پول ارز دیجیتال میپردازیم. اگر دلتان نمیخواهد با یک بیاحتیاطی کوچک، سرمایه گرانبهای خود را از دست بدهید، این مطلب را بهدقت مطالعه کنید.
چرا ذخیره امن عبارت بازیابی ضروری است؟
عبارت بازیابی کیف پول ارز دیجیتال یا همان سید فریز (Seed Phrase) که تحت عنوان عبارت یادآور (Mnemonic Phrase) هم شناخته میشود، معمولاً مجموعهای از ۱۲ تا ۲۴ کلمه است که تمام اطلاعات لازم برای دسترسی و استفاده از یک کیف پول ارز دیجیتال را در خود دارد. ساده بگوییم: رمز کیف پول یا همان عبارت بازیابی کلید طلایی ورود شما به کیف پولتان است.
اگر به هر دلیلی کیف پول شما حذف شود یا دسترسی به آن را از دست بدهید، میتوانید با استفاده از عبارت بازیابی دوباره آن را بازیابی کنید. معمولاً هنگام ساخت کیف پول، عبارت بازیابی بهصورت خودکار توسط نرمافزار یا سختافزار کیف پول تولید میشود و در اختیار شما قرار میگیرد. اگر کیف پول عبارت بازیابی را در اختیار خودتان قرار دهد، یعنی شما مسئول اصلی نگهداری و محافظت از این عبارت بسیار مهم هستید و تحت هیچ شرایطی نباید آن را با فرد یا نهاد دیگری به اشتراک بگذارید.
توجه داشته باشید که حتی تیم پشتیبانی و توسعه کیف پولتان هم به رمز کیف پول شما دسترسی نخواهند داشت. بنابراین، اگر پیام یا ایمیلی دریافت کردهاید که ادعا میکند از طرف تیم توسعهدهنده کیف پول است و به عبارت بازیابی کیف پول شما احتیاج دارد، بیشک بدانید ایمیل یا پیامی که دریافت کردهاید، کلاهبرداری است! هیچ ارائهدهنده کیف پول معتبری هرگز از شما عبارت بازیابی درخواست نمیکند.
تأکید میکنیم که حتی تیم اصلی کیف پول هم نمیتوانند و نباید به عبارت بازیابی شما دسترسی داشته باشند؛ این مسئله مسئولیت سنگینی روی دوش شما میگذارد. وقتی کیف پول ارز دیجیتال دارید، یعنی خودتان بانک خودتان هستید و اگر رمز آن را به هر دلیلی از دست بدهید، هیچ فرد یا نهاد پشتیبانی نمیتواند آن را دوباره در اختیارتان قرار دهد.
رایجترین اشتباهات ذخیرهسازی رمز کیف پول
پیش از اینکه با امنترین روشهای نگهداری عبارت بازیابی آشنا شویم، بد نیست ببینیم کاربرها و تریدرها اغلب هنگام ذخیرهسازی عبارت بازیابی خود در چه دامهایی ممکن است بیفتند.
ذخیره دیجیتال عبارت بازیابی
هر نوع ذخیرهسازی عبارت بازیابی روی گوشی یا کامپیوتر یا ذخیرهسازی آن در فضای ابری میتواند عبارت بازیابی را در معرض حملات بدافزاری، حملات فیشینگ و هک قرار بدهد. هر دستگاه آنلاین و متصل به اینترنت بالقوه یک نقطه ضعف است، حتی اگر بهظاهر امن باشد.
گرفتن اسکرین شات
ازآنجاکه هر نوع ذخیرهسازی دیجیتال رمز کیف پول میتواند یک نقطه ضعف ایجاد کند، اسکرین شات گرفتن هم به هیچ وجه گزینه مناسبی برای ذخیرهسازی عبارت بازیابی شما نیست. این روش بهاندازهای رایج و اشتباه است که اکثر کیف پولها اجازه گرفتن اسکرین شات از عبارات بازیابی را به شما نمیدهند.
ذخیرهسازی عبارت بازیابی در اپلیکیشنهای یادداشتبرداری
ذخیرهسازی عبارت بازیابی در اپلیکیشنهای یادداشتبرداری مثل گوگل کیپ (Google Keep) یا نوت (Notes) که با فضای ابری همگامسازی میشوند، اشتباه است. این اپلیکیشنها اغلب از فضای ابری استفاده میکنند و در صورت هکشدن حساب کاربری، دسترسی غیرمجاز به گوشی یا نشت اطلاعات، عبارت بازیابی شما هم بهراحتی افشا میشود. هیچ بستر آنلاینی نمیتواند گزینهای امن برای نگهداری رمز کیف پول شما باشد.
اشتراکگذاری عبارت بازیابی با دیگران
برخی ممکن است برای رفع مسئولیت، عبارت بازیابی خود را به دیگران بدهند. پیش از اینکه عبارت بازیابی خود را با افراد دیگر به اشتراک بگذارید، ابتدا به این نکته فکر کنید که دادن عبارت بازیابی به فرد دیگر مساوی با دادن کلید منزلتان به یک نفر دیگر است. در اختیار داشتن عبارت بازیابی کیف پولتان یعنی دسترسی کامل به تمام داراییهای دیجیتال شما.
ذخیرهسازی عبارت بازیابی در یک مکان واحد
برخی ممکن است رمز کیف پول خود را روی یک برگه کاغذ یادداشت کنند. اگرچه این اقدام برای ذخیرهسازی عبارت بازیابی مناسب است، اما کافی نیست. بهتر است چندین پشتیبان از عبارت بازیابی خود داشته باشید، یعنی آن را روی چند برگ کاغذ یادداشت کنید و در مکانهای مختلف قرار دهید.
سهلانگاری در مکان ذخیرهسازی عبارت بازیابی
اگر عبارت بازیابی خود را بهدقت روی یک کاغذ بنویسید و بعد فراموش کنید که آن را کجا گذاشتهاید، کلید دسترسی به کیف پولتان را از دست میدهید. پس، به همان اندازه که در نوشتن عبارت بازیابی روی چند کاغذ مختلف دقت میکنید، در مورد مکان ذخیرهسازی رمز کیف پول هم دقت داشته باشید.
امنترین روشهای ذخیرهسازی رمز کیف پول
ایمنترین و بهترین روش ذخیرهسازی عبارت بازیابی روشی است که هیچوقت دسترسی شما را به عبارت بازیابی قطع نکند. همچنین، خودتان باید تنها فردی باشید که به عبارت بازیابی دسترسی دارد. در این بخش، به تعدادی از امنترین روشهای ذخیرهسازی عبارت بازیابی یا همان رمز کیف پول ارز دیجیتال اشاره میکنیم.
نگهداری فیزیکی عبارت بازیابی با کاغذ
یکی از رایجترین و سادهترین روشهای نگهداری رمز کیف پول ارز دیجیتال، نگهداری فیزیکی با کاغذ است. کافی است عبارت بازیابی خود را بهدقت و خوانا روی چند برگه کاغذ بنویسید و برگهها را در چند مکان امن مختلف نگهداری کنید. این روش ساده و آسان است و به تجهیزات خاصی احتیاج ندارد. همچنین، بهعلت آفلاین بودن در خطر هک و حملات بدافزاری نیست.
ذخیرهسازی و نگهداری روی چند برگه کاغذ به جای یک برگه کاغذ باعث میشود در صورت ازبینرفتن کاغذ مثل پاکشدن نوشته یا گمشدن، باز هم به نسخهای از آن دسترسی داشته باشید. بعضی افراد هم عبارت بازیابی خود را به چند بخش تقسیم و هر بخش را در یک مکان مختلف نگهداری میکنند. البته، در این روش امکان دارد بخشی از عبارت بازیابی بهعلت ازبینرفتن کاغذ، از دسترس فرد خارج شود. برای استفاده از عبارت بازیابی خود، باید تمام ۱۲ یا ۲۴ کلمه آن را در اختیار داشته باشید.
بهترین مکان برای ذخیرهسازی کاغذ، یک جای خشک، خنک و دور از نور مستقیم است. البته، مطمئن شوید کاغذ مورد نظر را در جایی نگهداری میکنید که با کاغذهای باطله و زباله اشتباه گرفته نمیشود. یکی از بهترین روشها برای ذخیرهسازی رمز کیف پول، نوشتن آن در چند نسخه کاغذی و نگهداری در یک بستهای امن است که در برابر حرارت یا رطوبت آسیبپذیر نباشد. در حالت ایدئال، میتوانید از کیف پولهای فلزی همراه با رمز یا گاو صندوق برای نگهداری کاغذهای حاوی رمز کیف پولتان استفاده کنید.
نگهداری عبارت بازیابی روی فلز
بعضی از افرادی که بهدنبال راهکار مقاومتر و طولانیمدتتری برای نگهداری رمز کیف پول ارز دیجیتال خود هستند، سراغ روشهایی مثل نگهداری عبارت بازیابی روی فلز میروند. در این روش، ۱۲ تا ۲۴ کلمه عبارت بازیابی روی یک صفحه فلزی مقاوم حک یا چاپ میشوند. فلزهای مقاومی مانند استیل ضد زنگ، تیتانیوم یا آلومینیوم برای این کار مناسباند.
فلز در برابر آتشسوزی، سیل یا رطوبت شدید دوام بالایی دارد و برخلاف کاغذ، دچار پوسیدگی یا فرسودگی نمیشود. به همین دلیل، معمولاً افرادی که سرمایه قابلتوجهی دارند و قصد دارند برای سالهای طولانی دارایی خود را نگهداری کنند، این روش را انتخاب میکنند. البته ریسک گمشدن یا بهسرقترفتن قطعه فلزی هم وجود دارد.
همچنین، نباید فراموش کنیم که نگهداری روی فلز نسبت به نوشتن کاغذی عبارت بازیابی، دردسر، هزینه و پیچیدگی بیشتری دارد. به همین دلیل، بسیاری از کاربران عادی، روشهای سادهتری مثل نگهداری امن روی کاغذ را برای ذخیرهسازی عبارت بازیابی خود به کار میگیرند.
استفاده از کیف پول سختافزاری
کیف پول سختافزاری دستگاهی فیزیکی است که به اینترنت متصل نمیشود و کلیدهای خصوصی و عبارت بازیابی کیف پول را بهصورت آفلاین نگهداری میکند. این کیف پولها ایمنترین کیف پولها برای نگهداری ارزهای دیجیتال هستند و رمز کیف پول را هم داخل دستگاه نگه میدارند.
کیف پولهای سختافزاری در حالت آفلاین کار میکنند و در برابر هک و بدافزارها ایمن هستند. همچنین، بسیاری از کیف پولهای سختافزاری چیپ امنیتی، بدنه ضد دستکاری و قابلیت حذف خودکار اطلاعات دارند. بااینحال، کیف پولهای سختافزاری هم محدودیت خودشان را دارند. این کیف پولها گرانقیمت هستند و برای افرادی مناسباند که آنقدری ارز دیجیتال داشته باشند که هزینهکردن برای کیف پول سختافزاری ارزشش را داشته باشد.
علاوه بر این، فراموش کردن پین کد یا پسورد کیف پول یا آسیبدیدن دستگاه هم میتواند شما را به دردسر بیندازد. به همین دلیل، به افرادی که کیف پول سخت افزاری تهیه میکنند، پیشنهاد میشود که نسخه پشتیبان فیزیکی به شکل کاغذی یا فلزی هم از عبارت بازیابی کیف پول خود تهیه کنند.
استفاده از روشهای ذهنی برای ذخیره رمز کیف پول
اگر حافظه فوقالعاده خوبی داشته باشید، میتوانید بدون یادداشت کردن رمز کیف پول، آن را به خاطر بسپارید. همچنین، برخی تکنیکهای ذهنی مثل ساختن داستانهای فرضی با کلمات بازیابی هم روشهایی هستند که افراد برای به خاطر سپردن عبارت بازیابی به کار میگیرند. مزیت اصلی این روش، دسترسی فوری به عبارت بازیابی در هر زمان و هر مکان است. همچنین، هیچ نسخه فیزیکی یا دیجیتالی وجود ندارد که خراب یا گم شود. هیچ فرد یا نهادی هم نمیتواند عبارت بازیابی را از حافظه شما بدزدد.
بااینحال، هر چقدر هم که به حافظه خود اطمینان داشته باشید، توصیه نمیشود کیف پول ذهنی تنها راه پشتیبانگیری شما از رمز کیف پول باشد. اگر حتی یک کلمه از چندین کلمه عبارت بازیابی را فراموش کنید یا ترتیب آنها از یادتان برود، داراییهایتان هم برای همیشه از دسترس شما خارج میشوند. علاوه بر این، استرس، افزایش سن، بیماری، مصرف برخی داروها یا حتی یک ضربه روحی میتواند حافظه را تحتتأثیر قرار بدهد و باعث شود روشی که زمانی مطمئن به نظر میرسید، در یک لحظه حیاتی به نقطه ضعفی جدی تبدیل شود.
از عبارت بازیابی مثل چشمهایتان مراقبت کنید!
اگر نمیخواهید زیاد هزینه کنید و حوصله پیچیدگیهای حک روی فلز را ندارید، بهترین گزینه برای شما ذخیرهسازی عبارت بازیابی و نگهداری آن روی چند برگه کاغذی است که در بستههای ضد حرارت و ضد رطوبت نگهداری میشوند. فرقی نمیکند از چه روشی برای ذخیرهسازی رمز کیف پول ارز دیجیتال خود استفاده میکنید؛ مهم این است که با ریسکهای هر روش آشنا باشید و نهایت دقت و احتیاط را در نگهداری عبارت بازیابی کیف پولتان به خرج دهید.
همچنین، اغلب توصیه میشود که برای هر روش، دورههای نگهداری و بازبینی داشته باشید؛ یعنی هر چند وقت یکبار سراغ کاغذ، فلز یا دستگاهی که عبارت بازیابی را در آن ذخیره کردهاید بروید و مطمئن شوید که جای رمز کیف پولتان امن است. با ترکیب چند روش نگهداری، بازبینی دورهای و رعایت نکات امنیتی میتوانید با آرامش خاطر داراییهای دیجیتالتان را برای مدت طولانی نگهداری کنید و ریسک ازدسترفتن آنها را به حداقل برسانید.
سوالات متداول
رمز کیف پول ارز دیجیتال یا همان عبارت بازیابی (Seed Phrase) مجموعهای از ۱۲ تا ۲۴ کلمه است که دسترسی کامل به داراییهای دیجیتال شما را فراهم میکند. هر کسی که به این عبارت دسترسی داشته باشد، میتواند کیف پول را بازیابی کند و به داراییهایتان دسترسی داشته باشد.
عبارت بازیابی تنها راه دسترسی به کیف پول در صورت گمشدن گوشی، حذف برنامه یا خرابی دستگاه است. عبارت بازیابی یا همان رمز کیف پول کلید طلایی دسترسی به داراییهای کیف پول است و اگر به دست افراد دیگر بیفتد یا برای همیشه گم شود، رمزارزها هم برای همیشه از دست میروند.
امنترین روش نگهداری رمز کیف پول ارز دیجیتال، نوشتن عبارت بازیابی روی چند برگه کاغذ و نگهداری آن در چند مکان امن و جدا از هم است. همچنین، بهتر است کاور یا بستهای برای محافظت از کاغذها در مقابل حرارت و رطوبت تهیه شود. برای مبالغ بالا، استفاده از نسخههای فلزی مقاوم برای حککردن رمز عبور گزینه مطمئنتری است.
