یکی از مهارت‌های لازم برای داشتن معاملات موفق در بازار ارزهای دیجیتال، توانایی تجزیه و تحلیل قیمت است. تحلیل بازار به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود که یکی از رایج‌ترین آنها تحلیل تکنیکال است. تحلیل تکنیکال به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از بازار پیدا کنید و اطلاعات ارزشمندی را از دل قیمت‌ها بیرون بکشید. اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال یکی از ابزارهایی هستند که با همین هدف توسعه داده شده‌اند و به شما اجازه می‌دهند از زاویه‌ای متفاوت به بازار نگاه کنید. هر اندیکاتور فرمول و محاسبات خاص خود را دارد و برای هدفی خاص طراحی شده است. با کمک اندیکاتورها می‌توانید نقاط ورود و خروج معاملات خودتان را با اطمینان بیش‌تری انتخاب کنید و درک بهتری از روندهای قیمتی داشته باشید. در این مقاله از مجله نوبیتکس قصد داریم ۱۴ مورد از بهترین و معروف‌ترین اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال را به شما معرفی کنیم که می‌توانید از آنها برای تحلیل ارز دیجیتال استفاده کنید. اگر دوست دارید بیشتر با این اندیکاتورها و نحوه سیگنال‌گیری از آنها آشنا شوید ادامه این مطلب را از دست ندهید.
منظور از اندیکاتور چیست؟
پیش از اینکه به سراغ معرفی بهترین اندیکاتورهای بازار ارز دیجیتال برویم ابتدا باید بدانیم اندیکاتور چیست و چه کاربردی دارد. اندیکاتور یکی از شاخص‌های تحلیل تکنیکال است که به تفسیر روندهای بازار، شناسایی نقاط ورود و خروج مناسب، و درک بهتر حرکات قیمت کمک می‌کند. در واقع اندیکاتور ابزاری است که با استفاده از فرمول‌ها و محاسبات ریاضی روی تاریخچه قیمت و حجم معاملات، اطلاعات ارزشمندی از رفتار بازار را در اختیار تریدرها و سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. تریدرها و تحلیلگرهای بازار از اندیکاتورها برای پیش‌بینی حرکات احتمالی قیمت در آینده استفاده می‌کنند.
اندیکاتورها منحصر به یک بازار خاص نیستند و علاوه بر بازار ارزهای دیجیتال، در بازارهای دیگری مثل فارکس و سهام نیز کاربرد دارند. تعداد اندیکاتورهای تکنیکال بسیار زیاد است و هر یک از آنها کاربردهای خاص خود را دارند. برای مثال اندیکاتور میانگین متحرک (Moving Average) به شناسایی سطوح حمایت و مقاومت کمک می‌کند، یا اندیکاتور MACD اسیلاتوری است که برای معامله در روندها کاربرد دارد. در ادامه همین مقاله با نحوه محاسبه و سیگنال‌گیری این اندیکاتورها آشنا خواهیم شد.
چرا باید از اندیکاتور استفاده کرد؟
اندیکاتورها کاربردهای زیادی در تحلیل تکنیکال دارند و به بهبود فرآیند تصمیم‌گیری به تریدرها کمک می‌کنند. از آن‌جایی که قیمت لحظه‌ای ارزهای دیجیتال نوسان زیادی دارد ممکن است عواطف و هیجانات انسانی مثل ترس و طمع روی تصمیمات تریدرها تأثیر داشته باشند. استفاده از اندیکاتورها کمک می‌کند تا این سوگیری‌های انسانی به حداقل برسند. علاوه بر این می‌توانید از اندیکاتورها برای تأیید سایر روش‌های تحلیلی استفاده کنید. مثلاً اگر بر اساس الگوهای کندلی و سطوح حمایت و مقاومت تحلیلی را انجام دهید، در صورتی که اندیکاتورها هم تحلیل شما را تأیید کنند می‌توانید با اطمینان بیش‌تری تصمیم‌گیری کنید.
همچنین اندیکاتورها می‌توانند به انتخاب بهینه نقاط ورود و خروج، مدیریت ریسک، صرفه‌جویی در زمان و گرفتن بک‌تست در استراتژی‌های معاملاتی مفید باشند. دقت داشته باشید که صرفاً به سیگنالی که از یک اندیکاتور صادر می‌شود متکی نباشید و بهتر است از اندیکاتورها در کنار ابزارهای تحلیلی دیگر و برای گرفتن تأییدیه استفاده کنید.
بهترین اندیکاتور در تحلیل تکنیکال کدام است؟
حال که با اندیکاتورها آشنا شدیم ممکن است این سؤال برای شما پیش بیاید که بهترین اندیکاتور کدام است. پاسخ این سؤال بستگی زیادی به استراتژی معاملاتی شما دارد. تعداد اندیکاتورهای موجود در بازار بسیار زیاد است و شما باید بر اساس نیازتان، بهترین آنها را انتخاب کنید. به همین خاطر در این بخش لیستی از معروف‌ترین اندیکاتورها برای تحلیل تکنیکال را برای شما آماده کرده‌ایم تا با ویژگی‌های هر یک از آنها آشنا شوید و نحوه سیگنال گرفتن از آنها را یاد بگیرید.
توجه داشته باشید که وقتی از چارت‌های پلتفرم‌هایی مثل نوبیتکس و یا سایت تریدینگ ویو استفاده می‌کنید، این اندیکاتورها به صورت آماده در اختیارتان قرار می‌گیرند. در این بخش برای اینکه درک بهتری از عملکرد اندیکاتورها داشته باشید نحوه محاسبه آنها را به صورت خلاصه آورده‌ایم، اما هنگام استفاده از این پلتفرم‌ها نیازی به انجام دستی محاسبات نخواهید داشت. خود پلتفرم‌ها محاسبات را برای شما انجام می‌دهند و شما می‌توانید نتیجه نهایی را روی چارت مشاهده کنید.
1- اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI)
اندیکاتور RSI (مخفف Relative Strength Index یا شاخص قدرت نسبی) یک اسیلاتور مومنتوم یا شتاب حرکت است که سرعت و تغییرات قیمت یک ارز دیجیتال را اندازه‌گیری می‌کند. اسیلاتور یک گراف خطی است که بین دو محدوده حداقل و حداکثر نوسان می‌کند. مقدار RSI می‌تواند عددی بین ۰ تا ۱۰۰ باشد. معمولاً از این اندیکاتور برای ارزیابی یک دارایی بر اساس محدوده اشباع فروش و اشباع خرید استفاده می‌کنند.
نحوه محاسبه
برای محاسبه RSI ابتدا مقدار قدرت نسبی (RS) را از تقسیم میانگین سود به میانگین ضرر حساب می‌کنیم، سپس با قرار دادن RS در فرمول زیر مقدار RSI به دست می‌آید:
RSI = (100 – (100 / (1 + RS)))
نحوه سیگنال‌گیری
به طور معمول وقتی مقدار RSI بیشتر از ۷۰ باشد یعنی وارد محدوده اشباع خرید شده است. در این صورت وقتی از ۷۰ پایین‌تر بیاید سیگنال فروش را صادر می‌کند. همچنین اگر RSI کم‌تر از ۳۰ باشد یعنی در محدوده اشباع فروش قرار دارد و وقتی از ۳۰ بالاتر بیاید سیگنال خرید را صادر می‌کند.
2- اندیکاتور میانگین بازه‌ی حقیقی (ATR)
اندیکاتور ATR (مخفف Average True Range یا میانگین بازه حقیقی) نیز یک اسیلاتور است که اولین بار برای بورس کالا توسعه داده شد اما در حال حاضر در تمام بازارها کاربرد دارد. این اندیکاتور نشان می‌دهد که قیمت در یک بازه زمانی مشخص به طور متوسط چقدر نوسان دارد. وقتی نوسان‌های قیمت بزرگ و سریع باشد مقدار ATR نیز زیاد خواهد شد.
نحوه محاسبه
برای محاسبه ATR باید ابتدا مقدار TR یا بازه حقیقی مشخص شود. برای مشخص کردن مقدار TR ابتدا باید مقادیر زیر را محاسبه کرد. بزرگ‌ترین آنها برابر با TR خواهد بود:
- بیشترین قیمت جاری منهای کمترین قیمت جاری
- قدر مطلق بیشترین قیمت جاری منهای قیمت بسته شدن دوره قبلی
- قدر مطللق کمترین قیمت جاری منهای قیمت بسته شدن دوره قبلی
محاسبه TR در قالب فرمول نیز به این صورت است:
True Range = max[(high – low), abs(high – previous close), abs (low – previous close)
وقتی مقدار TR مشخص شد کافیست آن را بر تعداد دوره‌های زمانی تقسیم کرد تا میانگین بازه حقیقی به دست بیاید.
نحوه سیگنال‌گیری
اندیکاتور ATR وضعیت نوسان‌های بازار را نشان می‌دهد. اندازه‌گیری نوسان بازار می‌تواند به مشخص کردن سیگنال‌های خرید و فروش و میزان ریسک احتمالی معاملات کمک کند. معمولاً تریدرها از این اندیکاتور برای مشخص کردن شدت نوسان بازار و گرفتن تأییدیه برای سایر ابزارها و اندیکاتورهای تکنیکال استفاده می‌کنند. وقتی ATR زیاد می‌شود یعنی نوسان‌های بازار نیز در حال افزایش است و بالعکس. در یک بازار خنثی معمولاً ATR پایین‌تر است، اما وقتی قرار است سطح حمایت یا مقاومت بشکند و حرکت شتاب‌داری آغاز شود، معمولاً ATR افزایش پیدا می‌کند.
علاوه بر این می‌توانید برای خروج از معاملات نیز از ATR کمک بگیرید. از آن‌جایی که ATR نشان می‌دهد قیمت به طور متوسط در چه بازه‌ای نوسان می‌کند، می‌توانید حد سود و حد ضرر معاملات خودتان را مضربی از ATR قرار دهید. برای مثال، فرض کنید روی قیمت ۳۰ هزار دلار قصد خرید بیت کوین دارید و ATR آن نیز ۲۰۰ است. در این صورت می‌توانید حد سودتان را ۳ برابر این عدد، یعنی ۶۰۰ دلار و حد ضررتان را ۱.۵ برابر آن، یعنی ۳۰۰ دلار قرار دهید. در نتیجه حد سود شما ۳۰۶۰۰ دلار و حد ضررتان ۲۹۷۰۰ دلار خواهد بود. توجه داشته باشید که اعداد ۳ و ۱.۵ در این مثال صرفاً به خاطر متداول بودن در میان تریدرها انتخاب شده‌اند و در صورت نیاز می‌توانید آنها را بر اساس استراتژی معاملاتی خودتان تغییر دهید.
3- اندیکاتور مک دی (MACD)
اندیکاتور MACD (مخفف Moving Average Convergence-Divergence یا همگرایی-واگرایی میانگین متحرک) یک اسیلاتور مومنتوم است که از آن برای ترید کردن در روندها استفاده می‌کنند. اندیکاتور مک دی در واقع اختلاف بین دو میانگین متحرک را مشخص می‌کند و تریدرها می‌توانند با کمک آن، جهت ترند و قوی یا ضعیف بودن مومنتوم قیمت را تعیین کنند. با اینکه مک دی یک اسیلاتور است اما از آن برای تشخیص محدوده‌های اشباع خرید و اشباع فروش استفاده نمی‌کنند. این اندیکاتور از سه بخش با عناوین خط مک دی، خط سیگنال و هیستوگرام تشکیل شده است که از آنها برای گرفتن سیگنال در حالت‌های مختلف استفاده می‌کنند.
نحوه محاسبه
برای محاسبه مک دی باید میانگین متحرک نمایی کوچک‌تر (۱۲ دوره‌ای) را از میانگین متحرک نمایی بزرگ‌تر (۲۶ دوره‌ای) کم کنید. فرمول آن نیز به صورت زیر است:
MACD = 12-Period EMA − 26-Period EMA
نحوه سیگنال‌گیری
برای سیگنال گرفتن از اندیکاتور MACD چهار استراتژی متداول است:
- تقاطع خط صفر یا Zero Cross
- تقاطع خط مک دی و خط سیگنال
- برگشت هیستوگرام
- واگرایی مک دی
در استراتژی تقاطع خط صفر یا زیرو کراس، وقتی مکدی خط صفر را به سمت بالا قطع کند روند صعودی و وقتی از پایین قطع کند روند نزولی تلقی خواهد شد. در استراتژی دوم، وقتی خط مک دی خط سیگنال را از پایین به بالا قطع کند روند صعودی و اگر از بالا به پایین قطع کند روند نزولی تلقی می‌شود. در استراتژی سوم یعنی بازگشت هیستوگرام نیز هرچه مومنتوم قیمت بیشتر باشد ارتفاع هیستوگرام بیشتر است، و کم شدن ارتفاع هیستوگرام نشان‌دهنده ضعیف شدن مومنتوم خواهد بود. در استراتژی چهارم، قیمت و مک دی باید همیشه در یک راستا حرکت کنند و در صورتی که این اتفاق نیفتد، واگرایی رخ می‌دهد. واگرایی بین قیمت و MACD سیگنالی برای تغییر احتمالی روند است.
4- میانگین متحرک (MA)
اندیکاتور MA (مخفف Moving Average یا میانگین متحرک) میانگین قیمت یک دارایی یا ارز دیجیتال را در یک بازه زمانی مشخص محاسبه می‌کند. میانگین متحرک در واقع شاخصی است که روند قیمت را دنبال می‌کند و می‌توان از آن به عنوان نوعی سطح حمایت و مقاومت متحرک استفاده کرد. از این اندیکاتور می‌توانید برای تشخیص شروع روند، دنبال کردن آن و تشخیص برگشت روند استفاده کنید.
میانگین متحرک انواع مختلفی دارد که معروف‌ترین آنها عبارتند از:
- میانگین متحرک ساده (Simple Moving Average یا SMA) که از محاسبه میانگین قیمت‌های بسته شدن در یک بازه زمانی مشخص به دست می‌آید.
- میانگین متحرک نمایی (Exponential Moving Average یا EMA) که بیشتر روی قیمت‌های اخیر تمرکز دارد تا اطلاعات بهتری نسبت به میانگین متحرک ساده ارائه کند.
- میانگین متحرک وزن‌دار (Weighted Moving Average یا EMA) با اختصاص دادن مقادیری که به صورت خطی وزن‌دار شده‌اند موجب می‌شود تا قیمت‌های اخیر در مقایسه با قیمت‌های قدیمی‌تر تأثیر بیش‌تری روی میانگین داشته باشند.
نحوه محاسبه
همانطور که اشاره شد، با محاسبه میانگین قیمت‌های بسته شدن در یک بازه زمانی مشخص می‌توان به میانگین متحرک رسید. تفاوت اصلی در محاسبه انواع میانگین متحرک این است که در میانگین وزن‌دار، به داده‌های جدیدتر وزن بیش‌تری داده می‌شود.
نحوه سیگنال‌گیری
چه با یک صرافی ارز دیجیتال مثل نوبیتکس کار کنید و چه بخواهید از چارت‌های سایت تریدینگ ویو (TradingView) استفاده کنید، معمولاً اندیکاتور میانگین متحرک را به صورت پیشفرض در اختیارتان قرار می‌دهند. هر کجا که قیمت با خطوط میانگین متحرک تلاقی داشته باشد سیگنال صادر می‌شود. اگر قیمت خط میانگین متحرک را به سمت بالا قطع کند احتمال شروع روند صعودی بیشتر است و می‌تواند به عنوان سیگنال خرید تلقی شود. همچنین اگر به سمت پایین آن را قطع کند می‌تواند به معنی روند نزولی و سیگنال فروش باشد.
علاوه بر این می‌توان از دو میانگین متحرک با بازه‌های زمانی متفاوت نیز استفاده کرد. در این صورت، اگر میانگین کوتاه‌تر، میانگین دیگری را به سمت بالا قطع کند سیگنال خرید، و اگر آن را به سمت پایین قطع کند سیگنال فروش صادر می‌شود.
5- اندیکاتور باندهای بولینگر (Bollinger Bands)
اندیکاتور بولینگر بندز یا باندهای بولینگر برای مشاهده نوسان‌های قیمت و شناسایی محدوده‌های اشباع خرید و اشباع فروش کاربرد دارد. این اندیکاتور از سه خط تشکیل شده است:
- یک میانگین متحرک ساده که به آن نوار میانی هم می‌گویند
- نوار بالایی
- نوار پایینی
معمولاً قیمت تمایل دارد در محدوده نوارهای بالایی و پایینی نوسان کند و با برخورد به یکی از نوارها، به سمت نوار دیگر حرکت می‌کند.
نحوه محاسبه
برای محاسبه بولینگر بندز ابتدا به یک میانگین متحرک ساده نیاز دارید. سپس باید انحراف معیار (SD) را بر اساس تعداد دوره‌های میانگین متحرک محاسبه کنید. برای نوار بالایی، انحراف معیار را به میانگین متحرک ساده اضافه کنید و برای نوار پایینی، آن را منها کنید.
نحوه سیگنال‌گیری
وقتی نوسان‌های قیمت زیاد شود این نوارها پهن‌تر و وقتی نوسان‌ها کم شود نوارها باریک‌تر می‌شوند. باریک شدن نوارها نشان می‌دهد که احتمال حرکات تند قیمت و شروع یک روند جدید وجود دارد. وقتی نوارها از هم فاصله می‌گیرند نوسان‌ها زیاد می‌شود و ممکن است روند جاری به پایان برسد. از طرفی می‌توان با کمک نوسان‌های قیمت بین دو نوار، نقاط مناسب برای کسب سود را پیدا کرد. برای مثال وقتی قیمت به نوار پایین برخورد می‌کند و سپس نوار میانی را هم قطع می‌کند، احتمالاً هدف بعدی آن نوار بالایی خواهد بود.
6- اندیکاتور آرون (Aroon)
آرون هم در قالب اندیکاتور و هم در قالب اسیلاتور ارائه شده است. از این اندیکاتور و اسیلاتور برای اندازه‌گیری قدرت روند استفاده می‌کنند. اندیکاتور آن از دو خط آرون بالا (Aroon Up) و آرون پایین (Aroon Down) تشکیل شده است. اسیلاتور آن نیز از تفریق آرون پایین از آرون بالا به دست می‌آید. مقدار این اندیکاتور بین -۱۰۰ تا +۱۰۰ نوسان می‌کند و عدد صفر نیز خط مرکزی آن را تشکیل می‌دهد.
نحوه محاسبه
برای محاسبه آرون معمولاً باید قیمت‌های بالا و پایین را در یک دوره ۲۵ روزه اندازه‌گیری کنید و در فرمول زیر قرار دهید:
Aroon Up = 25 − Periods Since 25 period High/25 ∗ 100
Aroon Down = 25 − Periods Since 25 period Low/25 ∗ 100
اسیلاتور آن نیز همانطور که اشاره شد از تفریق آرون بالا و پایین به دست می‌آید.
نحوه سیگنال‌گیری
اگر خط اسیلاتور به سمت محدوده بالایی خود حرکت کند سیگنالی برای روند صعودی و اگر به سمت محدوده پایینی حرکت کند سیگنالی برای روند نزولی خواهد بود. هرچه مقدار اسیلاتور آرون از خط صفر فاصله بگیرد و به یکی از محدوده‌های بالا یا پایین نزدیک‌تر شود یعنی روند قوی‌تر است. در اندیکاتور آرون نیز می‌توان از تقاطع آرون بالا و پایین برای گرفتن سیگنال ورود و خروج استفاده کرد. اگر خط بالایی خط پایین را به سمت بالا قطع کند سیگنال خرید و اگر خط پایین خط بالا را به سمت پایین قطع کند سیگنال فروش صادر می‌شود.
7- اندیکاتور حجم تعادلی (OBV)
اندیکاتور OBV (مخفف On-Balance Volume یا حجم تعادلی) امکان پیش‌بینی تغییرات قیمت یک دارایی یا ارز دیجیتال را با استفاده از تغییرات حجم فراهم می‌سازد. در بازار ارزهای دیجیتال معمولاً از این اندیکاتور برای سنجش فشار خرید و فشار فروش یک ارز دیجیتال استفاده می‌کنند. به بیان ساده‌تر، این اندیکاتور حجم ارز دیجیتال معامله شده روی یک صرافی را اندازه‌گیری و آن را با حرکت قیمت در یک بازه زمانی مشخص مقایسه می کند.
نحوه محاسبه
برای محاسبه OBV ابتدا باید حجم روزانه معاملات را مشخص کنید. برای این کار می‌توان از صرافی‌ها یا سایت‌هایی مثل کوین مارکت کپ استفاده کرد. سپس می‌توانید OBV را به این صورت محاسبه کنید:
- اگر قیمت بسته شدن در یک روز بالاتر از قیمت بسته شدن روز قبل بود حجم را به OBV اضافه کنید.
- اگر قیمت بسته شدن در یک روز پایین‌تر از قیمت بسته شدن روز قبل بود، حجم روزانه را از OBV کم کنید.
- اگر قیمت بسته شدن در یک روز مشابه قیمت بسته شدن روز قبل بود تغییری در OBV ایجاد نکنید.
نحوه سیگنال‌گیری
اگر حجم و قیمت ارز دیجیتال هر دو در حال افزایش باشند، یعنی فشار خرید زیاد است و سیگنال روند صعودی صادر می‌شود. به همین ترتیب اگر حجم و قیمت هر دو رو به کاهش باشند سیگنالی برای حرکت نزولی خواهد بود.
8- اندیکاتور خط تراکم/توزیع (AD)
اندیکاتور AD (مخفف Accumulation/Distribution یا تراکم/توزیع) یک اندیکاتور تراکمی یا تجمعی است که از حجم و قیمت برای مشخص کردن تراکم یا توزیع یک دارایی یا ارز دیجیتال استفاده می‌کند. در واقع این اندیکاتور به دنبال شناسایی واگرایی‌هایی است که بین قیمت ارز دیجیتال و حجم اتفاق می‌افتد و از این طریق سیگنال‌هایی را برای خرید یا فروش صادر می‌کند.
نحوه محاسبه
محاسبه خط A/D در سه مرحله انجام می‌شود:
- ابتدا باید ضریب گردش پول را محاسبه کنید.
- مقدار به دست آمده را در حجم ضرب کنید تا حجم گردش پول به دست بیاید.
- با استفاده از مجموع حجم گردش پول، مقدار خط توزیع تراکمی (ADL) را حساب کنید.
فرمول‌های این محاسبات نیز به صورت زیر است:
- Money Flow Multiplier = [(Close – Low) – (High – Close)] /(High – Low)
- Money Flow Volume = Money Flow Multiplier x Volume for the Period
- ADL = Previous ADL + Current Period’s Money Flow Volume
نحوه سیگنال‌گیری
برای گرفتن سیگنال از اندیکاتور A/D می‌توانید به صورت زیر عمل کنید:
- وقتی قیمت و اندیکاتور هر دو در حال ایجاد قله‌های قیمتی جدید هستند احتمالاً روند صعودی ادامه پیدا می‌کند.
- وقتی قیمت و اندیکاتور هر دو در حال ایجاد کف‌های قیمتی جدید هستند احتمالاً روند نزولی ادامه می‌یابد.
- اگر در یک بازه زمانی مشخص اندیکاتور A/D رو به بالا حرکت کند احتمال بالا بودن تراکم (فشار خرید) و در نتیجه شکستن قیمت به سمت بالا در آینده وجود دارد.
- اگر در یک بازه زمانی مشخص اندیکاتور A/D رو به پایین حرکت کند احتمال بالا بودن توزیع (فشار فروش) و در نتیجه شکستن قیمت به سمت پایین در آینده وجود دارد.
علاوه بر این‌ها می‌توانید از واگرایی این اندیکاتور هم استفاده کنید:
- وقتی قیمت به سمت بالا و A/D به سمت پایین حرکت کند واگرایی منفی رخ می‌دهد و احتمالاً روند صعودی متوقف خواهد شد.
- وقتی قیمت به سمت پایین و A/D به سمت بالا حرکت کند واگرایی مثبت رخ می‌دهد و احتمالاً روند نزولی متوقف خواهد شد.
9- اندیکاتور شاخص میانگین جهت دار (ADX)
اندیکاتور ADX (مخفف Average Directional Index یا شاخص میانگین جهت‌دار) اندیکاتوری است که بر مبنای روند کار می‌کند. همانطور که از نام آن هم پیداست، چیزی که بیشترین اهمیت را در این اندیکاتور دارد جهت/روند قیمت یک دارایی یا ارز دیجیتال است. وقتی روند صعودی باشد شاخص جهت‌دار یا DI مثبت است و هنگامی که روند نزولی رخ می‌دهد، شاخص جهت‌دار منفی خواهد بود. این اندیکاتور به طور معمول از سه خط مجزا تشکیل شده است که با کمک آنها می‌توانید قدرت روند جاری قیمت را مشخص کنید.
نحوه محاسبه
در محاسبه اندیکاتور ADX بازه زمانی معمولاً به ۱۴ کندل یا میله تقسیم می‌شود. با این حال می‌توانید آن را برای بازه کوتاه‌تر یا بلندتری نیز رسم کنید. اگر بازه کوتاه‌تری را انتخاب کنید خط ADX بسیار پرنوسان خواهد بود. حالت دوم یعنی بازه بلندتر بسیار زمان‌بر است و نمی‌توان هنگام ترید کردن به آن اتکا کرد. فرمول‌های محاسباتی این اندیکاتور بسیار پیچیده است، اما در صورتی که از صرافی نوبیتکس یا سایت تریدینگ ویو استفاده کنید این اندیکاتور به صورت پیشفرض در اختیارتان قرار می‌گیرد.
نحوه سیگنال‌گیری
اندیکاتور ADX به صورت یک خط نمایش داده می‌شود که مقدار آن عددی بین ۰ تا ۱۰۰ خواهد بود. بر اساس جدول زیر می‌توانید قدرت روند را پیش‌بینی کنید:
| مقدار ADX | قدرت روند |
| ۰ تا ۲۵ | عدم وجود روند یا روند ضعیف |
| ۲۵ تا ۵۰ | روند محکم و قابل اطمینان |
| ۵۰ تا ۷۵ | روند قوی |
| ۷۵ تا ۱۰۰ | روند بسیار قوی |
جدول تعیین قدرت روند به کمک ADX
10- اندیکاتور استوکستیک (Stochastic)
اندیکاتور استوکستیک یک اندیکاتور مومنتوم به حساب می‌آید و به آن اسیلاتور استوکستیک هم می‌گویند. این اندیکاتور برای دنبال کردن مومنتوم یا سرعت قیمت استفاده می‌شود. قاعده پذیرفته شده‌ای در بازار وجود دارد که می‌گوید مومنتوم قبل از قیمت تغییر جهت می‌دهد. استوکستیک نیز بر اساس همین قاعده توسعه داده شده است. این اسیلاتور بین اعداد صفر تا ۱۰۰ نوسان می‌کند. معمولاً بازه زمانی آن را ۱۴ واحد در نظر می‌گیرند که بسته به هدف تریدر یا تحلیل‌گر، این واحد می‌تواند می‌تواند روز، هفته یا حتی ماه باشد.
نحوه محاسبه
اندیکاتور استوکستیک از تفریق کمترین قیمت ۱۴ نشست معاملاتی گذشته از آخرین قیمت بسته شدن، تقسیم بر بالاترین قیمت این بازه منهای کمترین قیمت ضربدر ۱۰۰ بدست می‌آید و فرمول آن به صورت زیر است:
%K = ((C – L14)/(H14 – L14)) * 100
نحوه سیگنال‌گیری
برای استفاده از اندیکاتور استوکستیک به صورت زیر عمل کنید:
- اگر مقدار آن زیر ۲۰ است، پس قیمت دارایی یا ارز دیجیتال در حال نزدیک شدن به کف قیمتی خود در آن بازه است.
- همچنین اگر مقدار آن بالای ۸۰ است، یعنی در حال نزدیک شدن به سقف قیمتی خود در آن بازه است.
- مشابه اندیکاتور RSI، محدوده بالای ۸۰ به عنوان محدوده اشباع خرید شناخته می‌شود و سیگنال فروش صادر می‌کند.
- محدوده زیر ۲۰ نیز محدوده اشباع فروش محسوب می‌شود و سیگنال خرید صادر می‌کند.
11- اندیکاتور الیگیتور (Alligator)
اندیکاتور الیگیتور را بیل ویلیامز، تریدر و تحلیل‌گر مشهور آمریکایی توسعه داده است. از این اندیکاتور برای تأیید روندهای جاری قیمت و جهت اصلی آن استفاده می‌کنند. تریدرهای باتجربه از اندیکاتور الیگیتور برای ورود به معامله در خلاف جهت روند نیز استفاده می‌کنند که البته این کار به افراد تازه‌کار توصیه نمی‌شود. این اندیکاتور از سه میانگین متحرک با دوره‌های پنج، هشت و سیزده واحدی با عنوان فک (Jaw)، دندان (Teeth) و لب (Lips) تشکیل شده است. اندیکاتور الیگیتور بهترین اندیکاتور برای شناسایی دوره‌های روند و استراحت است.
خط آبی این اندیکاتور (فک تمساح) یک میانگین متحرک با دوره زمانی ۱۳ واحدی است که ۸ کندل به جلو منتقل شده است. خط قرمز (دندان تمساح) میانگین متحرک ۸ واحدی است که ۵ کندل به جلو انتقال داده شده است. خط سبز (لب‌های تمساح) نیز میانگین متحرکی با دوره زمانی ۵ واحدی است که ۳ کندل به جلو منتقل شده است.
نحوه محاسبه
برای محاسبه اندیکاتور الیگیتور ابتدا باید میانگین قیمت هر کندل را با فرمول (قیمت بالا + قیمت پایین) / ۲ محاسبه کنید. سپس مقدار هر یک از خطوط فک و دندان و لب‌ها به صورت زیر تعیین می‌شود:
- خط فک قیمت میانگین ۱۳ کندل یا میله است که ۸ واحد به جلو انتقال داده شده است.
- خط دندان قیمت میانگین ۸ کندل است که ۵ واحد به جلو انتقال داده شده است.
- خط لب‌ها قیمت میانگین ۵ کندل است که ۳ واحد به جلو انتقال داده شده است.
نحوه سیگنال‌گیری
- برای معامله به کمک اندیکاتور الگیتور می‌توانید بر این اساس عمل کنید:
- وقتی خطوط سبز، قرمز و آبی بسیار به هم نزدیک یا در هم تنیده هستند روند خاصی در بازار وجود ندارد.
- وقتی خطوط قرمز و آبی در یک جهت حرکت می‌کنند و خط سبز از آنها عبور می‌کند، هر سه آنها در نهایت در یک جهت حرکت خواهند کرد.
- تنها زمانی یک روند وجود دارد هر سه خط با هم موازی باشند. اگر خط سبز بالای خط قرمز و خط قرمز بالای خط آبی باشد، روند صعودی است. اگر ترتیب آنها برعکس این باشد روند نزولی است. پهن‌تر شدن خط‌ها نشانه تأیید روند است.
12- اندیکاتور ایچیموکو (Ichimoku)
ایچیموکو (نام کامل: ایچیموکو کینکو هیو یا Ichimoku Kinko Hyo) یکی از اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال برای دنبال کردن روند بازار است. این اندیکاتور شاید در نگاه اول کمی پیچیده به نظر برسد اما وقتی با اجزای آن آشنا شوید به راحتی می‌توانید از آن استفاده کنید. هدف از توسعه ایچیموکو این بوده است که بتواند در یک نگاه، روندهای جاری، سطوح حمایت و مقاومت، و احتمال برگشت روند را نشان دهد. این اندیکاتور از ۵ خط تشکیل شده است که فضای بین دوتا از این خطوط، ابر کومو (Kumo) نامیده می‌شود. اجزای تشکیل‌دهنده ایچیموکو عبارتند از:
- خط تنکان-سن (Tenkan-sen) که میانگین بالاترین و پایین‌ترین قیمت است و در یک بازه زمانی کوتاه (۷ تا ۹ واحد) محاسبه می‌شود.
- خط کیجون-سن (Kijun-sen) که از فرمول مشابهی استفاده می‌کند اما در یک بازه ۲۲ واحدی محاسبه می‌شود.
- خط چیکو اسپن (Chikou pan) که به آن lagging span هم می‌گویند، از ترسیم قیمت بسته شدن ۲۶ کندل قبل از آخرین قیمت بسته شدن یک دارایی یا ارز دیجیتال به دست می‌آید.
- خط سنکو اسپن A (Senkou Span A) که میانگین تنکان-سن و کیجون-سن است و ۲۶ کندل پیش رو را نشان می‌دهد.
- خط سنکو اسپن B (Senkou Span B) که میانگین بالاترین و پایین‌ترین قیمت در ۵۶ کندل اخیر است و ۲۲ کندل پیش رو را به نمایش می‌گذارد.
- کومو (Kumo) که فضای بین سنکو اسپن A و B است و ابر کومو را شکل می‌دهد.
نحوه محاسبه
اگر بخواهید ایچیموکو را به صورت دستی محاسبه کنید فرمول‌های آن به صورت زیر است:
Conversion Line (tenkan sen) = (9-PH+9-PL)/2
Base Line (kijun sen) = (26-PH + 26-PL)/2
Leading Span A (senkou span A)= (CL + Base Line)/2
Leading Span B (senkou span B)= (52-PH + 52-PL)/2
Lagging Span (chikou span)=Close plotted 26 periods
Lagging Span (chikou span)=in the past
در این فرمول‌ها PH به معنای بالاترین قیمت یک دوره، PL به معنای پایین‌ترین قیمت دوره و CL به معنای Conversion line یا همان خط تنکان سن است.
نحوه سیگنال‌گیری
اندیکاتور ایچیموکو به شیوه‌های مختلفی سیگنال صادر می‌کند. برای مثال، اگر تنکان-سن به زیر کیجون-سن حرکت کند سیگنالی برای کاهش قیمت خواهد بود. خط چیکو اسپن نیز وقتی زیر قیمت باشد به معنای حرکت نزولی و وقتی بالای قیمت باشد، سیگنالی برای تأیید حرکت صعودی است. ابر کومو نیز شبیه به یک سطح مقاومت عمل می‌کند و هرچه ضخامت آن بیشتر باشد یعنی مقاومت یا حمایت آن نیز محکم‌تر است.
13- اندیکاتور سوپر ترند (Super Trend)
سوپر ترند نیز یکی دیگر از اندیکاتورهایی است که از آن برای دنبال کردن روندهای صعودی و نزولی استفاده می‌کنند. این اندیکاتور بر اساس بازه زمانی (Period) و ضریب (Multiplier) کار می‌کند. برای انجام محاسبات این اندیکاتور از اندیکاتور ATR استفاده می‌کنند و از آن‌جایی که ATR شکاف‌ها یا گپ‌های قیمتی را مورد توجه قرار می‌دهد، مقادیر محاسبه شده دقیق‌تر خواهند بود. سوپر ترند می‌تواند به تعیین نقاط ورود و خروج دقیق‌تر روی چارت کمک کند.
نحوه محاسبه
اندیکاتور سوپر ترند در تمام پلتفرم‌های معاملاتی رایج در دسترس است و دو گزینه با عناوین ATR Length و Factor در آن وجود دارند. فاکتور همان ضریبی است که ATR در آن ضرب می‌شود. به طور معمول تریدرها دوره یا طول ATR را روی ۱۰ و ضریب یا فاکتور را روی ۳ قرار می‌دهند.
نحوه سیگنال‌گیری
اگر اندیکاتور سوپر ترند از قیمت بسته شدن پایین‌تر برود به رنگ سبز در می‌آید و سیگنالی برای خرید خواهد بود. اگر بالای قیمت باشد به رنگ قرمز درآمده و سیگنال فروش را صادر می‌کند.
14- شاخص حرکت جهت دار (DMI)
اندیکاتور DMI (مخفف Directional Movement Index یا شاخص حرکت جهت‌دار) برای تعیین جهت کلی قیمت یک دارایی یا ارز دیجیتال کاربرد دارد. این اندیکاتور با مقایسه سقف‌ها و کف‌های قیمتی قبل به شما کمک می‌کند تا جهت روند قیمت را بهتر تشخیص دهید. این اندیکاتور از دو خط تشکیل شده است:
- خط حرکت جهت‌دار مثبت (+DI)
- خط حرکت جهت‌دار منفی (-DI)
خط سوم با عنوان DX اختیاری است و اختلاف بین این دو خط را نشان می‌دهد.
نحوه محاسبه
برای محاسبه DMI باید اختلاف بین سقف جاری و سقف پیشین قیمت (HiDiff) و نیز کف قبلی و کف جاری قیمت (LowDiff) را حساب و این دو را با هم مقایسه کنید:
- اگر مقدار HiDiff بیشتر باشد متغیر +DMI برابر با HiDiff و متغیر -DMI برابر صفر خواهد بود.
- اگر LowDiff بزرگ‌تر باشد، -DMI برابر با LowDiff و +DMI برابر با صفر خواهد بود.
- اگر دو مقدار با هم برابر باشند، یا اگر روندی در سقف‌ها یا کف‌ها مشاهده نشود هر دو مقدار برابر با صفر خواهند بود.
نحوه سیگنال‌گیری
خطوط این اندیکاتور سیگنال‌های خرید یا فروش را به این صورت صادر می‌کنند:
- اگر +DI بالاتر از -DI باشد فشار رو به بالا بیشتر از فشار رو به پایین قیمت است.
- اگر -DI بالاتر از +DI باشد فشار قیمت به سمت پایین خواهد بود.
برخورد این دو خط با هم نیز می‌تواند سیگنالی برای خرید یا فروش باشد. برای مثال اگر +DI خط -DI را به سمت بالا قطع کند می‌تواند نشان‌دهنده شروع یک روند صعودی باشد. هرچه فاصله بین این دو خط بیشتر باشد روند قیمت نیز قوی‌تر خواهد بود.
چگونه می‌توان بهترین اندیکاتور را برای تحلیل تکنیکال انتخاب کرد؟
همانطور که اشاره کردیم، تعداد اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال بسیار زیاد است و هر یک از آنها با هدف خاصی توسعه داده شده‌اند. به همین خاطر انتخاب بهترین اندیکاتور برای تحلیل تکنیکال بستگی زیادی به استراتژی معاملاتی و نیاز تریدر یا تحلیل‌گر دارد. ابتدا باید مشخص کنید که برای چه کاری به اندیکاتور نیاز دارید تا بتوانید از میان گزینه‌های موجود، متناسب‌ترین آنها را انتخاب کنید. برای مثال اگر می‌خواهید محدوده‌های اشباع خرید و فروش را بدانید می‌توانید از بولینگر بندز استفاده کنید یا از میانگین‌های متحرک برای ترسیم سطوح حمایت و مقاومت به شکلی متفاوت کمک بگیرید. توجه داشته باشید که اندیکاتورها در عین کاربردی بودن، محدودیت‌هایی هم دارند و بهتر است از آنها در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده کنید.
چه استراتژی هایی برای ترکیب اندیکاتورها وجود دارد؟
یکی از کارهای رایجی که تریدرها انجام می‌دهند ترکیب کردن دو یا چند اندیکاتور مختلف با یکدیگر است. از آن‌جایی که هر اندیکاتور مزایا و معایب خاص خود را دارد، می‌توانید با ترکیب کردن آنها ضعف‌های هر کدام را با نقاط قوت بقیه بپوشانید. اندیکاتورها را می‌توانید به شیوه‌های مختلفی با هم ترکیب کنید تا سیگنال‌ها و تأییدیه‌های قوی‌تری از آنها دریافت کنید. ترکیب اندیکاتورها بستگی زیادی به استراتژی و نیاز معاملاتی شما دارد. از جمله استراتژی‌های متداولی که تریدرها برای ترکیب اندیکاتورها استفاده می‌کنند می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- ترکیب اندیکاتورهای دنبال‌کننده روند با اندیکاتورهای مومنتوم
- ترکیب اندیکاتورهای نوسان با اندیکاتورهای حجم
- ترکیب چندین اندیکاتور مشابه
- ترکیب اندیکاتورهای دسته‌های مختلف
ترکیب کردن اندیکاتورهای روند و مومنتوم یکی از استراتژی‌های رایج در میان تریدرها است. مثلاً می‌توانید از میانگین متحرک برای شناسایی روند و از RSI برای اندازه‌گیری قدرت روند استفاده کنید. برای به کار گیری این استراتژی می‌توانید به صورت زیر عمل کنید:
- متناسب با تایم فریم معاملات خودتان یک میانگین متحرک انتخاب کنید. مثلاً در تایم فریم یک ساعته می‌توانید از میانگین متحرک ۱۰ روزه استفاده کنید.
- یک اندیکاتور متناسب با ارز دیجیتال خودتان انتخاب کنید. مثلاً برای خرید و فروش بیت کوین می‌توانید از اندیکاتور RSI استفاده کنید.
- پارامترهای هر یک از اندیکاتورها را تعیین کنید.
- اگر قیمت بالای میانگین متحرک و RSI بالای ۵۰ باشد می‌تواند سیگنالی برای حرکت صعودی تلقی شود.
- اگر قیمت به زیر میانگین متحرک و RSI به زیر ۵۰ برود می‌تواند نشانه‌ای برای نزولی شدن بازار باشد.
- توجه داشته باشید که اگر سیگنال‌های صادر شده از اندیکاتورها با هم متناسب نبود، بهتر است وارد معامله نشوید و منتظر تأییدیه‌های بیش‌تری باشید.
جمع‌بندی
اندیکاتورها یکی از ابزارهای کاربردی در تحلیل تکنیکال هستند که دید بهتری از اطلاعات بازار در اختیارتان قرار می‌دهند. در این مقاله سعی کردیم به صورت خلاصه، بهترین اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال را که در بازارهای مختلف از جمله بازار ارز دیجیتال کاربرد دارند به شما معرفی کنیم. برای اینکه بتوانید بهترین اندیکاتور را برای تحلیل انتخاب کنید ابتدا باید استراتژی معاملاتی خودتان را مشخص کنید. بر اساس نیازهای خودتان می‌توانید یک اندیکاتور را انتخاب یا چند اندیکاتور را با هم ترکیب کنید. اندیکاتورها می‌توانند به انتخاب نقاط ورود و خروج، تعیین محدوده‌های اشباع خرید و فروش، سطوح حمایت و مقاومت، تشخیص جهت و قدرت روند و بسیاری موارد دیگر به شما کمک کنند. از آن‌جایی که قیمت ارزهای دیجیتال نوسان زیادی دارد و اندیکاتورها نیز بر اساس قیمت و حجم کار می‌کنند، بهتر است برای انجام معاملات صرفاً متکی به یک اندیکاتور نباشید و از آنها برای گرفتن تأییدیه در کنار سایر ابزارها استفاده کنید.
