سال 2022 از جنبه‌های بسیاری سالی ایده‌آل برای حوزه ارز دیجیتال نبود. با توجه به این مسئله پیشبینی از صنعت کریپتو در سال 2023 شاید دشوارتر از همیشه باشد. برخی تحلیلگران به سال جاری برای صعود قیمت ارز دیجیتال و همچنین پیشرفت این حوزه و توجه به مشکلات اساسی آن، امیدوارند و برخی با اشاره به بحران‌های اقتصاد جهانی چندان به آینده ارز دیجیتال در سال 2023 خوشبین نیستند. با توجه به تمامی این مسائل پیشبینی وضعیت ارز دیجیتال در سال 2023 با چالش‌های بسیاری رو به روست. در تحلیل پیشِ رو نوبیتکس مگ تلاش می‌کنیم تا حوزه کریپتو را از زوایای مختلف تحلیل کنیم تا به درکی بهتر از وضعیت فعلی بازار رسیده و چشم انداز آینده را بررسی کنیم.
آینده بازار ارز دیجیتال در سال 2023 چقدر قابل پیشبینی است؟
بازار ارزهای دیجیتال در سال گذشته را شاید با اتفاقات ناگوار و متعددی که رخ داد و به‌شکلی با مسائل کلان اقتصادی مانند تورم و تنش‌های ژئوپلیتیکی در جهان گره خورده بود، به یاد بیاوریم. با توجه به این مسئله پیشبینی آینده ارز دیجیتال در سال 2023 به هیچ عنوان کار ساده‌ای نیست و لااقل افراد بسیاری نسبت به وضعیت فعلی خوشبین نیستند؛ اما می‌توان این گونه استدلال کرد که رویدادهای ناگواری که در این صنعت در سال گذشتهٔ میلادی رخ داد، به علت مشکلات رایجی بود که هر صنعتی در مراحل اولیه توسعهٔ خود با آنها مبارزه می‌کند. علاوه بر این، به نظر می‌آید که این اتفاقات دراماتیک، چشم‌انداز صنعت را برای سال‌های پیشِ رو شکل خواهد داد.
سال ۲۰۲۲ میلادی به عنوان یک زنگ خطر برای فعالین این حوزه، منجر شد که بسیاری نسبت به آینده ارزهای دیجیتال و حرکت این حوزه در مسیر آرمان‌هایی نظیر تمرکززدایی، امنیت و شفافیت تردید کنند. با وجود نگرانی‌های این چنینی که به‌مراتب در گذشته هم شاهد آن بودیم، همچنان می‌توان به شکلی محتاطانه به ۲۰۲۳ خوشبین بود. در این تحلیل قصد داریم تا با بررسی یک سری از روایت‌های احتمالی و دیدگاه‌هایی از بازار در سال جاری، انتظاری که از نوآوری‌ها و فرصت‌هایی که در این مدت وجود دارد، به تصویر بکشیم و تلاش کنیم تا به درک بهتری از وضعیت ارزهای دیجیتال در 2023 برسیم.
بررسی چالش‌ها و فرصت‌ها2023؛ قدم اول پیشبینی آینده ارز دیجیتال در این سال
بازارهای مالی در سالی که گذشت نسبتاً غیرقابل پیشبینی بوده‌اند. همین امر سرمایه‌گذاری را برای افرادی که قصد تخصیص سرمایه به بازارها را دارند، سخت‌تر کرده است. به خصوص که در بازار ارزهای دیجیتال با توجه به ورشکستگی‌های متعدد و رویدادهای اهرم‌زدایی شدید، اعتماد سرمایه‌گذاران بیش از پیش از دست رفته است. این کمبود نقدینگی در کوتاه مدت اثرگذاری بالایی بر بازار خواهد گذاشت و توانایی طولانی‌کردن چرخهٔ نزولی بازار را برای حداقل چندین ماه دیگر خواهد داشت.
با این حال در پیشبینی دنیای ارزهای دیجیتال در سال 2023 نباید تنها اخبار بد را در نظر بگیریم. باید این را هم در نظر گرفت که چنین شرایطی به صنعت ارزهای دیجیتال کمک کرده تا کمی از جریانات سفته‌بازی و سوداگری مالی بازار فاصله بگیرند و راه برای نوآوری‌هایی بیشتر در این کلاس دارایی هموار شود.
با این زمینهٔ فکری انتظار داریم که این سه جریان اصلی در سال ۲۰۲۳ بر صنعت غالب شوند:
１- توجه بیشتر سرمایه‌گذاران نهادی به سمت کیفیت در پروژه‌ها
２- زایش فرصت‌های جدید از مسیر تغییر
３- اصلاحاتی بنیادی که راهبر چرخه بعدی بازار خواهند بود.
در ادامه موضوعات و روندهایی که انتظار داریم موازین بالا را در سال جاری میلادی به جلو هدایت کنند، بررسی می‌کنیم.
احتمال توجه بیشترِ سرمایه‌گذاران نهادی به کیفیت در سال 2023
انتخاب دارایی‌هایِ برتر دیجیتالی با هدف حرکت به سوی توکن‌هایی با کیفیت بیشتر در سال 2023
می‌دانیم که سرمایه‌گذاران نهادی به دلیل افزایش نرخ بهره، تورم بالا و بازده ضعیف سهام، سرمایه‌گذاری خود را در داراییهای پرریسک کاهش داده‌اند که این عوامل ممکن است منجر به رکودی اقتصادی از اوایل سه ماههٔ دوم ۲۰۲۳ تا اواخر سه ماههٔ اول ۲۰۲۴ شود. اما در بازار کریپتو این انتظار وجود دارد که سرمایه‌گذاران با توجه به عواملی مثل اقتصاد توکنی پایدار، بلوغ اکوسیستم و نقدشوندگی در بازار به سمت دارایی‌هایی مثل بیت کوین یا اتریوم روی بیاورند. با توجه به این مسئله خرید بیت کوین و اتریوم می‌تواند مهم‌ترین انتخاب‌های سرمایه‌گذاری باشد.
حتی با وجود این که داراییهای پرخطر در وضعیت فعلی گران قیمت به نظر می‌رسند، بیت کوین و اتریوم هنوز هم ارزشی برای ارائه دارند. با این حال بدون وجود کاتالیزوری برای قیمت این دو، بعید است که حداقل تا نیمهٔ سال ۲۰۲۳، عملکرد کریپتو از بازارهای سنتی متمایز باشد.
رشد کاربرد اتر (ETH)
بازار ارزهای دیجیتال شاهد ایجاد بسیاری از بلاک چین‌هایی بوده که جایگزین پروژه‌های لایه اول بوده‌اند و بازار این سکتور را اشباع کرده‌اند. این منجر به این می‌شود از خود بپرسیم که آیا واقعا به این حجم از فضای بلاک نیاز داریم؟
آپگرید مرج در اتریوم در سپتامبر ۲۰۲۲، زمینهٔ ارتقای آن را در آینده تقویت کرده و از جایگاه اتریوم به عنوان ستون اصلی در دنیای چندزنجیره‌ای (MultiChain) حمایت می‌کند. با همهٔ این تفاسیر، تسلط و میزان غلبهٔ اتریوم همچنان می‌تواند به چالش کشیده شود، زیرا همچنان به راهکارهای مقیاس‌پذیریِ لایه دوم خود که ریسک‌هایی منحصربه‌فرد دارند، متکی است.
رشد آیندهٔ غیرمتمرکز
احتمالاً شاهد شتاب‌گیری حرکت به سمت پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز و امانی در سه ماههٔ آخر سال ۲۰۲۳ باشیم، چرا که بسیاری بر این باورند که بازیگران و عناصر مخرب بازار کریپتو در میان نهادهای مالی متمرکز حضور دارند. این معضل موضوعاتی حول اعتماد و شفافیت را برجسته کرده است، اما در طول تاریخ شاهد این بودیم که دیفای با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد بلاک چین، آنها را به‌خوبی مرتفع کرده است.
همچنین باید توجه داشته باشیم که امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای، خطرات خاص خود را دارد؛ استفادهٔ دائم از قراردادهای هوشمند و قوانین مارجین‌سازی در این امور نیاز به در نظر گرفتن و توجه بسیار به نوسان داراییهای دیجیتال و نقدینگی واقعی آنها دارند.
افزایش محبوبیت امورمالی غیرمتمرکزِ مجوزدار ((Permissioned Defi
ارزش کل قفل‌شده (TVL) در دیفای از بالاترین میزان یعنی ۱۸۰ میلیارد دلار به شکلی ریزش داشته که در وضعیت فعلی ۵۳ میلیارد دلار است. دلیل این ریزش هم عمدتاً مرتبط با فروپاشی وام‌دهندگان متمرکز بوده است و منجر به کاهش نسبی بازده در دیفای نسبت به امور مالی سنتی شده است.
این عوامل در نهایت منجر به حرکت بیشتر برنامه‌های غیرمتمرکز به سمت تطبیق با موازین دیفای مجوزدار با هدف جذب نهادهای سازمانی شده خواهد شد و شاید این حرکت منجر به خلق نسخه‌ای از دیفای شود که نقطهٔ تلاقیِ شفافیت در بلاک چین با تطبیق با استانداردهای قانون‌گذاری باشد. تسویه حساب‌ها یا پرداخت‌های فرامرزی و همچنین توکن‌سازی داراییهای دنیای واقعی هم می‌توانند از نمونه‌های کاربردی در چنین آینده‌ای باشند.
توجه بیشتر به توکنیزه‌کردن
ارائه‌دهندگان خدمات مالی به شکل فزاینده‌ای به توکنیزه‌کردن داراییهای واقعی با هدف بهبود مکانیزم‌های تسویه اوراق بهادار سنتی هستند. درواقع توکنیزه‌کردن ریسک کمتری در مقابل سرمایه‌گذاری مستقیم در توکن‌ها در بازار ارزهای دیجیتال خواهد داشت. بانک‌ها در حوزه‌هایی از دیفای در حال توسعهٔ ابزارهای مالیِ توکنیزه‌شده هستند. با این حال بعید است که فرآیندهای توکنیزه‌کردن به موضوعاتی فراتر از ابزارهای مالی مثل املاک و مستغلات در آینده نزدیک گسترش پیدا کند.
افزایش محبوبیتِ ایدهٔ سهام‌گذاری شناور
با نزدیک‌شدن به تاریخ نهایی امکان برداشت اترهای (ETH) سهام‌گذاری‌شده، آگاهی، درک و تمایل بیشتری برای شرکت در این مکانیزم در شبکه اتریوم پیدا خواهیم کرد. پروتکل‌های مشابه همانند سولانا به عنوان عضوی از این سکتور نیز نفع خواهند برد، گرچه تغییرات در سهم بازار در این پروژه‌ها مشخص نخواهد بود.
همبستگی با داراییهای واقعی
گروهی از پروژه‌ها در حوزه دیفای یا بازار توکن‌های غیرمثلی (NFT) وجود دارند که ممکن است که با نگاه‌کردن به خارج از اکوسیستم کریپتو، فرصت‌های رشد جانبی را پیدا کنند. این فرصت‌ها با توجه به بازه‌های رکود در حوزه کریپتو، توانایی این را دارد که منجر به کسب سود شود. نمونه‌هایی از این پروژه‌ها داراییهای مصنوعی هستند که با توکنیزه‌کردن داراییهای مختلف در دنیای واقعی، کریپتو و بازارهای سنتی را ادغام می‌کنند.
بهبود گیم پلی در بازی‌های مبتنی بر بلاک چین
با توجه به تمرکز بیشتر بر کیفیت بازی‌های بلاک چینی، انتظار این است که توسعه‌دهندگان با جدیت بیشتری برای بهبود گیم پلی در بازی‌های بلاک چین تلاش کنند. تیم‌هایی که توانایی بیشتری در خلق بازی‌هایی با رده‌بندی AAA دارند، شانس بیشتری در جذب پایگاه کاربری خواهند داشت.
زایش فرصت‌های جدید از مسیر تغییر ارزهای دیجیتال در سال 2023
کاهش سریع نقدشوندگی در آلت کوین‌ها
علاقه سرمایه‌گذاران به آلت کوین‌ها تا حدود زیادی تحت تأثیر فرآیند اهرم‌زدایی سال ۲۰۲۲ قرار گرفته و ممکن است جریان بهبود آن زمان زیادی به طول بیانجامد. پروژه‌های جدیدی که توکن‌های خود را در صرافی FTX به عنوان یک استخر نقدینگی به بازارسازان وام دادند، ضربه بزرگی خوردند. این پروژه‌ها برای بازیابی داراییهای خود باید در فرآیندهای بعد از ورشکستگی صبر کنند که این امر بر حفظ توسعه‌دهندگان برنامه و روند توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز آتی تاثیرگذار باشد و سمت و سوی پیشبینی بازار ارز دیجیتال در سال 2023 را دستخوش تغییراتی کند.
شرایط تسلیم ماینرها
ماینرهای بیت کوین با شرایط چالش برانگیز اقتصادی روبه‌رو هستند که می‌توان از جملهٔ آن به ضعف بازار و قیمت بالای انرژی مصرفی اشاره کرد. آمار اخیر نشان‌دهندهٔ این است که ماینرها مقادیری بیش از چیزی که استخراج می‌کنند، می‌فروشند. این باعث شده تا کل ذخایر ماینرها به سطوحی که در اوایل سال ۲۰۲۲ قرار داشته، بازگردد.
در کنار این‌ها افزایش هش ریت شبکه و سختی استخراج نیز شرایط را برای ماینرها پیچیده‌تر کرده است؛ برخی از شرکت‌های ماینینگ اعلام ورشکستگی کرده و گروهی نیز در بازپرداخت وام‌های خود ناموفق بوده‌اند. در صورت تداوم این شرایط این امکان وجود دارد که ماینرهای ضررده مجبور به تعطیلی یا فروش شرکت به سرمایه‌گذاران بزرگ‌تر شوند که منجر به رکود صنعت ماینینگ در سال ۲۰۲۳ خواهد شد.
وضعیت NFTها در سال 2023؛ کاربرد برای NFTها عنصری حیاتی است
می‌دانیم که بازار NFTها در مراحل اولیهٔ توسعه و رشد خود به سر میبرد، با این حال فناوری زیرساختی این سکتور از صنعت، نشان‌دهندهٔ الگوی مهمی در مورد نحوهٔ عملکرد مالکیت و هویت در اقتصاد دیجیتال است. روند نزولی اخیر در این بخش می‌تواند قسمتی از اصلاح سالمِ این بازار در مسیر پذیرش فراگیر آن باشد.
با هدف پیشبرد مرحلهٔ بعدی مقبولیت NFTها و تبدیل‌شدن به چیزی فراتر از یک عکس، فعالین بازار مشتاقانه به دنبال نوآوری‌های کاربردی از این توکن‌ها هستند. توکن‌های سول باند (SBT)، ادغام با بازی‌های بلاک چینی، همکاری با کمپانی‌های مبتنی بر وب ۲.۰ و دیگر کاربردها در دنیای واقعی از نمونهٔ این نوآوری‌ها هستند.
البته همچنان ریسک مهمی در این حوزه وجود دارد. اگر فعالین این بازار حقوق خالقین این NFTها را به هر نحوی نادیده بگیرند، ممکن است سازندگان از ساخت NFTهای بیشتر در آینده منصرف شوند که ضربهٔ محکمی به رشد این بازار خواهد زد.
اصلاحاتی بنیادی که راهبر چرخه بعدی بازار خواهند بود
اصلاح شیوه‌های وام‌دهی
در سال ۲۰۲۲ میلادی، وام‌گرفتن در فضای کریپتو به دلیل مشکلات موجود در برداشت اعتبار از سیستم مشکلاتی را ایجاد کرد. برخی از بزرگترین وام‌دهندگان داراییهای دیجیتال ورشکسته شدند که این خود با مخاطرات پرداخت بدهی‌ها روبه‌رو است. با این حال به نظر می‌رسد که رکود فعلی این صنعت در ادامهٔ پیامدهای سقوط سلسیوس (Celsius) و سنگاپوری 3AC در ژوئن ۲۰۲۲ باشد.
این انتظار وجود دارد که صنعت لندینگ یا وام‌دهی در سال ۲۰۲۳ با راهبردهایی چون استانداردهایی دقیق‌تر، وثیقه‌گذاری مناسب، و مدیریت بهینه دارایی و بدهی اندکی بالغ شده و مسیر صنعت از خرده‌فروشی به سرمایه‌گذاری نهادی تغییر کند.
شفافیت بیشتر در نظارت و قانون‌گذاری
توسعه استانداردها و چارچو‌ب‌هایی برای نهادهای تحت نظارت، چرخهٔ بعدی بازار کریپتو را شکل خواهد داد. برای جلوگیری از حرکت نوآوری به سمت و سویی که الزامات نظارتی ضعیف‌تر است و مشتریان ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند، نیازمند راهنمایی‌های واضح و شفاف است. انتظار این است که کنگرهٔ ایالات متحده بر روی پیشنهادهای قانونی که در رابطه با حمایت از استیبل کوین‌ها یا ارزهای دیجیتال با ارزش ثابت کار کند. آشفتگی بازار ارز دیجیتال در سال ۲۰۲۲، نیاز به این فوریت را در میان قانون‌گذاران ایجاد کرده است تا مشخص شود که اولاً کدام سازمان‌های دولتی وظیفهٔ نظارت را بر عهده دارند و ثانیاً چه مسیری باید برای کنترل اساسیِ ریسک در داراییهای رمزنگاری‌شده تعیین شود.
در بازه‌ای معادل یک سال و نیم گذشته، شاهد پیشرفت قابل‌توجهی در ایجاد قوانین نظارتی در فضای ارزهای دیجیتال بوده‌ایم. از طرفی بدبینی قانون‌گذاران قابل‌درک و بازیابی اعتماد دسته‌ای از سرمایه‌گذاران چالش‌برانگیز خواهد بود. با همهٔ این تفاسیر وضوح و شفافیت بیشتر در فضای بلاک چین قطعا سازنده است.
· مسائل کلان در اقتصاد
اقتصاد کلان یکی از مهم‌ترین عناصر در تعیین میزان بازگشتِ سرمایه در دارایی‌هایی همراه با ریسک سرمایه‌گذاری است. سیاست‌های بانک مرکزی، داده‌های رشد جهانی اقتصاد و ریسک‌های مرتبط با رکود از جمله عواملی هستند که تعیین‌کننده این موضوع‌اند که آیا عوامل کلان در اقتصاد به عنوان بادی موافق با روند بازار ارزهای دیجیتال عمل می‌کنند یا مخالف. همچنین با بلوغ بازارهای ارزهای دیجیتال و ورود سرمایه‌گذاران نهادی بیشتر به این حوزه، همبستگی بین این بازار با بازارهای سنتی ممکن است افزایش پیدا کند.
ماتریس همبستگی بیت کوین و اتر با انس طلا، مس، بورس کالا و شاخص‌های اقتصادی
جمع‌بندی؛ آیا 2023 برای ارز دیجیتال سال خوبی خواهد بود؟
“عدم اطمینان، یار خریدارِ ارزش‌های بلند مدت است.”
اگر با نقل قول بالا از آقای وارن بافت، سرمایه‌گذار و اقتصاددان آمریکایی به آینده بنگریم، متوجه خواهیم شد که هرچند ممکن است دیدن نور انتهای تونل در شرایطی که عدم قطعیت وجود دارد، سخت باشد، اما چنین شرایطی در بازار ممکن است برای سرمایه‌گذاران و افرادی که چشم‌انداز بلند مدت دارند، فرصت‌های مناسبی فراهم کند.
تمامی فعالین این صنعت، مشتاقانه منتظر انبوهی از نوآوری در بخش‌های مختلف این صنعت نوظهور و پیشرفت‌های کلی در چهارچوب‌های تکنولوژی با هدف رشد پایدار اکوسیستم هستند. در هنگام ایجاد و شکل‌گیری صنعتی همانند کریپتو که توانایی تغییر فکر و تعامل افراد را با دنیای بیرون دارد، قطعاً چالش و شکست وجود خواهد داشت؛ اما این‌ها هستند که بازار کریپتو را تقویت کرده و ما را در رسیدن به آزادی پولی بیشتر یاری می‌کند.
