بازار ارزهای دیجیتال در کنار فرصت‌های طلایی، پر از پروژه‌هایی بوده که به خاطر فریب‌کاری، وعده‌های غیرواقعی یا سوءاستفاده از اعتماد کاربران، خاطرات تلخی از خود به جا گذاشته‌اند. در این مقاله، با ۵ پروژه منفور تاریخ بازار رمزارزها آشنا می‌شویم که نقش پررنگی در بی‌اعتماد شدن عموم به این فضا داشته‌اند.
۱. بیت کانکت (Bitconnect): سقوط افسانه‌ای یک پانزی دیجیتال
سال راه‌اندازی: ۲۰۱۶
سقوط: ژانویه ۲۰۱۸
بیت کانکت یکی از جنجالی‌ترین پروژه‌های تاریخ کریپتو است که ساختار آن شبیه به یک طرح پانزی بود. این پروژه یک پلتفرم وام‌دهی ارائه می‌داد که کاربران در آن توکن BCC را واریز می‌کردند تا طبق وعده‌های موجود، روزانه ۱ درصد درصد سود دریافت کنند.
ادعا می‌شد که یک «ربات ترید خودکار» از سرمایه‌ها برای سودآوری استفاده می‌کند، اما شواهدی مبنی بر وجود چنین سیستمی هیچ‌گاه ارائه نشد. پس از هشدارهای قانونی از سوی نهادهای آمریکایی و فشار افکار عمومی، پروژه مذکور به طور ناگهانی تعطیل شد و قیمت BCC از ۴۰۰ دلار به زیر ۱ دلار سقوط کرد.
۲. ترا (LUNA): فاجعه استیبل کوین الگوریتمی
سال راه‌اندازی: ۲۰۱۹
سقوط: مه ۲۰۲۲
اکوسیستم ترا با هدف ایجاد یک سیستم مالی غیرمتمرکز مبتنی بر استیبل کوین الگوریتمی خود وارد بازار شد. این استیبل کوین که با نماد UST معامله می‌شد؛ با مکانیسم و الگوریتم خاصی به ارز LUNA وابسته بود. این مکانیسم در تئوری برای حفظ ارزش ۱ دلاری UST طراحی شده بود.
با این حال در مه ۲۰۲۲، فشار فروش و کاهش اعتماد کاربران باعث شد که UST دی‌پگ شود و به زیر محدوده ۱ دلار برسد. این اتفاق مکانیسم مذکور را وارد یک حلقه مرگبار کرد. در نتیجه، میلیاردها توکن LUNA عرضه شد و ارزش آن تقریباً به صفر رسید. بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد ضررهای سنگینی دیدند و این حادثه اعتماد زیادی را از بازار گرفت.
دو کوان (Do Kwon)، یک کارآفرین اهل کره جنوبی، بنیان‌گذار اصلی پروژه ترا بود. سقوط شبکه باعث شد دولت‌های مختلف از جمله کره جنوبی و ایالات متحده آمریکا دو کوان را تحت تعقیب قرار دهند. آن‌ها او را به جرایمی مانند کلاهبرداری مالی، نقض قوانین اوراق بهادار و فریب سرمایه‌گذاران متهم کردند. دو کوان مدتی متواری بود و سپس در مونته‌نگرو دستگیر شد.
۳. هگز (HEX): پادشاه جنجال‌های بازاریابی
بنیان‌گذار: ریچارد هرت (Richard Heart)
سال راه‌اندازی: ۲۰۱۹
HEX شباهت زیادی با بیت کانکت داشت. این پروژه به کاربران خود قول داد که در ازای قفل کردن توکن‌های HEX به مدت مشخص، سود بالایی می‌دهد. با وجود این توکنومیکس پروژه مذکور به گونه‌ای طراحی شده بود که بنیان‌گذار و هولدرهای اولیه آن مقدار زیادی از عرضه توکن مذکور در اختیار داشتند و بیشترین سود را به دست آوردند.
ریچارد هارت، بنیان‌گذار پروژه هگز، در نهایت به خاطر صحبت‌های اغراق‌آمیز، بازاریابی تهاجمی و عدم شفافیت خود مورد انتقاد قرار گرفت. پروژه HEX هنوز فعال است اما بسیاری آن را یک طرح هرمی با ظاهری مدرن می‌دانند.
۴. وان کوین: کلاهبرداری میلیارد دلاری بدون بلاک چین
بنیان‌گذار: روژا ایگناتوا (ملکه بازار ارزهای دیجیتال)
فعالیت: ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷
وان کوین احتمالاً بزرگترین کلاهبرداری تاریخ بازار ارزهای دیجیتال است. این پروژه به بیش از ۳.۵ میلیون نفر در سراسر جهان قول داد که «بیت کوین بعدی» باشد؛ اما حتی یک بلاک چین نداشت. سرمایه‌گذاران در ازای خرید پکیج‌های آموزشی وان کوین امتیاز آن را دریافت می‌کردند؛ اما این امتیازها قابل انتقال یا معامله نبودند.
در نهایت روژا ایگناتوا، چهره کاریزماتیک پشت این پروژه، در سال ۲۰۱۷ ناپدید شد و هنوز تحت تعقیب بین‌المللی است. بسیاری از سرمایه‌گذاران وان کوین تا امروز نتوانسته‌اند سرمایه خود را بازیابی کنند.
۵. اسکویید گیم (SQUID)
بنیان‌گذار: نامشخص
فعالیت: ۲۰۲۱
توکن اسکویید گیم در اکتبر ۲۰۲۱ با الهام از سریال محبوب نتفلیکس «بازی مرکب» معرفی شد. این توکن به‌عنوان یک پروژه «بازی برای کسب درآمد» معرفی شد و وعده مشارکت در بازی‌های آنلاین مشابه با داستان سریال را به سرمایه‌گذاران می‌داد.
قیمت SQUID در مدت کوتاهی رشد چشم‌گیری داشت و از حدود ۰.۰۱ دلار به بیش از ۲٬۸۶۰ دلار رسید. اما بسیاری از سرمایه‌گذاران متوجه شدند که نمی‌توانند توکن‌های خود را بفروشند؛ مگر اینکه توکن‌های دیگری به نام «Marbles» را خریداری کنند. در نهایت، توسعه‌دهندگان پروژه با برداشت حدود ۳.۳۶ میلیون دلار از سرمایه‌ها، پروژه را رها کردند و وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی مرتبط با آن را حذف کردند.
