بررسی وایت پیپر ریپل به زبان ساده

در دنیایی که پیام‌ها در چند ثانیه از قاره‌ای به قاره دیگر می‌رسند، چرا انتقال پول هنوز باید چند روز طول بکشد؟ در وایت پیپر ریپل توضیح داده می‌شود که مشکل اصلی، سیستم‌های بانکی قدیمی و کندی شبکه‌های مالی سنتی است. ریپل نمی‌خواهد جای بانک‌ها را بگیرد یا پول سنتی را نابود کند؛ هدفش این است که پلی بسازد بین سیستم مالی فعلی و دنیای دیجیتال آینده. در این مقاله، وایت پیپر ریپل را به زبان ساده بررسی می‌کنیم و می‌بینیم پشت این فناوری چه ایده‌ای پنهان است.

 تولد یک ایده؛ مقابله با کندی و هزینه‌های بالا

ریپل در سال ۲۰۱۲ با این مشاهده ساده اما مهم آغاز شد: سیستم‌های پرداخت بین‌المللی موجود، مانند سوئیفت، بسیار کند، پرهزینه و برای عصر اینترنت ناکارآمد هستند. انتقال پول بین کشورها معمولا چند روز طول می‌کشد و کارمزدهای سنگینی دارد. رویای اولیه ریپل این بود که زیرساخت مالی باز و جهانی ایجاد کند که بتواند هر نوع ارزش، از دلار و یورو گرفته تا بیت‌ کوین یا حتی طلا را در کسری از ثانیه با هزینه‌ای ناچیز جابه‌جا کند.

معامله سریع و آسان در نوبیتکس خرید ریپل

قیمت لحظه‌ای ریپل

XRP

---

بنیان‌گذاران ریپل از ایده غیرمتمرکز بودن بیت کوین الهام گرفتند، اما با دو مشکل اساسی آن موافق نبودند: مصرف بالای انرژی و سرعت پایین. آن‌ها به‌دنبال مدلی بودند که «بیت کوین بدون استخراج» نام گرفت؛ یعنی حذف مکانیزم اثبات کار (Proof-of-Work) و جایگزینی آن با روشی سریع‌تر و کم‌مصرف‌تر که برای بانک‌ها و موسسات مالی جذاب باشد.

ریپل؛ فراتر از بلاک چین سنتی

ریپل به‌جای اینکه بلاک چینی معمولی باشد، خود را دفتر کل توزیع‌شده (Distributed Ledger) معرفی می‌کند. در این سیستم، خبری از زنجیره بلوک‌های پشت‌سرهم نیست؛ بلکه دفتر کل از طریق اجماع مداوم میان اعتبارسنج‌ها به‌روزرسانی می‌شود. این فرآیند توسط پروتکل اجماع دفتر کل ریپل (RPCA) انجام می‌گیرد که عملا سیستم تسویه آنی (RTGS) در دنیای دیجیتال است.

مثال ساده‌شده: در بیت کوین همه ماینرها برای تعیین ترتیب تراکنش‌ها با هم رقابت می‌کنند؛ اما در ریپل، گروهی از گره‌های معتبر (UNL) فقط اعلام می‌کنند: «ما با این لیست تراکنش‌ها موافقیم.» اگر حدود ۸۰ درصد آن‌ها تایید کنند، دفتر کل فورا ثبت می‌شود و تراکنش قطعی است. کل این فرآیند تنها ۳ تا ۵ ثانیه طول می‌کشد، به اندازه خواندن یک پیامک.

بیشتر بخوانید: ریپل چیست؟ همه چیز درباره Ripple و ارز دیجیتال XRP

راز سرعت ریپل و دلیل اصلی انتقادها

سرعت بالای اجماع در ریپل به لطف استفاده از فهرست گره‌های معتبر یا UNL است؛ مجموعه‌ای از سرورها که وظیفه اعتبارسنجی تراکنش‌ها را دارند. همین موضوع باعث شده برخی منتقدان بگویند ریپل نسبت به بیت کوین متمرکزتر است.

به باور ریپل، این راهکار مصالحه‌ای منطقی و حساب‌شده است؛ زیرا دستیابی به تمرکززدایی مطلق نباید باعث کاهش سرعت یا مقیاس‌پذیری شود. از منظر این شرکت، موسسات مالی و بانک‌ها بیش از آنکه به عدم تمرکز کامل نیاز داشته باشند، به سیستمی نیاز دارند که کارآمد، اقتصادی و مطمئن باشد.

کنترل عرضه و مزیت زیست‌محیطی XRP

برخلاف ارزهایی مثل بیت کوین که به‌تدریج از طریق استخراج ایجاد می‌شوند، تمام ۱۰۰ میلیارد واحد XRP از همان ابتدا تولید شد. این ویژگی دو نتیجه مهم دارد:

• پایان فرایند استخراج: دیگر نیازی به ماینینگ نیست؛ بنابراین مصرف انرژی بسیار کمتر است و جنبه‌های زیست‌محیطی بهبود می‌یابد.
• کنترل عرضه توسط شرکت ریپل: بخش بزرگی از این توکن‌ها در ابتدا در اختیار شرکت ریپل قرار داشت و توسط آن مدیریت می‌شد.

نقش XRP در شبکه ریپل

توکن XRP دو نقش کلیدی در اکوسیستم ریپل دارد:

۱- کارمزد و سوزاندن (Burning)

هر تراکنش مقدار بسیار کمی توکن ریپل به نام «Drop» مصرف می‌کند. این مقدار، سوزانده شده و برای همیشه از گردش خارج می‌شود. به‌واسطه این مکانیزم، عرضه در گردش ریپل به مرور کاهش یافته و در نتیجه توکن خاصیت کاهشی پیدا می‌کند؛ همچنین این روش، جلوی بروز حملات اسپم در شبکه را می‌گیرد.

۲- ارز پل (Bridge Currency)

وظیفه اصلی XRP این است که بین دو ارز پل بزند. یعنی مثلاً بانک ژاپنی مجبور نیست برای ارسال پول به مکزیک حساب پزو داشته باشد؛ کافی است ین را به XRP تبدیل کند، آن را بفرستد و بعد در مکزیک دوباره به پزو تبدیل کند. با این کار، دیگر نیازی به نگهداری پول در حساب‌های مختلف کشورها نیست.

شفافیت ریپل از طریق Escrow

برای کاهش نگرانی‌ها درباره کنترل بیش از حد توکن‌ها توسط شرکت، ریپل در سال ۲۰۱۷ حدود ۵۵ میلیارد XRP را در حساب‌های امانی رمزنگاری‌شده (Escrow) قرار داد. این سازوکار تضمین می‌کند که در هر ماه حداکثر ۱ میلیارد توکن آزاد شود و عرضه به شکلی قابل‌پیش‌بینی مدیریت گردد.

مزایای رقابتی ریپل

عملکرد ریپل در محیط‌های واقعی نشان می‌دهد که وعده‌های وایت پیپر آن به واقعیت تبدیل شده‌اند:

• سرعت: تسویه تراکنش‌ها در چند ثانیه انجام می‌شود، نه چند روز.
• هزینه کم: کارمزدها بسیار ناچیز هستند، که برای پرداخت‌های خرد و حواله‌های شخصی اهمیت زیادی دارد.
• مقیاس‌پذیری: توان پردازش هزاران تراکنش در ثانیه.
• پایداری انرژی: مصرف انرژی بسیار پایین‌تر از شبکه‌هایی مانند بیت کوین.

رقبای اصلی ریپل

ریپل در مسیر تبدیل‌شدن به استاندارد جهانی پرداخت با رقبا و رویکردهای متفاوتی روبه‌رو است:

• ارز استلار (XLM): استلار پروژه‌ای مشابه ریپل که توسط یکی از بنیان‌گذاران سابق آن راه‌اندازی شد و بر پرداخت‌های کم‌هزینه جهانی تمرکز دارد.
• سیستم‌های سنتی مانند سوئیفت: در حال نوسازی زیرساخت‌های خود هستند، اما هنوز با مشکلات ساختاری قدیمی مواجه‌اند.
• شبکه‌های بانکی مبتنی بر بلاکچین سازمانی: مانند Quorum یا PayCommerce که توسط کنسرسیوم‌های بانکی ایجاد می‌شوند.

با این حال، برگ برنده ریپل این است که به‌جای حذف سیستم‌های موجود، با بانک‌ها و شرکت‌های بزرگی مانند American Express همکاری می‌کند تا زیرساخت‌های فعلی را بهینه کند.

تکامل و هدف نهایی

وایت‌پیپر ریپل تنها نقطه شروع بود. این پروژه زنده بوده و دائما در حال به‌روزرسانی و بهبود است. ویژگی‌هایی مثل «DepositAuth» (برای رد تراکنش‌های ناخواسته) و افزایش مقاومت شبکه، نشان از تعهد ریپل به امنیت و کاربری در دنیای واقعی دارد.

هدف نهایی همچنان ثابت است. ساختن سیستمی که در آن انتقال پول به‌سادگی ارسال یک ایمیل باشد و همه افراد در سراسر جهان، به خدمات مالی دسترسی داشته باشند. همچنین، تاکید ریپل بر دستیابی به آینده‌ای کربن‌ خنثی، آن را در میان فشار جهانی برای کاهش ردپای کربن برجسته‌تر می‌کند.

جمع‌بندی

وایت‌پیپر ریپل نشان داد چگونه می‌توان از فناوری دفتر کل توزیع‌شده برای حل مشکلات چند دهه‌ای سیستم مالی استفاده کرد. ریپل نه برای حذف کامل پول فیات، بلکه برای ساختن پلی میان دنیای مالی سنتی و آینده دیجیتال طراحی شده است. فهم این تفاوت به شما کمک می‌کند ارزش واقعی و ماندگار ریپل در اقتصاد جهانی را بهتر درک کنید.

سوالات متداول