از به‌روزرسانی جدید اتریوم، تحت عنوان “شانگهای(Shanghai) ” که اجرایی‌شدن آن بسیار نزدیک و در واقع در ماه جاری میلادی (مارس) هست، چه می‌دانید؟ فکر می‌کنید یک به‌روزرسانی با این میزان اهمیت در بزرگترین زیرساخت قراردادهای هوشمند، آن هم در بازار ارزهای دیجیتال، ممکن است چه تأثیری بر اکوسیستم حوزه ارز دیجیتال، شبکهٔ اتریوم و همچنین سرمایه‌گذاران بگذارد؟ آیا به‌روزرسانی شانگهای می‌تواند بر قیمت اتریوم تاثیری داشته باشد؟
در این مقاله تحلیلی قصد داریم تا با توجه به به‌روزرسانی جدید و موردانتظار «شانگهای» در شبکهٔ اتریوم، به مزایا و ریسک‌های بعد از این به‌روزرسانی با توجه به چالش‌های گذشته و حاضر این شبکهٔ محبوب زیرساختی بپردازیم؛ با ما در ادامهٔ مطلب با مجله نوبیتکس همراه باشید تا تمامی جوانب این به‌روزرسانی را با یکدیگر مرور کنیم.
مروری بر تاریخچه، چالش‌ها و اهداف اتریوم
در ژوئیه سال ۲۰۱۵ میلادی، بلاک چین اتریوم قراردادهای هوشمند را به حوزهٔ نوپای و نوظهور کریپتوکارنسی معرفی و این انقلاب را در ارزهای دیجیتال راه‌اندازی کرد. در حال حاضر ما می‌دانیم که قراردادهای هوشمند به توسعه‌دهندگان این اجازه را می‌دهند که شروع به ساخت برنامه‌هایی کنند که کاربرد بلاک چین به چیزهایی فراتر از یک سیستم پرداخت یا ارزی تبدیل شود. البته که طی بیشتر از نیم دهه‌ای که از توسعهٔ اتریوم می‌گذرد، این شبکه درگیر جدال‌هایی هم بوده است.
مهم‌ترین چالش‌های اتریوم در بازار ارزهای دیجیتال
از مهم‌ترین چالش‌هایی که شبکه و تیم این پروژهٔ محبوب و البته بزرگ در نگهداری سهم خود از بازار داشتند، به دو مورد می‌توان اشاره کرد که به‌نحوی این دو مورد رابطه علت و معلولی با هم دارند:
هزینه‌های بالای شبکه
اگر به نمودار قیمت گس یا هزینهٔ تراکنش در اتریوم توجه کنید، می‌بینید که در طول بازار گاوی سال ۲۰۲۰، هزینهٔ استفاده از شبکه به شکلی افزایش پیدا کرد که عملاً برای اکثریت قریب به اتفاقِ فعالین بلااستفاده شد؛ به شکلی که ممکن بود این رقم حتی به ۲۰ دلار برای نهایی‌شدن یه تراکنش ساده هم ختم شود! این جهش‌های ناگهانی در تابستان دیفای ۲۰۲۰ و حتی سال ۲۰۲۱، بر روی نمودار قیمت گس قابل‌مشاهده است.
نگهداری سهم بازار
یکی از بزرگترین ترندها در سیکل اخیر حوزهٔ کریپتو که اتفاقاً ماندگار هم شده است، ایجاد و رشد مقبولیت پروژه‌هایی است که جایگزین‌های سریع‌تر و ارزان‌تر اتریوم به حساب می‌آیند و به آن‌ها به اصطلاح «پروژه‌های لایهٔ دوم» اطلاق می‌شود. از میان این پروژه‌ها دسته‌ای همچون پالیگان، آربیتروم و آپتیمیزم، تحت عنوان راهکارهای مقیاس‌پذیری در اتریوم شناخته شده و گروهی دیگر پروژه‌های زیرساختی مثل سولانا و اولنچ هستند که دارای پلتفرم هستند و در واقع بر بستر اتریوم اجرا نشده‌اند.
اگر به نمودار داده‌های تاریخیِ TVL یا میزان ارزش قفل‌شده بر مبنای زنجیره‌های مختلف نگاه کنیم، به وضوح می‌بینیم که در ابتدای سال ۲۰۲۱، سهم بزرگی از ارزش قفل‌شده در دیفای بر روی اتریوم متمرکز بوده و به‌مرور از این تسلط کاسته شده است.
علی‌رغم از دست‌دادن سهم قابل‌توجهی از بازار، اتریوم همچنان با اختلاف زیادی رهبری بازار دیفای را به دست گرفته و پروژه‌های لایهٔ دوم با توجه به این مهم که بر روی بستر اتریوم بنا شده‌اند؛ ابه‌سرعت در حال صعود به رتبه‌های بالاتری از بازار هستند. با همهٔ این تفاسیر به نظر می‌رسد که اکوسیستم اتریوم در طی آینده‌ای قابل پیش‌بینی، خانهٔ اصلی امور مالی غیرمتمرکز (Defi) باقی خواهد ماند. اما سوال در اینجا این است که آیا با تبدیل الگوریتم اجماع اتریوم از PoW به PoS، می‌توان همچنان چنین نظری داشت؟
مهاجرت اتریوم به اثبات سهام؛ کنارکشیدن از بازی یا برگ برنده اتریوم؟
در دسامبر ۲۰۲۰، زنجیره بیکن (Beacon Chain) در شبکهٔ اتریوم راه‌اندازی شد. این زنجیره جایی بود که مکانیزم اجماع جدیدِ اثبات سهام (PoS) در اتریوم، قبل از مهاجرت شبکه از الگوریتم اجماع قبلی یعنی اثبات کار به سیستم جدید، به آزمایش گذاشته شد. این شبکهٔ آزمایشی (Testnet)، در طی یک رویداد هیجان‌انگیز و بزرگ برای جامعه، در ۱۵ سپتامبر سال ۲۰۲۲ میلادی با زنجیرهٔ اثبات کارِ اصلی در اتریوم درآمیخت یا به اصطلاح مرج (Merge) شد تا اتریوم به یک شبکه با الگوریتم اجماعِ اثبات سهام تبدیل شود. مرج اتریوم شروع مهاجرت کامل اتریوم به اثبات سهام بود.
اثبات سهام در اتریوم به چه شکل است؟
در سیستم اجماع جدید، نودها یا گره‌های اعتبارسنج اتریوم، توکن بومی شبکه (اتر یا ETH) را سهام‌گذاری یا استیک می‌کنند و یک گره به‌طور تصادفی در هر اسلات انتخاب شده تا مسئولیت پردازش یک بلاک جدید را بر عهده بگیرد و پاداش بلاک را دریافت کند. در شبکهٔ اتریوم هر ۱۲ ثانیه (معادل با زمان تقریبی یک بلاک)، یک اسلات (Slot) نامیده می‌شود.
اثبات سهام چه تاثیری بر شبکه اتریوم داشته است؟
نتیجه‌ای که می‌توان گرفت، این است که اتریوم به این صورت از نظر مصرف انرژی، کارآمدتر خواهد شد و در عین حال میزبان نوآوری‌هایی می‌شود که در نقشهٔ راه پروژه هدف‌گذاری شده است. نمودار زیر را مشاهده کنید؛ این نمودار بیان‌گر این موضوع است که مصرف انرژی تخمینی اتریوم به لطف مرج، ۹۹.۹۹ درصد کاهش پیدا کرده که رقمی فوق‌العاده است.
به‌روزرسانی شانگهای چیست؟
به‌روزرسانی بعدی شبکه، شانگهای، که انتظار برای آن وجود دارد، در ماه جاری میلادی (مارس) انجام خواهد شد. آپگرید شانگهای در لایه اجرایی شبکه مستقر خواهد شد و امکان برداشت اتر را از قراردادهای استیکینگ یا سهام‌گذاری فراهم می‌کند. این قابلیت در نهایت منجر به برابری تجربه سهام‌گذاری در اتریوم با سایر پروژه‌ها خواهد شد. در ابتدا این به‌روزرسانی در ۱۴ مارس سال جاری میلادی بر روی تست نت گوئرلی (Goerli) و در اواخر سه‌ماههٔ اول سال جاری میلادی روی شبکه اصلی اجرایی خواهد شد.
مزایا و ریسک‌های موجود بعد از به‌روزرسانی شانگهای
اگرچه که عدم اطمینان زیادی در بازار در مورد سهام‌گذاری در اتریوم در دوران پساشانگهایی (!) وجود دارد، اما این به‌روزرسانی پیامدهای مهمی از نظر ارزش ذاتی و کامل‌شدن انتقال به PoS در شبکه اتریوم به ما خواهد گفت. در ادامه نگاهی دقیق‌تر به پیشنهادات بهبود (EIPs)، ریسک‌های موجود در ارتقای شانگاهی و همچنین تأثیر آن‌ها بر اتریوم می‌پردازیم:
پس از شانگهای کاربرد اتر به‌عنوان یک دارایی برجسته خواهد شد
ارتقای شانگهای به اتر (ETH) اجازه خواهد داد تا با ایجاد سود حاشیه‌ای از مسیر استیکینگ، به‌طور کامل کارکرد خود را به‌عنوان یک دارایی به حداکثر برساند. همچنین که با اجرای طرح پیشنهادی بهبودِ EIP-4895، که یک روش نوین برای برداشت پیشنهاد می‌کند، این روند را کارآمدتر و ایمن‌تر خواهد ساخت.
یکی از ریسک‌های مهمی در اینجا، بحث نقص فنی احتمالی روی شبکه هست. تیم اتریوم در حال انجام آزمایش‌های کامل برای به حداقل رساندن این خطرات هستند. انتظار هم این است که علاقه به اتریوم و خدمات استیکینگ در آن، در میان سرمایه‌گذاران نهادی و فردی پس از ارتقای شانگهای افزایش پیدا کند.
فراموش نکنیم که اتریوم به دلیل تمرکز بر راهبری زیست‌محیطی، اجتماعی و شرکتی (ESG) و انتقال به اثبات سهام، توانایی جایگزین‌شدن با بیت‌کوین در پرتفوها را خواهد داشت.
افزایش قدرت شبکه
توسعه‌دهنده‌گان اصلی اتریوم یک نقشهٔ راه برای مقیاس‌پذیری پس از انتقال به اثبات سهام (PoS) طراحی کرده‌اند که ارتقای شانگهای شامل برخی از EIPهایی هست که توانایی کاهش هزینه‌های گس در آن‌ها گنجانده شده است؛ کاهش اندازهٔ قراردادهای هوشمند، بهینه‌سازی کدها، تأمین امنیت و مقیاس‌پذیری در طول فرآیند و کاهش بار هزینه‌ها برای اعتبارسنج‌ها از جملهٔ این موارد هستند. با همهٔ این تفاسیر انتظار این است که شبکهٔ اتریوم، مقیاس‌پذیری را ایمن به سرانجام برساند، در عین حال سطح بالاتری از تمرکززدایی و ثبات را تضمین کرده و به زیرساخت اصلی برای برنامه‌های غیرمتمرکز تبدیل شود.
با همهٔ این مزایا، خطر بالقوه رقابت با توکن‌های لایه دوم برای اتریوم در درازمدت وجود دارد، اگرچه انتظار نمی‌رود که در میان مدت و کوتاه مدت مسئله مهمی باشد.
تقاضا با هدف ذخیره ارزش هم افزایش خواهد داشت!
معرفی مکانیسم توکن‌سوزی در شبکه توسط EIP-1559، در طی ارتقای هارد فورک لندن در اوت ۲۰۲۰ و کاهش شدید نرخ عرضهٔ اتریوم پس از مرج، منجر به این شد که اتریوم با فعال‌ترشدن شبکه، ویژگی‌های یک دارایی‌های ضدتورمی را بیش از پیش از خود نشان دهد.
نرخ تورم اتریوم در حال حاضر حدود ۰.۰۲۸- در سال هست و اگر قصد مقایسه داشته باشیم، این نرخ تورم تقریبی در سیستم قبلی PoW، ۳.۵+ درصد در سال بود. با افزایش تقاضا پس از ارتقای شانگهای، ممکن است که اثر دوگانه کاهش تورم و کاهش عرضهٔ در گردش با افزایش مقدار اتر ذخیره‌شده وجود داشته باشد که به طور بالقوه منجر به تأثیر چشمگیرتری نسبت به بیت کوین به عنوان ذخیره ارزش خواهد شد.
قانون‌گذاری‌‌های اخیر چگونه ممکن است بر آینده اتریوم موثر باشند؟
شاید در جریان شکایت اخیر کمیسیون بورس اوراق بهادارِ ایالات متحده (SEC) علیه صرافی کراکن باشید؛ دلیل آن سرویس استیکینگ امانی این صرافی بود که در نهایت منجر به جریمهٔ ۳۰ میلیون دلاری و توقف این سرویس شد. پیامد این داستان سردرگمی و نگرانی در بازار ارزهای دیجیتال بود. در حالی که تأثیر آن بر بازار کریپتو ممکن است در کوتاه مدت ناچیز بنظر برسد، به خاطر داشته باشیم که خطر کاهش تقاضا برای اتر و تضعیف بازار در بلندمدت وجود دارد.
به‌روز رسانی شانگهای چه تاثیری بر قیمت اتریوم خواهد داشت؟
اگر در بازار ارزهای دیجیتال هولدر اتریوم باشید یا به ترید مشغول هستید، قطعا بزرگترین سوال شما این خواهد بود که تاثیر شانگهای بر قیمت اتریوم چگونه خواهد بود. البته که نمی‌توان به هیچ عنوان به این سوال پاسخ قطعی داد. به گزارش سایت استیکینگ ریواردز در حال حاضر چیزی نزدیک به 14 درصد از کل توکن‌های اتریوم استیک شده‌اند. زمانی که امکان برداشت این توکن‌ها فراهم شود، سهام‌گذاران می‌توانند دارایی استیک شده را برای فروش بگذارند. این مسئله ممکن است افزایش عرضه را به دنبال داشته باشد. البته ناگفته نماند که پس از این علاقمندان به استیک اتریوم می‌توانند اترهای خود را در شبکه اتریوم استیک کنند و این مسئله می‌تواند منجر به افزایش تقاضا برای خرید اتریوم شود. به طور کلی به‌روزرسانی شانگهای یک قدم مهم برای نزدیکی اتریوم به اهدافش است و می‌تواند منجر به تغییرات بسیاری در شبکه اتریوم شود. این مسئله به خودی خود می‌تواند تاثیرات مثبتی را به همراه داشته باشد.
سخن پایانی
به شکلی خلاصه، در کوتاه مدت سرویس‌‌های پروتکل‌های غیرمتمرکز به احتمال زیاد مزیت خود را نسبت به خدمات استیکینگ متمرکز حفظ خواهند کرد. با این حال بسته به شدت و دامنهٔ قانون‌گذاری‌ها در این حوزه، ریسک محتملی که از آن حرف می‌زنیم، کاهش تقاضای استفاده از سرویس استیکینگ هست که در نهایت ممکن است منجر به تضعیف کل بازار کریپتو شود. بنابراین این موضوع اهمیت دارد که اخبار را به دقت زیر نظر داشته باشید، چرا که انتظار نوسانات بالای قیمت در آینده قابل پیش‌بینی وجود دارد.
در نهایت این شکل از قانون‌گذاری‌ها، طبیعتاً توجه بیشتری را به پروتکل‌های سهام‌گذاری شناور (Liquid Staking)، بعد از شانگهای یا آپگریدهای بعدی استیکینگ جلب می‌کند و شکی وجود نخواهد داشت که این‌ها نقش محوری در اکوسیستم حوزه ایفا خواهند کرد.
