ارزهای دیجیتال از زمان پیدایش آنها تاکنون، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. بسیاری از افراد، با وجود نوسانات بالای بازار کریپتو، علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در رمزارزها هستند. برخی سرمایه‌گذاران با انتخاب درست و به موقع رمزارزها توانستند سود زیادی به دست آورند، در حالی که برخی دیگر با انتخاب نادرست و یا زمان اشتباه، سرمایه خود را از دست دادند. بنابراین سؤال مهمی که مطرح می‌شود این است که چه عواملی در قیمت آنها تأثیرگذار است؟
با توجه به پتانسیل خوب بازار ارزهای دیجیتال، چگونه می‌توان سرمایه‌گذاری مناسبی روی آنها انجام داد؟ شاید یکی از مهم‌ترین کارها بررسی عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیت کوین و سایر رمزارزها است. در این مقاله به صورت کامل، آن را توضیح می‌دهیم.
قیمت ارز دیجیتال بر چه اساسی تعیین می‌شود؟
تمام افرادی که روی ارزهای دیجیتال، سرمایه‌گذاری می‌کنند، دنبال کوین‌هایی هستند که قیمت آنها افزایش یابد. برای فهمیدن این موضوع، مهم است که چگونگی تعیین قیمت ارزهای دیجیتال را بدانید. ممکن است از پیش، عوامل مؤثر بر قیمت سهام را بدانید. اگر چه شباهت‌های زیادی میان آن دو وجود دارد، اما بازار کریپتو موجودیت خود را دارد و از تمام قوانین مشابه بازار سهام، پیروی نمی‌کند. برخی عوامل مانند عرضه، تقاضا، رقابت، محبوبیت، دسترسی و… بیشترین تأثیر را بر قیمت رمزارزها دارند. در ادامه هر یک از این موارد را توضیح می‌دهیم.
تأثیر عرضه بر قیمت
عرضه یک دارایی، نقش حیاتی در تعیین قیمت آن دارد. منظور از عرضه حداکثر توکن‌ها یا کوین‌های موجود از یک ارز دیجیتال بوده که بسته به نوع آنها به طور قابل توجهی، متفاوت است. برخی از آنها میلیون‌ها، میلیارد یا تریلیون توکن دارند. یک دارایی کمیاب به احتمال زیاد دارای قیمت‌های بالایی است، در حالی که اگر میزان زیادی از آن باشد، قیمت پایینی خواهد داشت. بارزترین مثال از کمیابی دارایی، بیت کوین است که حداکثر عرضه ثابت آن ۲۱ میلیون است.
علاوه بر این بیت کوین تاکنون در میان ارزهای دیجیتال، بالاترین قیمت را داشته است. چرا که عرضه آن محدود بوده و راهی برای استخراج بیشتر، وجود نخواهد داشت. برخی از ارزهای دیجیتال از نوعی استراتژی به نام سوزاندن برای کاهش عرضه خود، استفاده می‌کنند. توکن‌ها به یک کیف پول غیر قابل دسترس، فرستاده می‌شوند تا از گردش خارج شوند. اگر چه عرضه یکی از عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیت کوین و سایر رمزارزها است، اما این فاکتور به تنهایی کافی نیست. در واقع، عرضه کمتر به طور خودکار، باعث افزایش قیمت نمی‌شود.
تأثیر تقاضا بر قیمت
تقاضا به علاقه بازار به خرید یک ارز دیجیتال، اشاره دارد. اگر تعداد سرمایه‌گذاران جدیدی که مایل به خرید یک ارز دیجیتال با قیمت فعلی آن هستند، بیشتر از فروشندگان باشد، قیمت افزایش می‌یابد. دلایل زیادی وجود دارد که تقاضا برای یک ارز دیجیتال، افزایش می‌یابد. در سال ۲۰۲۱، بیت کوین به دلیل تأثیرات زیست‌محیطی آن، بیشتر مورد بررسی و انتقاد قرار گرفت. سرمایه‌گذاران، شروع به جست‌وجوی ارزهای دیجیتال سازگار با محیط زیست (Green Cryptocurrencies) کردند که برای تولید به انرژی زیادی نیاز ندارند.
این موضوع، منجر به تقاضای بیشتر برای کاردانو Cardano، (یک رمزارز با تأثیرات محیطی بسیار کمتر) شد.
تأثیر کاربرد بر قیمت
منظور از کاربرد، شیوه‌ای است که از یک ارز دیجیتال یا پلتفرم می‌توان استفاده کرد. اکثر پروژه‌های موفق ارز دیجیتال، دارای یک یا چند مشکل بوده که قصد حل آنها را دارند. بیت کوین به عنوان یک ارز دیجیتال به گونه‌ای طراحی شده بود که برای مدیریت آن به یک مقام مرکزی مانند بانک یا دولت، متکی نبود. ارزهای دیجیتال جدیدتر، دارای امکان پیاده‌سازی قرارداد هوشمند هستند. بنابراین نوع و میزان کاربرد نیز یکی از عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیت کوین و سایر رمزارزها است.
تأثیر رقابت بر قیمت
رقابت میان ارزهای دیجیتالی وجود دارد که نقش مشابهی در بازار دارند. بیت کوین و اتر که هر دو در دسته رمزارزها قرار می‌گیرند رقیب یکدیگر هستند. بیت کوین در درجه اول به عنوان یک ذخیره ارزش، دیده می‌شود و اتر نیز یک بلاک‌چین قرارداد هوشمند است. رقبای مستقیم اتر، سایر بلاک‌چین‌های دارای عملکرد قرارداد هوشمند از جمله کاردانو و سولانا هستند. از آنجایی که این پروژه‌ها همگی اهداف مشابهی دارند، بسیاری از کاربران تنها به سمت یکی از آنها جذب می‌شوند.
برای مثال اگر اکثر توسعه‌دهندگان، شروع به استفاده از سولانا کنند، تأثیر منفی بر اتر و کاردانو خواهد داشت.
تأثیر دسترسی بر قیمت
در دسترس بودن به آسانی خرید ارزهای دیجیتال، اشاره دارد. هر چه یک رمزارز، به صورت گسترده‌تر در دسترس باشد، احتمال سرمایه‌گذاری مردم در آن بیشتر می‌شود. کریپتوکارنسی‌ها وقتی در یک صرافی بزرگ مانند کوین بیس (Coinbase)، فهرست می‌شوند، شاهد افزایش قیمت هستند. حتی اصطلاحی به نام اثر کوین بیس (Coinbase Effect) وجود دارد که به معنای تغییر ناگهانی در ارزهای دیجیتال به دلیل حضور در صرافی Coinbase است.
تجزیه و تحلیل شرکت تحقیقاتی مِساری (Messari) در زمینه کریپتو نشان داد که ارزهای دیجیتال در طی ۵ روز پس از اعلام فهرست کوین بیس، به طور میانگین، ۹۱ درصد افزایش یافتند.
تأثیر محبوبیت رمزارزها بر قیمت
یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیت کوین و سایر رمزارزها، میزان محبوبیت آنها است. شاید به نظر برسد که فناوری و کاربرد (Utility) از مهم‌ترین فاکتورها برای سرمایه‌گذاری در رمزارزها است، اما همیشه اینطور نیست. میم‌کوین‌های محبوبی نظیر دوج‌کوین و شیبا اینو که در میان بزرگ‌ترین رمزارزها در جهان، رتبه‌بندی شده‌اند، نشان از اهمیت این موضوع دارند. با این حال، محبوبیت به تنهایی منجر به موفقیت طولانی‌مدت نمی‌شود.
رمزارزهایی که بیشتر از عملکرد به محبوبیت، متکی هستند، معمولاً پس از پایان تبلیغات به سرعت سقوط می‌کنند. در نهایت، تعداد افرادی که مایل به خرید هستند کم می‌شود، زیرا آنها هیچ استفاده واقعی و کاربردی را ارائه نمی‌دهند. اما باید در نظر گرفت که عدم محبوبیت نیز می‌تواند یک مشکل باشد، حتی اگر تمام الزامات دیگر را داشته باشد. نئو (NEO) نمونه‌ای از ارزهای دیجیتال است که از منظر فناوری، عملکرد خوبی دارد، اما به دلیل بازاریابی ضعیف، سرمایه‌گذاران را ناامید کرده است.
تأثیر حاکمیت داخلی بر قیمت رمزارز
حاکمیت داخلی (Internal Governance) نیز یکی از عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیت کوین و سایر رمزارزها است. شبکه ارزهای دیجیتال به ندرت از یک سری قوانین ثابت، پیروی می‌کنند. توسعه‌دهندگان، پروژه‌ها را بر اساس جامعه‌ای که از آنها استفاده می‌کند، تطبیق می‌دهند. برخی توکن‌ها که به نام توکن‌های حاکمیتی شناخته می‌شوند، به دارندگان خود، حق اظهار نظر درباره آینده یک پروژه (مانند نحوه استخراج یا استفاده از یک توکن) را می‌دهند. برای ایجاد هر گونه تغییر در حاکمیت یک توکن، باید بین ذینفعان، اتفاق نظر وجود داشته باشد.
به عنوان مثال، اتر، شبکه خود را از یک سیستم اثبات کار به سیستم اثبات سهام، تغییر داده و در عمل، بسیاری از تجهیزات گران ماینینگ را در مراکز داده، بی‌استفاده کرده است. این مسئله بدون شک بر قیمت اتر، تأثیر گذاشته است. به طور کلی سرمایه‌گذاران، حاکمیت پایدار را دوست دارند. حتی اگر اشکالاتی در نحوه عملکرد یک رمزارز، وجود داشته باشد، آنها شناخته‌شده‌ها را به ناشناخته‌ها ترجیح می‌دهند.
قیمت بیت کوین، چگونه و توسط چه کسانی تعیین می‌شود؟
بیت کوین توسط بانک مرکزی صادر نمی‌شود و دولت آن را پشتیبانی نمی‌کند. بنابراین ابزارهای سیاست پولی، نرخ تورم و سنجش رشد اقتصادی که به طور معمول بر قیمت ارز تأثیر می‌گذارد، برای بیت کوین، صدق نمی‌کند. بنابراین عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیت کوین و سایر رمزارزها چیست؟ قیمت بیت کوین، چگونه تعیین می‌شود؟ بیت کوین که بیشتر به عنوان یک ذخیره ارزش در نظر گرفته می‌شود از عوامل زیر تأثیر می‌پذیرد.
- عرضه و تقاضای بازار برای آن
- هزینه تولید یک بیت کوین از طریق فرآیند استخراج
- تعداد رمزارزهای رقیب
- مقررات حاکم بر فروش و استفاده آن
- رسانه‌ها و اخبار
از آنجایی که تأثیر رقابت و عرضه و تقاضا را در مطالب بالا بررسی کردیم، در ادامه از توضیح این دو مورد، صرف نظر می‌کنیم.
تأثیر مقررات بر قیمت بیت کوین
یکی از دلایل علاقه زیاد افراد به خرید ارزهای دیجیتال نظیر بیت کوین، نبود مقررات و عدم کنترل دولت در آن است. این فقدان نظارتی، مزایا و معایب خود را دارد. فقدان مقررات بدین معنا است که می‌توان آن را آزادانه در سراسر مرزها استفاده کرد و مانند ارزهای فیات، مشمول کنترل‌های تحمیلی دولت نیست. با این حال، دولت‌ها و طرفین ذینفع در تلاش برای وضع قوانین بیشتر روی آنها هستند. توسعه یک چارچوب نظارتی، اجتناب‌ناپذیر بوده و تأثیرات آن بر بیت کوین، ناشناخته است.
در ایالات متحده، احکام ارزهای دیجیتال صادر شده توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) می‌تواند بر قیمت بیت کوین، تأثیر بگذارد. مقررات، یکی از عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیت کوین و سایر رمزارزها است. در اکتبر ۲۰۲۱ قیمت بیت کوین، ۲ هفته پس از تصویب اولین ETF مرتبط با بیت کوین به ۶۹۰۰۰ دلار رسید. با این حال، چند ماه پس از آن، قیمت بیت کوین به ۴۰۰۰۰ دلار رسید.
ممنوعیت معاملات و تراکنش بیت کوین در چین در سپتامبر ۲۰۲۱ بر عرضه و تقاضای این ارز دیجیتال، تأثیر گذاشت. مزارع ماینینگ در چین مجبور شدند وسایل خود را جمع کرده و به کشورهای دوستدار ارزهای دیجیتال بروند. قیمت‌ها از حدود ۵۱۰۰۰ دلار در ابتدای سپتامبر به حدود ۴۱۰۰۰ دلار در پایان ماه، کاهش یافت. سپس به سرعت دوباره از سطح قیمت‌های قبلی، پیشی گرفت.
تأثیر هزینه تولید بر قیمت بیت کوین
یکی از عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیت کوین و سایر رمزارزها هزینه‌های تولید است. طبق برخی تحقیقات، قیمت بیت کوین در بازارهای کریپتو ارتباط نزدیکی با هزینه نهایی تولید آن دارد. بیت کوین، شامل برخی هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم می‌شود. هزینه ثابت مستقیم مربوط به زیرساخت و برق مورد نیاز برای استخراج ارز دیجیتال و هزینه غیر مستقیم برای سختی شبکه بیت کوین است. سطح سختی شبکه بیت کوین، متفاوت بوده و سرعت تولید آن را می‌تواند تسریع یا کاهش دهد.
در نتیجه بر عرضه کلی و قیمت آن، تأثیر می‌گذارد. در یک سیستم اثبات کار، مانند سیستم‌هایی که برای بیت کوین استفاده می‌شود، هر چه رقابت برای یک رمزارز بیشتر باشد، استخراج آن دشوارتر می‌شود. به دلیل آن که ماینرها اساساً برای حل یک مسئله پیچیده ریاضی به منظور تأیید یک بلاک با یکدیگر رقابت می‌کنند. بدین ترتیب هزینه استخراج افزایش می‌یابد، زیرا برای ماینینگ موفقیت‌آمیز به دستگاه‌های قدرتمندتری نیاز است.
بنابراین هزینه ماینینگ نیز یکی از عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیت کوین و سایر رمزارزها است. اگر ارزش ارزی که ماینرها استخراج می‌کنند متناسب با هزینه‌ها نباشد، دیگر این کار را انجام نمی‌دهند. از آنجایی که نقش ماینرها برای بلاک‌چین، ضروری است، نمی‌توان تأثیر آنها بر قیمت رمزارزی نظیر بیت کوین را نادیده گرفت.
به طور کلی ماینر برای استخراج، لازم است دستگاه‌های ماینینگ گران زیادی را بخرد. علاوه بر این، فرآیند استخراج، مصرف برق زیادی دارد. بر اساس برآوردها مصرف برق برای شبکه استخراج بیت کوین بیشتر از مصرف برق برخی از کشورهای کوچک است.
تأثیر رسانه‌ها بر قیمت بیت کوین
پست‌های رسانه‌های اجتماعی افراد مشهور می‌تواند بر احساسات سرمایه‌گذاران درباره بیت کوین، تأثیر بگذارد. خبرهای خوب برای سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال، باعث افزایش قیمت بیت کوین شده و اخبار بد، قیمت آن را کاهش می‌دهد.
اشباع خرید و فروش در رمزارزها چیست؟
همانطور که گفتیم، عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیت کوین و سایر رمزارزها محدود به یک مورد نبوده و شامل فاکتورهای مختلف است. حتی فومو یا ترس از دست دادن سرمایه نیز می‌تواند نقش بزرگی در انتخاب‌های سرمایه‌گذاری، داشته باشد. بنابراین آیا ممکن است که یک سهام یا ارز دیجیتال، بدون توجه به ارزش ذاتی آن رشد نجومی را تجربه کند؟ در ابتدا باید گفت که ترکیبی از دلایل باعث علاقه به یک دارایی خاص، می‌شود.
زمانی که سرمایه‌گذاران با هیجان شروع به خرید می‌کنند، عرضه دیگر نمی‌تواند با تقاضا مطابقت داشته باشد. به عبارت دیگر، میزان تقاضا بالاتر از میزان عرضه بوده و به همین دلیل، قیمت، رشد قابل توجهی را تجربه می‌کند. بنابراین زمانی که یک دارایی، بیشتر از ارزش واقعی خود معامله می‌شود، اشباع خرید، رخ داده است. به همان صورت، حالت معکوس آن نیز می‌تواند اتفاق بیفتد. اشباع فروش، زمانی اتفاق می‌افتد که میزان عرضه بالاتر از میزان تقاضا باشد. به زبان ساده‌تر تعداد فروشندگان بیشتر از تعداد خریداران بوده و باعث کاهش قیمت می‌شود.
اما یک سرمایه‌گذار با تجربه و آگاه، متوجه پتانسیل نهفته در یک دارایی با وجود جو منفی پیرامون آن می‌شود و اقدام به خرید می‌کند. اگر دارایی به معنای واقعی دچار اشباع فروش باشد، قیمت آن مجدداً به سمت بالا اصلاح کرده و به معامله‌گران، سود می‌رساند.
تعادل در بازار در ارزهای دیجیتال
بعد از بررسی عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیت کوین و سایر رمزارزها می‌توان تعادل در این بازار را بررسی کرد. زمانی که عرضه و تقاضا یکسان باشد، باعث ایجاد تعادل در بازار شده و مقدار کالا یا خدمات عرضه‌شده با مقدار تقاضا برابر است. ثبات بازار، نوسانات را از بین می‌برد، اما در واقعیت هیچ بازاری به طور کامل، متعادل نیست.
شاید در آینده قیمت رمزارزها تا حدودی تثبیت شود، اما در حال حاضر، نوسانات بالای آن بخشی از چیزی است که بازار کریپتو را هیجان‌انگیز می‌کند. ریسک ارزهای دیجیتال برای معامله‌گران، زیاد بوده و قیمت‌ها به سرعت در حال تغییر هستند. اما به همان نسبت نیز پتانسیل دریافت پاداش و بازده بالاتری را به همراه دارند.
سخن پایانی
ارزهای دیجیتال، همانند سهام، کالاها، اوراق بهادار و… یک دارایی قابل معامله هستند. قیمت آنها با توجه به میزان علاقه‌مندی در بازار برای خرید آنها (میزان تقاضا) تعیین می‌شود. اگر عرضه محدود بوده و تقاضای قابل توجهی برای یک کوین خاص، وجود داشته باشد، قیمت افزایش می‌یابد. بنابراین گاهی تقاضا برای آنها بدون توجه به ارزش واقعی رمزارزها بیشتر می‌شود. عکس این موضوع نیز صدق می‌کند و ممکن است یک ارز دیجیتال، با وجود ارزش بالاتری که دارد با قیمت پایین، معامله شود.
تقاضا تنها یکی از عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیت کوین و سایر رمزارزها است. به همین دلیل لازم است فاکتورهای دیگری نظیر عرضه، محبوبیت، رقابت، دسترسی و… در آنها برای تعیین قیمت، بررسی شود.
