قیمت بیت کوین چگونه تعیین می‌شود یکی از جدی‌ترین سؤالات افرادی است که به تازگی با حوزه ارزهای دیجیتال آشنا شده‌اند. تعیین قیمت بیت کوین یا به طور کلی تعیین قیمت ارز دیجیتال یکی از مسائلی است که به فاکتورهای بسیار زیادی بستگی دارد. در ادامه با یکدیگر مواردی را که در تعیین قیمت بیت کوین به طور خاص و تعیین قیمت ارز دیجیتال به طور کلی مؤثر هستند؛ بررسی خواهیم کرد و به اینکه قیمت ارز دیجیتال به چه عواملی بستگی دارد؛ پاسخ خواهیم داد.
مقدمه‌ای بر تعیین قیمت بیت کوین
بیت کوین (BTC) نام ارز دیجیتالی است که در میان بحران مالی سال 2009 توسط ساتوشی ناکاموتو خلق شد. تمامی تراکنش‌ها در بلاک چین بیت کوین ثبت می‌شود. بنابراین تاریخچه تراکنش‌های تک‌تک واحدهای بیت کوین ثبت و مشخص است.
برخلاف ارزهای سنتی، بیت کوین توسط بانک مرکزی یک کشور ایجاد نمی‌شود و همچنین توسط یک دولت پشتیبانی نمی‌شود. بنابراین پشتوانه بیت کوین به شکلی نیست که مورد تائید تفکر بانکداری سنتی قرار بگیرد. برای سرمایه‌گذاران، خرید بیت کوین با خرید سهام یا اوراق قرضه متفاوت است؛ زیرا بیت کوین یک شرکت نیست. تقریباً هیچ‌کدام از ابزارهای سنجش سرمایه‌گذاری سنتی در بیت کوین به چشم نمی‌خورد. در نتیجه، هیچ ترازنامه شرکتی یا فرمی برای بررسی عملکرد بازدهی صندوق سرمایه‌گذاری در بیت کوین وجود ندارد. بنابراین چگونه می‌توان قیمت بیت کوین را تعیین کرد؟
قیمت بیت کوین چگونه تعیین می‌شود؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد بیت کوین توسط بانک مرکزی ساخته نمی‌شود و توسط دولتی پشتیبانی نمی‌شود. بنابراین، ابزارهای سیاست پولی، نرخ تورم و اندازه‌گیری‌های رشد اقتصادی که معمولاً بر ارزش یک ارز تأثیرگذارند، برای بیت کوین اعمال نمی‌شوند. بیت کوین بیشتر به شکل یک کالا برای ذخیره ارزش عمل می‌کند؛ بنابراین عوامل زیر بر قیمت بیت کوین و البته قیمت ارز دیجیتال تأثیرگذار است:
- عرضه و تقاضا
- هزینه تمام شده برای تولید بیت کوین از طریق فرآیند ماینینگ
- تعداد ارزهای دیجیتال رقیب
- مقررات حاکم بر فروش و استفاده از ارزهای دیجیتال
- اخبار و رسانه
این عوامل برای این پرسش که قیمت ارزهای دیجیتال به چه عواملی بستگی دارد نیز پاسخ خوبی هستند.
تأثیر عرضه بر قیمت بیت کوین
عرضه یک دارایی نقش حیاتی در تعیین قیمت آن دارد. یک دارایی کمیاب به احتمال زیاد از قیمت و ارزش بالایی برخوردار است؛ این در حالی است که دارایی‌های که به وفور در دسترس هستند، معمولاً قیمت و ارزش پایینی دارند.
عرضه بیت کوین به صورت کاملاً شفاف قابل مشاهده است. تنها 21 میلیون واحد بیت کوین ایجاد خواهد شد و مقدار مشخصی بیت کوین در سال استخراج می‌شود. پروتکل‌های در نظر گرفته شده در ساختار بیت کوین تنها اجازه می‌دهد تا بیت کوین‌های جدید با نرخی ثابت ایجاد شوند و این نرخ به‌گونه‌ای طراحی شده است که در طول زمان کند و کندتر شود. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به مقاله هاوینگ بیت کوین مراجعه کنید.
بنابراین آنچه مشخص است عرضه بیت کوین در آینده کاهش پیدا می‌کند که همین مسئله باعث افزایش تقاضا می‌شود. برای درک بهتر این‌طور در نظر بگیرید که اعلام می‌شود از این به بعد برداشت ذرت هر چهار سال یک‌بار کاهش می‌یابد تا زمانی که دیگر برداشت نشود. با توجه به این مسئله می‌توان حدس زد که احتمالاً قیمت ذرت سر به فلک خواهد کشید.
تأثیر قیمت و تقاضا بر تعیین قیمت بیت کوین
مسئله دیگر در خصوص تعیین قیمت بیت کوین تقاضای مربوط به آن است. بیت‌کوین موردتوجه سرمایه‌گذاران خرده و مؤسسات قرار گرفته است و این امر باعث افزایش تقاضا شده است. دلیل این توجه ناشی از افزایش پوشش رسانه‌ای و سرمایه‌گذاری متخصصان و صاحبان مشاغلی است که ارزش فعلی و رشد ارزش بیت کوین را در آینده تبلیغ می‌کنند. بیت کوین همچنین در کشورهایی مانند ونزوئلا که با تورم بالا و کاهش ارزش پول ملی دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ در میان مردم بسیار محبوب شده است. علاوه بر این، افراد خلافکار هم برای انتقال مبالغ هنگفت به استفاده از بیت کوین روی آورده‌اند.
این بدان معناست که کاهش عرضه در آینده با افزایش تقاضا همراه خواهد شد و همین مورد سبب افزایش قیمت بیت کوین می‌شود. با این حال باید در نظر داشت که قیمت بیت کوین همواره و به طور متناوب دوره‌های رونق و رکود را تجربه می‌کند. به عنوان مثال، روند افزایش قیمت بیت کوین در سال 2017 با کاهش طولانی‌مدت همراه شد و سپس با دو افزایش شدید و سپس با کاهش شدید تا سال 2022 ادامه پیدا کرد.
هزینه تولید و تعیین قیمت بیت کوین
مانند بیشتر کالاها، هزینه تولید نقش اساسی در تعیین قیمت بیت کوین دارد. بر اساس تحقیقات، قیمت بیت کوین در بازار رمزارزها ارتباط بسیاری با هزینه نهایی تولید آن دارد.
هزینه تولید بیت کوین به طور معمول به دو بخش تقسیم می‌شود، هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم. هزینه مستقیم شامل مجموع هزینه‌های زیرساخت و برق مورد نیاز برای استخراج ارز دیجیتال است و هزینه غیرمستقیم مربوط به سطح دشواری الگوریتم یا سختی شبکه است. از نظر مالی ماینر مجبور است دستگاه‌های استخراج بسیار گرانی را تهیه کند از طرفی دیگر باید قبض‌های پرهزینه برق را نیز پرداخت کند. بر اساس برآوردها، مصرف برق برای شبکه استخراج بیت کوین بیشتر از مصرف برق برخی از کشورهای کوچک است.
تأثیر رقابت بر تعیین قیمت بیت کوین
اگرچه بیت کوین شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال است، اما هزاران توکن دیگر برای سرمایه‌گذاری و رقابت در بازار ارزهای دیجیتال وجود دارد. در سال 2017 بیت کوین بر تسلط معنادار 80 درصدی بر بازار رمزارزها را در اختیار داشته است.
اما سلطه آن به مرور زمان از کم شده است به طوری که سهم بیت کوین از بازار در سال 2022، به کمتر از 50 درصد رسیده است.
شاید بتوان عمده‌ترین دلیل این امر را افزایش آگاهی افراد از قابلیت‌های ارزهای رقیب بیت کوین دانست برای نمونه اتریوم به دلیل رونق امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) به یک رقیب سرسخت برای بیت کوین تبدیل‌شده است به طوری که اتریوم حدود 20 درصد از ارزش کل بازارهای ارزهای دیجیتال را به خود اختصاص داده است.
سایر رمزارزها نیز در حال اضافه شدن و سهم خواهی از این اکوسیستم هستند و هر کدام بخشی از سرمایه‌گذاری‌ها روی بیت کوین را جذب پروژه خود می‌کنند. از جمله می‌توان به تتر، BNB، USDCoin و Solana و دیگر ارزها اشاره کرد. اگرچه این دست پروژه‌ها سهم سرمایه‌گذاری بر روی بیت کوین را کم کرده‌اند اما این رقابت سرمایه‌گذاران را به سمت بیت کوین هدایت کرده است. در نتیجه، تقاضا و آگاهی در مورد ارزهای دیجیتال افزایش‌یافته است و بیت‌کوین تبدیل به استانداردی برای کل اکوسیستم ارزهای دیجیتال شده است و از این بابت قیمتش بالا باقی مانده است.
مقررات و تعیین قیمت بیت کوین
بیت کوین پس از یک بحران مالی ناشی از کاهش مقررات در بازار مشتقات به وجود آمد. این ارز دیجیتال کنترل نشده باقی مانده است و به خاطر همین اکوسیستم بدون مرز و مقررات خود شهرتی جهانی پیدا کرده است. واقعیت این است که بودن یا نبودن قوانین هم می‌تواند برای این رمزارز مفید باشد و هم می‌تواند به ضرر آن عمل کند. هر بار دولت‌ها گامی مثبت یا منفی به سوی قانون‌گذاری یا ممنوعیت ارزهای دیجیتال برداشته‌اند؛ قیمت بیت کوین هم واکنش مثبت و هم واکنش منفی از خود نشان داده است.
به عنوان مثال، در ایالات‌متحده، احکام ارزهای دیجیتال صادر شده توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) بر قیمت بیت کوین تأثیر گذاشت و با تصویب اولین ETF مرتبط با بیت کوین در ایالات‌متحده بیت کوین به 69000 دلار رسید. با این حال، چند ماه پس از رسیدن به آن قیمت، قیمت بیت کوین به حدود 40000 دلار رسید. با ممنوعیت دولت چین درباره ممنوعیت معاملات و استخراج بیت کوین ابتدا باعث کاهش ده هزار دلاری قیمت بیت کوین شد اما در حدود یک ماه بعد قیمت به همان سطوح قبلی یعنی حدود پنجاه هزار بازگشت.
اخبار و رسانه
با محبوب شدن هر چه بیشتر حوزه رمزارزها، اخبار و رسانه نقش بسزایی در تعیین دیدگاه و حرکت قیمت بیت کوین پیداکرده‌اند به طوری که اخبار مثبت باعث افزایش قیمت و اخبار منفی باعث کاهش قیمت می‌شوند.
سخن پایانی؛ قیمت ارز دیجیتال به چه عواملی بستگی دارد؟
در بالا معیارهای تعیین قیمت بیت کوین را با یکدیگر مرور کردیم. واقعیت این است که تعیین قیمت ارز دیجیتال نیز چندان با تعیین قیمت بیت کوین متفاوت نیست و کم و بیش معیارهای مشترکی دارند. به طور کلی عرضه و تقاضا از مهم‌ترین عواملی هستند که بر تعیین قیمت بیت کوین تأثیرگذار خواهند بود و سایر عوامل نیز با تأثیر بر افزایش و کاهش تقاضا، تأثیر نهایی خود را بر قیمت بیت کوین اعمال می‌کنند.