دستگاه خودپرداز (ATM) بیت کوین چیست و چطور کار میکند؟

دستگاه خودپرداز بیت کوین یک کیوسک فیزیکی است که به افراد امکان میدهد با استفاده از پول نقد یا کارت بانکی، بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال را خریداری کرده و در برخی موارد، به فروش برسانند. برخلاف یک دستگاه خودپرداز سنتی بانک که در آن شما وجوه موجود در حساب بانکی خود را مدیریت میکنید، خودپرداز بیت کوین یک پایانه است که مستقیماً به یک صرافی ارز دیجیتال متصل میشود و خرید یا فروش داراییهای دیجیتال را تسهیل میکند.
این دستگاهها ورود به دنیای ارزهای دیجیتال را برای افرادی که به خدمات بانکی سنتی یا صرافیهای آنلاین دسترسی ندارند، آسانتر میسازند. آنها برای یک سیستم مالی کاملاً دیجیتال و اغلب پیچیده، یک رابط ملموس و آشنا (بسیار شبیه به یک خودپرداز معمولی) ارائه میدهند. جذابیت اصلی آنها در سرعت و راحتی است که به کاربران اجازه میدهد تقریباً بلافاصله ارز دیجیتال به دست آورند؛ اگرچه این راحتی اغلب با هزینهی کارمزدهای بالاتر تراکنش در مقایسه با پلتفرمهای آنلاین همراه است. برای آشنایی بیشتر با این دستگاه، نحوه عملکرد و مزایا و معایب آن در ادامه این مقاله با همراه باشید.

خودپرداز بیت کوین چیست؟

یک خودپرداز (ATM) بیت کوین یا Bitcoin Teller Machine که به اختصار “BTM” نیز شناخته میشود، یک کیوسک مستقل است که به عنوان دروازهای فیزیکی به دنیای دیجیتال رمزارزها عمل میکند. وظیفه اصلی آن پر کردن شکاف بین ارز فیات (مانند دلار یا یورو) و ارزهای دیجیتال است. بهتر است آن را نه به عنوان ماشینی که بیت کوین را مانند پول نقد تحویل میدهد، بلکه به عنوان یک تراکنشگر خودکار در نظر بگیرید که یک معامله را تسهیل میکند.
هنگامی که از این دستگاه استفاده میکنید، از طریق یک رابط ساده و کاربرپسند با یک صرافی ارز دیجیتال تعامل دارید. شما پول نقد وارد میکنید یا از کارت استفاده مینمایید و دستگاه یک سفارش «خرید بیت کوین» را در یک صرافی از طرف شما اجرا میکند و ارز دیجیتال (در اینجا بیت کوین) خریداری شده را مستقیماً به کیف پول دیجیتال شما ارسال مینماید. برعکس، برای دستگاههایی که از فروش پشتیبانی میکنند، شما ارز دیجیتال را از کیف پول خود به یک آدرس مشخص ارسال میکنید و پس از تأیید تراکنش در بلاک چین، دستگاه پول نقد را تحویل میدهد.
این دستگاهها توسط بانکها اداره نمیشوند و به شبکه بانکی سنتی متصل نیستند. در عوض، معمولاً مالکیت و مدیریت آنها در اختیار شرکتهای خصوصی متخصص در خدمات ارزهای دیجیتال است. اولین خودپرداز عمومی بیت کوین در اکتبر ۲۰۱۳ در یک کافیشاپ در ونکوور کانادا نصب شد و از آن زمان تاکنون، تعداد آنها به طور تصاعدی رشد کرده است. اکنون هزاران دستگاه در سراسر جهان در مکانهایی مانند فروشگاههای زنجیرهای، مراکز خرید و فرودگاهها قرار دارند. آنها یک کانال ورودی حیاتی برای افرادی فراهم میکنند که ترجیح میدهند از پول نقد استفاده کنند، ممکن است فاقد حساب بانکی باشند یا صرفاً سرعت و ماهیت ساده تراکنش را بر فرآیند پیچیدهتر راهاندازی و شارژ حساب در یک صرافی آنلاین بزرگ ترجیح میدهند.
ATM در مقابل BTM؛ شباهت و تفاوتها؟
در حالی که اصطلاح «خودپرداز بیت کوین» (Bitcoin ATM) متداولترین عنوان برای این دستگاه است، ممکن است این دستگاهها با نامهای (BTM – دستگاه تراکنشگر بیت کوین) یا «خودپرداز کریپتو» (Crypto ATM) نیز شناخته شوند. استفاده از کلمه “ATM” یا Automated Teller Machine که همان دستگاه خودپرداز پول است و با بانکداری سنتی مرتبط است، گاهی باعث سردرگمی میشود، اما این دو خودپرداز در ماهیت خود تفاوت دارند.
- خودپرداز سنتی (ATM): یک درگاه مستقیم به حساب بانکی شخصی شماست. این دستگاه بخشی از یک شبکه بانکی گسترده و متصل است و تراکنشهایی مانند برداشت، واریز یا استعلام موجودی را که شامل مدیریت وجوه نگهداریشده توسط یک مؤسسه مالی است، انجام میدهد.
- خودپرداز بیت کوین (BTM): به حساب بانکی متصل نیست. بلکه به اینترنت و از طریق آن به یک صرافی ارز دیجیتال متصل میشود. این دستگاه بیت کوین را داخل خود «ذخیره» نمیکند، بلکه به عنوان یک واسطه عمل میکند. وقتی بیت کوین میخرید، BTM پول نقد شما را دریافت کرده و با آن، ارز دیجیتال را از منبع نقدینگی خود یا یک صرافی همکار، با نرخ بازار روز (به علاوه کارمزد قابل توجه) خریداری میکند و سپس آن را به آدرس کیف پول دیجیتالی که شما ارائه میدهید، منتقل میکند.
در جدول زیر یک مقایسه کلی بین ATM و BTM انجام شده است:
ویژگی | ATM | BTM |
وظیفه اصلی | دسترسی و مدیریت وجوه در حساب بانکی شخصی. | خرید یا فروش ارزهای دیجیتال از طریق مبادله با پول نقد. |
اتصال شبکه | اتصال به شبکه متمرکز بین بانکی (مانند شتاب/سیستمهای بینالمللی). | اتصال به اینترنت برای تعامل با یک صرافی ارز دیجیتال. |
نیاز به حساب | نیاز به کارت اعتباری متصل به حساب بانکی. | نیاز به کیف پول ارز دیجیتال. نیازی به حساب بانکی نیست. |
کارمزد | کارمزدهای کم و ثابت (یا رایگان) | کارمزدهای درصدی بالا، معمولاً ۷ درصد تا ۲۰ درصد یا بیشتر. |
سرعت | برداشت نقدی آنی | خرید در عرض چند دقیقه؛ فروش میتواند بسیار طولانیتر باشد. |
عملکرد و ظاهر

از نظر بصری، یک خودپرداز بیت کوین میتواند کاملاً شبیه یک خودپرداز سنتی به نظر برسد که این موضوع موانع ورود کاربران جدید را کاهش میدهد. آنها معمولاً کیوسکهای ایستاده با یک رابط صفحه لمسی، یک دستگاه پذیرنده پول نقد (مانند دستگاههای فروش خودکار)، یک دستگاه تحویل پول نقد (برای تراکنشهای فروش) و یک اسکنر هستند. اسکنر یک جز حیاتی از این دستگاه است که برای خواندن کد QR آدرس کیف پول ارز دیجیتال شما استفاده میشود.
وظیفه اصلی یک خودپرداز بیت کوین، سادهسازی فرآیند خرید یا نقد کردن ارز دیجیتال است. در ادامه نحوه خرید و فروش از طریق دستگاه خودپرداز بیت کوین شرح داده شده است:
- برای خرید: کاربر با صفحه لمسی کار میکند، هویت خود را تأیید میکند (در صورت نیاز)، مبلغ مورد نظر برای هزینه کردن را مشخص میکند، کد QR کیف پول خود را اسکن میکند و پول نقد را وارد مینماید. سپس دستگاه میزان معادل بیت کوین را بر اساس نرخ تبادل فعلی (به علاوه کارمزد) محاسبه کرده و به کیف پول کاربر ارسال میکند.
- برای فروش (در دستگاههای دوطرفه): کاربر گزینه «فروش» را انتخاب میکند، مبلغ نقدی مورد نظر برای دریافت را مشخص مینماید و دستگاه یک کد QR تولید میکند. سپس کاربر باید از برنامه کیف پول ارز دیجیتال خود برای اسکن این کد و ارسال مقدار مشخصی بیت کوین به آن آدرس استفاده کند. به محض دریافت تأییدیههای کافی در بلاک چین (فرآیندی که میتواند از چند دقیقه تا بیش از یک ساعت طول بکشد)، دستگاه پول نقد مربوطه را تحویل میدهد.
نحوه کارکرد خودپرداز بیت کوین

یک خودپرداز بیت کوین به عنوان یک رابط فیزیکی برای یک صرافی ارز دیجیتال عمل میکند. این دستگاه یک پایانه رایانهای متصل به اینترنت است که نرمافزار تخصصی طراحی شده برای اجرای سفارشات خرید و فروش ارزهای دیجیتال در زمان واقعی را اجرا میکند.
هنگامی که کاربر تراکنش را آغاز میکند، دستگاه با سرویس صرافی که توسط اپراتور آن اداره میشود، ارتباط برقرار مینماید. این سرویس دائماً قیمتهای بازار ارزهای دیجیتال پشتیبانیشده را نظارت میکند. قیمتی که در کیوسک به کاربر ارائه میشود، نرخ بازار فعلی به علاوه کارمزد خدمات است. دریافت کارمزد اصلیترین راه درآمد اپراتور دستگاه خودپرداز است.
کل فرآیند، پیرامون رمزنگاری کلید عمومی که زیربنای بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال است ساخته شده است. هر تراکنش شامل یک آدرس عمومی (یک رشته طولانی از کاراکترها، که اغلب به صورت کد QR نمایش داده میشود) است که ارز دیجیتال به آن ارسال میشود. نرمافزار BTM پیچیدگیهای ارسال این تراکنش به شبکه ارز دیجیتال (بلاک چین) برای تأیید و ثبت دائمی را مدیریت میکند.
در اصل، فرآیند خرید از صرافی و ارسال کوینها به یک مقصد خاص را خودکار میکند و آن را برای کسی که جلوی دستگاه ایستاده و یک برنامه کیف پول و مقداری پول نقد دارد، قابل دسترس میسازد.
لزوم داشتن کیف پول
قبل از اینکه بتوانید به خرید ارز دیجیتال از خودپرداز بیت کوین فکر کنید، باید یک کیف پول دیجیتال داشته باشید. کیف پول ارز دیجیتال یک برنامه نرمافزاری یا دستگاه فیزیکی است که به شما امکان ذخیره، ارسال و دریافت داراییهای دیجیتال را میدهد. در واقع، کوینهای شما را به معنای سنتی نگه نمیدارد، بلکه کلیدهای خصوصی شما را (اطلاعات رمزنگاریشده محرمانه مورد نیاز برای تأیید تراکنشها از آدرس شما در بلاک چین) در اختیار دارد.
انواع مختلفی از کیف پول وجود دارد: کیف پولهای گرم یا نرم افزاری و کیف پولهای سرد یا سختافزاری. برای استفاده از BTM، کیف پولهای نرمافزاری موبایل راحتترین نوع هستند، زیرا به راحتی میتوانند کد QR آدرس عمومی شما را برای اسکنر دستگاه نمایش دهند.
در یک تراکنش خودپرداز بیت کوین، باید یک آدرس دریافت از کیف پول خود ارائه دهید. هنگامی که در کیف پول موبایل خود «دریافت» را انتخاب میکنید، یک آدرس منحصربهفرد تولید میکند و آن را به صورت یک رشته طولانی و یک کد QR قابل اسکن نمایش میدهد. اسکنر BTM این کد QR را میخواند تا دقیقاً بداند ارز دیجیتال خریداری شده را به کجا ارسال کند. بدون کیف پول و آدرس دریافت مربوط به آن، جایی برای ارسال کوینها نخواهید داشت و تراکنش غیرممکن خواهد بود.
تأیید هویت و قوانین احراز هویت (KYC)
در حالی که خودپردازهای بیت کوین اولیه درجه بالایی از ناشناس بودن را ارائه میدادند، این موضوع به دلیل مقررات در حال تحول جهانی تغییر کرده است. اکنون اکثر اپراتورها ملزم به رعایت قوانین مبارزه با پولشویی (AML) و احراز هویت (KYC) هستند. این بدان معناست که احتمالاً باید نوعی شناسایی شخصی را برای استفاده از دستگاه، به ویژه برای تراکنشهای بزرگتر، ارائه دهید.
سطح تأیید هویت اغلب به مبلغ تراکنش و مقررات محلی بستگی دارد:
- سطح ۱ (تراکنشهای کوچک): برای مبالغ کوچک (مثلاً زیر ۱٬۰۰۰ دلار)، بسیاری از BTMها فقط نیاز به وارد کردن شماره تلفن شما دارند. دستگاه یک کد تأیید یکبار مصرف را از طریق پیامک ارسال میکند که باید برای ادامه در صفحه وارد کنید.
- سطح ۲ (تراکنشهای متوسط): برای مبالغ بزرگتر، ممکن است دستگاه از شما بخواهد یک کارت شناسایی عکسدار دولتی (مانند گواهینامه رانندگی یا پاسپورت) را اسکن کنید.
- سطح ۳ (تراکنشهای بزرگ): برای تراکنشهای بسیار بزرگ، ممکن است تأیید هویت گستردهتری نیاز باشد.
این اقدامات برای جلوگیری از فعالیتهای غیرقانونی مانند پولشویی ضروری هستند. ناشناس بودن بسیاری از کاربران اولیه را به کریپتو جذب میکرد کاهش یافته است، اما این یک گام لازم برای فعالیت این صنعت در چارچوبهای قانونی است.
خرید و فروش بیت کوین با خودپرداز
در حالی که جزئیات ممکن است کمی در دستگاههای مختلف متفاوت باشد، یک تراکنش معمولی در خودپرداز بیت کوین یک جریان کاری ثابت را دنبال میکند:
مراحل خرید بیت کوین با خودپرداز
- در صفحه لمسی، «خرید بیت کوین» را انتخاب کنید.
- ارز دیجیتال مورد نظر برای خرید (مثلاً بیت کوین) را انتخاب کنید.
- شرایط و ضوابط را بپذیرید (که شامل نرخ مبادله و کارمزدها است).
- تأیید هویت را در صورت لزوم تکمیل کنید (مانند وارد کردن شماره تلفن، اسکن شناسنامه).
- محل ارسال کوینها را مشخص کنید: از شما خواسته میشود کد QR کیف پول خود را به اسکنر دستگاه نشان دهید.
- پول نقد را وارد کنید. صفحه نمایش در زمان واقعی میزان ارز دیجیتالی را که با افزایش پول نقد واردشده میخرید، نمایش میدهد.
- تراکنش را تأیید کنید. پس از وارد کردن تمام پول نقد، دکمه «پایان» یا «خرید» را فشار دهید.
- رسید دریافت کنید. دستگاه یک رسید چاپی صادر میکند یا یک رسید دیجیتال ارسال مینماید.
این رسید حاوی جزئیات مهمی از جمله شناسه تراکنش (TXID) است که میتوانید از آن برای پیگیری تراکنش در بلاک چین استفاده کنید.
ارز دیجیتال خریداری شده سپس به کیف پول شما ارسال میشود. این فرآیند همیشه آنی نیست، زیرا تراکنش باید توسط شبکه تأیید شود که بسته به شلوغی شبکه ممکن است چند دقیقه یا بیشتر طول بکشد.
مراحل فروش بیت کوین با خودپرداز

قابلیت فروش بیت کوین برای دریافت پول نقد، ویژگی دستگاههای خودپرداز بیت کوین «دوطرفه» است که از دستگاههای «یکطرفه» (فقط خرید) کمتر رایج هستند. فرآیند فروش اساساً معکوس خرید است، اما شامل یک دوره انتظار اضافی برای تأیید بلاک چین است. مراحل فروش در خودپرداز بیت کوین به شرح زیر است:
۱. شروع سفارش فروش:
- شما گزینه «فروش بیت کوین» را انتخاب میکنید و دستگاه میزان نقدی را که میخواهید برداشت کنید، میپرسد.
- دستگاه بر اساس مبلغ ورودی، میزان بیت کوینی را که باید ارسال کنید محاسبه میکند.
- سپس دستگاه یک کد QR در صفحه نمایش خود تولید میکند. این کد QR نشاندهنده یک آدرس کیف پول متعلق به اپراتور BTM است.
- شما باید از برنامه کیف پول خود برای اسکن این کد و ارسال مقدار دقیق بیت کوین به آن آدرس استفاده کنید.
۲. دریافت پول نقد:
- دریافت پول نقد آنی نیست. دستگاه باید منتظر بماند تا تراکنش بیت کوین شما در بلاکچین تأیید شود.
- اکثر اپراتورهای BTM حداقل به یک تأییدیه نیاز دارند.
- این دوره انتظار میتواند متفاوت باشد: در حالت عادی ممکن است ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول بکشد، اما در زمان شلوغی شبکه میتواند یک ساعت یا بیشتر باشد.
- معمولاً دو گزینه برای این انتظار وجود دارد:
- انتظار در کنار دستگاه: صفحه وضعیت تراکنش را نشان میدهد.
- دریافت کد بازخرید: بسیاری از دستگاهها یک رسید با کد بازخرید صادر میکنند و پس از تأیید، یک پیامک برای شما ارسال مینمایند. میتوانید بعداً برگردید و با وارد کردن کد، پول نقد خود را دریافت کنید.
- هنگامی که تعداد تأییدیههای مورد نیاز برآورده شد، دستگاه پول نقد شما را تحویل میدهد.
مزایا و معایب استفاده از خودپرداز بیت کوین
در جدول زیر به مزایا و معایت خودپرداز بیت کوین پرداخته شده است.
مزایا | معایب |
سرعت و راحتی: فرآیند خرید بسیار سریع است (چند دقیقه) و نیازی به انتظار برای انتقال بانکی نیست | کارمزدهای بسیار بالا: مهمترین نقطه ضعف؛ کارمزدها میتواند از ۷ درصد تا ۲۰ درصد ارزش تراکنش باشد که بسیار بالاتر از صرافیهای آنلاین است. |
دسترسی برای کاربران نقدی: سادهترین راه برای افرادی که عمدتاً با پول نقد سروکار دارند تا وارد بازار شوند. | نرخهای مبادله نامطلوب: قیمت خرید و فروش معمولاً بیشتر از نرخهای لحظهای در صرافیهای بزرگ است. |
عدم نیاز به حساب بانکی: فراهم کردن کانال ورود برای افراد فاقد حساب بانکی. | محدودیتهای تراکنش: بیشتر BTMها به دلایل نظارتی محدودیتهای تراکنش روزانه دارند. |
کاربرپسندی: رابط کاربری ساده، که موانع ورود را برای تازهکاران کاهش میدهد. | محدودیت در دسترس بودن: هنوز در مقایسه با ATMهای سنتی، تعدادشان کمتر است و بیشتر در مناطق شهری بزرگ یافت میشوند. |
حریم خصوصی (برای مبالغ کوچک): برخی تراکنشهای کوچک فقط با شماره تلفن انجام میشوند که نسبت به اتصال حساب بانکی ناشناستر است. | خطرات امنیتی بالقوه: استفاده از هر پایانه مالی در یک مکان عمومی ریسکهایی دارد. کاربران باید از محیط اطراف خود آگاه باشند و مراقب کلاهبرداریها باشند. |
کارمزدها
کارمزدهای بالا در BTMها به چند دلیل وجود دارند و از چند جزء تشکیل شدهاند:
- کارمزد خدمات: سود اصلی اپراتور که هزینههای عملیاتی (سختافزار، نرمافزار، اجاره مکان و…) را پوشش میدهد. این کارمزد بهتنهایی اغلب بین ۵ درصد تا ۱۵ درصد است.
- حاشیه سود نرخ مبادله («اسپرد»): اپراتورها معمولاً نرخ مبادله دقیق بازار را ارائه نمیدهند. آنها ارز دیجیتال را با یک قیمت میخرند و با قیمت بالاتری به شما میفروشند. این اختلاف، یک کارمزد پنهان است که در نرخ ارائهشده گنجانده شده است.
- کارمزد شبکه بلاک چین (کارمزد ماینر): برای ارسال بیت کوین به کیف پول شما، باید یک کارمزد به ماینرها پرداخت شود.
احتیاط و اقدامات ایمنی
- از محیط خود آگاه باشید: از ATM در مکانهای پر نور و عمومی استفاده کنید و مراقب افرادی باشید که خیلی نزدیک ایستادهاند.
- هرگز کلیدهای خصوصی خود را به اشتراک نگذارید. دستگاه فقط به آدرس عمومی دریافت شما نیاز دارد.
- آدرس کیف پول را بررسی کنید: بسیار حیاتی است که آدرسی که دستگاه اسکن کرده است، دقیقاً با آدرس کیف پول شما مطابقت داشته باشد. ارسال به آدرس اشتباه غیرقابل بازگشت است و منجر به از دست رفتن دائمی وجوه میشود.
- مراقب کلاهبرداری باشید: کلاهبرداری رایج این است که یک کلاهبردار با شما تماس میگیرد و وانمود میکند از یک نهاد دولتی است و از شما میخواهد فوراً بدهی خود را با ارسال بیت کوین از طریق BTM به کیف پول او پرداخت کنید. سازمانهای قانونی هرگز تقاضای پرداخت با ارز دیجیتال نمیکنند.
- رسید خود را نگه دارید: رسید حاوی شناسه تراکنش (TXID) است که تنها ابزار شما برای پیگیری یک تراکنش ناموفق یا متوقفشده است.
جمعبندی
خودپردازهای بیت کوین با تبدیل فرآیند پیچیده خرید ارز دیجیتال به یک تراکنش ساده و مبتنی بر پول نقد، نقش مهمی در چشمانداز مالی ایفا میکنند. بزرگترین نقاط قوت آنها در سرعت، راحتی و دسترسی آسان برای تازهواردان و افرادی است که پول نقد را ترجیح میدهند. با این حال، این راحتی با قیمت بسیار بالا همراه است؛ کارمزدهای گزاف و نرخهای مبادله نامطلوب بزرگترین مانع برای استفاده منظم از آنها است.
خودپرداز بیت کوین ابزاری است که برای یک هدف خاص طراحی شده است: دسترسی سریع و آسان به ارز دیجیتال با استفاده از پول نقد فیزیکی. این دستگاه به عنوان یک نقطه ورود عالی برای اولین خریداران یا یک راهحل سریع برای کسانی که نیاز به نقد کردن یا کسب ارز دیجیتال در لحظه دارند، عمل میکند و ارتباطی ملموس بین دنیای قدیم پول نقد و دنیای جدید ارز دیجیتال را تضمین میکند.
سوالات متداول
دستگاه تراکنش را تقریباً بلافاصله ارسال میکند، اما باید در بلاکچین تأیید شود. این معمولاً ۱۰ تا ۳۰ دقیقه طول میکشد، اما در صورت شلوغی شبکه میتواند طولانیتر باشد.
تراکنشهای بیت کوین غیرقابل برگشت هستند. اگر وجوه را به آدرس اشتباهی ارسال کنید، ارز دیجیتال برای همیشه از دست میرود. به همین دلیل بررسی دوباره آدرس بسیار حیاتی است.
بله، تقریباً همه BTMها به دلیل مقررات، محدودیتهای تراکنش روزانه دارند که به سطح تأیید هویتی که ارائه میدهید بستگی دارد.
ابتدا از شناسه تراکنش (TXID) روی رسید خود برای بررسی وضعیت در یک بلاکچین اکسپلورر استفاده کنید. اگر تراکنش ناموفق بوده، با شماره پشتیبانی اپراتور ATM که روی دستگاه یا رسید شما نمایش داده شده است، تماس بگیرید.
بله، خود دستگاهها عموماً امن هستند. ریسکهای اصلی ناشی از خطای کاربر (ارسال به آدرس اشتباه) یا کلاهبرداریهای خارجی (فریب خوردن برای ارسال پول به یک کلاهبردار) است.