آیگن لیر (EigenLayer) پروتکلی بر بستر شبکه اتریوم است که با هدف بهبود امنیت شبکه‌های بلاکچینی راه‌اندازی شد. این پروتکل امکان استیکینگ مجدد اتریوم را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد تا بتوانند از این طریق پاداش بیش‌تری کسب کنند. ارز آیگن لیر با نام اختصاری EIGEN یکی از اجزای اصلی این پروتکل محسوب می‌شود و با هدف کاهش محدودیت‌های اتریوم و افزایش انعطاف‌پذیری و امنیت شبکه آن به بازار عرضه شده است. در این مقاله از مجله نوبیتکس قصد داریم به بررسی ارز آیگن لیر و نحوه کار آن بپردازیم. اگر دوست دارید بیشتر با ویژگی‌های EIGEN آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
آیگن لیر (EIGEN) چیست؟
آیگن لیر یک پروتکل غیرمتمرکز روی شبکه اتریوم است که امکان استیکینگ مجدد ارز اتریوم (ETH) را فراهم می‌سازد. با استفاده از آیگن لیر، کاربران می‌توانند از دارایی‌های استیک شده خود برای تأمین امنیت چندین پروتکل به طور همزمان استفاده کنند. آیگن لیر برای استیکینگ مجدد اتریوم و توکن‌های لیکویید استیک آن مثل stETH، rETH، cbETH و LsETH نیز کاربرد دارد. ارز آیگن لیر با نام اختصاری EIGEN توکن بومی پروژه آیگن لیر است که برای استیکینگ، پاداش‌دهی و اعتبارسنجی سرویس‌های مختلف این پروژه از آن استفاده می‌شود.
استیکینگ مجدد چیست؟
در استیکینگ سنتی، هر ارز دیجیتال فقط برای تأمین امنیت یک شبکه استفاده می‌شود اما در استیکینگ مجدد یا ری‌استیکینگ (Restaking) می‌توان با استیک کردن یک ارز، امنیت چند پروتکل مختلف را تأمین کرد. آیگن لیر با استیکینگ مجدد این امکان را فراهم می‌کند که امنیت پروتکل‌های غیر از اتریوم نیز با استیک کردن ارز ETH تأمین شود. با این کار، کاربران می‌توانند بدون نیاز به قفل کردن سرمایه بیشتر، پاداش دریافتی خود را افزایش دهند. علاوه بر این، سیستم ری‌استیکینگ آیگن لیر باعث تسهیل ایجاد پروتکل‌های جدید می‌شود و توسعه اکوسیستم آن با سرعت بیش‌تری انجام خواهد شد.
آیگن لیر سیستم استیکینگ مجدد را با مفهومی به نام لیکویید استیکینگ (Liquid Staking) ترکیب کرده است. این سیستم به کاربران اجازه می‌دهد تا در ازای استیکینگ مجدد دارایی‌های خود، توکن‌های لیکویید دریافت کنند. این توکن‌ها علاوه بر اینکه نشان‌دهنده میزان اتریوم استیک‌شده کاربران است، به آن‌ها اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به لغو استیکینگ، دارایی خود را در اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DeFi) معامله یا مصرف کنند. با این کار، کاربران انعطاف بیش‌تری برای مدیریت دارایی‌های خود دارند و می‌توانند در کنار حمایت از پروتکل‌های مختلف، پاداش استیکینگ اتریوم خود را نیز دریافت کنند.
تاریخچه EIGEN و بنیانگذاران آن
در سال ۲۰۲۱ یک مهندس کامپیوتر به نام سریرام کانان (Sreeram Kannan) و گروهی از مختصصان حوزه بلاکچین، پروژه آیگن لیر و شرکت مادر آن با نام آیگن لبز (Eigen Labs) را راه‌اندازی کردند. کانان پیش از راه‌اندازی شرکت، سابقه فعالیت در حوزه‌های مهندسی کامپیوتر، شبکه‌های وایرلس و ریاضیات را داشت و استاد دانشگاه واشنگتن و رئیس آزمایشگاه بلاکچین UW بود. اعضای تیم توسعه‌دهنده آیگن لیر نیز سوابق فنی و اجرایی زیادی در شرکت‌های بزرگ دنیا از جمله آمازون، اپل، گوگل، مایکروسافت و… دارند.
آیگن لبز به عنوان یک سازمان مهندسی و پژوهشی، تمرکز اصلی خود را روی توسعه پروتکل‌ها و نوآوری در شبکه اتریوم قرار داده است. این شرکت علاوه بر آیگن لیر، پروژه دیگری با عنوان EigenDA را نیز توسعه داده است که در زمینه دسترس‌پذیر کردن داده‌ها و حل مشکلات مقیاس‌پذیری در شبکه‌های بلاکچینی فعالیت می‌کند.
آیگن لیر چطور کار می‌کند؟
آیگن لیر با ترکیب مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند روی شبکه اتریوم و نرم‌افزارهایی که خارج از زنجیره (off-chain) اجرا می‌شوند، سیستمی ایجاد کرده است که افراد بتوانند از اعتماد و امنیت موجود در شبکه اتریوم در پروژه‌ها و سیستم‌های دیگر استفاده کنند. در حالت عادی، ولیدیتورها یا اعتبارسنج‌های شبکه اتریوم با استیک کردن ارز ETH وفاداری و تعهد خود را به این شبکه اثبات می‌کنند.
با کمک آیگن لیر، اعتبارسنج‌ها می‌توانند علاوه بر تعهد به اتریوم، به پروژه‌های دیگر نیز بپیوندند و از آن‌ها حمایت کنند. برای این کار، اعتبارسنج‌ها نرم‌افزار مکمل آیگن لیر را نصب و به سیستم‌های توزیع‌شده‌ای که تحت پشتیبانی آن هستند، کمک می‌کنند. این سیستم‌های توزیع‌شده که سرویس‌های اعتبارسنجی فعالانه یا AVS نام دارند، به شکل‌های مختلفی از جمله دسترس‌پذیر کردن داده‌ها، پل‌ها یا بریج‌ها، شبکه‌های اوراکل، ماشین‌های مجازی، سیستم‌های هوش مصنوعی و غیره ارائه می‌شوند.
مزایا و معایب آیگن لیر
تمام پروژه‌هایی که برای حل مشکلات بلاکچین و رفع محدودیت‌های آن شروع به کار می‌کنند، مزایا و معایب خاص خود را دارند و آیگن لیر نیز از این موضوع مستثنی نیست. آیگن لیر برنامه‌هایی برای بهبود شبکه اتریوم و تسهیل استیکینگ دارایی‌های کاربران پیاده‌سازی کرده است، اما در کنار آن معایب و محدودیت‌هایی نیز دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.
مزایای آیگن لیر
پروژه آیگن لیر مزایای مختلفی برای اکوسیستم اتریوم دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
امنیت و کارآمدی
آیگن لیر به اعتبارسنج‌ها اجازه می‌دهد تا با همان اتریوم‌های استیک‌شده، امنیت چندین پروتکل را تأمین کنند. با این کار علاوه بر اینکه امنیت کلی شبکه بهبود می‌یابد، پاداش دریافتی کاربران نیز بیشتر می‌شود. بنابراین افراد می‌توانند بدون نیاز به افزایش مبلغ استیکینگ خود، سود بیش‌تری از بازار کسب کنند و در کنار آن نقش پررنگ‌تری نیز در توسعه اکوسیستم اتریوم داشته باشند. علاوه بر این، آیگن لیر پهنای باند بیشتر و ارزان‌تری را نسبت به شبکه اصلی اتریوم برای کاربران فراهم می‌سازد.
انعطاف بیشتر در استیکینگ
با کمک آیگن لیر، اعتبارسنج‌ها می‌توانند بر اساس میزان ریسک مورد نظر خود در پروتکل‌های مختلفی استیکینگ انجام دهند و مدیریت سرمایه بهتری داشته باشند. انعطاف‌پذیری بیشتر در استیکینگ باعث تمایل بیشتر کاربران به سرمایه‌گذاری می‌شود و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا از منابع و سرمایه خود به شکل بهینه‌تری استفاده کنند.
توسعه راهکارهای مقیاس‌پذیری اتریوم
آیگن لیر با ارائه یک بستر امن، به مقیاس‌پذیری راهکارهای لایه ۲ اتریوم کمک می‌کند. با این کار، توسعه و پذیرش فناوری‌های مقیاس‌پذیری سریع‌تر انجام می‌شود که در نهایت به افزایش توان عملیاتی اتریوم و کاهش هزینه تراکنش‌های شبکه منجر خواهد شد.
ترویج نوآوری
آیگن لیر ورود سرویس‌های جدید به دنیای بلاکچین را تسهیل کرده است و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا راحت‌تر پروژه‌های جدید خود را راه‌اندازی کنند. ایجاد فضای رقابتی برای راه‌اندازی پروژه‌های جدید باعث بهبود پروژه‌های قبلی می‌شود و به توسعه اکوسیستم اتریوم و افزایش کاربران آن نیز کمک می‌کند.
معایب آیگن لیر
آیگن لیر در کنار مزایایی که ارائه می‌کند، محدودیت‌ها و معایبی نیز دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
پیچیدگی بیشتر
با اینکه آیگن لیر به تأمین امنیت پروژه‌ها و اپلیکیشن‌های جدید کمک می‌کند، ممکن است درک سیستم استیکینگ مجدد آن برای افراد مبتدی و غیرفنی کمی دشوار باشد. استیکینگ سنتی در صرافی‌ها و پلتفرم‌های مختلف فرآیند بسیار ساده‌ای دارد، بنابراین پیچیدگی فرآیند استیکینگ مجدد و نصب و راه‌اندازی نرم‌افزارها می‌تواند تمایل کاربران تازه‌کار به استفاده از این پروژه را کاهش دهد.
افزایش ریسک
کاربران با استیکینگ مجدد دارایی‌های خود از طریق آیگن لیر، علاوه بر استیکینگ سنتی باید شرایط و مسئولیت‌های استیکینگ مجدد را نیز بپذیرند. یکی از این شرایط، پذیرش سیستم اسلشینگ یا جریمه شدن است که می‌تواند به دلیل عملکرد ضعیف و اشتباه در انجام وظایف رخ دهد. علاوه بر این، کاربران باید سیستم‌هایی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند که عملکرد مناسبی دارند و اگر تجربه کافی در مدیریت سرمایه نداشته باشند، ممکن است در نهایت متضرر شوند و سرمایه خود را از دست بدهند.
کاربردهای ارز EIGEN
آیگن لیر مثل سایر ارزهای دیجیتال امکان معامله یا نگهداری روی کیف پول را دارد، یعنی می‌توانید آن را در صرافی‌های مختلف از جمله نوبیتکس خرید و فروش کنید و در صورت تمایل، توکن‌ها را به یک کیف پول دلخواه انتقال دهید. ارز EIGEN یک توکن حاکمیتی در اکوسیستم آیگن لیر محسوب می‌شود، بنابراین هولدرهای آن می‌توانند با نگه داشتن توکن‌های خود حق شرکت در تصمیم‌گیری‌ها و نظرسنجی‌های آیگن لیر را به دست بیاورند.
علاوه بر این، آیگن لیر برای استیکینگ مجدد یا ری‌استیکینگ اتریوم کاربرد دارد و با استفاده از آن می‌توانید مقدار مشخصی اتریوم را استیک کنید اما نسبت به استیکینگ سنتی سود بیش‌تری به دست بیاورید. این سیستم استیکینگ انعطاف بیش‌تری دارد و مدیریت سرمایه را برای کاربران تسهیل می‌کند.
کیف پول‌های ارز EIGEN
ارز آیگن لیر روی شبکه اتریوم کار می‌کند، بنابراین اکثر کیف پول‌های موجود در بازار از آن پشتیبانی می‌کنند و امکان نگهداری و نقل و انتقال آن را دارند.
مشهورترین کیف پول‌های ارز آیگن لیر عبارتند از:
کیف پول تراست ولت
تراست ولت (Trust Wallet) یکی از مشهورترین کیف پول‌های نرم‌افزاری برای نگهداری ارز دیجیتال است که از بیش از ۱۰ میلیون ارز دیجیتال و ۱۰۰ شبکه بلاکچین مختلف پشتیبانی می‌کند. این کیف پول امکان سواپ یا تبدیل ارزهای مختلف به یکدیگر، استیکینگ درون برنامه‌ای و اتصال به اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) را دارد و از انواع توکن‌های NFT نیز پشتیبانی می‌کند. تراست ولت یک کیف پول غیرامانی یا غیرحضانتی محسوب می‌شود، بنابراین کنترل کامل کلیدهای خصوصی و دارایی‌ها را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. تراست ولت به صورت افزونه مرورگر و اپلیکیشن اندروید و iOS قابل نصب و استفاده است.
کیف پول متامسک
متامسک (Metamask) یک کیف پول نرم‌افزاری ارز دیجیتال است که از انواع ارزهای دیجیتال و NFT پشتیبانی می‌کند. متامسک یک کیف پول غیرامانی یا غیرحضانتی است و می‌توان آن را در قالب افزونه‌ای برای مرورگرهای کروم، فایرفاکس و… یا به‌صورت اپلیکیشن اندروید و iOS استفاده کرد. این کیف پول از طریق اپلیکیشنی با عنوان متامسک پورتفولیو امکان مدیریت دارایی‌ها، خرید، سواپ، بریج و استیکینگ ارزهای دیجیتال را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
کیف پول اکزودوس
اکزودوس (Exodus) یک کیف پول نرم‌افزاری مالتی‌چین یا چندزنجیره‌ای است و از بیش از ۵۰ بلاکچین مختلف پشتیبانی می‌کند. این کیف پول امکان نگهداری و نقل و انتقال بیش از ۳۵۰ ارز دیجیتال را از طریق یک رابط کاربری ساده در اختیار کاربران قرار می‌دهد. اگزودوس از قابلیت‌هایی مانند سواپ داخلی، مدیریت NFT و استیکینگ پشتیبانی می‌کند. این کیف پول در قالب‌های افزونه مرورگر، نرم افزار دسکتاپ (ویندوز، مک و لینوکس) و اپلیکیشن موبایل اندروید و iOS ارائه شده است.
کیف پول لجر
لجر (Ledger) یکی از برندهای مشهور در زمینه تولید کیف پول سخت افزاری ارز دیجیتال است. کیف پول‌های لجر در مدل‌های مختلفی به بازار عرضه شده‌اند که لجر نانو اس پلاس (Ledger Nano S Plus) و لجر نانو ایکس (Ledger Nano X) دو مدل از محبوب‌ترین آن‌ها محسوب می‌شوند. کیف پول‌های لجر از طیف وسیعی از ارزهای دیجیتال و توکن‌های NFT پشتیبانی می‌کنند و نرم‌افزار آن‌ها با نام لجر لایو روی سیستم عامل‌های اندروید و iOS، مک، ویندوز و لینوکس قابل نصب است.
توکنومیکس ارز EIGEN
ارز دیجیتال آیگن لیر با نام اختصاری EIGEN در اکتبر ۲۰۲۴ به بازار عرضه شد تا کاربران بتوانند آن را مثل هر ارز دیگری در بازار ارزهای دیجیتال خرید و فروش کنند. بر اساس آمار کوین مارکت کپ، عرضه کل آیگن لیر حدود ۱.۶۸ میلیارد توکن است که از این تعداد، حدود ۱۸۶ میلیون توکن در گردش هستند. از کل توکن‌های آیگن لیر، ۱۵ درصد برای ایردراپ به استیک‌کنندگان، ۱۵ درصد برای پیشبرد اهداف جامعه و ۱۵ درصد نیز برای توسعه اکوسیستم آیگن لیر اختصاص داده شده است. علاوه بر این ۲۹.۵ درصد توکن‌ها برای سرمایه‌گذاران و ۲۵.۵ درصد نیز برای مشارکت‌کنندگان اولیه پروژه در نظر گرفته شده است.
عوامل مؤثر بر قیمت ارز EIGEN
قیمت لحظه‌ای آیگن لیر مثل قیمت بیت کوین یا سایر ارزهای دیجیتال با نوسان‌های زیادی همراه است و از عوامل مختلفی تأثیر می‌پذیرد. آیگن لیر روی بلاکچین اتریوم کار می‌کند و در اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز نیز کاربرد دارد، به همین دلیل رشد اکوسیستم اتریوم و این اپلیکیشن‌ها می‌تواند تأثیر قابل توجهی روی قیمت این ارز دیجیتال داشته باشد. جذب سرمایه، راه‌اندازی پروژه‌های جدید، همکاری با سایر پروژه‌ها و عرضه و تقاضا در بازار از جمله عواملی هستند که می‌توانند قیمت آیگن لیر را تغییر دهند.
برای اطلاع از قیمت لحظه‌ای آیگن لیر و خرید و فروش این ارز دیجیتال با تومان یا تتر می‌توانید صفحه قیمت آیگن لیر (EIGEN) را در نوبیتکس ببینید. توجه داشته باشید که بازار ارزهای دیجیتال با نوسان و ریسک‌های زیادی همراه است و نمی‌توان قیمت دقیق یک ارز دیجیتال را در آینده پیش‌بینی کرد. به همین دلیل اگر قصد سرمایه‌گذاری در پروژه‌هایی مثل آیگن لیر را دارید، باید تحقیقات کافی درباره آن‌ها انجام دهید و سپس با رعایت اصول مدیریت سرمایه، خرید و فروش‌های خودتان را انجام دهید.
آینده ارز آیگن لیر
ارز آیگن لیر پتانسیل زیادی برای تغییر ساختار امنیت و اعتبارسنجی در بلاکچین اتریوم دارد. تسهیل فرآیند استیکینگ مجدد اتریوم می‌تواند توجه کاربران و سرمایه‌گذاران بیش‌تری را به سمت آیگن لیر و اتریوم جلب کند. استقبال بیشتر کاربران، باعث ورود سرمایه‌های جدید به این پروژه می‌شود و علاوه بر قیمت اتریوم، روی قیمت آیگن لیر نیز تأثیر زیادی خواهد داشت.
پروژه دیگر آیگن لبز با عنوان EigenDA نیز قصد دارد اپلیکیشن‌های بیش‌تری را به سمت اکوسیستم آیگن لیر جذب کند. این پروژه در زمینه دسترس‌پذیر کردن داده‌ها فعالیت می‌کند که یکی از حوزه‌های مهم Web3 است. موفقیت این پروژه نیز می‌تواند تأثیر قابل توجهی روی آینده آیگن لیر داشته باشد. در کنار این موارد باید ریسک‌های مرتبط با آیگن لیر را هم در نظر داشت، چون همچنان چالش‌های مختلفی برای تکمیل این پروژه و جا افتادن آن در میان کاربران وجود دارد. در مجموع، اگر آیگن لیر بتواند برنامه‌های پیش روی خود را با موفقیت پیاده‌سازی کند، فرصت‌های رشد و نوآوری زیادی خواهد داشت.
سخن پایانی
در این مقاله با ویژگی‌های پروژه آیگن لیر (EigenLayer) و ارز EIGEN آشنا شدیم. آیگن لیر در اکتبر ۲۰۲۴ به بازار عرضه شد و یک ارز جدید در بازار ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود. هدف کلی آیگن لیر این است که بعضی محدودیت‌های شبکه اتریوم را رفع کند و امکان استفاده از امنیت شبکه اتریوم را در پروژه‌های دیگر فراهم سازد. سیستم استیکینگ مجدد آیگن لیر به کاربران اجازه می‌دهد تا انعطاف بیش‌تری در سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های مختلف داشته باشند و سود بیش‌تری از استیکینگ دارایی‌های خود به دست بیاورند.
پرسش‌های متداول
اکثر کیف پول‌های مشهور ارز دیجیتال مثل تراست ولت، متامسک، اگزودوس، کیف پول‌های لجر و… از ارز دیجیتال EIGEN پشتیبانی می‌کنند.
ارز آیگن لیر یکی از محصولات شرکت آیگن لبز است و شرکت‌های مختلفی نیز روی پروژه آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند. با این وجود، مثل هر پروژه ارز دیجیتال دیگری باید ریسک‌های سرمایه‌گذاری روی آن را در نظر بگیرید و تحقیقات کافی درباره آن انجام دهید.
ارز آیگن لیر را می‌توان مثل سایر ارزها در بازار ارزهای دیجیتال خرید و فروش کرد. علاوه بر این، آیگن لیر برای استیکینگ مجدد و استفاده از امنیت شبکه اتریوم در سایر پروژه‌ها کاربرد دارد.
