پرایوسی کوین چیست؟ بهترین پرایوسی کوین‌های ۲۰۲۴

ارز دیجیتال محرمانه یا پرایوسی کوین (Privacy Coin) نوعی رمزارز است که با مخفی نگه داشتن روند جابه‌جایی توکن‌ها بر بستر شبکه‌های بلاک چینی، امنیت و حریم شخصی را به کاربران حوزه کریپتوکارنسی ارائه می‌کند. در حقیقت این نوع از رمز ارزها پیگیری و تشخیص اینکه چه کسی برای دیگری توکنی فرستاده است را سخت می‌کنند.

ماهیت شفاف و واضح بلاک چین‌های عمومی به کاربران اجازه می‌دهد تمام تراکنش‌ها و عملیات‌های انجام شده در شبکه را رصد کنند. این موضوع در زمان طراحی و ساخت بلاک چین و ارز دیجیتال بیت کوین اهمیت بالایی در جلب اعتماد کاربران و توسعه دهندگان شبکه داشت.

پرایوسی کوین ها انواع مختلفی دارند و هر کدام به شکلی متفاوت در پی محرمانه کردن تراکنش‌های کاربران هستند، اما در مجموع می‌توان آنها را راهکاری برای مقابله با مداخله و سرکشی بی‌دلیل دیگران در امور مالی شخصی دانست.

در این مقاله قصد داریم علاوه بر توضیح ماهیت و عملکرد ارز دیجیتال محرمانه یا همان پرایوسی کوین، مهم‌ترین Privacy Coin ها را نام ببریم و توضیحی مختصر درباره آنها بدهیم.

پرایوسی کوین (Privacy Coin) چیست؟

پرایوسی کوین یا ارز دیجیتال محرمانه زیرشاخه‌ای از توکن‌ها و کوین‌های ساخته شده بر بستر شبکه بلاک چین است که قابلیت‌های محرمانگی و مخفی‌سازی تراکنش‌ها و معاملات دیجیتال را برای کاربران به ارمغان می‌آورد.

اما همین قابلیت به ظاهر کاملا مفید، موجب بحث‌های فراوان شده است. طرفداران این تکنولوژی اعتقاد دارند که حفظ حریم شخصی یکی از حقوق اولیه بشر است و تراکنش‌های محرمانه و مخفی می‌توانند کاربردها و مزایای خاص خود را داشته باشند. به عنوان مثال می‌توان به کمک‌رسانی با ارزهای دیجیتال محرمانه به مبارزان درگیر با حکومت‌های خودکامه اشاره کرد. از سوی دیگر، مخالفان این فناوری عقیده دارند پرایوسی کوین به ابزاری برای پولشویی و اقدامات غیرقانونی بدل شده است و خلافکاران از آن استفاده‌های نادرست می‌کنند.

هدف پرایوسی کوین

مهم‌ترین و واضح‌ترین مزیت و هدف کوین های محرمانه، ایجاد حریم شخصی و امنیت بیشتر در استفاده از تکنولوژی بلاک چین است. بسیاری از کاربران شبکه‌های بلاک چینی علاقه‌ای به ثبت و ردگیری شدن تراکنش‌های خود ندارند و ترجیح می‌دهند تا جای ممکن ناشناس بمانند. این موضوع در زمان خرید تتر یا دیگر رمزارزهای غیر محرمانه چندان ممکن نیست، اما پرایوسی کوین تا حدودی امنیت و حریم شخصی را به این دسته از کاربران ارائه می‌کند.

ارز دیجیتال محرمانه همچنین تعویض پذیری بالاتری نسبت به رمزارزهای دیگر همچون بیت کوین و اتریوم دارد، چرا که مراجع قانونی یا ارائه دهندگان خدمات اینترنتی می‌توانند از تاریخچه نقل و انتقال والت‌های کاربران برای ارائه دادن یا ندادن خدمات به آنها استفاده کنند، اما والت‌های پرایوسی کوین هیچ تاریخچه ثبت شده‌ای ندارند و کاربر در استفاده از دارایی خود آزادتر است.

ارز دیجیتال محرمانه یا پرایوسی کوین چگونه کار می‌کند؟

اگر قابلیت‌ها و مشخصه‌های حفظ حریم شخصی را از کوین های محرمانه بگیریم، شباهت زیادی با دیگر ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین یا آلت کوین هایی نظیر اتریوم دارند. بر بستر دفتر کل غیر متمرکز بلاک چین کار می‌کنند و تعدادی نود یا گره ناشناس مسئولیت اعتبارسنجی تراکنش‌های آنها را بر عهده دارند.

اما فناوری حفظ حریم شخصی به کار رفته در پرایوسی کوین‌ها آنها را نسبت به دیگر توکن‌ها متفاوت می‌کند. ارزهای دیجیتال محرمانه راهکارهای مختلفی برای مخفی کردن هویت و تاریخچه تراکنش کاربران خود دارند که در ادامه چند مورد از آنها را معرفی می‌کنیم.

آدرس‌های مخفی

در این روش، هر بار که کاربری می‌خواهد کریپتوکارنسی دریافت کند، یک آدرس جدید ایجاد می‌کند و بلافاصله پس از دریافت رمز ارز، آن آدرس از والت پاک و مخفی می‌شود. معروف‌ترین پرایوسی کوین که از این تکنولوژی استفاده می‌کند، مونرو (Monero) است.

درواقع مونرو یک آدرس عمومی برای کاربر درست می‌کند و برای مشاهده تراکنش‌های ورودی یک کلید خصوصی و برای خرج کردن دارایی موجود در والت نیز یک کلید خصوصی دیگر می‌سازد. در بخش‌های بعدی مقاله بیشتر درباره مونرو و تکنولوژی به کار رفته در آن صحبت می‌کنیم، اما به طور کلی می‌توان گفت کاربر پس از خرید مونرو می‌تواند با خیال راحت و بدون نگرانی آن را به والت خود انتقال دهد و بعد خرج کند، بدون آنکه نگران ردگیری آدرس دریافت یا ارسال دارایی خود باشد.

امضای گردشی

در این روش، با کنار هم قرار دادن چندین کاربر در یک حلقه و امضای گردشی تراکنش‌ها، هویت هر کاربر در شبکه مخفی می‌ماند. در حقیقت می‌توان گفت منبع اصلی امضای هر تراکنش و کلید خصوصی به کار رفته برای این کار محرمانه می‌ماند و قابل ردگیری نیست.

اگر بخواهیم دقیق‌تر این موضوع را بررسی کنیم، هر بار که مقداری ارز دیجیتال ارسال می‌شود، پروتکل به صورت تصادفی تعدادی از امضاهای قدیمی را انتخاب و آنها را به تراکنش اضافه می‌کند. از آنجا که یک کاربر مشخص با کلید درست نیز تراکنش پرایوسی کوین را امضا کرده است، نود در فرآیند اعتبارسنجی به مشکل نمی‌خورد، اما اطلاعات ذخیره شده در تراکنش به قدری زیاد و در هم پیچیده است که نمی‌توان امضای واقعی را به آدرس منبع ربط داد.

البته این روش مخفی‌سازی خطر دوباره خرج کردن یا دابل اسپندینگ (Double Spending) را افزایش می‌دهد، به همین خاطر هر تراکنش در شبکه مونرو همچنین یک فایل کلید خروجی رمزنگاری شده منحصربه‌فرد نیز ایجاد می‌کند. از آنجا که فایل خروجی رمزنگاری شده است، نمی‌توان آن را مهندسی معکوس کرد. اگر کسی با یک پرایوسی کوین یا ارز دیجیتال محرمانه اقدام به حمله دابل اسپندینگ کند، پروتکل با بررسی کلید خروجی رمزنگاری شده متوجه این اقدام وی می‌شود و تراکنش دوم را لغو می‌کند.

تکنولوژی دانش صفر

پرایوسی کوین ها می‌توانند علاوه بر تکنولوژی‌های ذکر شده، از تکنولوژی دانش صفر یا همان بی‌نیاز به دانش (Zero Knowledge) نیز استفاده کنند و به این ترتیب، بدون آنکه جزئیات تراکنش را در بایگانی عمومی بلاک چین به ثبت برسانند، اعتبارسنجی تراکنش‌ها را انجام دهند. فناوری دانش صفر در ساده‌ترین حالت خود به کاربران اجازه می‌دهد بدون لو دادن جزئیات یک حقیقت، درستی آن را به شخصی دیگر اثبات کنند.

یکی از شبکه‌های پرداخت بلاک چینی پرایوسی کوین که از تکنولوژی اثبات بی‌نیاز به دانش استفاده می‌کند زی کش (Zcash) نام دارد. البته زی کش تغییراتی در این فناوری ایجاد کرده و پروتکل خاص خود را به نام zk-SNARK ساخته است.

پروتکل‌های ترکیب

پلتفرم‌ها و پروتکل‌های متعددی همچون کوین جوین (CoinJoin) وجود دارند که با ترکیب کردن چندین تراکنش پرداخت از کاربران مختلف و قرار دادن آن در یک تراکنش بلاک چینی واحد، هویت پرداخت کنندگان را مخفی می‌کنند.

در این روش، هر تراکنش ورودی‌ها و خروجی‌های به ظاهر غیر مرتبط به همدیگر را نمایش می‌دهد و به این ترتیب تشخیص اینکه فرستنده و گیرنده هر پرداخت چه کسی بوده است، سخت می‌شود.

پرایوسی کوین (Privacy Coin) چه کاربردی دارد؟

مشخصه‌های امنیتی شبکه‌های کوین محرمانه موجب شده است بسیاری از کاربران حوزه کریپتوکارنسی آنها را مخصوص کلاهبردارها، خلافکاران، هکرها و تروریست‌ها بدانند. البته نمی‌توان منکر این حقیقت شد که بسیاری از کارهای خلاف به کمک پرایوسی کوین انجام می‌شوند، اما بر اساس بررسی‌ها مشخص شده است که این افراد هنوز هم بیشتر از بیت کوین استفاده می‌کنند (منبع)، چرا که دسترسی به آن راحت‌تر و بلافاصله است و نقدینگی بالاتری دارد. کوین های محرمانه معمولا نسبت به بیت کوین نقدینگی پایین‌تری دارند و به همین خاطر خلافکاران به راحتی نمی‌توانند درآمد خود را به ارز فیات نقد کنند.

با این حال بسیاری از کاربران دیگر حوزه کریپتوکارنسی نقش پرایوسی کوین را در دنیای ارز دیجیتال بسیار مهم‌تر و بزرگ‌تر از این می‌دانند. به عنوان مثال بر اساس گزارشی (منبع) که در سال 2020 توسط شرکت حقوقی آمریکایی پرکینز منتشر شد، کوین های محرمانه به خودی خود برای اجرای قوانین ضدپولشویی جهانی خطری محسوب نمی‌شوند. گزارش در ادامه با جزئیات بیشتر توضیح می‌دهد که مزایای استفاده از پرایوسی کوین‌ها بسیار بیشتر از ریسک‌های مالی‌شان است.

از جمله کاربردهای اساسی قانونی پرایوسی کوین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کاهش کنترل مالی حکومت‌ها

این مزیت مخصوصا در کشورهایی مثل روسیه، چین و کره شمالی سودمند است که دولت می‌تواند با استفاده از ارز دیجیتال بانک مرکزی یا CBDC و دیگر اپلیکیشن‌های مبتنی بر فناوری بلاک چین فعالیت مالی اشخاصی را بررسی یا محدود کند.

محافظت از اطلاعات محرمانه

ممکن است اشخاص حقیقی بخواهند با مخفی نگه داشتن ثروت انباشته در والت و عملیات‌های خرید و فروش ارز دیجیتال خود، از مشکلات احتمالی پیشگیری کنند. به عنوان مثال هولدرهای بزرگ و ثروتمند می‌توانند از پرایوسی کوین برای ارسال کمک‌های مالی مخفیانه یا محرمانه نگه داشتن دارایی خود از دست هکرها استفاده کنند.

مزایا و خطرهای استفاده از پرایوسی کوین چیست؟

مهم‌ترین و واضح‌ترین مزیت استفاده از پرایوسی کوین یا همان ارز دیجیتال محرمانه، مشخصا بالا رفتن امنیت و حفظ حریم شخصی کاربران در استفاده از دارایی‌های دیجیتال خود است. اما این تکنولوژی مزایای دیگری نیز دارد که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.

کوین های محرمانه مثل مونرو هیچ تاریخچه تراکنشی ندارند و این موضوع موجب نقدشوندگی و تعویض پذیری بیشتر آنها نسبت به ارزهای دیجیتال معمول همچون بیت کوین می‌شود. با اینکه بیت کوین به طور کلی یک دارایی تعویض پذیر محسوب می‌شود، مدل خروجی خرج نشده تراکنش (UTXO) که در ساخت آن به کار رفته به این معناست که تمام تراکنش‌های BTC تا زمان استخراج شدنش توسط ماینر قابل ردگیری است.

در نتیجه گاهی پیش می‌آید که مقداری BTC در یک عملیات خلافکارانه استفاده و توسط مراجع قانونی به عنوان «ارز دیجیتال آلوده» علامت گذاری می‌شود. معمولا این نوع رمزارزها تعویض پذیری کمتری نسبت به همان مقدار کوین یا توکن غیر آلوده از همان رمزارز دارند. اگر کاربری ناخواسته مقداری BTC آلوده دریافت کند، ممکن است نتواند به راحتی یا در یک صرافی متمرکز آن را نقد کند، اما در پرایوسی کوین ها چنین مشکلی هرگز پیش نمی‌آید و ارز دیجیتال محرمانه دریافت شده همیشه تعویض پذیر و نقدشدنی است.

اما بزرگ‌ترین ریسک و خطر استفاده از پرایوسی کوین‌ها در بحث قانون‌گذاری پیش می‌آید. بسیاری از قانون‌گذاران قوانین ضدپولشویی جهانی نگران استفاده مجرمان از کوین های محرمانه در این دسته از عملیات‌های مخرب هستند. در نتیجه بسیاری از صرافی های متمرکز ارز دیجیتال مونرو و دیگر پرایوسی کوین ها را در پلتفرم خود معامله نمی‌کنند.

همچنین شایعات و خبرهای مبنی بر استخراج مخفیانه پرایوسی کوین مونرو وجود دارد که در آن هکرها روی کامپیوتر اشخاص بی‌خبر نرم افزار مخرب خود را نصب و از قدرت پردازنده آن برای استخراج XMR استفاده می‌کنند.

علاوه بر مشکلات ذکر شده، یکی دیگر از معایب و ریسک‌های استفاده از کوین های محرمانه این است که در صورت دزدیده یا گم شدن دارایی خود، هرگز نمی‌توانید آن را ردگیری و پیدا کنید، چرا که هیچ تاریخچه تراکنشی وجود ندارد. این موضوع ریسک کاربران و مشاغلی که از پرایوسی کوین استفاده می‌کنند را افزایش می‌دهد.

معروف‌ترین کوین‌های محرمانه چه هستند؟

در زمان نوشته شدن این مطلب، سه پرایوسی کوین برتر بازار کریپتوکارنسی به ترتیب ارزش کل، مونرو (XMR)، زی کش (ZEC) و دش (DASH) هستند. در ادامه توضیحی مختصر درباره هر کدام از این سه رمز ارز می‌خوانیم.

مونرو (Monero)

پروژه مونرو در سال 2014 به عنوان یک پرایوسی کوین کاملا متمرکز بر حفظ حریم شخصی و امنیت کاربر راه اندازی شد و به عقیده بسیاری، هنوز هم بیشترین میزان محرمانگی را میان ارزهای دیجیتال این حوزه ارائه می‌دهد.

با اینکه بلاک چین مونرو متن باز است و به عنوان یک شبکه عمومی غیر متمرکز فعالیت می‌کند، تمام اطلاعات مربوط به تراکنش از جمله آدرس فرستنده و گیرنده و مقدار ارسال شده مخفی هستند. مونرو برای دستیابی به این مقدار امنیت و محرمانگی از تکنولوژیهای متعددی از جمله آدرس‌های مخفی و امضای گردشی استفاده می‌کند.

یکی دیگر از مشخصه‌های منحصربه‌فرد ارز دیجیتال مونرو الگوریتم استخراج آن است. بر خلاف بیت کوین که برای استخراج نیاز به دستگاه‌های قدرتمند مثل ASIC دارد، مونرو را می‌توان با پردازنده‌های معمولی CPU و GPU نیز استخراج کرد.

زی کش (Zcash)

پروژه زی کش در سال 2014 با اسم زیرو کش (Zerocash) و به عنوان فورکی از بیت کوین راه اندازی شد، اما در سال 2016 شرکتی به نام Electric Coin Company توسعه این پروژه را بر عهده گرفت و تا امروز این مشارکت ادامه پیدا کرده است.

زی کش با استفاده از فناوری اثبات بی‌نیاز به دانش (Zero Knowledge) اطلاعات مربوط به تراکنش‌های کاربران از جمله آدرس فرستنده و گیرنده و مقدار ارسال شده را کاملا مخفی و نقش خود را به عنوان یک پرایوسی کوین ایفا می‌کند.

دش (Dash)

پروژه دش به کاربران اجازه می‌دهد تراکنش‌های محرمانه خود را با قابلیتی به اسم PrivateSend انجام دهند که توانایی مخفی کردن اطلاعات تراکنش را دارد. این پروژه نیز در سال 2014 با اسم Darkcoin راه اندازی شد، اما یک سال بعد نام خود را به Dash تغییر داد و همچنین تصمیم گرفت روی پرداخت‌های غیر متمرکز محرمانه تمرکز کند.

آیا بیت کوین یک ارز دیجیتال محرمانه است؟

ممکن است پیش از این از کسانی شنیده باشید که بزرگ‌ترین مزیت استفاده از ارز دیجیتال، ناشناس بودن آن است. دقیقا به همین خاطر نیز بود که بیت کوین در چند سال اول عمر خود ارز رایج و مورد استفاده در بازارهای غیرقانونی دارک وب محسوب می‌شد.

اما حقیقت ماجرا کاملا مخالف این است و ثابت می‌کند که بیت کوین یک پرایوسی کوین نیست. در واقع شبکه بلاک چین بیت کوین عمومی است، به این معنی که هر کسی از هر جای دنیا با کمترین تلاشی می‌تواند تمام تراکنش‌های انجام شده توسط یک آدرس را مشاهده و بررسی کند.

پروتکل بیت کوین درست مثل بیشتر شبکه‌های بلاک چینی، هویت کاربران را تمام و کمال مخفی نمی‌کند و از این نظر شباهتی به پرایوسی کوین ندارد، اما می‌توان گفت امنیتی نسبی به کاربران می‌دهد. درواقع تا زمانی که شخصی حقیقی مالکیت آدرس‌های بلاک چینی (همان زنجیره اعداد و ارقام عجیب و غریب) را قبول نکرده باشد، نمی‌توان فهمید به چه کسی تعلق دارد.

البته کمپانی‌هایی مثل چینلسیس (Chainalysis) ابزارهایی ارائه کرده‌اند که با ربط دادن تراکنش‌ها و روابط میان آدرس‌های مختلف، پیدا کردن اشخاص پشت هر آدرس را آسان‌تر می‌کنند.

با این حال مدتی پیش یک بروزرسانی به نام تپروت (Taproot) روی پروتکل بیت کوین اجرایی شد که به کمک آن می‌توان تراکنش‌های پیچیده قرارداد هوشمند را به عنوان یک تراکنش پرداختی عادی در شبکه ثبت کرد و به این ترتیب، حریم شخصی کاربر انجام دهنده تراکنش بهتر حفظ می‌شود. اما تا زمانی که استفاده از تپروت همگانی شود، اثر آن در بلاک چین بیت کوین بسیار محدود خواهد بود و آن را پرایوسی کوین نخواهد کرد.

بنابراین با در نظر گرفتن تمام این موارد، می‌توان گفت هنوز هم بهترین راه برای حفظ امنیت و حریم شخصی در شبکه بلاک چینی بیت کوین، استفاده از میکسرها و پروتکل‌های ترکیب‌کننده ارز دیجیتال است که در واقع توکن‌های شما را با توکن بسیاری از افراد دیگر ترکیب می‌کند و بعد برای هر شخص دریافت کننده مقداری می‌فرستد. به این ترتیب تشخیص اینکه چه کسی برای چه کسی رمز ارز ارسال کرده است، بسیار سخت می‌شود.

آیا استفاده از پرایوسی کوین قانونی است؟

در سال‌های اخیر، قانون گذاران سراسر دنیا برای جلوگیری از تامین نقدینگی فعالیت‌های خلافکارانه در بازار سیاه، رویه‌ای سرسختانه نسبت به ارزهای دیجیتال در پیش گرفته‌اند. استرالیا و کره جنوبی صرافی‌ها را از ارائه خدمات به پرایوسی کوین ها منع کرده‌اند و ژاپن نیز به کل این نوع از ارز دیجیتال را در کشور ممنوع کرده است.

به طور کلی می‌توان گفت سرسختانه‌تر شدن فرآیند احراز هویت (KYC) توسط نهادهای مبارز با پولشویی جهانی می‌تواند شرایط را برای کاربران پرایوسی کوین ها سخت‌تر کند، اما هنوز هم در بسیاری از نقاط جهان استفاده از این نوع ارز دیجیتال رایج است.

آینده پرایوسی کوین چگونه خواهد بود؟

با توسعه هر چه بیشتر بازار و اکوسیستم ارز دیجیتال، مطمئنا شاهد انواع کوین و توکن بیشتر با کاربردها و مشخصه‌‌های منحصربه‌فرد خواهیم بود. تاکنون پرایوسی کوین ها توانسته‌اند با ارائه تراکنش‌های محرمانه و انعطاف بیشتر در پرداخت‌های مالی، روند معمول پرداخت در بلاک چین را دستخوش تغییر کرده‌اند، اما همچنین پرسش‌هایی در زمینه شفافیت تراکنش‌ها به وجود آمده است.

برای داشتن یک اکوسیستم ایمن کریپتوکارنسی، نه شفافیت تمام و کمال و نه محرمانگی کامل ایده آل نیست. قانون گذاران برای کاهش فعالیت‌های خرابکارانه و حفاظت از کاربران عادی، به مقداری قدرت تصمیم گیری و قانون گذاری در این زمینه احتیاج دارند، سوال اینجاست که این قانون گذاری با اصول پرایوسی کوین همخوانی داشته باشد یا خیر.

در عین حال، مشاغل وابسته به بلاک چین نیز به مقداری محرمانگی اطلاعات احتیاج دارند تا جلوی افشا داده‌های خود و فعالیت‌های مجرمانه را بگیرند. باید دید در آینده چه فناوری‌هایی برای حفظ بهتر حریم شخصی و امنیت کاربر و همزمان جلوگیری از سودجویی خلافکاران از پرایوسی کوین ها ارائه خواهد شد، اما در حال حاضر بیت کوین و رمز ارز های دیجیتال محرمانه همچون مونرو، زی کش و دش تا حد زیادی نیاز این جامعه کاربری را رفع کرده‌اند.