چه زمانی نباید بیت کوین بخریم؟ بدترین شرایط برای خرید BTC
در سال‌های اخیر بیت کوین (BTC) از یک فناوری ناشناخته به موضوعی خبرساز تبدیل شده است. بسیاری از افراد درباره کسب سودهای هنگفت از خرید و نگهداری این دارایی دیجیتال شنیده‌اند و وسوسه شده‌اند وارد بازار شوند. با این حال، سرمایه‌گذاری در بیت کوین مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری شرایط و زمان‌بندی مناسب خودش را دارد.
تجربه سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد خرید عجولانه بیت کوین در بدترین شرایط می‌تواند به ضرر منجر شود. عوامل بسیاری همچون نداشتن پس‌انداز اضطراری، ناآگاهی از نحوه نگهداری امن کیف پول، نوسان شدید قیمت و حتی جو روانی بازار می‌توانند دلایلی باشند برای این‌که فعلاً دست به خرید نزنید.
پیش‌نیازهای ضروری قبل از خرید بیت کوین
خرید بیت کوین مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری در بازارهای مالی نیازمند رعایت شرایطی است که در ادامه گفته شده است:
داشتن ذخیره نقدی و اضطراری
یکی از مهم‌ترین پیش‌شرط‌های ورود به بازار دارایی‌های پرریسک، داشتن پس‌انداز کافی برای هزینه‌های ضروری است. کارشناسان مالی توصیه می‌کنند قبل از تخصیص هر مقدار پولی به رمزارزها، ابتدا بین سه تا شش ماه هزینه زندگی را به‌صورت نقد یا در حساب‌های مطمئن نگه دارید. بیت کوین به‌دلیل نوسان شدید می‌تواند در مدت کوتاهی بخش زیادی از ارزش خود را از دست بدهد؛ بنابراین اگر سرمایه شما همان پولی است که برای اجاره، درمان یا مخارج ضروری نیاز دارید، بهترین تصمیم این است که به این بازار وارد نشوید.
شناخت اصول امنیت و نگهداری کیف پول
خرید بیت کوین تنها قدم اول است؛ آنچه اهمیت بیشتری دارد نگهداری امن کلیدهای خصوصی است. تعداد قابل‌توجهی از دارندگان رمزارز به‌دلیل هک، کلاهبرداری یا گم‌کردن اطلاعات ورود، دیگر به دارایی خود دسترسی ندارند. اگر دانش کافی در زمینه استفاده از کیف پول بیت کوین، تهیه نسخه پشتیبان و حفاظت از کلیدهای خصوصی ندارید، عجله برای خرید منطقی نیست. لازم است پیش از سرمایه‌گذاری، روش‌های امنیتی مانند استفاده از کیف پول سرد، فعال‌سازی احراز هویت چندمرحله‌ای و نگهداری عبارت بازیابی در مکان امن را یاد بگیرید.
آگاهی از قوانین و مالیات
قوانین مرتبط با رمزارزها در کشورهای مختلف درحال تغییر است. برخی کشورها خرید و نگهداری بیت کوین را آزاد گذاشته‌اند، اما ممکن است در آینده مقررات سخت‌گیرانه‌تری تصویب شود. همچنین، خرید و فروش بیت کوین می‌تواند مشمول مالیات شود و در صورت بی‌اطلاعی، ممکن است به مشکلات قانونی یا جریمه مالیاتی دچار شوید. قبل از واردشدن به بازار، مطمئن شوید که از قوانین کشور و الزامات مالیاتی آگاه هستید و با مشاور حرفه‌ای مشورت کرده‌اید.
بدترین زمان‌ها برای خرید بیت کوین
پنجره ورود به بازار ارزهای دیجیتال و خرید بیت کوین همیشه باز نیست و گاهی باید صبور بود و شرایط را زیر نظر گرفت. در ادامه به بدترین زمان‌هایی که در بازار وجود دارد می‌پردازیم:
اوج‌های تاریخی و هیجانات بازار
قیمت بیت کوین چرخه‌های رشد و افت زیادی را پشت سر گذاشته است. اغلب اوقات در اوج‌های تاریخی قیمت، جو روانی بسیار مثبت و تبلیغات گسترده‌ای شکل می‌گیرد که افراد ناآگاه را تشویق به خرید می‌کند. تجربه بسیاری از سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد که خرید در نزدیکی اوج‌های تاریخی و تحت‌تأثیر هیجان جمعی، می‌تواند به ضررهای بزرگ منجر شود؛ زیرا پس از هر صعود سریع، معمولاً اصلاح قیمتی رخ می‌دهد. اگر دیدید قیمت در مدت کوتاهی چند برابر شده است و همه درباره آن صحبت می‌کنند، بهتر است آرام باشید و منتظر فرصت‌های بهتر بمانید یا در قالب یک برنامه سرمایه‌گذاری تدریجی، مبلغی اندک و مشخص را در بازه‌های زمانی منظم وارد سبد خود کنید.
زمانی که نیاز فوری به نقدینگی دارید
بیت کوین به‌صورت ۲۴ ساعته معامله می‌شود. بااین‌حال، بازار آن بسیار نوسانی است و ممکن است در مواقع اضطراری نتوانید دارایی خود را بدون ضرر بفروشید. اگر احتمال می‌دهید در چند ماه آینده به پول خود نیاز خواهید داشت، ورود به بیت کوین انتخاب مناسبی نیست. هنگامی که مجبور می‌شوید برای پوشش هزینه‌های ضروری، بیت کوین خود را در شرایط نزولی بفروشید، نه‌تنها به سرمایه اولیه دست پیدا نمی‌کنید بلکه بخشی از دارایی خود را هم از دست می‌دهید. بنابراین بهتر است پولی را که به‌زودی به آن احتیاج دارید به سرمایه‌گذاری‌های مطمئن‌تر اختصاص دهید.
بدون بررسی وضعیت بازار و پروژه
قبل از خرید هر دارایی، مطالعه فنی و بنیادین اهمیت دارد. افرادی که بدون تحقیق و صرفاً به‌دلیل توصیه دیگران یا ترس از عقب ماندن از قافله (FOMO) اقدام به خرید می‌کنند، معمولاً هنگام افت قیمت نمی‌توانند تصمیم درستی بگیرند. حتی پویش‌های تبلیغاتی و هیجان در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند باعث شود افراد در اوج قیمت وارد و پس از کاهش قیمت‌ها پشیمان شوند. تحقیقات بنیادین شامل بررسی فناوری بلاکچین، تیم توسعه، کاربردهای شبکه و وضعیت رقبا است. اگر نسبت به ارزش ذاتی بیت کوین یا نقش آن در اقتصاد دیجیتال اطلاعاتی ندارید و استراتژی مشخصی تعریف نکرده‌اید، خرید را به تعویق بیندازید تا دانش خود را افزایش دهید و از تصمیمات احساسی جلوگیری کنید.
زمانی که بازار تحت‌تأثیر اخبار منفی یا اقدامات نظارتی است
اخبار منفی مانند ممنوعیت استخراج یا محدودیت‌های جدید از سوی دولت‌ها می‌تواند موجب افت شدید قیمت شود. همچنین، گزارش‌ها درباره هک صرافی‌ها یا کلاهبرداری‌های بزرگ اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش می‌دهد. در چنین شرایطی، بسیاری از معامله‌گران به سرعت دارایی خود را می‌فروشند و قیمت بیت کوین کاهش می‌یابد. اگر در این زمان‌ها وارد بازار شوید، احتمال دارد که مدت‌ها در ضرر بمانید. بنابراین، هنگامی که بازار ملتهب و تحت فشار اخبار منفی است، آرامش خود را حفظ کنید و برای خرید عجله نکنید؛ به‌ویژه اگر تجربه کافی در مدیریت ریسک ندارید.
هنگام تکرار حباب‌های قیمت
تاریخچه بیت کوین نشان می‌دهد که پس از هر چرخه صعود، قیمت می‌تواند وارد حباب شود و سپس سقوط کند. نمونه بارز آن رشد چشم‌گیر در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱ بود که پس از آن اصلاحات شدیدی رخ داد. خرید در دوران حباب معمولاً به ضرر منجر می‌شود؛ زیرا قیمت‌ها بیش از ارزش ذاتی بالا رفته و پس از فروکش هیجان کاهش می‌یابد. تشخیص حباب‌ها همیشه آسان نیست، اما اگر رشد قیمت در مدت کوتاهی بیش‌ازحد منطقی به نظر می‌رسد، باید احتیاط کنید.
زمانی که نمی‌توانید خسارت کامل را بپذیرید
سرمایه‌گذاری در بیت کوین ریسک بالایی دارد. ممکن است تمام سرمایه خود را از دست بدهید؛ زیرا قیمت‌ها می‌توانند نوسان شدیدی داشته باشند. اگر توانایی تحمل ضرر کامل را ندارید، نباید وارد این بازار شوید یا باید میزان بسیار اندکی از سرمایه خود را به این کار اختصاص دهید. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که رمزارزها بیشتر از ۵ تا ۱۰ درصد از سبد سرمایه‌گذاری نباشند تا در صورت سقوط قیمت‌ها، کل وضعیت مالی شما به خطر نیفتد.
دوره‌های پس از هاوینگ و چرخه‌های بازار
رویداد «هاوینگ» که هر چهار سال یکبار پاداش استخراج بیت کوین را نصف می‌کند، معمولاً جرقه چرخه‌های صعودی و نزولی است. پس از هر هاوینگ، قیمت غالباً طی چند ماه رشد چشمگیری تجربه می‌کند و سپس وارد فاز اصلاح و رکود می‌شود. خرید بیت کوین درست پس از جهش‌های ناشی از هاوینگ می‌تواند سرمایه‌گذاران را در معرض ریزش‌های بزرگ قرار دهد. اگر نمودار قیمت را دنبال کنید، متوجه می‌شوید که خرید در دوره‌های حباب پس از هاوینگ معمولاً بازدهی پایین‌تری نسبت به خرید در زمان‌های سکون و افت دارد. بنابراین اگر از چرخه‌های بازار و نقش هاوینگ اطلاع ندارید، بهتر است تا فروکش هیجانات صبر کنید.
پایان هفته‌ها و زمان‌های شلوغ بازار
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که نوسانات قیمت بیت کوین در طول هفته یکسان نیستند. برخی پژوهش‌ها اشاره می‌کنند که میانگین بازدهی معاملات در روزهای دوشنبه بهتر و در روزهای یکشنبه ضعیف‌تر است؛ زیرا بازار آخر هفته تحت‌تأثیر تعطیلی بازارهای سنتی و کاهش نقدینگی می‌تواند دچار جهش‌های غیرمنطقی شود. علاوه بر این، زمانی که بازار به‌علت انتشار اخبار یا روندهای صعودی پرهیجان می‌شود، بسیاری از معامله‌گران بدون برنامه وارد خرید می‌شوند و به افزایش ناگهانی قیمت دامن می‌زنند. خرید در این لحظات می‌تواند شما را در اوج قیمت گرفتار کند. در صورت امکان، معاملات خود را به روزهایی با ثبات بیشتر و حجم معاملاتی بالاتر موکول کنید یا از روش میانگین‌گیری استفاده کنید.
هنگامی که شبکه شلوغ و کارمزدها بالاست
کارمزد تراکنش‌های بیت کوین متغیر است و به‌میزان تراکم شبکه و تقاضا برای ثبت تراکنش‌ها بستگی دارد. در دوره‌هایی که قیمت با سرعت بالا حرکت می‌کند و کاربران زیادی قصد خرید یا فروش دارند، افراد برای قراردادن تراکنش‌های خود در اولویت اعتبارسنجی، کارمزدهای بیشتری پرداخت می‌کنند و هزینه‌ها افزایش می‌یابد. اگر معامله شما فوری نیست، بهتر است صبر کنید تا کارمزدها به‌حالت عادی برگردند و شبکه از حالت ازدحام خارج شود. این کار علاوه بر صرفه‌جویی مالی، امکان می‌دهد خرید خود را با ذهنی آرام‌تر و در زمان مناسب‌تری انجام دهید.
دلایل فردی برای اجتناب از خرید بیت کوین
حتی اگر تمام شرایط بیرونی و بازار برای خرید بیت کوین مهیا باشد، باز هم ممکن است شرایط فرد اجازه این کار را به او ندهد. دلایلی که در ادامه آورده‌ایم، از مهم‌ترین موانع فردی برای ورود به بازار ارزهای دیجیتال است:
ناتوانی در مدیریت هیجان و فشار روانی
بازار بیت کوین به‌شدت تحت‌تأثیر احساسات سرمایه‌گذاران است. شایعات یا توییت‌های افراد مشهور می‌تواند قیمت را به‌شکل قابل‌توجهی بالا یا پایین ببرد. اگر فردی هستید که به شایعات و شبکه‌های اجتماعی واکنش سریع نشان می‌دهید و نمی‌توانید از تصمیمات احساسی خودداری کنید، ممکن است در زمان‌های حساس خریدهای اشتباه انجام دهید یا دارایی خود را با ضرر بفروشید. در این صورت، بهتر است تا زمانی که مهارت کنترل احساسات در سرمایه‌گذاری را به دست نیاورده‌اید، سراغ بیت کوین نروید.
نداشتن درک کافی از مفاهیم فناوری و نبود علاقه‌مندی
بیت کوین تنها یک خط نمودار نیست. مفاهیم پیچیده‌ای مانند رمزنگاری، الگوریتم اثبات کار و توکنومیک در آن نقش دارند. اگر علاقه‌ای به یادگیری این مباحث ندارید و فقط به‌دنبال سود سریع هستید، احتمالاً درک درستی از خطرات و فرصت‌ها نخواهید داشت. این موضوع می‌تواند باعث تصمیمات اشتباه و پذیرش ریسک‌های غیرضروری شود. بنابراین قبل از خرید، زمان صرف کنید تا درباره فناوری بلاکچین، نحوه کار ماینرها، محدودیت عرضه و سایر اصول مطالعه کنید.
داشتن بدهی‌های سنگین یا وابستگی به درآمد ثابت
اگر بدهی‌های سنگینی مثل وام مسکن یا وام تحصیلی دارید و توان بازپرداخت آن‌ها را به‌سختی تأمین می‌کنید، ورود به بازار پرنوسانی مانند بیت کوین می‌تواند وضعیت مالی شما را متزلزل‌تر کند. همچنین، افرادی که درآمد ثابتی دارند و ذخیره نقدی بالایی ندارند، ممکن است نتوانند کاهش ارزش دارایی دیجیتال را تحمل کنند. بهتر است ابتدا بدهی‌های پرهزینه را کاهش دهید و ساختار مالی خود را تقویت کنید، سپس در صورت تمایل، سرمایه اندک و غیرضروری را به بیت کوین اختصاص دهید.
نگرانی درباره پیامدهای زیست‌محیطی
استخراج بیت کوین نیازمند مصرف انرژی زیادی است و برخی برآوردها میزان مصرف برق شبکه آن را هم‌تراز با مصرف انرژی کشورهای کوچک می‌دانند. اگر دغدغه زیست‌محیطی دارید و نمی‌خواهید در فعالیت‌هایی که باعث افزایش انتشار کربن می‌شود مشارکت داشته باشید، ممکن است تصمیم بگیرید از خرید بیت کوین صرف‌نظر کنید. در عوض، می‌توانید به فناوری‌های دارای مصرف انرژی کمتر یا پروژه‌های بلاکچینی که از روش‌های سازگار با محیط‌زیست استفاده می‌کنند، توجه کنید.
فقدان برنامه مالی مشخص
سرمایه‌گذاری در بیت کوین باید بخشی از یک برنامه مالی جامع باشد. اگر هنوز اهداف مالی خود را مشخص نکرده‌اید، نمی‌دانید چه میزان ریسک می‌توانید تحمل کنید، یا بازه زمانی سرمایه‌گذاری شما تعیین نشده است، ورود به بازار رمزارزها ممکن است شما را از مسیر اصلی برنامه دور کند. ابتدا هدف‌ها و افق زمانی سرمایه‌گذاری را تعیین کنید، سپس با درنظرگرفتن سایر دارایی‌ها مانند سهام، اوراق و صندوق‌های سرمایه‌گذاری، تصمیم بگیرید که بیت کوین چه سهمی می‌تواند در پورتفوی شما داشته باشد.
نکات کلیدی برای مدیریت ریسک
بازار ارزهای دیجیتال به‌ویژه بیت کوین خالی از ریسک نیست. بالعکس، به‌دلیل پرنوسان بودن این بازار، سرمایه‌گذاری در آن در معرض ریسک بالایی قرار دارد و سرمایه‌گذار باید راهکارهایی را برای مدیریت ریسک در دست داشته باشد.
سرمایه‌گذاری پله‌ای
اگر مصمم هستید در بلندمدت در بازار بیت کوین حضور داشته باشید، سرمایه‌گذاری پله‌ای یا «میانگین‌گیری هزینه دلاری» می‌تواند از خرید در بدترین لحظات جلوگیری کند. در این روش، مبلغ ثابتی را در بازه‌های زمانی منظم (مثلاً ماهانه) خریداری می‌کنید. این کار باعث می‌شود قیمت خرید شما میانگین شود و شوک‌های ناگهانی بازار کاهش یابد. البته این روش هم تضمین‌کننده سود نیست، اما ریسک ناشی از نوسان شدید را پایین می‌آورد.
تعیین حد ضرر و سود
برای جلوگیری از تصمیمات احساسی، بهتر است قبل از خرید بیت کوین حد ضرر و هدف سود را مشخص کنید. اگر قیمت به حد ضرر تعیین‌شده رسید، بدون تعلل دارایی خود را بفروشید تا از خسارت بیشتر جلوگیری کنید. همچنین، زمانی که قیمت به حد سود نزدیک می‌شود، بخشی از دارایی را نقد کنید و ریسک را کاهش دهید. تعیین این حدود به‌ویژه برای افرادی که تحمل زیان ندارند و اولین بار است وارد بازار می‌شوند، اهمیت دارد.
تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری
یکی از اصول مدیریت ریسک، تنوع‌بخشی است. به‌جای اختصاص کل سرمایه به بیت کوین، بهتر است سبدی متنوع از دارایی‌ها شامل سهام، اوراق قرضه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حتی دیگر ارزهای دیجیتال داشته باشید. این کار کمک می‌کند اگر ارزش بیت کوین کاهش یافت، سایر دارایی‌ها بتوانند بخشی از ضرر را جبران کنند. البته سایر ارزهای دیجیتال هم نوسان بالایی دارند، بنابراین باید سهم کمی در سبد سرمایه‌گذاری داشته باشند.
بررسی امنیت صرافی‌ها
اگر قصد خرید بیت کوین از صرافی‌ها را دارید، تحقیق درباره امنیت و اعتبار آن‌ها ضروری است. صرافی‌های نامعتبر ممکن است دارایی کاربران را بدون هشدار مسدود کنند. پیش از ثبت‌نام، بررسی کنید که صرافی موردنظر دارای مجوز فعالیت است و شیوه‌های احراز هویت قوی دارد. همچنین، بهتر است پس از خرید، بیت کوین را به کیف پول شخصی منتقل کنید و آن را در صرافی نگه ندارید.
جمع‌بندی
بیت کوین یکی از جذاب‌ترین و پرحاشیه‌ترین دارایی‌های دهه اخیر است؛ اما این جذابیت نباید باعث شود که بدون آمادگی لازم وارد بازار شوید. پیش‌نیازهایی مانند پس‌انداز اضطراری، درک فناوری و قوانین و توانایی حفظ کلیدهای خصوصی را باید جدی بگیرید. همچنین، خرید در اوج‌های قیمتی، تحت‌تأثیر هیجان بازار یا بدون درنظرگرفتن نیازهای نقدی، می‌تواند به زیان سنگین منجر شود.
اگر تصمیم دارید بخشی از سرمایه خود را به بیت کوین اختصاص دهید، بهتر است با دید بلندمدت و براساس استراتژی مشخص اقدام کنید. استفاده از روش سرمایه‌گذاری پله‌ای، تعیین حد ضرر، تنوع‌بخشی و یادگیری مداوم درباره فناوری بلاکچین می‌تواند خطرات را کاهش دهد. درنهایت، به خاطر داشته باشید که رمزارزها هنوز یک فناوری نوپا هستند و آینده آن‌ها نامشخص است. بنابراین، هیچ‌گاه نباید مبلغی بیشتر از آنچه می‌توانید از دست بدهید به این بازار وارد کنید.
سؤالات متداول
خیر. بیت کوین دارایی پرریسک و پرنوسانی است و برای افرادی مناسب است که پس‌انداز اضطراری دارند، توانایی تحمل ضرر را دارند و با فناوری بلاکچین آشنا هستند. اگر در پرداخت هزینه‌های روزمره مشکل دارید یا بدهی‌های سنگینی دارید، بهتر است به بازار بیت کوین وارد نشوید.
خیر. کارشناسان پیشنهاد می‌دهند که رمزارزها سهم محدودی از سبد سرمایه‌گذاری را تشکیل دهند، معمولاً کمتر از ۵ تا ۱۰ درصد. تخصیص بیش‌ازحد به دارایی‌های پرریسک می‌تواند تعادل مالی شما را به‌هم بزند.
تشخیص دقیق حباب دشوار است؛ اما اگر قیمت‌ها در مدت کوتاهی افزایش چشمگیری داشته باشند و اخبار و رسانه‌ها بدون تحلیل دقیق، رشدهای مداوم را تبلیغ کنند، احتمال وجود حباب بالا است. در این شرایط بهتر است از خرید خودداری کنید یا با سرمایه اندک و در قالب برنامه‌ای تدریجی وارد شوید.
برخلاف سهام یا اوراق قرضه که پشتوانه‌ای مانند دارایی شرکت یا جریان درآمد دارند، بیت کوین تنها یک دارایی دیجیتال با عرضه محدود است که ارزش آن از اعتماد کاربران و تقاضای بازار ناشی می‌شود. این موضوع باعث می‌شود قیمت آن نوسان شدیدتری داشته باشد و پایه اقتصادی سنتی نداشته باشد.
در چنین حالتی باید به برنامه مالی خود وفادار بمانید و باتوجه‌به حد ضرر و افق زمانی سرمایه‌گذاری تصمیم بگیرید. اگر هدف شما بلندمدت باشد و مقدار سرمایه تخصیص‌داده‌شده منطقی باشد، می‌توانید تا بهبود شرایط صبر کنید. اگر مجبور به فروش سریع هستید، باید پیش از خرید این شرایط را در نظر بگیرید تا ضرر شما کاهش یابد.
