قرارداد هوشمند کاردانو چیست و چه کمکی به قیمت ADA میکند؟

ورود قراردادهای هوشمند به بلاک چین کاردانو که با هاردفورک «آلونزو» در سال ۲۰۲۱ امکانپذیر شد، یک نقطه عطف مهم برای این شبکه بود. این اتفاق، کاردانو را از یک زنجیرهی صرفاً انتقال ارزش، به یک پلتفرم برنامهپذیر و همهکاره تبدیل کرد که میتواند میزبان اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (dApps)، پروتکلهای امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و توکنهای غیرمثلی (NFT) باشد. این گسترش کاربرد، فقط یک ارتقای فنی ساده نیست؛ بلکه یک موتور محرک بنیادی برای ارزشگذاری بلندمدت و پذیرش توکن بومی کاردانو، یعنی ADA محسوب میشود.
در این مقاله به جزئیات قراردادهای هوشمند کاردانو میپردازیم: اینکه چیستند، چه تفاوتی با رقبا دارند و در دنیای واقعی چه کاربردهایی پیدا کردهاند. مهمتر از همه، تلاش میکنیم این فناوری پیچیده را به یک سؤال ساده و حیاتی وصل کنیم: این قابلیت جدید چطور میتواند به قیمت کاردانو کمک کند؟ با ایجاد تقاضا برای ADA به عنوان «گس» و توکن حاکمیتیِ ضروری در یک اکوسیستم رو به رشد، قراردادهای هوشمند عملاً موتور اصلی ارزشآفرینی کاردانو هستند. با ما در ادامه این مقاله همراه باشید.
کاردانو چیست؟

کاردانو یک بلاک چین نسل سوم مبتنی بر الگوریتم اثبات سهام (PoS) است که در سال ۲۰۱۵ توسط چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson)، یکی از همبنیانگذاران اتریوم، پایهگذاری شد. کاردانو خود را با رویکرد علمی عمیق و توسعه بر پایهی پژوهش از دیگر پروژهها متمایز میکند. برخلاف بسیاری از پروژههایی که سریع و بدون پشتوانهی تئوریک راهاندازی شدند، توسعهی کاردانو بهصورت مرحلهبهمرحله و بر اساس مقالات علمی داوریشده پیش رفته است. این فلسفه به دنبال ساخت پلتفرمی است که از نظر امنیت، مقیاسپذیری و پایداری برای نسلهای آینده dAppها و سیستمهای مالی در مقیاس جهانی، قابل اثبات و قابل اتکا باشد.
شبکهی کاردانو بر یک معماری دو لایهی منحصربهفرد بنا شده است. لایهی اول، لایهی تسویهی کاردانو (Cardano Settlement Layer یا CSL) است که از سال ۲۰۱۷ فعال است.این لایه بهعنوان دفترکل بسیار کارآمد و امن برای تراکنشها عمل میکند و مسئول جابهجایی توکن بومی ADA و سایر داراییهای بومی روی شبکه است. لایهی دوم، لایهی محاسباتی کاردانو (Cardano Computation Layer یا CCL) است که منطق و اجرای قراردادهای هوشمند در آن قرار دارد. این جداسازی برای افزایش انعطافپذیری طراحی شده؛ بهگونهای که بتوان قوانین محاسباتی را بدون اخلال در لایهی تسویه بهروزرسانی کرد و همچنین از شلوغی شبکه و تأثیر منفی آن بر تراکنشهای ساده جلوگیری شود.
قرارداد هوشمند چیست؟
قرارداد هوشمند در اصل یک توافق دیجیتال یا یک برنامهی خوداجرا روی بلاک چین است. این قرارداد در قالب کد نوشته میشود و قوانین و شرایط توافق بین دو یا چند طرف را بهصورت خودکار اجرا و اعمال میکند. میتوانید آن را مثل یک دستگاه خودپرداز یا وندینگ ماشینی در نظر بگیرید که کاملاً قابل اعتماد است: شما مقدار مشخصی ارز دیجیتال (ورودی) به آن میفرستید و دستگاه طبق برنامهریزی، خروجی موردنظر شما را بهطور خودکار ارسال میکند. در این فرآیند نیازی به واسطهای مثل بانک، صراف یا کارمند نیست تا تراکنش را تأیید و پردازش کند. همین خودکار بودن و اجرای تضمینشده است که قراردادهای هوشمند را قدرتمند میکند.
وقتی یک قرارداد هوشمند روی بلاک چین مستقر میشود، غیرقابلتغییر (immutable) و توزیعشده است (نتایج آن توسط کل شبکه تأیید میشود). این ویژگی، نیاز به اعتماد بین طرفین را حذف کرده و ریسک طرف مقابل را از بین میبرد. همین مفهوم ساده، پایهی دنیای امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) است و امکان ساخت اپلیکیشنهای پیچیدهای مانند پلتفرمهای وامدهی، وامگیری و معاملات خودکار را بدون هیچ نهاد مرکزی فراهم میکند.
قرارداد هوشمند کاردانو چیست؟

قراردادهای هوشمند کاردانو همان قراردادهایی هستند که روی بلاک چین کاردانو و بهطور مشخص روی لایهی محاسباتی آن اجرا میشوند. این قراردادها در سپتامبر ۲۰۲۱ و با هاردفورک آلونزو بهصورت رسمی فعال شدند؛ رویدادی که نقطهی اوج «دوران گوگِن» (Goguen) در نقشهراه کاردانو بود و هدف آن افزودن قابلیت قرارداد هوشمند به این پلتفرم بود. آنچه این قراردادها را منحصربهفرد میکند، چارچوبی است که بر پایهی آن ساخته شدهاند. بهجای استفاده از مدل مبتنی بر حساب کاربری مثل اتریوم، کاردانو از مدل «خروجی خرجنشدهی توسعهیافته» (EUTXO) استفاده میکند.
این مدل نسخهی پیشرفتهتر و توسعهیافتهی مدل ساده و امن UTXO در بیت کوین است. در عمل، این یعنی منطق قرارداد هوشمند کاردانو عمدتاً خارج از زنجیره (off-chain) ارزیابی شده و سپس تراکنش نهایی برای اعتبارسنجی روی زنجیره ارسال میشود. این رویکرد، پیشبینیپذیری را افزایش میدهد؛ بهطوریکه نتیجهی اجرای قرارداد و میزان دقیق کارمزد آن، قبل از ارسال تراکنش به شبکه قابل محاسبه است. این ویژگی مشکل رایج اتریوم را که تراکنشهای ناموفق هم کارمزد «گس» مصرف میکنند، تا حد زیادی برطرف میکند.
چرا باید کاردانو را به عنوان پلتفرمی برای توسعه قراردادهای هوشمند در نظر گرفت؟
توسعهدهندگان و پروژهها باید به خاطر تمرکز جدی کاردانو بر امنیت و مقیاسپذیری، این شبکه را بهعنوان یک گزینهی جدی بررسی کنند. کاردانو با زبان برنامهنویسی Haskell پیادهسازی شده؛ زبانی تابعی که بهخاطر سطح بالای ایمنی و قابلیت اطمینان شناخته میشود. زبان قرارداد هوشمند کاردانو یعنی Plutus نیز بر پایهی Haskell است و به توسعهدهندگان اجازه میدهد کدی امنتر و قابلراستیآزمایی بنویسند. این قابلیت «تأیید رسمی» (Formal Verification)، امکان اثبات ریاضی رفتار صحیح یک قرارداد را فراهم میکند؛ موضوعی که وقتی صحبت از مدیریت میلیاردها دلار سرمایه است، اهمیت حیاتی پیدا میکند.
علاوه بر این، مدل حسابداری EUTXO مزایای قابلتوجهی ارائه میدهد. این مدل اجازه میدهد تراکنشها با موازیسازی بیشتری پردازش شوند؛ یعنی تعداد زیادی تراکنش بهطور همزمان و بدون تداخل با یکدیگر انجام میشوند که این موضوع به مقیاسپذیری کمک میکند. همچنین، این مدل سطحی بیسابقه از پیشبینیپذیری هزینهها را فراهم میآورد؛ بهطوریکه توسعهدهندگان و کاربران میتوانند قبل از اجرای یک قرارداد، دقیقاً بدانند هزینهی تعامل با آن چقدر است. ترکیب امنیت بالا، کارمزدهای قابل پیشبینی و معماری مقیاسپذیر، کاردانو را برای ساخت اپلیکیشنهای غیرمتمرکز مهم و بلندمدت، جذاب میکند.
نقش کاردانو در تکامل قراردادهای هوشمند

سهم کاردانو در تکامل قراردادهای هوشمند ریشه در رویکرد آکادمیک و از اصول اولیه آن دارد. بلاک چینهای نسل اول (بیت کوین) و نسل دوم (اتریوم) پیشگام این فناوری بودند، اما در کنار نوآوریهای خود، چالشهای مهمی در مقیاسپذیری، امنیت و تعاملپذیری را آشکار کردند. طراحی کاردانو از ابتدا برای حل همین مسائل سخت انجام شده است. معماری چندلایهی آن که محاسبات و تسویه را از هم جدا میکند، نمونهی بارز این رویکرد است تا اکوسیستم dAppها باعث اختلال در عملکرد اصلی بلاک چین بهعنوان دفترکل ارزش نشود.
کاردانو همچنین در حال گسترش مرزهای دسترسیپذیری است. در کنار Plutus که زبان سطح بالای توسعهدهندگان است، پلتفرم در حال توسعهی مارلو (Marlowe) نیز هست؛ یک زبان حوزهمحور (DSL) که بهطور خاص برای قراردادهای مالی طراحی شده است. مارلو به افراد غیربرنامهنویس و متخصصان کسبوکار اجازه میدهد قراردادهای هوشمند را بسازند و مستقر کنند. با استفاده از یک رابط بصری و کمکد، فردی که در مالی خبره است اما برنامهنویس نیست، میتواند یک قرارداد مالی پیچیده را مثل ساختن لگو از قطعات دیجیتال کنار هم بچیند. این دموکراتیککردن فرآیند ساخت قرارداد هوشمند، یک گام تکاملی مهم است که میتواند دروازهی ورود موج جدیدی از کاربران سازمانی و عمومی به این حوزه را باز کند.
چه چیزی قراردادهای هوشمند کاردانو را متفاوت میسازد؟
بزرگترین تفاوت، مدل حسابداری Extended UTXO یا همان EUXTO است که در تضاد کامل با مدل مبتنی بر حساب کاربری مورد استفادهی اتریوم و بیشتر پلتفرمهای قرارداد هوشمند قرار میگیرد. در مدل مبتنی بر حساب، قراردادهای هوشمند تکهکدهای پیچیدهای هستند که مستقیماً روی یک «حالت جهانی» عمل میکنند. این روش میتواند به نتایج غیرقابل پیشبینی و حفرههای امنیتی منجر شود؛ چون نتیجهی یک تراکنش ممکن است به تراکنشهای دیگری که همزمان در حال پردازشاند وابسته باشد. در مدل EUTXO کاردانو، تراکنشها خروجیهای خرجنشدهی قدیمی (UTXOها) را مصرف کرده و خروجیهای جدید ایجاد میکنند. منطق قرارداد هوشمند فقط بررسی میکند آیا این تغییر وضعیت مجاز است یا نه. این باعث میشود اجرای قراردادها تعیینپذیرتر و ایزولهتر باشد. نتیجه، اجرای «محلی و قابل پیشبینی» بهجای «حالت جهانی و غیرقابل پیشبینی» است.
به همین دلیل است که کاربران میتوانند از قبل کارمزد تراکنش را بدانند و در صورت ناموفق بودن تراکنش، کارمزدی پرداخت نکنند؛ چراکه مرحلهی اعتبارسنجی پیش از ارسال تراکنش و خارج از زنجیره انجام میشود. هرچند این مدل، چالشهای طراحی خاص خود را برای توسعهدهندگان به همراه دارد (مانند مسئلهی «همزمانی» یا concurrency)، اما از ابتدا برای امنیت بیشتر، پیشبینیپذیری و مقیاسپذیری طراحی شده است.
نحوه ایجاد قرارداد هوشمند در کاردانو

ساخت قرارداد هوشمند روی کاردانو نسبت به بعضی پلتفرمهای دیگر تخصصیتر است؛ چون تمرکز آن روی اطمینان بالا (High Assurance) است. روش اصلی، استفاده از Plutus، زبان بومی قرارداد هوشمند کاردانو است. Plutus یک زبان اختصاصی مبتنی بر Haskell است. توسعهدهندگان هم کد روی زنجیره (اسکریپت اعتبارسنج) و هم کد خارج از زنجیره (منطق dApp) را در Plutus مینویسند و سپس این کدها به Plutus Core کامپایل میشوند تا روی بلاک چین اجرا شوند. این یکپارچگی در زبان، توسعهی همزمان بخشهای آنچین و آفچین را سادهتر کرده و اطمینان میدهد این دو بخش هماهنگی کاملی با هم دارند. برای کسانی که با Haskell راحت نیستند، اکوسیستم در حال تکامل است. زبان Marlowe یک گزینهی سطح بالا و حوزهمحور برای قراردادهای مالی ارائه میدهد و از طریق ابزارهای بصری مثل Marlowe Playground به کاربران اجازه میدهد بدون نوشتن کد Plutus، قرارداد بسازند.
مزایا و معایب قراردادهای هوشمند کاردانو
مزایا
- امنیت بالا: استفاده از زبان تابعی Plutus و مدل EUTXO امکان تأیید رسمی را فراهم میکند. این موضوع ساخت برنامههایی را آسانتر میکند که از نظر منطقی «اثباتاً درست» هستند و کمتر در معرض اکسپلویتهای پرهزینهای مانند حملات re-entrancy قرار میگیرند؛ مشکلاتی که بارها در اکوسیستمهای دیگر دیده شده است.
- پیشبینیپذیری کارمزد: مدل EUTXO اجازه میدهد هزینهی دقیق هر تراکنش قبل از امضا و ارسال آن محاسبه شود. این یعنی دیگر خبری از تراکنشهای ناموفقی که با این وجود کارمزد میسوزانند نیست و همچنین از جنگهای کارمزدی (Gas Wars) که در زمان فشار شبکه کارمزدها را سرسامآور میکند، جلوگیری میشود.
- مقیاسپذیری و کارایی: جداسازی لایهی محاسبات (CCL) از لایهی تسویه (CSL) مانع میشود فعالیت dAppها سرعت پرداختهای سادهی ADA را کاهش دهد. مدل EUTXO همچنین امکان موازیسازی بیشتر در سطح تراکنشها را فراهم میآورد؛ عنصری کلیدی برای راهکارهای مقیاسپذیری آینده مانند Hydra.
معایب
- منحنی یادگیری تند: اصلیترین عیب به پذیرش در بین توسعهدهندگان برمیگردد. Plutus مبتنی بر Haskell است و یادگیری آن برای توسعهدهندهی معمولی که بیشتر با زبانهای شیگرا مثل JavaScript یا Solidity کار کرده، ساده نیست. این مسئله باعث شده جامعهی توسعهدهندگان کاردانو در ابتدا کوچکتر و رشد اکوسیستم dApp آن نسبت به رقبا کندتر باشد.
- الگوی توسعهی متفاوت: مدل EUTXO از توسعهدهندگان میخواهد ذهنیت مبتنی بر حساب کاربری را کنار بگذارند. این موضوع به چالشهای اولیهای بهویژه دربارهی «همزمانی» منجر شد (چگونگی مدیریت چند ورودی برای یک قرارداد بهطور همزمان). هرچند الگوها و راهحلهای جدیدی برای این مسئله معرفی شده، اما همچنان مانعی برای ورود توسعهدهندگان تازهکار محسوب میشود.
- ورود دیرتر به میدان: با راهاندازی قراردادهای هوشمند در اواخر ۲۰۲۱، کاردانو عملاً چند سال دیرتر از رقبایی مانند اتریوم، بایننس اسمارت چین و سولانا وارد این عرصه شد. این یعنی برای جذب پروتکلهای dApp بزرگ، نقدینگی و پایگاه کاربران وسیعی که پیشتر روی شبکههای دیگر مستقر شدهاند، باید با سربالایی رقابت کند.
ویژگیهای قرارداد هوشمند کاردانو
پلتفرم قراردادهای هوشمند کاردانو که اغلب با نام Plutus شناخته میشود، بر مجموعهای از ویژگیهای کلیدی بنا شده که برای امنیت و پایداری طراحی شدهاند. این ویژگیها مستقیماً از تحقیقات بنیادی و معماری منحصربهفرد آن ناشی میشوند.
- مدل EUTXO: همانطور که گفته شد، این مدل ستون فقرات پلتفرم است. EUTXO اجرای تعیینپذیر (Deterministic) را ممکن میکند؛ یعنی نتیجهی تراکنش از قبل قابل پیشبینی است. این ویژگی برای امنیت بسیار مهم است؛ چون اجرای قرارداد را ایزوله کرده و مانع از اثرات جانبی پیچیدهای میشود که در مدل مبتنی بر حساب میتواند به اکسپلویت منجر شود.
- داراییهای بومی (Native Assets): یکی از قابلیتهای مهم لایهی تسویهی کاردانو، پشتیبانی از توکنها و NFTهای ساخت کاربران بهصورت بومی است. برخلاف توکنهای ERC-20 یا ERC-721 در اتریوم که خودشان قرارداد هوشمند هستند، داراییهای بومی کاردانو مثل ADA بهعنوان «شهروند درجه یک» روی دفترکل ثبت میشوند. این موضوع ساخت، انتقال و مدیریت آنها را بسیار کارآمدتر و امنتر میکند و برای انتقال ساده، نیازی به قرارداد هوشمند پیچیده یا گس اضافه نیست.
- تأیید رسمی (Plutus): یک زبان تابعی است که به گونهای طراحی شده تا از نظر ریاضی بهراحتی قابل تحلیل باشد. این قابلیت به توسعهدهندگان امکان میدهد اثباتهای رسمی بنویسند که کد دقیقاً همانطور که انتظار میرود رفتار میکند و ریسک باگها و آسیبپذیریها را قبل از اینکه قرارداد با سرمایهی واقعی کار کند، به شکل چشمگیری کاهش میدهد.
- کد روی زنجیره و خارج از زنجیره: چارچوب Plutus به توسعهدهندگان اجازه میدهد هم بخش رویزنجیره (اسکریپت اعتبارسنج) و هم منطق off-chain dApp را در همان زبان (Haskell/Plutus) بنویسند. این یکپارچگی فرآیند توسعه را ساده میکند و تضمین میکند که این دو بخش بتوانند بدون مشکل و بهصورت یکپارچه با هم تعامل داشته باشند.
کاربردهای قراردادهای هوشمند کاردانو

معرفی قراردادهای هوشمند، دنیایی جدید از امکانات را روی کاردانو باز کرد و این شبکه را از یک سیستم پرداخت ساده بسیار فراتر برد. امروزه اکوسیستم کاردانو میزبان تعداد روبهرشدی از اپلیکیشنهاست. مهمترین مورد استفاده آنها، حوزهی DeFi یا امور مالی غیرمتمرکز است. این حوزه شامل صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) مانند Minswap و SundaeSwap میشود که به کاربران امکان میدهند داراییها را بهصورت همتابههمتا و بدون واسطهی متمرکز معامله کنند. همچنین پروتکلهای وامدهی و وامگیری را در بر میگیرد که کاربران میتوانند روی داراییهای خود سود دریافت کنند یا با وثیقهگذاری، وام بگیرند. پروتکلهای «استیکینگ نقدشونده» نیز وجود دارد که به کاربران اجازه میدهد در حالی که ADA خود را استیک کردهاند، از همان دارایی در DeFi استفاده کنند. کاربرد مهم دیگر، توکنهای غیرمثلی (NFT) است. پشتیبانی بومی کاردانو از داراییها، ضرب (Mint) و معاملهی NFTها را بسیار ارزان و کارآمد کرده است. همین موضوع یک جامعهی پرشور از هنرمندان و کلکسیونرها ایجاد کرده و مارکتپلیسهای متعددی برای NFT روی کاردانو شکل گرفته است. فراتر از هنر دیجیتال، قراردادهای هوشمند در حوزههایی مانند مدیریت زنجیرهی تأمین، احراز هویت دیجیتال (مثلاً پروژه Atala PRISM) و صدور گواهیها و مدارک نیز به کار گرفته میشوند؛ جایی که مدرک تحصیلی یک دانشجو یا گواهینامهی حرفهای یک فرد، میتواند بهصورت توکن قابلاعتبارسنجی و غیرقابلدستکاری روی بلاک چین صادر شود.
قرارداد هوشمند کاردانو چه کمکی به قیمت این ارز میکند؟
قراردادهای هوشمند، مکانیزم اصلی تبدیل کاردانو (ADA) از یک دارایی صرفاً سفتهبازانه به یک توکن کاربردی با تقاضای ذاتی هستند. همین ایجاد تقاضا، عامل کلیدیای است که میتواند بهطور مثبت بر قیمت تأثیر بگذارد. ارتباط این موضوع از طریق یک چرخهی اقتصادی ساده شکل میگیرد: قراردادهای هوشمند dAppها را ممکن میکنند و dAppها برای کار کردن به ADA نیاز دارند. اول اینکه برای تعامل با هر قرارداد هوشمند روی شبکهی کاردانو، چه برای سواپ توکن در یک DEX، چه برای ضرب یک NFT یا گرفتن وام، کاربر باید کارمزد تراکنش را با ADA بپردازد. با رشد تعداد dAppها و کاربران، تعداد کل تراکنشها افزایش پیدا میکند و در نتیجه تقاضا برای ADA بهعنوان سوخت پرداخت این کارمزدها بالا میرود. این موضوع فشار خرید پایدار و مداومی برای توکن ایجاد میکند.
دوم اینکه ADA مانند خون در رگهای اکوسیستم DeFi کاردانو است. برای مشارکت در بسیاری از پروتکلهای DeFi، کاربران باید ADA را بهعنوان وثیقه در قراردادها قفل کنند. برای مثال، برای وام گرفتن یک استیبل کوین، ممکن است لازم باشد مقداری ADA را در یک قرارداد هوشمند سپردهگذاری کنید. این «ارزش کل قفلشده» (TVL) عملاً آن بخش از ADA را از چرخهی عرضه در بازار آزاد خارج میکند. با رشد TVL، عرضهی در گردش ADA کاهش مییابد و از طرفی، همزمان تقاضا برای پرداخت کارمزدها افزایش پیدا میکند. طبق منطق سادهی اقتصادی، وقتی تقاضا بالا میرود و عرضهی در دسترس کاهش مییابد، قیمت تحت فشار صعودی قرار میگیرد. بنابراین، یک اکوسیستم پُررونقِ قراردادهای هوشمند، بهصورت مستقیم و بنیادی برای قیمت کاردانو خبر خوبی است.
جمعبندی
ورود کاردانو به دنیای قراردادهای هوشمند مسیری بوده که با صبر، دقت و برنامهریزی آکادمیک طی شده است. بهجای شتابزدگی در عرضهی قابلیتها، سازندگان این پلتفرم مسیر دشوار تحقیق علمی و تأیید رسمی را انتخاب کردند و حاصل آن، معماری متفاوتی بر پایهی مدل EUTXO، زبان Plutus و طراحی دولایه CSL/CCL است. این رویکرد، امنیت بلندمدت، پیشبینیپذیری کارمزد و مقیاسپذیری را به اولویت اصلی تبدیل کرده؛ حتی اگر بهای آن، منحنی یادگیری سختتر برای توسعهدهندگان و ورود دیرتر نسبت به رقبا باشد. در نهایت، فعال شدن قراردادهای هوشمند همان «کلید روشن شدن» اقتصاد واقعی کاردانو بود. این قابلیت، پاسخ روشنی به این سؤال میدهد که چرا باید ADA را نگه داریم و از آن استفاده کنیم؛ زیرا ارزش آن را مستقیماً به کارایی و کاربرد شبکه گره میزند. هرچه اکوسیستم DeFi ،NFTها و سایر dAppها روی کاردانو رشد کند، تقاضای ذاتی برای ADA بهعنوان کارمزد و وثیقه بیشتر میشود. هرچند احساسات بازار و سفتهبازی همیشه نوسانات کوتاهمدت ایجاد میکند، اما در افق بلندمدت، قیمت کاردانو بازتاب مستقیمی از میزان موفقیت و پذیرش پلتفرم قراردادهای هوشمند آن خواهد بود.
سوالات متداول
قرارداد هوشمند کاردانو برنامهای خوداجراست که روی بلاک چین کاردانو و بر پایهی مدل EUTXO اجرا میشود و بدون نیاز به واسطه، قوانین و شرایط یک توافق را بهطور خودکار اعمال میکند.
مدل EUTXO اجرای تراکنشها را تعیینپذیر و قابل پیشبینی میکند، کارمزد را از قبل مشخص میسازد و ریسک خطا و اکسپلویت را نسبت به مدل مبتنی بر حساب کاهش میدهد.
Plutus زبان اصلی و قدرتمند توسعهی قراردادهای هوشمند کاردانو مبتنی بر Haskell است، در حالیکه Marlowe یک زبان سادهتر و حوزهمحور برای قراردادهای مالی است که حتی افراد غیربرنامهنویس هم میتوانند با آن کار کنند.
مهمترین کاربردها شامل DeFi (مثل DEXها، وامدهی و استیکینگ نقدشونده)، NFTها، مدیریت زنجیره تأمین، احراز هویت دیجیتال و صدور مدارک و گواهیهای غیرقابلدستکاری روی بلاک چین است.
برای استفاده از dAppها و قراردادهای هوشمند باید کارمزدها با ADA پرداخت شود و در بسیاری از پروتکلهای DeFi ADA بهعنوان وثیقه قفل میشود؛ این موضوع همزمان تقاضا را افزایش و عرضهی در گردش را کاهش میدهد و میتواند در بلندمدت به فشار صعودی بر قیمت ADA منجر شود.



