بیت کوین چطور ساخته شد؟ ماجرای خلق بیت کوین

بیت کوین زمانی به دنیا آمد که جهان هنوز داشت با بحران مالی سال ۲۰۰۸ دست‌وپنجه نرم می‌کرد. درست زمانی که مردم به‌دنبال راهی برای فرار از طوفان‌های اقتصادی بودند و نسبت به نظام‌های مالی سنتی بی‌اعتماد شده بودند، ایده جسورانه و نوآورانه یک شبکه مالی غیرمتمرکز و همتا به همتا مطرح شد. در یک روز زمستانی در سال ۲۰۰۹، فرد یا گروهی ناشناس یک سند ۹ صفحه‌ای درباره سازوکار بیت کوین منتشر کردند که خیلی زود اعتماد متخصص‌ها و سرمایه‌گذارها را به خودش جلب کرد. اما بیت کوین از کجا پیدا شد و چه ماجراهایی را پشت سر گذاشت تا به طلای دیجیتال تبدیل شود؟ 

در این مطلب، می‌خواهیم سیر تا پیاز تاریخچه بیت کوین را تعریف کنیم. ابتدا به سال‌های پیش از بیت کوین برمی‌گردیم و تلاش‌ها برای ساخت پول دیجیتال را بررسی می‌کنیم. سپس، معرفی کوتاهی درباره ساتوشی ناکاموتو، خالق بیت کوین داریم. همچنین، نیم‌نگاهی خواهیم داشت به اینکه بیت کوین در روزهای اول ظهورش چه اتفاقاتی را تجربه کرد.

سرگذشت پول دیجیتال قبل از بیت کوین

بیت کوین سفری بود از دل بی‌اعتمادی و بحران به یک انقلاب مالی؛ اما برای درک بهتر این پدیده دیجیتال، باید به نقطه‌ شروع این ماجرا برگردیم. بسیاری از افراد فکر می‌کنند که بیت کوین اولین پول دیجیتال دنیاست اما واقعیت این است که سال‌ها پیش از ظهور بیت کوین، تلاش‌های زیادی برای ساخت پول دیجیتال انجام شده بود. پیش از اینکه سراغ تولد بیت کوین برویم، بد نیست به چند مورد از تلاش‌هایی اشاره کنیم که قبل از بیت کوین سعی داشتند دنیای مالی را متحول کنند، اما ناکام ماندند.

ای‌کش (eCash) 

در دهه ۱۹۸۰، دیوید چام (David Chaum)، متخصص رمزنگاری آمریکایی ایده‌ای به‌ نام eCash را معرفی کرد. او با استفاده از مفهومی به‌ اسم «امضاهای کور» (Blind Signatures) روشی طراحی کرد که امکان پرداخت‌های ناشناس و غیرقابل‌ ردیابی را فراهم کند. همچنین، چام چند سال بعد شرکت دیجی‌کش (DigiCash) را هم برای گسترش پروژه خود تأسیس کرد. 

بااین‌حال، ای کش یک ضعف اساسی داشت: این پول متمرکز بود. کاربران ای کش مجبور بودند برای تراکنش‌های خود به شرکت دیجی‌‌کش اعتماد کنند؛ این مسئله کل سیستم را آسیب‌پذیر می‌کرد. با نبودِ پذیرش گسترده و کمبود منابع مالی، شرکت دیجی کش در سال ۱۹۹۸ اعلام ورشکستگی کرد و غروب ای کش بدون سروصدا رخ داد. 

ای‌گلد (E-gold) 

اواخر دهه ۹۰ میلادی، یک پزشک به نام داگلاس جکسون (Douglas Jackson) و یک وکیل به نام بری داونی (Barry Downey) ایده پول دیجیتال ای‌گلد (E-gold) را مطرح کردند. این دو نفر تصمیم گرفتند به‌جای اینکه پول دیجیتال بدون پشتوانه بسازند، طلای واقعی را پشتیبان ای‌گلد کنند. این مسئله ای گلد را به پول دیجیتال جذابی برای افراد تبدیل کرده بود، زیرا می‌توانستند نقل‌وانتقال بین‌المللی انجام دهند، بدون اینکه گرفتار محدودیت‌های بانکی شوند.

بااین‌همه، ای‌گلد هم مثل ای‌کش متمرکز بود. این پول دیجیتال زیر نظر یک شرکت متمرکز اداره می‌شد. همچنین، برخی افراد از آن برای کارهای غیرقانونی استفاده کردند و خیلی زود، پای دولت آمریکا به ماجرای ای‌گلد باز شد. سال ۲۰۰۸، بعد از اینکه بنیان‌گذاران ای‌گلد به‌خاطر انتقال غیرقانونی پول تحت پیگرد قانونی قرار گرفتند، این سیستم پولی هم فعالیت خود را متوقف کرد.

بیت گلد (Bit Gold)

نیک سابو (Nick Szabo) نام آشنایی برای علاقه‌مندان به دنیای کریپتو و ارزهای دیجیتال است. او یکی از پیشگام‌های اولیه در حوزه رمزارزها بود که بعدها الهام‌بخش خلق بیت کوین شد. سابو در سال ۱۹۹۸ ایده بیت گلد را مطرح کرد، سیستمی که هدفش شبیه‌سازی ویژگی‌های طلای واقعی بود. 

همچنین، سابو قصد داشت بیت گلد را به‌گونه‌ای طراحی و اجرا کند که عملکرد بدون واسطه و غیرمتمرکزی داشته باشد. بیت گلد که قرار بود به‌عنوان یک شبکه همتا به‌ همتا و رمزنگاری‌شده مطرح شود، هیچ‌وقت جامه عمل نپوشید و در حد یک ایده نظری باقی ماند. بااین‌حال، مفاهیم بیت گلد بعدها در طراحی بیت کوین و بقیه ارزهای دیجیتال تأثیرگذار بودند.

بی مانی (B-Money)

سال ۱۹۹۸ یک مهندس کامپیوتر به نام وی دای (Wei Dai) ایده یک سیستم پول الکترونیکی ناشناس و توزیع‌شده به نام بی‌ مانی را مطرح کرد که تا حد زیادی شبیه به ارزهای دیجیتال امروزی بود. با اینکه وی دای حتی وایت پیپر بی مانی را هم عرضه کرد، موفق نشد توجه کافی را به پروژه خود جلب کند و بی مانی هرگز راه‌اندازی نشد.

بااین‌حال، مفاهیم بی مانی هم مثل بیت گلد، نقش مهمی در طراحی بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال ایفا کردند. استفاده از سازوکار اجماع اثبات کار (PoW)، دفتر کل توزیع‌شده و ناشناس‌‌ماندن تراکنش‌ها برخی از ویژگی‌هایی هستند که بعدها در شبکه بیت کوین به کار گرفته شدند. 

چرا تلاش‌های قبلی موفق نبودند؟

مواردی که به‌ آنها اشاره کردیم، فقط چند مورد از تلاش‌های متعددی بود که افراد برای ساخت پول دیجیتال داشتند، اما همه این تلاش‌ها با محدودیت‌ها و چالش‌های جدی روبه‌رو شدند. بسیاری از این پروژه‌ها متمرکز بودند و کاربران مجبور می‌شدند برای انجام تراکنش‌هایشان به یک شرکت یا نهاد خاص اعتماد کنند. این مسئله آسیب‌پذیری سیستم و احتمال سوءاستفاده را بالا می‌برد. در کنار این موارد، پذیرش گسترده و منابع مالی کافی برای ادامه فعالیت بعضی از این پروژه‌ها وجود نداشت و نوآوری هایی مثل بیت گلد و بی مانی هم نتوانستند به موفقیت عملی برسند. 

مشکل دوبار خرج‌کردن

یکی از مشکلات اساسی که پروژه‌های قبل از بیت کوین نتوانستند آن را با موفقیت رفع کنند، مسئله «دو بار خرج کردن» (Double Spending) بود. اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم، دو بار خرج کردن شبیه به این است که یک نفر یک اسکناس واحد را هم‌زمان به دو نفر بدهد. برای این کار، کافی است فرد اسکناس خود را کپی و آن را دوباره خرج کند. به همین ترتیب، در دنیای دیجیتال پیش از بیت کوین، یک بازیگر مخرب می‌توانست با دور زدن سیستم، تراکنش خود را برگرداند و دوباره آن را خرج کند. ارزهای ملی مشکل دو بار خرج کردن را با اعتماد به واسطه‌های مرکزی مثل بانک‌ها رفع می‌کنند. این در حالی است که برای ایجاد یک سیستم مالی غیرمتمرکز و دیجیتال که بدون واسطه اداره شود، مشکل دو بار خرج کردن یک چالش جدی محسوب می‌شود؛ چالشی که بیت کوین توانست آن را رفع کند. 

با اینکه ارزهای پیش از بیت کوین نتوانستند با موفقیت به کار خود ادامه دهند، نباید فراموش کنیم که بیت کوین بسیاری از مفاهیم و نوآوری‌هایش را مدیون تلاش‌های قبلی برای ساخت پول دیجیتال است. مفاهیمی مثل تراکنش‌های ناشناس، دفتر کل توزیع‌شده و الگوریتم‌های اجماع از دل تلا‌ش‌های پیش از بیت کوین سربرآوردند و مسیر ساتوشی ناکاموتو را در انقلاب مالی غیرمتمرکز قرن ۲۱ و خلق پدیده یگانه بیت کوین هموارتر کردند. 

ساتوشی ناکاموتو کیست؟

ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) نام مستعار فرد یا گروهی است که بیت کوین را در سال ۲۰۰۸ معرفی کرد. هویت واقعی ناکاموتو هیچ‌وقت مشخص نشد؛ به همین خاطر، این شخصیت یا اشخاص همیشه موضوع حدس و گمان و کنجکاوی بوده‌اند. کیف پول منتسب به ساتوشی ناکاموتو بیش از یک میلیون بیت کوین نگهداری می‌کند. اگر این داده‌ها صحیح باشد، درحال‌حاضر (پاییز ۱۴۰۴)، ناکاموتو ثروتی حدود ۱۳۴٫۴ میلیارد دلار دارد که او را به یکی از ثروتمندترین افراد جهان تبدیل می‌کند. 

هویت اصلی ساتوشی ناکاموتو 

با اینکه درباره هویت ساتوشی ناکاموتو گمانه‌زنی‌هایی مطرح شده‌اند، در‌حال‌حاضر هیچ‌کس نمی‌داند ساتوشی ناکاموتو کیست. ناشناس‌ماندن ناکاموتو ممکن است یک تصمیم عمدی باشد تا تمرکز از یک فرد یا یک گروه به خودِ فناوری بیت کوین معطوف شود. همچنین، چالش‌های قانونی، مالیاتی و حملات احتمالی به ناکاموتو هم به‌عنوان یکی دیگر از دلایل ناشناس‌ماندن هویت ساتوشی مطرح شده است.

تاکنون، افراد زیادی ادعا کرده‌اند ساتوشی ناکاموتو هستند. بعضی از معروف‌ترین افرادی که ادعای ناکاموتو بودن کرده‌اند، کریگ رایت (Craig Wright)، دانشمند استرالیایی علوم رایانه، و پیتر تاد (Peter Todd)، محقق و توسعه‌دهنده کانادایی، هستند. رایت به‌خاطر پافشاری روی ادعای خود تا پای میز محاکمه و دادگاه هم رفت. پیتر تاد هم پس از اینکه در یک مستند از شبکه تلویزیونی HBO به‌ شوخی گفت ساتوشی ناکاموتو است، به‌سرعت حرف خود را پس گرفت و آن را یک شوخی خواند. 

علاوه بر این موارد، برخی ادعا می‌کنند افرادی مثل دوریان ناکاموتو (Dorian Nakamoto)، مهندس بازنشسته ژاپنی‌آمریکایی یا نیک سابو ممکن است ساتوشی ناکاموتو باشند. متخصص‌های رایانه‌ای مثل آدام بک (Adam Back) و گوین اندرسن (Gavin Andresen)، دیو کلایمن (Dave Kleiman) و لن ساسامن (Len Sassaman) هم برخی دیگر از کاندیداهای ساتوشی ناکاموتو بودن هستند. بااین‌همه، صحت هیچ‌یک از این شبهات اثبات نشده است. 

ویژگی‌های ساتوشی ناکاموتو 

با اینکه ناکاموتو ناشناس است، برخی باتوجه‌به عملکرد و فعالیت‌های او سعی کرده‌اند تصویر واضح‌تری از شخصیت ساتوشی بدهند. پست‌های اولیه ساتوشی در فروم بیت کوین تاک و ایمیل‌های او، نشان می‌دهند ساتوشی انگلیسی را خیلی روان صحبت می‌کند و با املای انگلیسی بریتانیایی می‌نویسد. این مسئله باعث شد بسیاری حدس بزنند که ساتوشی اهل یک کشور انگلیسی‌‌زبان است یا در کشوری زندگی می‌کند که انگلیسی زبان اصلی آنجاست. این مسئله احتمال ژاپنی‌بودن او (طبق نام مستعارش) را کمتر می‌کند. 

همچنین، او از توضیحات پیچیده برای اصطلاحات فنی استفاده نمی‌کند و کد بیت کوین را بسیار مینیمال نوشته است؛ این مسئله هم نشان می‌دهد که ساتوشی رمزنگاری، رایانه و سیستم‌های مالی را خیلی خوب می‌شناسد و احتمالاً تجربه کار روی پروژه‌های بزرگ را داشته است. همچنین، پژوهشگران علاقه‌مند به کشف هویت ساتوشی با بررسی ساعت‌های فعالیت آنلاین او که بین ساعت ۵ صبح تا ۱۰ شب به وقت گرینویچ بوده است، حدس می‌زنند که او در مناطقی از اروپا مثل انگلستان یا پرتغال زندگی می‌کند. 

ساتوشی و وایت پیپر بیت کوین 

ساتوشی ناکاموتو اولین فردی بود که موفق شد یک سیستم غیرمتمرکز و امن برای انجام پرداخت‌های دیجیتال به نام بیت کوین بسازد. او در ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸ (۹ آبان ۱۳۸۷) وایت پیپر بیت کوین را با نام بیت کوین: یک سیستم پول الکترونیکی همتا به همتا (Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System) عرضه کرد. 

وایت پیپر بیت کوین یک سند ۹ صفحه‌ای است که به‌طور مفصل ساختار و سازوکار‌ شبکه بیت کوین را توضیح می‌دهد. ناکاموتو در وایت پیپر بیت کوین راه‌حل کارآمدی برای چالش دو بار خرج کردن ارائه داده است. او با استفاده از رمزنگاری و الگوریتم اجماع اثبات کار، شبکه‌ای همتا به همتا طراحی کرد که مبنایی برای ساخت بلاک چین‌های بعدی شد. 

ساتوشی در این وایت پیپر هدف از عرضه شبکه بیت کوین و چگونگی رفع مشکل دوبار خرج کردن را توضیح داده است. همچنین، سازوکار تراکنش‌ها، اجماع اثبات کار، فرایند ماینینگ و ماینرها، نودها (گره‌ها)، امضاهای دیجیتال، تغییرناپذیری داده‌ها، روند اعتبارسنجی و تأیید تراکنش‌ها، تابع هش و هشینگ، کلید عمومی و کلید خصوصی، مسئله حریم خصوصی کاربران و امنیت شبکه و بسیاری موارد فنی دیگر در وایت پیپر به‌طور مفصل شرح و بسط داده شده‌اند. 

کد بیت کوین با زبان برنامه‌نویسی ساده و کلاسیک ++C نوشته شده است که سبک مینیمال و حرفه‌ای ناکاموتو را برجسته می‌کند. همچنین، کد بیت کوین متن ‌باز (Open Source) است، یعنی هر کسی می‌تواند آن را بررسی کند یا تغییر بدهد؛ این مسئله منبع فنی ارزشمندی برای جامعه‌ رمزنگاری و توسعه‌دهنده‌ها فراهم کرده است.

ساتوشی و فعالیت در Bitcointalk 

طی دو سال اول پس از عرضه بیت کوین، ناکاموتو در تالار گفت‌وگوی بیت کوین تاک (Bitcointalk) فعالیت می‌کرد. او از طریق ایمیل و این فروم گفت‌وگو با علاقه‌مندان به رمزنگاری و توسعه‌دهنده‌های اولیه ارتباط داشت و با صبر و حوصله به پرسش‌های فنی پاسخ می‌داد. جامعه اولیه بیت کوین بیشتر متشکل از برنامه‌نویس‌های حرفه‌ای و محققان حوزه رمزنگاری بود. در تصویر زیر، یکی از پست‌های ساتوشی ناکاموتو را مشاهده می‌کنید که در فوریه ۲۰۰۹ در انجمن Bitcointalk منتشر شد:

تعامل ساتوشی با توسعه‌دهنده‌ها کمک کرد متخصصان با ویژگی‌های فنی بیت کوین بیشتر آشنا شوند و درک عمیق‌تری از نحوه کارکرد آن پیدا کنند. فرهنگ اولیه جامعه به کمک تعامل ساتوشی روی تمرکززدایی استوار شد و این سبب شد افرادی که با سیستم‌های مالی سنتی مخالف بودند هم به جامعه طرفدارهای بیت کوین اضافه شوند.

اولین روزهای بیت کوین 

بیت کوین در اولین روزهای حیات خود بیشتر از اینکه یک دارایی ارزشمند چند ده هزار دلاری باشد، یک آزمایش رمزنگاری بود. بااین‌حال، در دنیای فناوری همیشه افرادی پیدا می‌شوند که با کنجکاوی و جسارت، اولین قدم را برای آزمایش‌کردن نوآوری‌های تازه برمی‌دارند و اولین‌ها را به نام خود ثبت می‌کنند. ما هم بد نیست به اولین بلاک بیت کوین، اولین تراکنش بیت کوین و اولین خرید کالا با بیت کوین سری بزنیم و در اولین روزهای بیت کوین جستجو کنیم: 

جنسیس بلاک 

اولین بلاک بیت کوین، جنسیس بلاک (Genesis Block) یا همان بلاک پیدایش نام دارد. این بلاک، بلاک شماره صفر در زنجیره بیت کوین است و در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۰۹ (۱۴ دی ۱۳۸۷) ایجاد شد. جنسیس بلاک در داده‌های نرم‌افزاری بیت کوین ثبت شده است و هر نود بیت کوین دقیقاً می‌داند جنسیس بلاک بیت کوین چه مقداری دارد.

برای پاداش ماین‌کردن یا همان استخراج جنسیس بلاک، ۵۰ بیت کوین تعریف شد؛ اما جالب است بدانید که این بیت کوین‌ها هرگز قابل‌خرج‌کردن نیستند. نکته جالب دیگر درباره جنسیس بلاک متنی است که در این بلاک گنجانده شد:

The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks

این متن که تیتر اصلی روزنامه تایمز در همان روز (سوم ژانویه ۲۰۰۹) است، از دومین کمک مالی دولت به بانک‌ها خبر می‌دهد. بسیاری از تحلیل‌گران این تیتر روزنامه را بیانیه‌ای نمادین و پیام مخفی ساتوشی ناکاموتو می‌دانند. خبر تایمز به بحران مالی ۲۰۰۸ و نارضایتی از سیستم بانکی سنتی اشاره دارد که با چاپ پول و کمک‌های دولتی زنده مانده است. در مقابل، بیت کوین یک سیستم مالی غیرمتمرکز و بدون واسطه است که به‌شکلی شفاف و غیرقابل‌دستکاری، محدودیت‌های بانک‌ها و دولت‌ها را از سر راه اقتصاد برمی‌دارد.

بلاک شماره ۱

پنج روز بعد از ایجاد جنسیس بلاک، بلاک شماره ۱ بیت کوین استخراج شد و اولین نرم‌افزار کلاینت بیت کوین هم منتشر شد. این آغاز رسمی زنجیره بلاک چین بیت کوین بود. هر نود در شبکه بیت کوین می‌تواند با دانلود و اجرای کلاینت بیت کوین، در شبکه مشارکت کند.

بسیاری از افراد جنسیس بلاک را فراتر از اولین بلاک زنجیره بیت کوین می‌دانند و آن را زیربنای اعتماد برای کل شبکه در نظر می‌گیرند. تمام بلاک‌های زنجیره بیت کوین به واسطه کد رمزنگاری‌شده‌ای به نام هش به بلاک قبلی خود متصل می‌شوند و سرانجام به جنسیس بلاک می‌رسند. بنابراین، اگر بلاک چین بیت کوین بلاکی تولید کند که در زنجیره هش‌های شبکه با جنسیس بلاک سازگار نباشد، آن بلاک معتبر نخواهد بود. 

اولین تراکنش بین ساتوشی و هال فینی

اولین تراکنش در شبکه بیت کوین در ۱۲ ژانویه ۲۰۰۹ (۲۳ دی ۱۳۸۷) انجام شد. در این تراکنش، ساتوشی ناکاموتو برای یکی از رمزنگاران و برنامه‌نویسان برجسته به نام هال فینی (Hal Finney) ده واحد بیت کوین ارسال کرد. در آن زمان، بیت کوین هنوز قیمتی در بازار نداشت و این تراکنش فقط قرار بود عملکرد شبکه و قابلیت ارسال همتا‌به‌همتای پول دیجیتال در دنیای واقعی را بررسی کند. این انتقال ساده، نقطه‌ شروع نقل‌وانتقالات در شبکه‌ای شد که چند سال بعد جهان مالی را دگرگون کرد.

هال فینی یکی از اولین افرادی بود که نرم‌افزار بیت کوین را دانلود و اجرا کرد. او درک عمیقی از ایده‌ پول دیجیتال و استقلال مالی کاربران داشت. همچنین، فینی در یکی از پست‌هایش در سال ۲۰۱۳ در انجمن BitcoinTalk نوشت که وقتی ساتوشی اولین نسخه از نرم‌افزار بیت کوین را منتشر کرد، او بلافاصله آن را امتحان کرده بود. فینی در این پست، به استخراج چند کوین و حتی پیدا کردن چند باگ هم اشاره کرد.

بیماری هال فینی و درگذشت او

چند ماه پس از انتشار وایت پیپر بیت کوین، هال به بیماری نادری به نام ALS مبتلا شد که درنهایت، باعث شد هال فینی سال‌های پایانی عمر خود را روی ویلچر بگذراند. با‌این‌همه، هال فینی تا آخرین روزی که توان داشت از توسعه ایده‌های مرتبط با بیت‌کوین دست نکشید. او حتی در یکی از ایمیل‌هایش به ساتوشی ناکاموتو تخمین زده بود که در آینده، ارزش هر واحد بیت کوین می‌تواند به ۱۰ میلیون دلار برسد. البته فینی درباره خطر حباب‌های قیمتی بیت کوین هم هشدارهایی داد. 

سرانجام هال فینی در اوت ۲۰۱۴ در سن ۵۸ سالگی بر اثر بیماری ALS درگذشت. او یکی از کلیدی‌ترین و تأثیرگذارترین شخصیت‌ها در تاریخ بیت کوین محسوب می‌شود. اثرگذاری او در جامعه بیت کوین تا حدی است که بسیاری حتی احتمال می‌دهند فینی خودِ ساتوشی ناکاموتو یا یکی از افراد اصلی تیم ساتوشی ناکاموتو بوده است. هال فینی در این باره می‌گفت که اهمیتی ندارد ساتوشی کیست، مهم این است که کد بیت کوین درست کار می‌کند. 

اولین کاربرد واقعی بیت کوین: خرید پیتزا

در سال ۲۰۱۰، یک برنامه‌نویس آمریکایی به نام لازلو هانیچ (Laszlo Hanyecz) تصمیم گرفت برای اولین بار از بیت کوین برای خرید یک کالا استفاده کند. او در انجمن Bitcointalk پستی منتشر کرد و نوشت حاضر است ۱۰ هزار بیت کوین بدهد تا یک نفر برایش دو عدد پیتزا تهیه کند. در آن زمان، بیت کوین هنوز ارزش خاصی نداشت و هر ۱۳۰۰ بیت کوین حدوداً معادل با یک دلار بود. چند روز بعد، جرمی استوردیونت (Jeremy Sturdivant)، یک کاربر ۱۹ ساله با نام مستعار jercos پیشنهاد هانیچ را پذیرفت. او دو پیتزا را با پول نقد خرید و در ازای آن ۱۰ هزار بیت کوین دریافت کرد.

تراکنش بین هانیچ و استوردیونت در ۲۲ مه ۲۰۱۰ (۱ خرداد ۱۳۸۹) انجام شد و در شماره بلاک ۵۷۰۴۳ به ثبت رسید. دو پیتزای هانیچ در سال ۲۰۱۰ حدود ۴۱ دلار ارزش داشتند، اما ارزش آنها درحال‌حاضر بیش از یک میلیارد دلار است! هانیچ بعدها اعلام کرد که هیچ‌گاه از این خرید پشیمان نشده است. جرمی استوردیونت هم درآمد بیت کوین خود را بعداً خرج کرد و آن را نگه نداشت. 

تراکنش هانیچ اولین کاربرد بیت کوین در دنیای واقعی را نشان می‌داد؛ چیزی که پیش از آن فقط روی کاغذ مطرح شده بود. روز انجام این تراکنش تاریخی، یعنی ۲۲ مه یا همان ۱ خرداد هم بعدها به‌عنوان روز پیتزای بیت کوین (Bitcoin Pizza Day) نام‌گذاری شد. علاقه‌مندان به بیت کوین، روز پیتزای بیت کوین را در تمام دنیا جشن می‌گیرند و از آن به‌عنوان نمادی برای استفاده‌ واقعی از رمزارزها در اقتصاد یاد می‌کنند. 

توسعه بیت کوین پس از جدایی ساتوشی ناکاموتو

یکی از دلایل ناشناس‌ماندن هویت ساتوشی ناکاموتو را می‌توان جدایی زودهنگام او از پروژه بیت کوین دانست. ساتوشی ناکاموتو، خالق مرموز بیت کوین، تا دسامبر ۲۰۱۰ در توسعه و هدایت پروژه فعال بود. ناکاموتو آخرین پست خود را در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۰ (۲۱ آذر ۱۳۸۹) در فروم Bitcointalk ثبت کرد و یک روز بعد برای همیشه از این انجمن آنلاین خارج شد. پس از آن، ساتوشی ناکاموتو ارتباط عمومی با جامعه بیت کوین نداشته است. جدایی ناکاموتو از بیت کوین نقطه عطفی در تاریخ بیت کوین محسوب می‌شود؛ زیرا مسئولیت توسعه و هدایت شبکه به جامعه غیرمتمرکز بیت کوین منتقل شد.

توسعه بیت کوین بعد از ترک ساتوشی

توسعه بیت کوین بعد از جدایی ساتوشی ناکاموتو از این پروژه ادامه پیدا کرد. ساتوشی در ۲۳ آوریل ۲۰۱۱ (۳ اردیبهشت ۱۳۹۰)، در ایمیل خود به یکی از توسعه‌دهنده‌های بیت کوین به‌ نام مایک هیرن (Mike Hearn) نوشت که مشغول پروژه‌های دیگری است و باتوجه‌به تخصص توسعه‌دهنده‌های بیت کوین مثل گوین اندرسن، درباره پروژه بیت کوین نگرانی خاصی ندارد. 

دوره گذار بعد از جدایی ساتوشی تا زمان راه‌اندازی بنیاد بیت کوین (Bitcoin Foundation) با نظارت یک متخصص رمزنگاری به نام گوین اندرسن سپری شد. اندرسن تلاش کرد تا تمرکززدایی بیت کوین را در این دوره حفظ کند و از همه توسعه‌دهنده‌های علاقه‌مند خواست با مشارکت در شبکه، روح غیرمتمرکز بیت کوین را زنده نگه دارند. 

در سال ۲۰۱۲، بنیاد بیت کوین راه‌اندازی شد تا از توسعه و گسترش بیت کوین حمایت کند. با اینکه این بنیاد کمک‌حال مدیریت پروژه شد، هیچ‌وقت فلسفه اصلی ساتوشی یعنی تمرکززدایی را زیر پا نگذاشت. همچنین، بعد از رفتن ساتوشی، جامعه بیت کوین سیستمی به نام پیشنهادهای بهبود بیت کوین (Bitcoin Improvement Proposals) یا BIP را ایجاد کرد. هر توسعه‌دهنده‌ای می‌تواند در این سیستم پیشنهاد فنی جدید بدهد و بقیه نودها تصمیم می‌گیرند که این تغییر اجرا شود یا خیر. به این ترتیب، توسعه بیت کوین یک مسیر دموکراتیک را طی می‌کند که در دست یک نفر خاص نیست. 

مورد بعدی بحث درباره گسترش شبکه و فورک‌های بیت کوین بود. بعد از رفتن ساتوشی، جامعه بیت‌کوین با چالش‌هایی مثل مسئله‌ مقیاس‌پذیری و افزایش ظرفیت شبکه روبه‌رو شد. بااین‌حال، باز هم تصمیم نهایی از طریق اجماع غیر متمرکز جامعه گرفته شد. به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۱۷ بلاک چین بیت کوین فورک شد و بیت کوین کش (Bitcoin Cash) با نماد BCH از زنجیره اصلی جدا شد. بااین‌همه، جامعه خودش درباره فورک بیت کوین تصمیم گرفت و نیاز خاصی به یک قدرت مرکزی برای تصمیم‌گیری حس نشد. 

معنای جدایی ساتوشی ناکاموتو

جدایی زودهنگام ساتوشی از پروژه بیت کوین نه‌تنها به ناشناس‌ماندن خودش کمک کرد، بلکه پیام‌هایی هم برای جامعه بیت کوین داشت. نبود خالق بیت کوین در جامعه این ارز دیجیتال ثابت کرد که بیت کوین بدون اتکا به یک دولت، یک نهاد یا یک فرد خاص پایدار می‌ماند و به توسعه خود ادامه می‌دهد. 

همچنین، بیت کوین اولین سیستم مالی غیرمتمرکزی است که بدون قدرت مرکزی اداره می‌شود؛ این مسئله الهام‌بخش پروژه‌های بلاک چینی دیگر هم شد. بسیاری از شبکه‌های بلاک چینی با تلاش برای پیروی از الگوی بیت کوین، نقش بنیان‌گذاران پروژه را کمرنگ کردند و با سرعت بیشتری در مسیر تمرکززدایی پیش رفتند. در‌حال‌حاضر، خودگردانی و استقلال ستون‌های اصلی پروژه‌های غیرمتمرکز بلاک چینی هستند. در‌ این بین، نمی‌توانیم نقش جدایی ساتوشی ناکاموتو به‌عنوان خالق اولین ارز دیجیتال از این شبکه را در نشان‌دادن اهمیت استقلال و خودمختاری شبکه‌های مالی نادیده بگیریم.

سخن پایانی: بیت کوین؛ انقلاب مالی قرن ۲۱

بیت کوین نه‌فقط یک ارز دیجیتال، بلکه یک نقطه عطف در تاریخ اقتصاد دنیاست. اگر ندانیم که بیت کوین از دل چه ماجرایی سر برآورده است و چه فلسفه‌ و جهان‌بینی را دنبال می‌کند، بخش مهمی از معنای واقعی این شبکه غیرمتمرکز و همتا به همتا را از دست می‌دهیم. بیت کوین از میان بحران‌های مالی همراه با بی‌اعتمادی و خشم مردم نسبت به مدیریت بانک‌های مرکزی و تورم افسارگسیخته، رشد کرد تا مسیر تکامل پول را از کاغذ و سکه به کد و بلاکچین برساند. داستانی که خواندید، داستان یک فناوری نیست، بلکه داستان تحولی است که هنوز ادامه دارد و درحال دگرگونی مفاهیمی مثل مالکیت، اعتماد و آزادی مالی است.