تفاوت اتر و اتریوم چیست؟

در میان اصطلاحات بی‌شمار ارز دیجیتال، تمایز بین اتریوم (Ethereum) و اتر (Ether) اغلب مبهم است. این دو واژه، که به‌دلیل ارتباط تنگاتنگ با هم، به‌اشتباه به‌جای یکدیگر به کار می‌روند، تفاوت‌های مهمی در نقش و عملکرد دارند. اتریوم یکی از ارکان اصلی اکوسیستم بلاکچین است و زیرساخت لازم برای وب ۳ (Web3)، قراردادهای هوشمند، برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp)، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و توکن‌های غیرمثلی (NFT) را فراهم می‌کند. اما هنگام صحبت از خرید اتریوم، منظور ما دقیقاً چیست؟ این مقاله به‌طور جامع تفاوت اتر و اتریوم را تشریح می‌کند تا درک کاملی از توکن بومی اتریوم و شبکه اتریوم به دست آورید.

اتریوم چیست؟ 

اتریوم یک پلتفرم بلاکچین متن باز و غیرمتمرکز است که ویتالیک بوترین در سال ۲۰۱۳ آن را طراحی و دو سال بعد راه‌اندازی کرد. این شبکه فقط ارز دیجیتال نیست، بلکه بستری برای اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند به‌صورت خودکار و بدون نیاز به واسطه است. داده‌ها و تراکنش‌های اتریوم روی هزاران کامپیوتر در سراسر جهان ذخیره می‌شوند و به همین دلیل، هیچ فرد یا سازمانی نمی‌تواند آن را کنترل یا سانسور کند. همین ساختار توزیع‌شده باعث شده، اتریوم به‌عنوان کامپیوتر جهانی مقاوم، شفاف و قابل اعتماد شناخته شود.

ویژگی‌های کلیدی شبکه اتریوم

ویژگی‌های شبکه اتریوم به شرح زیر است:

فناوری بلاکچین

اتریوم روی دفتر کل عمومی توزیع‌شده فعالیت می‌کند که تمام تراکنش‌ها و تعاملات در آن، در واحدهایی با عنوان بلاک، ثبت می‌شوند.

قراردادهای هوشمند

قراردادهای خوداجراشونده‌ای هستند که در آن‌ها، شرایط توافق بین طرفین مستقیماً در کد آن‌ها نوشته می‌شود. شرایط مندرج در این قراردادها دقیقاً طبق برنامه، بدون نیاز به واسطه یا احتمال دخالت شخص ثالث، به اجرا در می‌آید.

برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps)

اتریوم بستری فراهم می‌کند تا برنامه‌ها به‌جای اجرا روی سرورهای متمرکز، روی بلاکچین و به‌صورت غیرمتمرکز اجرا شوند.

ماشین مجازی اتریوم (EVM)

محیطی است که در آن قراردادهای هوشمند اجرا می‌شوند. این ماشین از نوع تورینگ کامل است و امکان اجرای دقیق و دلخواه کد را فراهم می‌کند. به همین دلیل، شبکه اتریوم بسیار منعطف و قدرتمند است.

سازوکار اجماع اثبات سهام (Proof-of-Stake/PoS)

پس از ارتقای بزرگ مرج اتریوم در سپتامبر ۲۰۲۲، شبکه اتریوم از روش اثبات کار به اثبات سهام منتقل شد. این تغییر مصرف، انرژی را به‌طور چشمگیری کاهش داد و حالا امنیت شبکه را افرادی تأمین می‌کنند که با قفل‌کردن توکن‌های ETH خود در فرایند استیکینگ، نقش اعتبارسنج را بر عهده دارند.

پروتکل متن باز

پروتکل اتریوم و کد آن عمومی است و امکان مشاهده، ممیزی و مشارکت در توسعه را برای همگان فراهم می‌کند.

در یک کلام، اتریوم همان فناوری و زیرساختی است که پایه‌گذار اینترنت جدید و غیرمتمرکز، یعنی وب ۳، به شمار می‌رود.

اتر (ETH) چیست؟ 

اگر اتریوم پلتفرم باشد، اتر (ETH) رمزارز بومی و سوخت ضروری آن است. اتر، نوعی دارایی دیجیتال قابل خرید، فروش و معامله است که عملکرد اقتصادی شبکه اتریوم را تسهیل می‌کند. اتر تنها سوخت محاسباتی این شبکه نیست، بلکه دارایی اصلی اقتصادی آن نیز به شمار می‌رود. بنابراین وقتی می‌گوییم قیمت اتریوم، در اصل منظور قیمت اتر است.

نقش‌ها و ویژگی‌های کلیدی اتر (ETH)

نقش‌ها و ویژگی‌های اصلی اتر به این شرح است:

پرداخت کارمزدهای گس (Gas Fees)

هر عملیاتی در شبکه اتریوم، از ارسال رمزارز ETH تا اجرای قرارداد هوشمند، مستلزم پرداخت هزینه‌ای به نام کارمزد گس اتریوم است که با اتر تسویه می‌شود. این کارمزدها به اعتبارسنج‌ها برای پردازش تراکنش‌ها پرداخت می‌شوند و هم‌زمان از ازدحام و اسپم‌شدن شبکه جلوگیری می‌کنند. 

استیکینگ و امنیت

در سازوکار اثبات سهام اتریوم، کاربران می‌توانند ETH خود را قفل یا استیک کنند تا به‌عنوان اعتبارسنج در شبکه فعالیت داشته باشند. آن‌ها با مشارکت در تأیید و امنیت بلاک‌ها، پاداشی به‌صورت ETH دریافت می‌کنند.

ذخیره ارزش و دارایی سرمایه‌گذاری

اتر به‌عنوان دومین رمزارز بزرگ جهان از نظر ارزش بازار، دارایی دیجیتال مهم برای سرمایه‌گذاری و ذخیره ارزش محسوب می‌شود.

وثیقه در دیفای (DeFi)

رمزارز ETH به‌طور گسترده در پروتکل‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) اتریوم برای استقراض، وام‌دهی و سایر فعالیت‌های مالی بدون واسطه‌های سنتی استفاده می‌شود.

پرداخت برای NFTها

بخش اعظم توکن‌های غیرمثلی (NFTs)، که روی بلاکچین اتریوم ایجاد و معامله می‌شوند، از اتر استفاده می‌کنند.

سازوکار ضدتورمی

بخشی از کارمزدهای گس پرداخت شده با ETH سوزانده می‌شود. این فرایند با کاهش عرضه خالص ETH در طول زمان، ارزش آن را در صورت افزایش تقاضا بالا می‌برد.

استاندارد توکن

اگرچه اتر توکن بومی اتریوم است، توکن‌های دیگری با استاندارد ERC-20 و ERC-721 نیز روی این بلاکچین وجود دارند و تعامل با آن‌ها نیز مستلزم پرداخت کارمزد گس با ETH است.

اتر (ETH) همان رمزارزی است که در شبکه اتریوم جریان دارد و عملیات آن را فعال می‌کند، در تأمین امنیتش نقش دارد و به‌عنوان دارایی اصلی در اقتصاد دیجیتال این شبکه عمل می‌کند.

تفاوت اصلی؛ پلتفرم در مقابل ارز

تفاوت اصلی بین اتر و اتریوم در نقش آن‌هاست؛ اتریوم زیرساخت و شبکه است و اتر مانند سوخت عمل می‌کند. فهم این تفاوت برای هر کسی که می‌خواهد اتر بخرد یا از شبکه اتریوم استفاده کند، ضرورت دارد.

می‌توان این مفهوم را به‌شکل ساده و روان این‌گونه بیان کرد:

اتریوم مانند یک ماشین پیشرفته یا ساختار اینترنتی است و اتر (ETH) سوخت یا هزینه دسترسی به آن است. برای انجام هر تراکنش یا اجرای قرارداد هوشمند، باید اتر پرداخت شود. وقتی افراد بیشتری از شبکه اتریوم استفاده کنند، تقاضا برای اتر افزایش یافته و ارزش آن نیز ممکن است رشد کند. بنابراین سرمایه‌گذاری در اتر در واقع باور به کارآیی، دوام و توسعه شبکه اتریوم است.

ویژگی	اتریوم (Ethereum)	اتر (Ether / ETH)
نوع	پلتفرم بلاکچین غیرمتمرکز	رمزارز بومی/ دارایی دیجیتال
نقش	زیرساخت، سیستم عامل برای dAppها، اجرای قرارداد هوشمند اتریوم	سوخت (گس)، وثیقه، پاداش برای استیکرها، ذخیره ارزش
آنچه می‌خرید	شما پلتفرم را نمی‌خرید، بلکه از خدمات آن استفاده می‌کنید.	دارایی قابل معامله‌ای است که می‌توانید آن را بخرید، بفروشید و نگه دارید.
قیاس	سیستم عامل (مثل ویندوز)، یا اینترنت جهانی.	سوخت برای سیستم عامل، یا پول برای خرید خدمات اینترنت.

چرا این سردرگمی رایج است؟

سردرگمی بین ETH و Ethereum عمدتاً به دلایل زیر است:

• ارتباط جدایی‌ناپذیر: این دو کاملاً به هم وابسته هستند؛ شبکه اتریوم بدون اتر کار نمی‌کند و اتر بدون شبکه اتریوم ارزشی ندارد.
• سادگی در گفتگو: در مکالمات روزمره یا گزارش‌های خبری، به‌جای گفتن قیمت اتر، اغلب راحت‌تر است که بگویند قیمت اتریوم.
• الگوی بیت کوین: در روزهای اولیه رمزارزها، بسیاری از شبکه‌ها به‌خاطر ارز بومی خود (مانند بیت کوین) شناخته می‌شدند که این الگو به اتریوم نیز تعمیم داده شد.

اکوسیستم اتریوم: دنیایی ساخته شده بر پایه ETH

نوآوری اتریوم نه‌تنها در پروتکل آن، بلکه در اکوسیستم وسیعی است که اتر از آن پشتیبانی می‌کند. اکوسیستم اتریوم بخش‌های کلیدی وب ۳ را متحول کرده است:

• امور مالی غیرمتمرکز (DeFi): اتریوم بخش بزرگی از دنیای دیفای (DeFi) را در خود جای داده است. در این شبکه، پروتکل‌هایی مثل یونی‌سواپ برای مبادله توکن‌ها و آوی برای وام‌دهی و استقراض فعالیت می‌کنند. در همه این موارد، اتر (ETH) نقش اصلی را دارد و برای وثیقه، منبع نقدینگی و پرداخت کارمزد گس به کار می‌رود.
• توکن‌های غیرمثلی (NFTs): بیشتر NFTها در شبکه اتریوم و بر پایه استانداردهایی مثل ERC-721 ساخته و معامله می‌شوند. در این فرایند، اتر (ETH) ارز اصلی برای خرید، فروش و پرداخت کارمزدهاست.
• راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه ۲: برای حل مشکل سرعت و هزینه در شبکه اصلی اتریوم، راه‌حل‌هایی مانند آربیتروم (Arbitrum) و آپتیمیسم (Optimism) ایجاد شده‌اند. این شبکه‌ها تراکنش‌ها را خارج از لایه اصلی پردازش می‌کنند تا کارمزدها کمتر و سرعت بیشتر شود؛ اما در نهایت امنیت آن‌ها همچنان به شبکه اصلی اتریوم وابسته است.

چالش‌ها و محدودیت‌های اتریوم

با وجود نقاط قوت، شبکه اتریوم با چالش‌های مستمری روبه‌رو است:

• کارمزدهای گس: با وجود راه‌حل‌های لایه ۲، لایه پایه هنوز می‌تواند در دوره‌های اوج شلوغی شبکه کارمزدهای گس اتریوم بالایی را تجربه کند که تراکنش‌های کوچک را گران می‌کند.
• مقیاس‌پذیری (تکامل مداوم): رسیدن به مقیاس‌پذیری لازم برای استفاده گسترده جهانی هنوز چالشی مهم است و راه‌حل‌هایی مانند شاردینگ برای بهبود آن در حال توسعه هستند.
• پیچیدگی: اصطلاحات و ابزارهای فنی می‌تواند منحنی یادگیری شیب‌داری برای کاربران و توسعه‌دهندگان جدید ایجاد کند.
• رقابت: ظهور قاتلان اتریوم یا بلاکچین‌های جایگزین لایه ۱ که مقیاس‌پذیری و هزینه‌های بهتری را وعده می‌دهند، رقابت فزاینده‌ای ایجاد کرده است.
• نوسان قیمت: مانند همه رمزارزها، قیمت اتر در معرض نوسانات قابل توجه بازار قرار دارد.

نحوه تعامل عملی با اتر و شبکه اتریوم

درک تفاوت اتر و اتریوم، تعامل عملی با این اکوسیستم را شفاف‌تر می‌کند:

چگونه اتر (ETH) بخریم؟

اتر (ETH) را در صرافی‌های رمزارز مانند نوبیتکس می‌خرید. حتی امکان خرید واحدهای کامل یا کسری از رمزارز ETH هم وجود دارد. بنابراین، شما اتریوم را نمی‌خرید، بلکه توکن بومی اتریوم را خریداری می‌کنید.

چگونه اتر (ETH) را ذخیره کنیم؟

پس از خرید اتر، بهتر است آن را به کیف پول اتریوم شخصی خود منتقل کنید. بهترین کیف پول‌های اتریوم عبارت‌اند از:

• کیف پول‌های نرم‌افزاری یا گرم: مانند متامسک (MetaMask) که برای تعاملات روزانه با برنامه‌های غیرمتمرکز مناسب است.
• کیف پول‌های سخت‌افزاری یا سرد: مانند لجر (Ledger) که بالاترین سطح امنیت را برای ذخیره بلندمدت اتر فراهم می‌کنند.

چگونه از اتر (ETH) استفاده کنیم؟

برای استفاده از شبکه اتریوم باید از اتر (ETH) استفاده کنید. هر تراکنش یا فعالیتی در این شبکه نیازمند پرداخت کارمزدی به نام گس است. همچنین می‌توانید با قفل‌کردن اتر خود در فرایند استیکینگ، به امنیت شبکه کمک کنید و پاداش بگیرید. در دنیای دیفای نیز از اتر به‌عنوان وثیقه برای وام‌دهی و معاملات استفاده می‌شود و در بازار NFTها، اتر ارز اصلی برای خرید و فروش آثار دیجیتال است.

چگونه اتر (ETH) را بفروشیم؟

فروش اتر (ETH) درست برعکس فرایند خرید آن انجام می‌شود. کافی است رمزارز خود را به صرافی انتقال دهید و سپس آن را با ارزهای دیگر، مانند دلار یا سایر رمزارزها، مبادله کنید.

جدایی اتریوم و پیدایش اتریوم کلاسیک (ETC)

در سال ۲۰۱۶، پس از هک پروژه دائو (The DAO)، جامعه اتریوم با تصمیم مهمی روبه‌رو شد. بیشتر اعضا برای بازگرداندن دارایی‌های ازدست‌رفته، زنجیره جدیدی ایجاد کردند که امروزه به نام اتریوم (ETH) شناخته می‌شود. اما گروهی دیگر تصمیم گرفتند زنجیره اصلی و بدون تغییر را ادامه دهند که به آن اتریوم کلاسیک (ETC) گفته می‌شود. از آن زمان، این دو شبکه مسیرهای جداگانه‌ای را در پیش گرفته‌اند و با اهداف و تیم‌های توسعه متفاوتی فعالیت می‌کنند.

نتیجه‌گیری

دانستن تفاوت بین اتریوم و اتر از آن جهت اهمیت زیادی دارد که به شما کمک می‌کند تصمیمات مالی و عملی درست‌تری در اکوسیستم بلاکچین بگیرید. وقتی بدانید اتریوم پلتفرم است و اتر تنها رمزارز بومی آن، از سردرگمی هنگام خرید، فروش یا استفاده از شبکه جلوگیری می‌کنید. همچنین فهم این تفاوت به شما نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در ETH به‌معنای پشتیبانی از عملکرد و امنیت شبکه است، نه مالکیت شبکه. با استفاده از اتر می‌توانید از امکاناتی مثل استیکینگ، مشارکت در DeFi و پرداخت کارمزدهای گس به شکل مؤثر و آگاهانه‌ای در بلاکچین اتریوم استفاده کنید. 

سؤالات متداول