بررسی کامل وایت پیپر اتریوم به زبان ساده

ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) اتریوم را در سال ۲۰۱۴ راه‌اندازی کرد تا انقلابی در حوزه امور مالی غیرمتمرکز ایجاد کند. او وایت پیپر (Whitepaper) اتریوم را هم خیلی زود منتشر کرد تا مخاطب عام و خاص آن با تمام زوایای اتریوم آشنا شوند. وایت پیپر اتریوم سندی رسمی است که توضیح می‌دهد اتریوم چیست، چگونه کار می‌کند و چه اهدافی دارد. بنابراین، اگر می‌خواهید بدانید اتریوم از کجا آمده و به کجا می‌رود، باید وایت پیپر آن را بخوانید. ازآنجاکه زبان وایت پیپر اتریوم تخصصی است، ما کار را برایتان راحت‌ کرده‌ایم و در این مقاله، قصد داریم سیر تا پیاز وایت پیپر اتریوم را به ساده‌ترین زبان برایتان توضیح دهیم. پس، اگر به دنیای اتریوم علاقه دارید و می‌خواهید پیچیده‌ترین مفاهیم آن را به‌خوبی درک کنید، پیشنهاد می‌کنیم ادامه این مقاله را از دست ندهید. 

چرا درک وایت پیپر اتریوم مهم است؟ 

اتریوم چشم‌اندازی از یک جهان غیرمتمرکز است که با کدهای کامپیوتری اداره می‌شود. این بستر بلاکچینی مسیر جدیدی در جهان اقتصاد، فناوری و تعاملات دیجیتال گشوده که توانسته است دیدگاه ما را نسبت به مالکیت، اعتماد و واسطه‌ها تغییر دهد. اما اتریوم چطور این کار را انجام می‌دهد؟ این شبکه بلاکچینی با ترکیبی از مفاهیمی مثل قراردادهای هوشمند، ماشین مجازی اتریوم، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی و بسیاری اصطلاحات تخصصی دیگر کار می‌کند. مهم‌ترین مفاهیم جهان اتریوم در اصلی‌ترین و اولین سند این شبکه یعنی وایت پیپر اتریوم گنجانده شده‌اند.

معامله سریع و آسان در نوبیتکس خرید اتریوم

قیمت لحظه‌ای اتریوم

ETH

---

وایت پیپر یک ارز دیجیتال شبیه به شناسنامه آن ارز است. توسعه‌دهنده‌ها با مطالعه وایت پیپر یک پروژه با اصول، استانداردهای و نقاط ضعف و قوت آن آشنا می‌شوند. همچنین، سرمایه‌گذارها با مطالعه و درک وایت پیپر یک پروژه، پتانسیل پروژه را برای سرمایه‌گذاری ارزیابی می‌کنند تا تحلیل آن‌ها از بازار صرفاً بر پایه حدس و گمانه‌زنی نباشد. بنابراین، چه یک فرد فنی و علاقه‌مند به فناوری باشید و چه فردی که با هدف سرمایه‌گذاری وارد دنیای کریپتو شده است، بهتر است شناخت مناسبی از وایت پیپر دومین ارز دیجیتال برتر بازار داشته باشید.

وایت پیپر اتریوم فلسفه، ساختار و اهداف شبکه را به‌طور کامل شرح می‌دهد و شما را با ریسک‌ها و فرصت‌های شبکه اتریوم و دارایی‌های مبتنی بر اتریوم آشنا می‌کند. این سند اصلی‌ترین منبع و مرجع رسمی شبکه است و اطلاعاتی در اختیارتان می‌گذارد که هیچ مقاله یا تحلیل جانبی نمی‌تواند جایگزین آن شود. به همین دلیل، آشنایی با وایت پیپر اتریوم و مفاهیم آن، شاه‌کلید ورود به دنیای پیچیده اما هیجان‌انگیز اتریوم محسوب می‌شود.

خلاصه‌ای از وایت پیپر اتریوم 

وایت پیپر اتریوم در سال ۲۰۱۴ تحت عنوان «پلتفرم نسل جدید برای قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز» (A Next-Generation Smart Contract and Decentralized Application) منتشر شد و خیلی زود توجه بسیاری از توسعه‌دهنده‌ها را به خودش جلب کرد. این سند، دیدگاه خالق اتریوم، ویتالیک بوترین را برای ساخت شبکه‌ای معرفی می‌کرد که بوترین آن را «کامپیوتر جهانی» (The World Computer) می‌دانست، یعنی شبکه‌ای که بتواند برنامه‌ها و قراردادها را به شکلی بدون نیاز به واسطه، شفاف و غیرمتمرکز اجرا کند.

در بخش‌های ابتدایی، وایت پیپر اتریوم برای درک بهتر این ایده، توضیحات خود را از فناوری بیت کوین و مفاهیم پیش از اتریوم آغاز می‌کند. این وایت پیپر ابتدا مروری بر تاریخچه بیت کوین، سیستم انتقال آن و مفاهیم فنی مانند فرایند ماینینگ و درخت‌های مرکل دارد. سپس، اتریوم را به‌عنوان سیستمی جدید و متمایز از بیت کوین معرفی می‌کند و ویژگی‌های انقلابی آن مثل ماشین مجازی اتریوم و مفهوم پول قابل‌برنامه‌ریزی را توضیح می‌دهد.

پس از آن، وایت پیپر اتریوم سراغ یکی از مهم‌ترین مبانی این شبکه، یعنی قراردادهای هوشمند می‌رود و نحوه عملکرد آنها را شرح می‌دهد. در ادامه وایت پیپر هم مباحثی مثل ساختار فنی اتریوم، انواع حساب‌ها، مفهوم کارمزد و گس، کاربردهای عملی شبکه در دنیای واقعی و چالش مقیاس‌پذیری بررسی می‌شوند.

کلیدی‌ترین مفاهیم وایت پیپر اتریوم 

مفاهیم مهمی در وایت پیپر اتریوم مطرح شده‌اند، اما برخی از آنها ستون‌های اصلی شکل‌گیری این شبکه را می‌سازند و بدون فهمیدن آنها، نمی‌توانیم فلسفه اتریوم را به‌طور کامل درک کنیم. در این بخش، به چند مورد از بنیادی‌ترین مفاهیم وایت پیپر اتریوم اشاره می‌کنیم.

قرارداد هوشمند (Smart Contract) 

قراردادهای هوشمند نوآوری کلیدی و تحول‌برانگیز اتریوم هستند. در وایت پیپر اتریوم، قراردادهای هوشمند به‌عنوان توافق‌نامه‌هایی تعریف شده‌اند که بر اساس کدهای از پیش‌ نوشته‌شده، خودشان اجرا می‌شوند. وقتی شرایط از پیش تعیین‌شده برآورده شود، این توافق‌های قابل‌ برنامه‌نویسی خودبه‌خود اجرا می‌شوند تا امکان انجام تراکنش‌های بدون نیاز به واسطه مهیا شود.

ساده بگوییم: قرارداد هوشمند را می‌توانید شبیه به یک دستگاه فروش خودکار در نظر بگیرید. اگر ورودی لازم (مثل پول یا داده) را وارد کنید و شرایط تعیین‌شده برآورده شود، خروجی مورد نظر هم به‌ شکل خودکار تحویل داده می‌شود.

قوانینی که در کد قرارداد نوشته شده‌اند، در حکم قانون تلقی می‌شوند. بنابراین، قراردادها پس از اجرا در شبکه، شفاف و تغییرناپذیر هستند، به این معنا که کد آنها به‌راحتی قابل‌دستکاری نیست. این ویژگی باعث افزایش اعتماد و تأییدپذیری تراکنش‌های اتریوم می‌شود.

قراردادهای هوشمند مرزهای اسکریپت‌نویسی (کدنویسی) محدود در شبکه‌هایی مثل‌ بیت کوین را جابه‌جا کرده‌اند. در بلاک چین بیت کوین، فقط می‌توان کدهای ساده‌‌ای نوشت، مثل اینکه «اگر این امضا معتبر بود، پول را بفرست». اما در شبکه اتریوم، قراردادهای هوشمند بسیار پیشرفته‌تر هستند و می‌توانند مثل یک برنامه واقعی رفتار کنند و تصمیم‌ بگیرند. اینجا بود که مفاهیمی مثل «پول قابل‌ برنامه‌ریزی» مطرح شد؛ یعنی پولی که خودش طبق یک منطق از پیش تعیین‌شده دریافت یا پرداخت می‌شود.

ویژگی‌های قراردادهای هوشمند

قراردادهای هوشمند سه ویژگی مهم دارند که آنها را از کدهای معمولی‌تر در بلاک چین بیت کوین متمایز می‌کند:

• ویژگی تورینگ کامل (Turing Complete): یعنی مثل یک کامپیوتر واقعی می‌توانند هر محاسبه‌ای را طبق کد قرارداد انجام دهند و آن را اجرا کنند. 
• آگاهی از ارزش خود: یعنی می‌دانند چقدر موجودی اتر دارند و می‌توانند آن را جابه‌جا کنند.
• توانایی حفظ وضعیت درونی: یعنی می‌توانند داده‌ها را به خاطر بسپارند، آن‌ها را نگه دارند و بعداً از آن‌ها استفاده کنند. 

قراردادهای هوشمند نه فقط قراردادهای شرطی ساده، بلکه عامل‌های خودگردان (Autonomous Agents) هستند. هر بار که یک قرارداد هوشمند پیام مشخصی دریافت می‌کند، قطعه کد خاصی را به‌‌شکل خودمختار اجرا می‌کند و در عین حال، روی موجودی اتر و وضعیت خود هم کنترل مستقیم دارد. به‌عنوان مثال، یک قرارداد هوشمند برای اجاره منزل می‌تواند به‌صورت خودکار تنظیم شود تا درصورتی‌که پرداخت اجاره تا تاریخ مقرر انجام شود، قفل در آپارتمان را باز کند و در غیر این صورت، به‌طور خودکار دسترسی مستأجر را لغو کند.

ماشین مجازی اتریوم (EVM) 

ماشین مجازی اتریوم (Ethereum Virtual Machine) یا به‌اختصار EVM موتور اجرایی شبکه‌ اتریوم است. این ماشین مجازی را می‌توانیم شبیه به یک کامپیوتر جهانی و غیرمتمرکز در نظر بگیریم که روی هزاران نود (گره) در حال اجراست. درواقع، ماشین مجازی اتریوم محیط غیرمتمرکزی است که به توسعه‌دهنده‌های اتریوم اجازه می‌دهد در فضایی امن، برنامه بسازند و آن را اجرا کنند.

تمام قراردادهای هوشمند به کمک ماشین مجازی اتریوم اجرا می‌شوند. ماشین مجازی اتریوم می‌تواند کد قرارداد هوشمند را بخواند، مرحله به مرحله آن را اجرا کند و در نهایت، نتیجه را روی بلاکچین ثبت کند. وضعیتی که ماشین مجازی اتریوم ثبت می‌کند شامل داده‌های همه‌ حساب‌ها، موجودی‌های آنها و اطلاعات ذخیره‌شده در قراردادهاست.

وقتی یک تراکنش در شبکه اتریوم ثبت می‌شود، تمام کامپیوترهای شبکه (نودها) به کمک ماشین مجازی اتریوم، کد قرارداد را می‌خوانند و آن را اجرا می‌کنند تا مطمئن شوند که تراکنش انجام‌شده درست است. بنابراین، اجرای کد از طریق EVM بخشی از کار اصلی بلاک چین اتریوم برای تأیید بلاک‌هاست. 

توکن اتر (Eth)

اتر (Ether) با نماد ETH سوخت اصلی و ارز بومی بلاکچین اتریوم است. اتر دو عملکرد اصلی در بلاکچین اتریوم دارد: 

• لایه نقدینگی اصلی برای مبادله انواع دارایی‌ها را فراهم می‌کند.
• به‌عنوان سازوکار پرداخت کارمزد تراکنش‌ها عمل می‌کند. 

ارز ETH برای توسعه‌دهنده‌ها و مشارکت‌کننده‌های اتریوم هم‌زمان نقش مشوق و بازدارنده دارد؛ یعنی به نودها پاداش می‌دهد تا امنیت و عملکرد شبکه را تأمین کنند و با کسر کارمزد ETH از تراکنش‌ها، جلوی استفاده‌ بی‌رویه یا غیرضروری از منابع شبکه را می‌گیرد. 

در وایت‌ پیپر اتریوم، واحدهای خرد هم برای هر ETH تعریف شده‌اند که نام هر کدام برگرفته از افراد تأثیرگذار در حوزه رمزنگاری است. این واحدها وی (Wei)، سابو (Szabo) و فینی (Finney) هستند. وی برابر با ۱۰⁻¹⁸‎  اتر، سابو برابر با ۱۰⁻⁶‎  اتر و فینی برابر با ۱۰⁻³‎  اتر است. این مقادیر در وایت پیپر اتریوم به‌ شکلی که در تصویر زیر می‌بینید، نوشته‌ شده‌اند:

ارز اتر مثل بیت کوین سقف عرضه مشخصی ندارد و نامحدود است. البته، به این نکته هم باید اشاره کنیم که نرخ عرضه اتر بعد از ارتقای مرج و اجرایی‌شدن پیشنهاد EIP-1559 در سال ۲۰۲۱، بسیار کمتر از قبل است. یکی از تغییرات پیشنهاد به‌روزرسانی EIP-1559 در پروتکل اتریوم این است که بخشی از کارمزدهای اتر برای همیشه می‌سوزد و از بین می‌رود تا از میزان عرضه در گردش این کوین کم شود. این اقدام برای افزایش خاصیت ضدتورمی بودن شبکه انجام شد. 

کارمزد گس (Gas Fee)

گس (Gas) واحدی برای اندازه‌گیری میزان تلاش محاسباتی لازم برای انجام عملیات در شبکه اتریوم است. کارمزدهای گس یک بخش حیاتی از مدل امنیتی شبکه اتریوم محسوب می‌شوند. الزام به پرداخت کارمزد گس علاوه بر پاداش‌دادن به مشارکت‌کنندگان در شبکه، هزینه انجام عملیات مخرب را هم افزایش می‌دهد؛ زیرا هکرها دیگر نمی‌توانند با افزایش بیش‌ازحد بار اعتبارسنج‌ها و نودهای کامل، منابع محاسباتی شبکه مثل پهنای باند و فضای ذخیره‌سازی را بی‌هدف اشغال کنند. 

برای انجام هر تراکنش، فرستنده باید دو مقدار گس اولیه (STARTGAS) و قیمت گس (GASPRICE) را مشخص کند. گس اولیه (استارت گس) حداکثر میزان گسی است که فرستنده حاضر است برای اجرای تراکنش مصرف کند و قیمت گس (گس پرایس) مقدار اتری است که کاربر مایل است در ازای هر واحد گس بپردازد. قیمت گس تعیین می‌کند تراکنش با چه سرعتی پردازش شود و در بلاک قرار بگیرد. هرچه قیمت گس بالاتر باشد، تراکنش کاربر هم سریع‌تر تأیید می‌شود.

مبانی فنی در وایت پیپر اتریوم

تمام جزئیات فنی و زیرساختی اتریوم در وایت‌ پیپر آن توضیح داده شده است. سه مورد از مهم‌ترین مبانی فنی این شبکه شامل معماری بلاکچین، شیوه اجرای تراکنش‌ها و محدودیت‌های امنیتی شبکه اتریوم هستند. در ادامه، هر یک را با جزئیات توضیح می‌دهیم.

معماری بلاک چین اتریوم

بلاکچین اتریوم، تقریباً شبیه به بلاکچین بیت کوین داده‌ها را ذخیره می‌کند اما یک تفاوت اساسی دارد. در اتریوم، هر بلاک نه فقط فهرستی از تراکنش‌ها، بلکه شامل آخرین وضعیت شبکه هم می‌شود. آخرین وضعیت شبکه همان وضعیت حساب‌ها تا آخرین بلاک اضافه‌شده به بلاکچین است. این در حالی است که در بیت کوین فقط سابقه‌ تراکنش‌ها ثبت می‌شود و وضعیت نهایی حساب‌ها باید از روی تمام تراکنش‌های قبلی محاسبه شود. 

در اتریوم هر بلاک خودش مستقیماً وضعیت به‌روز شبکه را نگه می‌دارد. به‌عبارت دیگر در هر بلاک، مشخص است که هر حساب چقدر موجودی دارد، چه قراردادهایی فعال‌ هستند و وضعیت داده‌های آنها چگونه است. ازآنجاکه وضعیت ممکن است خیلی بزرگ باشد و ذخیره‌کردن آن در هر بلاک دشوار شود، اتریوم وضعیت شبکه را در یک ساختار درختی ویژه به‌نام درخت پاتریشیا (Patricia Tree) ذخیره می‌کند که نسخه بهبودیافته‌ای از ساختار درخت مرکل (Merkle Tree) در بلاک چین بیت کوین است. 

درخت پاتریشیا مثل یک نقشه فشرده و مرتب از تمام اطلاعات شبکه است. این ساختار داده به‌جای اینکه کل داده‌ها را به‌طور مجزا ذخیره کند، آنها را به‌صورت شاخه‌هایی از یک درخت نگه می‌دارد. هر شاخه بخشی از مسیر آدرس حساب‌ها و داده‌های تراکنش‌ها را نشان می‌دهد. این ساختار برای به‌روزرسانی سریع و دقیق وضعیت شبکه استفاده می‌شود. با درخت داده پاتریشیا، هر گاه فقط بخش کوچکی از وضعیت شبکه تغییر کند، کل داده‌ها از نو ذخیره نمی‌شوند؛ بلکه فقط مسیر مربوط به همان تغییر در درخت به‌روزرسانی می‌شود. 

شیوه اجرای تراکنش‌ها در اتریوم 

طبق وایت‌ پیپر اتریوم، هر تراکنش اتریوم «یک بسته داده امضا‌شده» است که شامل آدرس گیرنده، مقدار اتر قابل‌انتقال، امضای دیجیتال فرستنده، مقدار گس اولیه (Start Gas) برای انجام محاسبات و قیمت گس (Gas Price) است. یک فیلد داده‌ اختیاری هم ممکن است برای ارسال داده به قراردادها وجود داشته باشد. 

تابع انتقال وضعیت (State Transition Function) اجرای تراکنش را کنترل می‌کند. این تابع مشخص می‌کند که وضعیت (State) فعلی شبکه پس از پردازش تراکنش چگونه به وضعیت جدید تبدیل می‌شود. این تابع اعتبار امضا، موجودی کافی برای پرداخت گس، مقدار اتر قابل‌ انتقال در حساب و گس کافی برای اجرای محاسبات را بررسی می‌کند. درصورتی‌که همه شرایط تأیید شوند، تابع انتقال وضعیت مقدار مشخصی اتر را از حساب فرستنده کم و به گیرنده اضافه می‌کند یا در صورت وجود کد، آن را به‌عنوان قرارداد اجرا می‌کند. همچنین، تابع انتقال وضعیت هزینه گس مصرف‌شده را از حساب فرستنده کسر می‌کند و به اعتبارسنج می‌پردازد. در نهایت، اگر گس تمام شود یا خطایی در انجام تراکنش بروز کند، تمام تغییرات به حالت اولیه بازگردانده می‌شوند اما گس مصرف‌شده از بین می‌رود. 

نگرانی‌ها و محدودیت‌های امنیتی اولیه در اتریوم

یکی از نکات مهم وایت پیپر اتریوم بیان محدودیت‌های امنیتی اولیه در این شبکه و راهکارهایی است که برای رفع این دغدغه‌ها معرفی شده‌اند. در این بخش، دو مورد از مهم‌ترین چالش‌های بیان‌شده در وایت پیپر اتریوم را مرور می‌کنیم.

حمله انکار سرویس 

ماشین مجازی اتریوم یک ماشین تورینگ کامل است، یعنی هر محاسبه‌ای را می‌تواند اجرا کند. البته این قدرت محاسباتی یک مشکل هم دارد؛ بعضی از برنامه‌ها ممکن است به‌‌شکلی نوشته شوند که حلقه‌های بی‌پایان محاسبات داشته باشند. به‌این‌ترتیب، بازیگران مخرب می‌توانند با ارسال کدهای چالش‌زا، توان عملیاتی نودهای شبکه را درگیر کنند و حمله انکار سرویس (DoS) انجام دهند. حمله انکار سرویس زمانی رخ می‌دهد که منابع محاسباتی شبکه به‌طور عمدی با درخواست‌های بی‌پایان یا بسیار سنگین اشغال شوند و نودها نتوانند به وظایف اصلی‌ خود، مثل پردازش تراکنش‌ها و تأیید بلاک‌ها رسیدگی کنند.

برای رفع این مشکل، اتریوم مکانیزم پرداخت گس را به‌‌شیوه‌ای طراحی کرده است که هر کاربر باید برای انجام تراکنش خود مقداری گس اولیه مشخص کند. اگر مقدار گس یک قرارداد هوشمند حین اجرا تمام شود، تمام تغییرات اعمال‌شده بر وضعیت قرارداد تا آن لحظه برگردانده می‌شود، اما کارمزد گس مصرف‌شده به اعتبارسنج پرداخت می‌شود. 

سازوکار گس اتریوم تضمین می‌کند که هیچ عملیات اضافه‌، بی‌برنامه و مخربی در شبکه اجرا نشود. در این سیستم، کاربران مخربی که قصد اشغال بی‌دلیل منابع شبکه را دارند، جریمه می‌شوند و در عین حال، شبکه هم امن باقی می‌ماند. بنابراین، می‌توانیم بگوییم حمله انکار سرویس در شبکه اتریوم به‌اندازه‌ای هزینه‌ روی دست هکر می‌گذارد که انجام آن تقریباً غیرممکن است.

تمرکززدایی

دغدغه دیگر اتریوم درباره تمرکز و مقیاس‌پذیری است. هنگام انتشار وایت پیپر اتریوم، مکانیزم اجماع این شبکه مثل بیت کوین، مبتنی بر الگوریتم اثبات کار (PoW) بود. بر این مبنا، وایت پیپر اتریوم توضیح می‌دهد که سخت‌افزارهای تخصصی ایسیک (ASIC) و استخرهای استخراج می‌توانند کار رقابت ماینینگ را دشوار کنند و ممکن است شبکه فقط دست چند بازیگر بزرگ بیفتد. از طرف دیگر، اگر همه نودها مجبور شوند تمام تراکنش‌ها را پردازش کنند، اندازه بلاکچین خیلی بزرگ می‌شود و کاربران معمولی را از صحنه خارج می‌کند. 

برای کاهش این ریسک، اتریوم مکانیزم‌هایی مثل امکان بررسی ریشه درخت وضعیت (State Tree Root) طراحی کرده که به نودهای سبک‌تر هم اجازه می‌دهد بدون پردازش کامل بلاک، در فرایند اعتبارسنجی شرکت کنند. ریشه درخت وضعیت شبیه به خلاصه‌ای از کل اطلاعات شبکه است. به جای اینکه نودهای سبک همه تراکنش‌ها را بررسی کنند، می‌توانند فقط ریشه درخت وضعیت را ارزیابی کنند تا مطمئن شوند که همه‌چیز درست است. به این شکل، هم امنیت شبکه تضمین می‌شود و هم کاربران معمولی می‌توانند به‌راحتی نودهای سبک‌تر خود را اجرا و در اعتبارسنجی شرکت کنند. 

البته، باید اضافه کنیم که با به‌روزرسانی‌های اخیر اتریوم، تغییرات مهمی در این روند رخ داده است. اتریوم از الگوریتم اثبات کار به اثبات سهام (PoS) کوچ کرده است، یعنی دیگر نیازی به سخت‌افزارهای خیلی قوی و استخرهای استخراج بزرگ نیست و نگرانی تمرکزگرایی هم تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است. 

موارد استفاده پیشنهادی در وایت پیپر اتریوم

وایت پیپر اتریوم به چند کاربرد مهم این بلاک چین اشاره می‌کند که اتریوم را فراتر از یک پول دیجیتال ساده می‌برد و بستری برای برنامه‌های مالی و غیرمالی فراهم می‌کند. دو مورد از مهم‌ترین کاربردهای پیشنهادی در وایت پیپر اتریوم شامل اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و سازمان‌های DAO می‌شوند. 

اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز

هدف اصلی از ساخت اتریوم در وایت پیپر ایجاد یک پروتکل امن و شفاف برای ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز (Decentralized Applications) یا به‌اختصار دی اَپ (DApps) بود. اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز برنامه‌هایی هستند که روی بلاکچین اتریوم اجرا می‌شوند. این برنامه‌ها امن، شفاف و ضدسانسور هستند.

پروتکل اتریوم خودش هیچ برنامه خاصی را اجرا نمی‌کند اما یک زبان برنامه‌نویسی عمومی به نام سالیدیتی (Solidity) دارد که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد هر نوع قرارداد یا برنامه‌ای را در یک محیط غیرمتمرکز بسازند. این زبان برنامه‌نویسی شبیه به جاوا اسکریپت و ابزار اصلی توسعه‌دهنده‌ها برای نوشتن قراردادهای هوشمند روی بلاکچین اتریوم است. به این وسیله، توسعه‌دهنده‌ها می‌توانند قوانین دلخواه خودشان را برای توابع انتقال وضعیت، فرمت تراکنش‌ها و مالکیت در قرارداد تعریف کنند. 

اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز اتریوم بدون هیچ محدودیتی، سریع ساخته می‌شوند و می‌توانند به‌راحتی با همدیگر کار کنند. یکی از اولین کاربردهایی که در وایت پیپر اتریوم برای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مطرح شد، امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) یا به‌اختصار دیفای (DeFi) بود. 

اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز در زمینه دیفای به کاربران کمک می‌کنند سرمایه‌ خود را به‌‌شکل امن و خودکار مدیریت کنند. این اپلیکیشن‌ها می‌توانند شامل دارایی‌های دیجیتال مختلف، مشتقات مالی (Financial Derivatives)، قراردادهای پوشش ریسک (Hedging Contracts)، صرافی‌های غیرمتمرکز (Decentralized Exchanges)، کیف پول‌های پس‌انداز و بسیاری موارد دیگر شوند. 

 سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) 

ایده سازمان‌ خودگردان غیرمتمرکز (Decentralized Autonomous Organization) که به‌اختصار دائو (DAO) نامیده می‌شود، یکی دیگر از مفاهیمی است که با وایت پیپر اتریوم پررنگ‌تر شد. دائو یک موجودیت مجازی است که مجموعه‌‌ای عضو یا سهام‌دار دارد. اعضا و سهام‌داران دائو با همدیگر و به‌‌شکل غیرمتمرکز تصمیم‌ می‌گیرند که سرمایه و منابع سازمان چگونه و برای چه اهدافی خرج شود. 

در اغلب موارد، برای اینکه تصمیمی در یک سازمان دائو اجرا شود، معمولاً باید اکثر اعضا (مثلا دو سوم یا حدود ۶۷درصد) با هم موافق باشند. فرق سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز با شرکت‌های سنتی این است که قوانین و تصمیم‌ها با استفاده از بلاکچین و کدهای برنامه‌نویسی اجرا می‌شوند و نیازی به مدیر یا دفتر مرکزی نیست. اعضا می‌توانند به هم حقوق بدهند، پاداش در نظر بگیرند یا از ارز داخلی گروه برای تشویق افراد استفاده کنند. قوانین دائو با کد نوشته می‌شوند و تغییرات پیشنهادی در کد قرارداد، طبق نظر اکثریت اعضا اعمال می‌شوند.

در دائوها، هیچ‌ فرد یا نهادی به‌تنهایی تصمیم‌گیرنده مطلق یا دارنده تمام منابع نیست. همه‌چیز طبق توافق اعضا و قوانین کد اجرا می‌شود. همچنین، همه اعضا می‌توانند رأی بدهند و به منابع دسترسی داشته باشند. این شرایط خودکار ریسک فساد یا خطا و سوءاستفاده در گروه‌ها را به‌شدت کاهش می‌دهد. 

از وایت پیپر اتریوم تا اتریوم ۲.۰ 

از زمان انتشار وایت‌ پیپر اصلی اتریوم تا نسخه فعلی آن (اتریوم ۲.۰)، شبکه مسیر تکامل طولانی‌ای را طی کرده است. وایت پیپر اتریوم که در سال ۲۰۱۴ نوشته شد، مشکلاتی مثل کُند بودن تراکنش‌ها، محدودیت مقیاس‌پذیری و احتمال تمرکزگرایی از جانب ماینرهای بزرگ را نشان می‌داد؛ زیرا اتریوم در آن زمان بر پایه اثبات کار می‌چرخید. 

بلاکچین اتریوم با به‌روزرسانی مِرج (The Merge) در سال ۲۰۲۲ به اثبات سهام منتقل شد. این به‌روزرسانی برخی از چالش‌های اتریوم را رفع کرد، امنیت و تمرکززدایی شبکه افزایش پیدا کرد و مصرف انرژی شبکه تا ۹۹٫۹۵ درصد کمتر شد. همچنین با این تغییرات، فعالیت اعتبارسنجی در شبکه اتریوم دیگر نیازی به سخت‌افزارهای گران و تخصصی ایسیک ندارد و اعتبارسنج‌ها کار راحت‌تری برای پردازش تراکنش‌های شبکه دارند.

علاوه بر این، برخی تغییرات دیگر اتریوم هم در وایت پیپر این بلاکچین توضیح داده نشده‌اند. به‌عنوان مثال، یکی از مفاهیم مهم اتریوم راهکارهای لایه دومی مثل آربیتروم (Arbitrum) و آپتیمیزم (Optimism) هستند که می‌توانند با پردازش تراکنش‌ها خارج از زنجیره اصلی، به افزایش مقیاس‌پذیری و سرعت شبکه کمک کنند. 

این تکامل مستمر نشان می‌دهد که اتریوم به‌طور مداوم در مسیر بهبود کارآیی، سرعت و دسترسی برای کاربران قدم برمی‌دارد و تلاش دارد به هدف اصلی خود تبدیل شود: یک کامپیوتر جهانی غیرمتمرکز برای همه. به‌این‌ترتیب، آنچه در وایت پیپر اتریوم خواندیم، پایه و چشم‌انداز اولیه شبکه بود و اتریوم با به‌روزرسانی‌های بعدی تلاش کرده است این چشم‌انداز را به شکل عملی و قابل ‌استفاده برای میلیون‌ها کاربر در سراسر جهان تبدیل کند. 

وایت پیپر اتریوم: انقلابی در صنعت بلاک چین و امور مالی

وایت پیپر اتریوم نه فقط یک ارز دیجیتال جدید، بلکه چشم‌انداز متفاوتی به کل صنعت بلاکچین معرفی کرد. اتریوم یک کامپیوتر جهانی غیرمتمرکز است که می‌تواند هر محاسبه‌ای را اجرا کند و میزبان غیرمتمرکزی برای تمام برنامه‌های مالی و غیرمالی باشد. با اتریوم، توسعه‌دهنده‌ها می‌توانند سیستم‌های پیچیده مالی و مدل‌های غیرمتمرکز حاکمیتی را تنها با چند خط کد بسازند. این طراحی باز و انعطاف‌پذیر، مسیر را برای انفجار نوآوری در حوزه‌های مالی، هنر دیجیتال، گیمینگ و سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز هموار کرد. 

تأثیر وایت پیپر اتریوم به حدی بود که بسیاری از بلاکچین‌های بعدی، مانند سولانا، کاردانو و پولکادات در طراحی و فلسفه خود از آن الگوبرداری کردند و تلاش کردند مسیری مشابه را پیش بگیرند. درحال‌حاضر، اتریوم با وجود رقبای قدرتمند خود، هنوز بزرگ‌ترین بستر برای اجرای امور مالی غیرمتمرکز، توکن‌های غیرمثلی، دائوها و اکثر برنامه‌هایی است که در اکوسیستم وب ۳ طراحی می‌شوند. 

سؤالات متداول