تحلیل تکنیکال، یکی از مرسوم‌ترین و محبوب‌ترین روش‌های تحلیلی در بازار ارزهای دیجیتال است. همانطور که اطلاع دارید برای تحلیل تکنیکال به یک سری ابزار نیاز داریم. اندیکاتورهای مختلف و زیر مجموعه‌های آنها مانند اسیلاتورها می‌توانند نقش ابزارهای تحلیل تکنیکال را ایفا کرده و به شما در تحلیل کمک کنند.
با کمک اسیلاتورها می‌توان روندها و مومنتوم موجود در بازار را آسان‌تر تشخیص داد و صحت تحلیل‌های صورت گرفته را بیشتر کرد. اسیلاتورها می‌توانند در کنار اندیکاتورها اطلاعات ارزشمندی در رابطه با قیمت ارز دیجیتال، حجم معامله و مومنتوم موجود در بازار در اختیار معامله‌گران و تحلیلگران بگذارند. به همین دلیل استفاده مناسب از این ابزار تحلیل تکنیکال در بازار رمزارزها می‌تواند به سودآوری بیشتر معامله‌گران منجر شود و از اهمیت بالایی برخوردار است. اما سوال‌هایی می‌تواند در بین فعالین تازه‌وارد بازار ارزهای دیجیتال در رابطه با این ابزار کاربردی وجود داشته باشد. برای مثال اینکه اساسا اسیلاتورها چه هستند، چگونه کار می‌کنند و چه تفاوتی با اندیکاتورها دارند. برای پاسخ به این سوال‌ها با ما در این مقاله همراه باشید.
اسیلاتور چیست؟
اسیلاتور (نوسان‌ساز) که خود نوعی اندیکاتور است، یک ابزار تحلیل تکنیکال است که با تعیین بازه‌های (کران‌‌ها) بالا و پایین بین دو مقدار قیمتی مشخص، یک شاخص تشخیص روند را ایجاد می‌کند که در بین این دو بازه نوسان می‌کند. معامله‌گران از این شاخص تشخیص روند برای اطلاع از موقعیت‌های اشباع خرید یا اشباع فروش بهره می‌برند. مقادیری که اسیلاتور نشان می‌دهد می‌تواند حاوی سیگنالی برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال برای معامله‌گران باشد. برای مثال، هنگامی‌که مقادیر اسیلاتور به سمت حد (بازه) بالایی پیش می‌رود، تحلیلگران تکنیکال این وضعیت را به‌اصطلاح اشباع خرید تفسیر می‌کنند؛ همچنین در مواردی که مقادیر اسیلاتور به سمت حد پایین پیشروی می‌کند، تحلیلگران تکنیکال این وضعیت را به‌اصطلاح اشباع فروش در نظر می‌گیرند.
به طور معمول و از آنجا که مقیاس اسیلاتورها به‌صورت درصدی عددی بین ۰ تا ۱۰۰ است، اگر این عدد نزدیک ۷۰ یا ۸۰ باشد سیگنالی برای فرصت فروش است و اگر این عدد نزدیک ۲۰ یا ۳۰ باشد، می‌تواند سیگنالی برای فرصت خرید باشد. این سیگنال‌ها تا زمانی که این مقادیر در بازه اشاره شده قرار داشته باشند معتبر هستند. تصویر زیر نشان‌دهنده موقعیت‌های اشباع خرید و اشباع فروش در یک اسیلاتور است.
اسیلاتورها چه زمانی به کار گرفته میشوند؟
اسیلاتورها معمولا به‌همراه دیگر ابزار تحلیل تکنیکال مانند اندیکاتورها برای تصمیم‌گیری بهتر در خرید و فروش به کار گرفته میشوند. از نقطه نظر تحلیلگران، هنگامی که نمی‌توان به‌آسانی یک روند مشخص برای قیمت سهام یک شرکت را تشخیص داد، استفاده از اسیلاتورها می‌تواند بسیار مفید واقع شود؛ برای مثال، زمانی که نمودار خرید و فروش یک سهام به اصطلاح ساید یا خنثی باشد و در نمودار قیمتی نوسانات و تغییرات قیمتی قابل توجهی وجود نداشته باشد، استفاده از اسیلاتورها برای تشخیص روند می‌تواند راهگشا باشد. اگر یک سرمایه‌گذار یا معامله‌گر از اسیلاتورها برای تحلیل تکنیکال خود استفاده کند، باید ابتدا دو مقدار را انتخاب کند. سپس باید ابزار مورد نظر را در بین این دو مقدار قرار دهد؛ پس از آن اسیلاتور شروع به نوسان می‌کند و از این طریق یک شاخص را برای تشخیص روند ایجاد می‌کند. در نهایت با توجه به وضعیت‌های اشباع خرید و اشباع فروش، معامله‌گران می‌توانند تصمیمات خود را به‌صورت مناسب اتخاذ کنند.
نکته‌ای که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که در هنگام وقوع شکست (بریک اوت) قیمت که طی آن خط روند شکسته می‌شود، ممکن است اسیلاتورها نتوانند شاخص خوبی برای تشخیص روند باشند؛ چرا که در هنگام وقوع شکست، اسیلاتورها ممکن است به‌اشتباه برای مدتی در همان محدوده اشباع خرید یا اشباع فروش باقی بمانند. به‌طور کلی، می‌توان گفت که استفاده از اسیلاتورها در بازارهای خنثی مفید به فایده‌تر است و مناسب‌ترین حالت این است که از اسیلاتورها همراه با دیگر ابزار تکنیکال برای تحلیل استفاده کرد.
معروف‌ترین اسیلاتورهای بازار ارزهای دیجیتال
انواع مختلف اسیلاتور به‌عنوان ابزارهای تحلیل تکنیکال وجود دارند. معروف‌ترین و پراستفاده‌ترین اسیلاتورهای بازار ارزهای دیجیتال عبارت‌اند از:
اسیلاتور استوکاستیک (Stochastic Oscillator)
اسیلاتور استوکاستیک نوعی اسیلاتور است که به‌عنوان شاخصی برای تعیین مومنتوم بازار به کار می‌رود. این اسیلاتور که در دهه ۱۹۵۰ میلادی توسط جورج لین توسعه داده شده است، قیمت بسته شدن برای مثال یک اوراق بهادار را با بازه‌ای از قیمت‌های آن در طول یک مدت‌زمان مشخص مقایسه می‌کند. در واقع این اسیلاتور تعیین می‌کند که قیمت در یک محدوده قیمتی مشخص و در یک مدت زمان معین کجا بسته شده است. در بازار ارزهای دیجیتال، اسیلاتور استوکاستیک بسیار به تاریخچه قیمتی ارز دیجیتال مورد نظر وابسته است. مقیاس عددی در این اسیلاتور به‌صورت مقادیر از ۰ تا ۱۰۰ است. به طور معمول اگر مقادیر عددی بالای ۸۰ توسط این اسیلاتور نمایش داده شود به معنی وضعیت اشباع خرید (Overbought) است و اگر مقادیر عددی پایین‌تر از ۲۰ نشان داده شود، وضعیت اشباع فروش (Oversold) روی داده است.
لازم به ذکر است که در یک روند رو به بالا (صعودی) قیمت‌ها نزدیک به حد بالای یک محدوده مشخص بسته میشوند، درحالی‌که در یک روند رو به پایین (نزولی)، قیمت‌ها نزدیک به حد پایین یک محدوده مشخص بسته میشوند. همچنین اسیلاتور استوکاستیک در بین تحلیلگران تکنیکال به‌عنوان یک ابزار محبوب برای ایجاد سیگنال‌های اشباع خرید و اشباع فروش شناخته می‌شود.
اسیلاتور شاخص قدرت نسبی (RSI)
شاخص قدرت نسبی یا RSI نیز دیگر اسیلاتور معروفی است که توسط فعالان بازار ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اسیلاتور که در سال ۱۹۷۸ توسط جان ولس وایلدر جونیور توسعه پیدا کرد نیز برای تشخیص مومنتوم بازار به کار می‌رود. این شاخص سرعت و اندازه تغییرات قیمتی را اندازه‌گیری می‌کند. بنابراین، از این طریق می‌توان پی برد که قیمت اوراق بهادار، سهام یا ارز دیجیتال مورد نظر در وضعیت بیش از ارزش واقعی قرار دارد یا برعکس در وضعیت کمتر از ارزش واقعی است. شاخص قدرت نسبی به‌عنوان یک اسیلاتور در مقیاس عددی ۰ تا ۱۰۰ نمایش داده می‌شود. با استفاده از این اسیلاتور می‌توان سیگنال‌های خرید و فروش را دریافت کرد. به‌صورت سنتی و معمول، اگر این شاخص عدد ۷۰ یا بالاتر را نشان دهد وضعیت اشباع خرید روی داده است و اگر عدد ۳۰ یا پایین‌تر را نمایش دهد وضعیت اشباع فروش رخ داده است.
اسیلاتور نرخ تغییر (ROC)
اسیلاتور نرخ تغییر هم به‌مانند دو اسیلاتوری که پیشتر معرفی شد یک شاخص بر اساس مومنتوم بازار است. اما فرق آن با دو اسیلاتور قبلی این است که این اسیلاتور به بازه خاصی محدود نمی‌شود. این اسیلاتور درصد تغییرات قیمتی بین قیمت فعلی یک ارز دیجیتال و قیمت آن ارز در مدت زمان‌های مشخص قبلی را اندازه‌گیری می‌کند. نمودار این اسیلاتور بر اساس مبدا صفر است و به این صورت است که اگر تغییرات قیمتی مثبت باشد نمودار آن رو به بالا خواهد بود و برعکس اگر تغییرات قیمتی منفی باشد، نمودار رو به سمت پایین خواهد بود. کاربرد معمول این اسیلاتور در پیدا کردن واگرایی و شناسایی وضعیت‌های اشباع خرید و اشباع فروش و همچنین یافتن خط مرکزی کِراس اُوِر (حالتی که قیمت از خط کشیده شده توسط اندیکاتور عبور کند یا خطوط دو اندیکاتور به یکدیگر برخورد کنند) است. لازم به ذکر است که اگر نمودار اسیلاتور نرخ تغییر بالای صفر باشد، نشان‌دهنده یک روند صعودی است و اگر این نمودار پایین صفر باشد به یک روند نزولی اشاره دارد. همچنین اگر قیمت‌ها ملغمه‌ای از مثبت‌ها و منفی‌ها باشد، نمودار مورد نظر حوالی صفر خواهد بود؛ در صورت وقوع این اتفاق، لازم است که معامله‌گران به روند قیمت کلی توجه بیشتری کنند. چرا که در این موارد که قیمت‌ها ترکیبی از مثبت و منفی را به خود می‌بینند، اسیلاتور نرخ تغییر نمی‌تواند گزینه‌ای مناسب برای تحلیل باشد.
اسیلاتور شاخص جریان (گردش) پول (MFI)
این اسیلاتور از داده‌های قیمت و حجم یک دارایی برای شناسایی موقعیت‌های اشباع خرید و اشباع فروش استفاده می‌کند. همچنین به‌مانند اسیلاتور نرخ تغییر، از این اسیلاتور هم برای یافتن واگرایی که به معنای هشداری برای تغییر روند است استفاده می‌شود. اسیلاتور شاخص جریان پول بین ۰ تا ۱۰۰ نوسان می‌کند. در صورتی که این شاخص رقمی بالاتر از ۸۰ را نشان دهد، به معنی موقعیت اشباع خرید است و اگر این رقم کوچکتر از ۲۰ باشد، موقعیت اشباع فروش رخ داده است. برخلاف اسیلاتوری مانند شاخص مقاومت نسبی که تنها قیمت را در نظر می‌گیرد، اسیلاتور شاخص جریان پول علاوه بر قیمت، حجم معاملات را نیز در نظر می‌گیرد؛ به همین دلیل برخی تحلیلگران تکنیکال به این اسیلاتور لقب شاخص مقاومت نسبی حجمی-وزنی نیز داده‌اند. نکته قابل توجه اینکه واگرایی در این اسیلاتور بسیار مهم است؛ چرا که اگر حالتی پیش بیاید که اسیلاتور در حال بالا رفتن است اما قیمت در حال افت یا درجا زدن است، این مسئله می‌تواند به این معنی باشد که قیمت ارز مورد نظر می‌تواند شروع به بالا رفتن کند.
تفاوت اسیلاتور و اندیکاتور
همانطور که از نام اندیکاتور (نشانگر- شاخص) مشخص است، از آنها برای نشان‌دادن مسیر احتمالی روندها استفاده می‌شود. اندیکاتورها هم به مانند اسیلاتورها که خود به‌نوعی زیر‌مجموعه اندیکاتورها محسوب میشوند و از ابزارهای مهم و محبوب تحلیل تکنیکال به شمار می‌روند. اما اندیکاتورها و اسیلاتورها با اینکه از یک خانواده هستند، تفاوت‌های کوچکی نیز با یکدیگر دارند. اندیکاتورها به معامله‌گران و تحلیلگران در مورد تعیین مسیر روند احتمالی ایده می‌دهند؛ درحالی‌که اسیلاتورها علاوه بر تعیین روند احتمالی، در رابطه با مومنتوم بازار نیز به تحلیلگران ایده می‌دهند. در واقع شما می‌توانید با بهره‌گیری از یک اندیکاتور مناسب روند بازار را تشخیص دهید و از طرف دیگر با استفاده از یک اسیلاتور مناسب مومنتوم بازار و موقعیت‌های اشباع خرید و اشباع فروش را پیدا کنید.
به بیان دیگر اندیکاتورها بیشتر روند کلی را تشخیص می‌دهند و اسیلاتورها روند همراه با هیجان فعالان بازار را می‌سنجند و برای ما به نمایش می‌گذارند. تفاوت دیگر این دو در وجود محدوده مشخص در اسیلاتورها است درحالی‌که در اندیکاتورها خبری از این محدوده‌ها نیست. نکته دیگر اینکه اندیکاتورها در اکثر مواقع بر روی نمودار قیمت نمایش داده میشوند و بیشتر به دنبال یافتن سطوح مقاومت و حمایت هستند. از طرف دیگر اما در اسیلاتورها معمولا خارج از نمودار قیمتی نمایش داده میشوند. همچنین اسیلاتورها تقریبا تنها دسته‌ای از اندیکاتورها هستند که در بحث واگرایی به‌خوبی عمل می‌کنند. به‌طور کلی، معامله‌گران و تحلیلگران باید متناسب با نیاز خود اندیکاتورها یا اسیلاتورهای مناسب را انتخاب کرده و از آنها به بهترین شکل در تحلیل خود استفاده کنند.
جمع‌بندی
به‌طور کلی استفاده از اسیلاتورها در تحلیل تکنیکال کمک ویژه‌ای به تحلیلگران خواهد کرد. اما باید توجه کرد که نمی‌توان تنها با استفاده از این ابزار تصمیم‌گیری‌های لازم را انجام داد. استفاده از اسیلاتور به‌عنوان یک ابزار تحلیل تکنیکال باید در کنار دیگر ابزارها و با توجه به شرایط موجود در بازار صورت بگیرد. در واقع، هنگام استفاده از اسیلاتورها باید شرایط بازار را بررسی کنید و ابتدا ببینید که آیا نتایج ارائه‌شده توسط اسیلاتورهای مختلف می‌تواند در شرایط موجود از صحت کافی برخوردار باشد یا خیر. در پایان ذکر این نکته لازم است که اگر چه اسیلاتورها تنها بخش کوچکی از تحلیل تکنیکال هستند اما می‌توان گفت که آنها در کنار اندیکاتورها از جمله ابزارهای مهم تحلیلگران تکنیکال برای تصمیم‌گیری مناسب جهت تشخیص روند و مومنتوم بازار هستند.
سؤالات متداول
خیر، اسیلاتورها به‌عنوان یک ابزار تحلیل تکنیکال باید در کنار دیگر ابزارها قرار بگیرند تا بهترین نتایج برای یک تحلیل درست به‌دست بیاید.
به‌طور کلی اسیلاتورها زیرمجموعه‌ای از اندیکاتورها هستند اما تفاوت‌های کوچکی نیز با یکدیگر دارند.
خیر. برای میزان بهره‌وری نتایج به‌دست آمده از اسیلاتورها باید شرایط لحظه‌ای بازار را بررسی کرد.
در تحلیل تکنیکال می‌توان از اسیلاتورها به عنوان ابزاری برای تشخیص و تعیین روند و مومنتوم بازار استفاده کرد.
به طور معمول استفاده از اسیلاتورها در مواقعی که بازار یا نمودار ارز دیجیتال مربوطه به صورت ساید یا خنثی است، می‌تواند موثرتر باشد.
