اوردینالز بیت کوین چیست و چگونه می‌توان Ordinals ساخت؟

بیت کوین از زمان پیدایش خود در سال ۲۰۰۹، همیشه به‌عنوان ارز دیجیتالی شناخته شده که هدفش انتقال ارزش بدون واسطه و کنترل مرکزی بوده است. با وجود اینکه این شبکه سال‌ها فقط برای تراکنش‌های مالی استفاده می‌شد، حالا مفهومی جدید با نام اوردینالز بیت کوین (Bitcoin Ordinals) ظهور کرده که این کارکرد را گسترش داده است. این ایده، بلاک‌چین بیت کوین را از یک دفتر کل صرفا برای تراکنش‌های مالی، به بستری برای مالکیت و خلاقیت دیجیتال تبدیل می‌کند.

اوردینالز بیت کوین چیست؟

به زبان ساده، اوردینالز بیت کوین راهی است برای افزودن داده‌های منحصربه‌فرد به کوچک‌ترین واحد بیت کوین، یعنی ساتوشی. هر بیت کوین شامل صد میلیون ساتوشی است. حالا با فناوری اوردینالز، هر ساتوشی می‌تواند داده خاص خود را داشته باشد؛ مثلا یک تصویر، یک فایل متنی یا حتی اثری هنری. به این ترتیب، کاربران می‌توانند ساتوشی‌هایی خلق کنند که دیگر فقط پول نیستند، بلکه به نوعی دارایی دیجیتال کلکسیونی تبدیل می‌شوند.

معامله سریع و آسان در نوبیتکس خرید بیت‌کوین

قیمت لحظه‌ای بیت کوین

BTC

---

ریشه شکل‌گیری ایده اوردینالز

ایده «اوردینالز» برای اولین بار در سال ۲۰۲۳ توسط برنامه‌نویسی به نام کیسی رودارمور (Casey Rodarmor) مطرح شد. او سیستم شماره‌گذاری منحصربه‌فردی را برای ساتوشی‌ها معرفی کرد که بر اساس ترتیب استخراج آن‌ها از بلاک‌ چین کار می‌کند.

طبق این سیستم، اولین ساتوشی استخراج‌شده در تاریخ بیت کوین، شماره «۰» را دارد و بقیه ساتوشی‌ها به ترتیب شماره‌گذاری می‌شوند. این اعداد، که به آن‌ها «اوردینال» گفته می‌شود، هویت یکتا به هر ساتوشی می‌بخشند. همین ویژگی، امکان پیوند دادن داده‌هایی مانند متن یا تصویر را مستقیما به هر ساتوشی فراهم می‌کند و آن‌ها را برای همیشه در بلاک‌ چین بیت کوین ذخیره می‌سازد.

پیدایش این قابلیت با ارتقای فنی شبکه بیت کوین به نام تپ‌روت (Taproot) که در سال ۲۰۲۱ اجرا شد، امکان‌پذیر گشت. تپ‌روت، ظرفیت شبکه را برای پردازش اسکریپت‌های پیچیده‌تر و ذخیره‌سازی انواع داده‌های متنوع‌تر افزایش داد. در نتیجه، بیت‌کوین به شیوه‌ای کاملا بومی و هماهنگ با ساختار ذاتی خود، توانست میزبان داده‌های غیرمالی نیز باشد؛ قابلیتی که پیش از این بیشتر با بلاک‌ چین‌هایی نظیر اتریوم شناخته می‌شد.

اوردینالز بیت کوین چگونه کار می‌کند؟

کارکرد اوردینالز بیت کوین را در دو بخش خلاصه می‌کنیم: 

1. شماره‌گذاری ساتوشی‌ها 
2. ذخیره داده بر روی آن‌ها

۱- شماره‌گذاری (Ordinal Numbers)

هر ساتوشی در زمان استخراج، بر اساس موقعیت خود در شبکه، یک شماره دریافت می‌کند. این عدد نوعی شناسه است که باعث تمایز آن ساتوشی، از تمام ساتوشی‌های دیگر می‌شود.

۲- حکاکی داده (Inscription) یا اینسکریپشن

کاربران می‌توانند داده‌های خود مانند عکس، متن یا فایل دیجیتال را روی یک ساتوشی خاص حکاکی کنند که به این کار «اینسکریپشن» می‌گویند. این فرآیند دقیقا مانند ثبت دائمی اطلاعات در بلاک‌ چین است. پس از انجام، داده مورد نظر برای همیشه روی آن ساتوشی باقی می‌ماند و نمی‌توان آن را حذف یا ویرایش کرد.

برخلاف بسیاری از NFTها که اطلاعات اصلی‌شان در سرورهای بیرون از بلاک‌ چین ذخیره می‌شود، داده‌های اوردینال‌ها کاملا درون‌زنجیره‌ای (On-chain) هستند. به عبارتی همه‌چیز در خود بلاک‌چین بیت کوین نگهداری می‌شود و هیچ وابستگی به سرویس‌های خارجی وجود ندارد.

این رویکرد ذخیره‌سازی دائمی و مستقیم داده‌ها روی بلاک‌چین بیت کوین، مزایا و معایب خاص خود را دارد. از یک سو، پایداری و امنیت بسیار بالایی را به ارمغان می‌آورد؛ زیرا اطلاعات حک‌شده هرگز قابل حذف یا تغییر نیستند و از تمام ویژگی‌های امنیتی شبکه بیت کوین بهره‌مند می‌شوند.

اما از سوی دیگر، این روش با چالش‌هایی نیز همراه است. یکی از مهم‌ترین آن‌ها، افزایش قابل توجه اندازه بلاک‌ چین است که بر مقیاس‌پذیری و سرعت شبکه تاثیر می‌گذارد. همچنین، ذخیره‌سازی مستقیم داده‌ها روی بلاک‌ چین هزینه‌های بیشتری را برای کاربران و شبکه در پی دارد که از جمله معایب اقتصادی این نوآوری به شمار می‌رود.

چگونه اوردینالز بیت کوین بسازیم؟

فرآیند ساخت یک اوردینال، که در دنیای بیت کوین به آن حکاکی (Inscribing) گفته می‌شود، چند مرحله دارد:

1. انتخاب کیف پول مناسب: ابتدا باید از کیف پول‌هایی استفاده کرد که از اوردینالز پشتیبانی می‌کنند، مانند Ordinals Wallet یا Sparrow Wallet.
2. دریافت بیت کوین: برای انجام فرآیند حکاکی، مقداری بیت کوین در کیف پول داشته باشید تا هزینه تراکنش‌ها را پرداخت کنید.
3. انتخاب پلتفرم حکاکی: وب‌سایت‌هایی مانند Gamma و OrdinalsBot امکان ایجاد اوردینال‌ها را بدون نیاز به دانش فنی زیاد فراهم می‌کنند.
4. انتخاب داده: فایل یا محتوایی که می‌خواهید روی ساتوشی ذخیره کنید (متن، تصویر، یا فایل دیجیتال) باید با محدودیت‌های شبکه سازگار باشد.
5. ارسال و پرداخت کارمزد: پس از انتخاب داده، هزینه مربوطه را پرداخت می‌کنید تا تراکنش در بلاک‌چین ثبت شود.
6. مشاهده نتیجه: پس از تایید شبکه، اوردینال شما ایجاد می‌شود و می‌توانید آن را از طریق کیف پول یا مرورگرهای بلاک‌چین مشاهده کنید.

تفاوت اوردینالز بیت کوین با NFTها

در نگاه اول، اوردینالز بیت کوین شبیه NFTها هستند، زیرا هر دو نمایانگر دارایی‌های دیجیتال خاص و متمایز هستند. اما تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد:

بنابراین، اوردینالز بیشتر بر پایداری و اصالت دائمی تمرکز دارند تا قابلیت‌های برنامه‌پذیر. این رویکرد باعث شده آن‌ها به گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌هایی تبدیل شوند که ارزش تاریخی یا هنری دارند و نیازمند ماندگاری طولانی‌مدت هستند.

نمونه‌هایی از معروف‌ترین اوردینالز بیت کوین

از زمان معرفی این فناوری، مجموعه‌های مختلفی از اوردینال‌ها ایجاد شده‌اند. برخی از آن‌ها به دلیل نوآوری یا ارزش تاریخی‌شان شناخته‌شده‌اند:

• Inscription #0: نخستین اوردینالی است که خود کیسی رودارمور به‌صورت آزمایشی ایجاد کرد و آغازگر این جنبش شد.
• Taproot Wizards: مجموعه‌ای از تصاویر با الهام از به‌روزرسانی تپ‌روت که به یکی از اولین پروژه‌های بزرگ در شبکه بیت کوین تبدیل شد.
• Ordinal Punks: نسخه‌ای از مجموعه مشهور CryptoPunks اتریوم اما در شبکه بیت کوین که تنها ۱۰۰ عدد از آن وجود دارد.
• Bitcoin Rocks: مجموعه‌ای از تصاویر ساده و الهام‌گرفته از NFTهای اولیه اتریوم که تعداد محدود و ارزش بالایی دارند.
• Bitcoin Shrooms: یکی از نخستین پروژه‌های اوردینال با طراحی خاص قارچ که به دلیل قدمتش در میان کلکسیونرها محبوب است.

مزایای اوردینالز بیت کوین

اوردینالز بیت کوین مزایای خاصی دارند که آن‌ها را از NFTهای معمول متمایز می‌کند:

1. ماندگاری بالا: داده‌ها مستقیما در بلاک‌ چین بیت کوین ذخیره می‌شوند و قابل حذف نیستند. این ویژگی آن‌ها را به اسناد دائمی دیجیتال تبدیل می‌کند.
2. امنیت شبکه: چون بر روی شبکه بیت کوین اجرا می‌شوند، از امنیت بی‌رقیب و عدم تمرکز آن بهره می‌برند.
3. شفافیت کامل: همه داده‌ها برای عموم قابل مشاهده و بررسی هستند. هیچ واسطه یا مرجع متمرکزی وجود ندارد.
4. دسترسی آسان: هرکسی با کیف پول بیت کوین می‌تواند به این دارایی‌ها دسترسی داشته باشد و نیاز به پلتفرم‌های پیچیده نیست.
5. گسترش کاربرد بیت کوین: این فناوری بیت کوین را از نقش صرفا پول دیجیتال فراتر می‌برد و به ابزاری برای ثبت و حفظ داده‌های خلاقانه تبدیل می‌کند.

چالش‌ها و محدودیت‌ها

با وجود جذابیت این فناوری، اوردینالز بیت کوین بدون ایراد نیست. چند مشکل مهم آن عبارت‌اند از:

1. افزایش حجم بلاک‌چین: هر حکاکی یا اینسکریپشن اوردینال جدید، فضای بیشتری اشغال می‌کند و اندازه کل بلاک‌چین را بالا می‌برد. این موضوع می‌تواند نگهداری گره‌های شبکه را دشوارتر کند.
2. کارمزد بالا: ذخیره داده‌های بزرگ به‌صورت درون‌زنجیره‌ای نیازمند پرداخت هزینه بیشتر است، بنابراین همه کاربران نمی‌توانند به‌راحتی اوردینال ایجاد کنند.
3. نبود قرارداد هوشمند: در حال حاضر، اوردینال‌ها قابلیت‌های تعاملی و برنامه‌پذیر NFTهای اتریوم را ندارند.
4. بحث درباره استفاده از منابع: برخی از اعضای جامعه بیت کوین معتقدند استفاده از شبکه برای داده‌های غیرمالی، ممکن است هدف اصلی بیت کوین را تغییر دهد.

آینده اوردینالز بیت کوین

با وجود چالش‌ها، اوردینالز بیت کوین آینده‌ای جالب پیش‌رو دارد. بسیاری از توسعه‌دهندگان در حال ساخت ابزارها و بازارهای جدید برای خریدوفروش این دارایی‌ها هستند. به‌تدریج هنرمندان دیجیتال و کلکسیونرها، بیت کوین را به‌عنوان بستری امن و ماندگار برای ثبت آثار خود می‌بینند.

ممکن است در آینده شاهد ترکیب فناوری اوردینالز با برنامه‌های مالی غیرمتمرکز یا حتی بازی‌های مبتنی بر بیت کوین باشیم. در هر صورت، این نوآوری گامی مهم برای افزایش تنوع استفاده از بزرگ‌ترین شبکه بلاک‌چین جهان است.

جمع‌بندی

اوردینالز بیت کوین نشان می‌دهد که بیت کوین هنوز هم می‌تواند رشد کند و چهره‌ای جدید از خود ارائه دهد. این فناوری، بلاک‌چین بیت کوین را از محیطی صرفا برای تراکنش‌های مالی به فضایی برای ذخیره خلاقیت و هویت دیجیتال تبدیل کرده است.

با اینکه توسعه اوردینالز هنوز در مراحل اولیه قرار دارد، اما مسیر جدیدی برای ترکیب امنیت، پایداری و مالکیت دیجیتال در یکی از قدیمی‌ترین شبکه‌های بلاک‌چین جهان باز کرده است. برای کاربران، اوردینالز یعنی امکان ثبت اثر، اندیشه یا داده‌ای بر بستر بیت کوین برای همیشه.

سوالات متداول