مروری بر مهم‌ترین اتفاقات سال 2023 در بازار ارز دیجیتال با نگاهی به 2024

سال 2023 سالی پر ماجرا برای صنعت ارزهای دیجیتال بود. در این گزارش، به جمع‌آوری مهم‌ترین اتفاقات و ترند‌های سال 2023 پرداختیم و در ادامه چشم‌اندازی از سال 2024 را هم به تصویر کشیدیم.

مروری بر سال 2023 در بازار ارزهای دیجیتال

در سال 2023، اقتصاد جهانی همچنان با بادهای مخالف کلان و ژئوپلیتیکی مواجه بود. در این سال شاهد انقباض بیشتر پولی توسط بانک‌های مرکزی غربی به منظور مهار تورم، درگیری ادامه‌دار در اروپا، درگیری جدید در خاورمیانه و پیامدهای بلندمدت همه‌گیری COVID-19 بودیم. در نتیجه، بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول (IMF)، رشد تولید ناخالص داخلی جهانی مورد انتظار برای سال 2023، 3 درصد و برای سال 2024، 2.9 درصد است که هر دو کمتر از رشد 3.5 درصدی در سال 2022 است. در این میان، پیش‌بینی می‌شود که تورم جهانی در سال 2023 به 6.9 درصد و در سال 2024 به 5.8 درصد کاهش یابد. 

رشد مارکت کپ بازار ارزهای دیجیتال در سال 2023

در این فضای چالش‌برانگیز، مارکت کپ کلی بازار ارزهای دیجیتال در سال 2023 افزایش پیدا کرد و به 1.4 هزار میلیارد دلار (رشد سالیانه 70.7 درصدی) رسید. موج خوش‌بینی پیرامون صندوق‌های قابل معامله (ETF) اسپات بیت کوین و اتریوم در نیمه دوم سال 2023 احتمالاً محرک اصلی این صنعت بوده است. تیترهای قابل‌توجهی شامل ETF پیشنهادی بیت کوین بلک راک (BlackRock) در وب سایت DTCC و پیروزی گری اسکیل (Grayscale) مقابل کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) در رابطه با تبدیل پیشنهادی صندوق بیت کوین گری اسکیل (GBTC) به ETF نمونه‌ای از این دست به شمار می‌آید. فیدلتی (Fidelity) و بلک راک نیز برای ETFهای اسپات اتریوم درخواست خود را ثبت کردند.

تحولات اتریوم در 2023

هاردفورک مورد انتظار اتریوم به نام شاپلا (Shapella) اولین ارتقاء بزرگ پروتکل در سال 2023 از زمان انتقال به مکانیزم اجماع اثبات سهام (PoS) بود. با اجرای EIP-4895 که امکان برداشت اتریوم‌های استیک شده توسط اعتبارسنج‌ها از زنجیره Beacon را ایجاد کرد، تغییر قابل توجهی در شبکه اعمال شد. موفقیت هاردفورک شاپلا به عنوان یک کاتالیزور برای توسعه بازار لیکوئید استیکینگ عمل کرد. اتریوم شاهد واریز بیش از 28 میلیون توکن اتر (23.6 درصد از کل عرضه اتریوم) در قرارداد سهام‌گذاری زنجیره بیکن اتریوم (Ethereum Beacon Chain) بود. بیش از یک سوم از کل اتریوم‌های سهام‌گذاری شده هم در لیکوئید استیکینگ قفل می‌شود.

هیاهوی هوش مصنوعی

سال 2023 سالی پررونق برای هوش مصنوعی مولد (AI) محسوب می‌شود که با راه‌اندازی چت‌جی‌پی‌تی (ChatGPT) توسط OpenAI آغاز و هدایت شد. غول‌های فناوری مانند گوگل و متا نیز در حال توسعه مدل‌های زبان بزرگ (LLM) برای رقابت هستند. در همین حال، OpenAI چندین به‌روزرسانی مهم از جمله GPT-4 و DALL·E 3 را معرفی کرد. متخصصان این صنعت هم شروع به تجزیه و تحلیل کاربردهای بالقوه محتوای تولید شده توسط هوش مصنوعی مولد در Web3 کرده‌اند. به عنوان مثال، هوش مصنوعی مولد می‌تواند به وظایف طراحی در فضای NFT، بازی‌ها و همچنین در توسعه کدهای قرارداد هوشمند یاری دهد و به تضمین کیفیت آنها کمک کند. هایپ هوش مصنوعی، ارزش بازار توکن‌های مرتبط با هوش مصنوعی را که در ابتدای سال 2023 کمی بیش از 8 میلیارد دلار بود را به نزدیک 28 میلیارد دلار (تا 30 نوامبر 2023) افزایش داد.

اوردینالز؛ تحول در پروتکل بیت کوین

مزیت اصلی بیت کوین به طور سنتی به عملکرد آن به عنوان ذخیره ارزش و شبکه پرداخت جهانی نسبت داده می‌شود. در مقایسه با اتریوم و سایر پلتفرم‌های قرارداد هوشمند، بیت کوین کاربرد محدودتری دارد. با این حال، آزمایش‌هایی پیرامون گسترش کاربردهای شبکه در سال جاری توسعه یافتند که با معرفی پروتکل بیت‌ کوین اوردینالز (Bitcoin Ordinals) آغاز شد.

غوغای لایه دوم‌ها و ماشین مجازی دانش صفر

رول‌آپ‌های لایه دوم با راه‌اندازی زنجیره‌های متعدد در سال 2023 شاهد پیشرفت قابل‌توجهی بودند. رول‌آپ‌های خوش‌بینانه (Optimistic Rollups) همچنان بازار پروژه‌های لایه دومی را رهبری می‌کنند که در بین آنها آربیروم (Arbitrum) و اپتیمیزم (Optimism) حدود 80 درصد از مجموع ارزش قفل شده (TVL) را در اختیار دارند. علاوه بر این، پیاده‌سازی ماشین‌های مجازی دانش صفر (zkEVMs) رشد مجموعه‌های دانش صفر (ZK) را تقویت کرد. zkEVM‌ها مزایای اثبات دانش صفر و ماشین مجازی اتریوم (EVM) را ترکیب می کنند.

میم‌ کوین‌ها؛ مثل همیشه جنجالی!

علاقه به میم‌ کوین‌ ها در سال 2023 دوباره احیا شد. این جریان توسط عوامل مختلف از جمله افزایش آگاهی از ارزهای دیجیتال و تاییدیه‌های تراز اول، تقویت شد. پپه (PEPE)، مای‌لیدی (LADYS)، کورگی ای‌آی (CORGAI) در سال 2023 شاهد مشارکت قابل‌توجهی از سرمایه طرف سرمایه‌گذاران بودند.

بر اساس گزارش گروه مشاوره بوستون (Boston COnsulting Group)، پیش‌بینی می‌شود که بازار دارایی‌های دنیای واقعی (RWA) درون زنجیره‌ای تا سال 2030 به 16 هزار میلیارد دلار برسد. طبق داده‌های نظرسنجی اخیر، استقبال سرمایه‌گذاران نهادی همچنان بالاست و حدود 91 درصد از پاسخ‌دهندگان علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های توکنیزه شده هستند. این علاقه رو به رشد با معیاری مانند ارزش قفل شده دارایی‌های دنیای واقعی (RWA TVL) که به لطف پروتکل‌هایی مانند Ondo Finance، Centrifuge و Tangible به گسترش خود ادامه داد، حمایت شد. ارزش مجموع قفل شده پروتکل‌های RWA در پایان نوامبر 2.8 میلیارد دلار بود.

استیبل کوین‌ها در 2023

طرح‌های نوآورانه‌ای جهت کاهش خطرات استیبل‌کوین‌های متمرکز پدید آمده‌اند، از جمله استیبل کوین‌های Float-pegging ،Deta-Neutral و Yield-bearing. دسته جدید دیگری از استیبل کوین‌ها، فلت کوین‌ها (Flatcoins) هستند که به جای دارایی‌های واقعی مانند ارزهای فیات، با هزینه زندگی مرتبط هستند. از نظر سهم بازار، استیبل کوین‌های متمرکز همچنان بر بازار تسلط دارند، به طوری که تتر (USDT) و یو اس دی کوین (USDC) مجموعاً 85.4 درصد از کل سرمایه بازار استیل‌کوین‌ها را در پایان نوامبر به خود اختصاص دادند.

ظهور امور مالی اجتماعی در 2023

رسانه‌های اجتماعی مبتنی بر بلاکچین به لطف ظهور برنامه‌هایی مانند فرند تک (Friend.tech) در حال افزایش هستند.  همانطور که از روند تعداد کل کیف‌پول‌های منحصر به فرد در تعامل با برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapp) اجتماعی مشاهده می‌شود سال 2023 راه را برای ظهور امور مالی اجتماعی (SocialFi) هموار کرد.

معاملات مشتقات در 2023

در سال 2023، مشتقات کریپتو در مقابل بازار اسپات به سلطه خود بر فعالیت معاملاتی ادامه داد. آخرین داده ها (اکتبر) حجم معاملات مشتقات را 1.94 هزار میلیارد دلار نشان می‌دهد که 75.4 درصد از کل حجم معاملات را تشکیل می‌دهد. حجم ماهیانه مشتقات امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) از 46.04 میلیارد دلار در ابتدای سال (ژانویه) به 84.46 میلیارد دلار در ماه نوامبر افزایش یافت و پروتکل dYdX بیشترین سهم را به خود اختصاص داد.

جذب سرمایه پروژه‌ها در 2023

به‌دلیل شرایط کلان اقتصادی، جذب سرمایه پروژه‌های ارز دیجیتال در سال 2023 به کمترین میزان خود در سه سال اخیر رسید. مبلغ جذب شده توسط شرکت‌های کریپتویی در سال 2023 حدود 7.96 میلیارد دلار است که کاهش قابل توجهی نسبت به 29 میلیارد دلار جذب سرمایه در سال 2022 دارد. در میان دسته‌بندی‌های مختلف، دسته خدمات بلاکچین با سرمایه گذاری به ارزش 6.5 میلیارد دلار در طول سال بیشترین جذب سرمایه را داشته است. پس از آن امور مالی متمرکز (CeFi) با 1.36 میلیارد دلار جذب سرمایه رتبه بعدی را به خود اختصاص داده است. با افزایش علاقه برای همپوشانی بین هوش مصنوعی و ارزهای دیجیتال، بیش از 60 میلیون دلار (3.2٪ از کل سرمایه خطرپذیر در سه ماهه سوم 2023) هم در این بخش جذب سرمایه صورت گرفت.

و در آخر؛ مبالغ از دست رفته در 2023

در سراسر سال 2023، ما همچنان شاهد هک‌ها و سوء‌استفاده‌ها بودیم. در زمان نگارش این مقاله، مجموع پول از دست رفته در هک ارزهای دیجیتال در سال 2023 تقریباً 3.7 میلیارد دلار است که در مقایسه با سال 2022، 51 درصد کاهش یافته است. آسیب‌پذیری در صرافی‌ها بیش از 22 درصد از مبلغ کلی را تشکیل می‌دهند.

نگاهی به سال 2024 و آنچه پیش روی بازار ارزهای دیجیتال خواهد بود؟

علیرغم شرایط چالش برانگیز اقتصاد کلان، رشد پذیرش ارزهای دیجیتال در سال 2023 همچنان قوی باقی ماند. از نوامبر 2023، تعداد دارندگان ارزهای دیجیتال به 575 میلیون نفر رسید و در طول سال، نرخ رشد پذیرش میانگین ماهیانه 2.8٪ بود. بسته به شرایط بازار، ما انتظار داریم تعداد دارندگان ارزهای دیجیتال در سرتاسر دنیا در سال 2024 به 700 تا 900 میلیون نفر برسد.

مورد انتظارترین رویداد 2024؛ هاوینگ بیت کوین

هاوینگ بیت کوین که کاهش 50 درصدی پاداش بلاک ماینرهای بیت کوین را هر چهار سال یکبار توصیف می‌کند، رویدادی مهم در سال 2024 خواهد بود. پیش‌بینی می‌شود هاوینگ در آوریل 2024 اتفاق بیفتد و پاداش برای تولید هر بلاک از 6.25 بیت کوین در هر بلوک به نصف یعنی 3.125 بیت کوین کاهش یابد. کاهش عرضه بیت کوین معمولاً به عنوان یک سیگنال صعودی برای قیمت در نظر گرفته می شود و این روند در هاوینگ‌های قبلی قابل مشاهده است.

.

اتریوم؛ پیشتاز تغییرات در 2024

به‌روزرسانی دنکان (Dencun) ارتقاء مهم بعدی برای اتریوم است که هدف آن افزایش مقیاس‌پذیری با محوریت رول‌آپ در اتریوم از طریق بخش‌بندی داده‌ها (Danksharding) است. طرح کلیدی در ارتقای دنکان، EIP-4844 است که به عنوان Proto-Danksharding نیز شناخته می‌شود و کاهش هزینه و افزایش توان پردازشی اتریوم را به همراه دارد.

Account Abstraction مفهومی برای پلتفرم‌های قرارداد هوشمند (مانند اتریوم) است که هدف آن بهبود انعطاف‌پذیری، امنیت و تجربه کاربری از تراکنش‌ها و کیف‌پول‌هاست. این مفهوم یک الگوی جدید است که امکان تجربه بهتری برای کاربر را در هنگام تعامل با برنامه‌های غیرمتمرکز فراهم می‌کند. Account Abstraction در ERC-4337 پیشنهاد شده است که در مارس 2023 در اتریوم فعال شد. تعداد کل کاربران کیف‌پول Acount Abstraction تا زمان نگارش این مقاله به بیش از یک میلیون نفر رسیده است.

سخن پایانی

به گفته بسیاری از تحلیلگران سال 2024 می‌تواند یکی از سال‌های به یادماندنی برای سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال باشد. حالا باید دید که این آینده وعده داده شده تا چه اندازه به وقوع می‌پیوندد. علاوه بر موضوعات پرطرفدار بالا، انتظار می‌رود که تحولات در سایر زمینه‌ها از جمله توسعه اکوسیستم‌ها، بازی‌های بلاکچین، هوش مصنوعی مسئولانه‌تر و در دسترس‌تر، زیرساخت‌های جدید بلاکچین، دارایی‌های دنیای واقعی و استیل‌ کوین‌های yield-bearing مشاهده شود.