همه چیز در مورد رول آپ (Rollup) ارز دیجیتال
بلاکچین اتریوم امنیت بسیار بالایی دارد؛ اما این امنیت بالا به قیمت کاهش سرعت پردازش تراکنشها و تأخیر در شبکه تمام میشود. این سرعت پایین نهتنها شبکه را با مشکل مقیاسپذیری مواجه میکند، بلکه هزینه تراکنشها را نیز بیش از حد افزایش میدهد و کار برای پیادهسازی پروژههای پرکاربر مانند اپلیکیشنهای غیرمتمرکز دشوار میشود. برای رفع این مشکل راهکارهای زیادی متولد شدند که یکی از آنها رول آپ (Rollup) نام دارد. رول آپ (Rollup) ارز دیجیتال در واقع راهکاری است که با استفاده از یک لایه ثانویه، سرعت و مقیاسپذیری شبکه را افزایش میدهد. در ادامه این مطلب از نوبیتکس با مفهوم رول آپ (Rollup) در بلاکچین، انواع آن و مزایا و معایب هر کدام از آنها بیشتر آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.
رول آپ (Rollup) چیست؟
رول آپ (Rollup) یک راهکار لایه دوم است که برای رفع مشکل مقیاسپذیری اتریوم توسعه یافت. این راهکار با جمعآوری و پردازش تراکنشها در یک بلاکچین دیگر با نام لایه ۲ و ارسال دادههای حاصل از این پردازش به لایه ۱، بار زیادی را از روی شبکه اصلی برمیدارند. با این کار هم کارمزد و تأخیر در پردازش تراکنشها کاهش مییابد و هم امنیت آن تا حد زیادی توسط شبکه اصلی تأمین میشود. این رول آپها از مدلهای امنیتی مختلفی مثل دانش صفر (Zero Knowledge) استفاده میکنند و هر کدام از آنها مزایا و معایب خاص خودشان را دارند. قبل از اینکه به انواع رول آپ (Rollup) در بلاکچین بپردازیم باید بدانیم که مفهوم مقیاسپذیری به چه معناست و این مشکل در شبکه اتریوم به چه صورت است؟
منظور از مشکل مقیاسپذیری اتریوم چیست؟
منظور از مقیاسپذیری (Scalability)، ظرفیت شبکه و سرعت در پردازش تراکنشهاست. هرچه مقیاسپذیری بالاتر باشد، ظرفیت شبکه بیشتر بوده و تراکنشها سریعتر پردازش میشوند.
عامل اصلی کاهش سرعت و مقیاسپذیری شبکه اتریوم این است که برای دستیابی به سطح بالایی از عدم تمرکز در شبکه، تکتک گرهها باید در انجام کارها با هم به توافق برسند. این کاهش سرعت نیز به نوبه خود به افزایش کارمزد شبکه دامن میزند و با توجه به هزینه بالای خرید اتریوم، عملاً امکان فعالیت بسیاری از پروژهها وجود ندارد. برای بهبود مقیاسپذیری اتریوم تاکنون راهکارهای مختلفی پیشنهاد شده است که هر کدام از آنها سازوکار و مزایا و معایب خاص خودشان را دارند.
مروری بر انواع روشهای بهبود مقیاسپذیری اتریوم
رول آپ (Rollup) ارز دیجیتال تنها روش بهبود مقیاسپذیری اتریوم نیست و راهکارهای دیگری نیز وجود دارند. این راهکارها به دو دسته کلی درون زنجیرهای یا آنچین (On-chain) و برون زنجیرهای یا آفچین (Off-chain) تقسیم میشوند که در ادامه به آنها میپردازیم.
راهکارهای آنچین
هدف راهکارهای آنچین یا لایه اول این است که با استفاده از یک یا چند مکانیزم مشخص در شبکه اصلی، ظرفیت آن را افزایش دهند. در این راهکار اغلب از روش افزایش تعداد تراکنشهای درون یک بلاک استفاده میشود که مشکلات خاص خود را دارد. در ارتقای اتریوم ۲، مفاهیمی به نام شاردینگ (Sharding) و دنک شاردینگ (Danksharding) معرفی شدند که در دسته راهکارهای آنچین قرار میگیرند.
۱. شاردینگ (Sharding)
در تکنیک شاردینگ (Sharding) شبکه اتریوم به بخشهای کوچکتری به نام شارد (Shard) تقسیم میشود. در این تکنیک نودهای شبکه به گروههایی به نام شارد-چین (Shard Chain) تقسیم میشوند و هر کدام از آن مسئولیت پردازش بخشی از تراکنشها را برعهده دارد. در نتیجه بار کل شبکه توزیع میشود و سرعت و مقیاسپذیری آن بیشتر میشود.
۲. دنک شاردینگ (Danksharding)
این تکنیک بهجای تقسیم شبکه به فضاهایی به نام شارد، از یک فضای ذخیرهسازی با نام بلاب (blob) استفاده میکند. بلاب برخلاف بلاک، برای ماشین مجازی اتریوم قابل مشاهده نیست و فقط برای مدت کوتاهی در دسترس قرار دارد. این فضای ذخیرهسازی حجم زیادی در حدود ۱۲۵ کیلوبایت دارد و در عین حال، هزینه آن بسیار کم است.
راهکارهای آفچین
در راهکارهای آفچین یا لایه دوم از یک یا چند لایه اضافی استفاده میشود و نیازی به تغییر در پروتکل اتریوم نیست. مزیت راهکارهای لایه دوم این است که آسیبی به ماهیت نامتمرکز بلاکچین اتریوم وارد نمیکنند. اگرچه همه این راهکار با شبکه اصلی در ارتباط هستند اما نسبت به مکانیزمی که استفاده میکنند، امنیت متفاوتی دارند. علاوه بر رول آپ، راهکارهای لایه دومی وجود دارند که مختصری در مورد آنها صحبت خواهیم کرد.
۱. ساید چین (Sidechain)
ساید چین (Sidechain) یک بلاکچین مجزا است که با یک پل دوطرفه به شبکه اصلی اتریوم متصل میشود. این بلاکچین الزاماً از الگوریتم اجماع اتریوم استفاده نمیکند و پارامترهای بلاک آن مانند بلاک تایم میتواند متفاوت باشد. برخی از ساید چینها با ماشین مجازی اتریوم و در نتیجه قراردادهای هوشمند و اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (dApp) کاملاً سازگاری دارند.
۲. کانال وضعیت (State Channel)
کانال وضعیت یا استیت چنل (State Channel) راهکاری است که تراکنشها را خارج از بلاکچین اصلی انجام میدهد و تعامل با شبکه اصلی را در حداقل مقدار ممکن حفظ میکند. منظور از کانال، یک پروتکل ساده همتا به همتا (P2P) است که بستر لازم را برای انجام تراکنشهای متعدد بین دو طرف باز میکند. طرفین تراکنش در پایان فقط نتیجه تراکنش را به شبکه اصلی ارسال میکنند.
۳. زنجیره پلاسما (Plasma)
زنجیره پلاسما یا پلاسما چین (Plasma Chain) یک بلاکچین مجزا است که به شبکه اصلی اتریوم متصل میشود و با مکانیزم خاص خود، تراکنشها را خارج از این شبکه انجام میدهد. پلاسما چین از مدل امنیتی گواه تقلب (Fraud Proof) استفاده میکند که با حفظ امنیت، سرعت پردازش تراکنشها را افزایش میدهد. قرارداد پلاسما (Plasma Contract) مانند یک پل، امکان جابجایی دارایی بین شبکه اصلی اتریوم و زنجیره پلاسما را فراهم میکند.
۴. ولیدیوم (Validium)
راهکار ولیدیوم (Validium) برای تأیید تراکنشهای خارج از شبکه اتریوم از اثبات دانش صفر (ZKP) استفاده میکند. زنجیره ولیدیوم توسط دو قرارداد هوشمند روی شبکه اصلی کنترل میشوند. قرارداد وریفایر (Verifier Contract) وظیفه تأیید اعتبار گواههای ارسال شده از سوی اپراتور ولیدیوم را برعهده دارد. قرارداد دیگر یا همان قرارداد اصلی (Main Contract)، وظایفی مثل واریز و برداشت و بهروزرسانی وضعیت را برعهده دارد.
رول آپ دانش صفر یا زیکی رول آپ (ZK Rollup)
رول آپ دانش صفر یا زیکی رول آپ (ZK Rollup) یک راهکار مقیاسپذیری لایه ۲ است که از گواه دانش صفر (Zero Knowledge Proof) استفاده میکند. گواه دانش صفر به یکی از طرفین کمک میکند که صحت یک گزاره را بدون افشای اطلاعات آن، به طرف دیگر ثابت کند. این گواه موفق شد یکی از چالشهای بزرگ بلاکچین، یعنی امنیت و حریم خصوصی را تا حد قابل قبولی بهبود دهد. در این رول آپ بهجای ارسال تکتک تراکنشها به شبکه اصلی، تنها خلاصهای از تغییرات تمام تراکنشها به صورت یکجا به شبکه ارسال میشود.
رول آپ دانش صفر برای اثبات صحت تغییر وضعیت روی شبکه از مفهومی به نام گواه اعتبار (Validity Proof) استفاده میکند. گواه اعتبار یک مدل امنیتی است که با تأیید اعتبار تراکنشها در لایه دو، بار پردازشی روی لایه اصلی را کاهش میدهد. این گواه میتواند به فرم اسنارک (SNARK) یا استارک (STARK) باشد. پروتکل اسنارک نسبت به پروتکل استارک سرعت بیشتری دارد، اما امنیت آن کمتر است. از طرفی حجم گواه پروتکل استارک از اسنارک بیشتر است و به گس فی بالاتری نیاز دارد.
نحوه کار رول آپ دانش صفر
رول آپ دانش صفر از سه بخش اصل شامل قرارداد هوشمند روی شبکه اتریوم (اصلی و وریفایر)، یک اثباتکننده (Prover) و مجموعهای از اعتبارسنجها تشکیل شده است.
قرارداد هوشمند اصلی (Main) موظف است بر روی تعامل میان زنجیرهها نظارت کند. کارهایی مثل ذخیره بلاکها، نظارت بر سپردهگذاریها و انجام بهروزرسانی را نیز این قرارداد هوشمند انجام میدهد. قرارداد هوشمند وریفایر (Verifier) نیز گواه دانش صفر را تأیید میکند. اثباتکننده وظیفه دارد گواه اعتبار تراکنش را به صورت رمزنگاریشده در زنجیره لایه دو ایجاد کند. اعتبارسنجها نیز که گروهی از نودها هستند باید این گواهها را تأیید و به قرارداد هوشمند ارسال کنند.
برای مثال فرض کنید کاربر قصد دارد یک تراکنش را انجام دهد. بعد از اینکه این کاربر تراکنش را امضا کرد، به سمت اثباتکننده هدایت میشود. اثباتکننده که روی یک ماشین مجازی خارج از شبکه اتریوم قرار دارد، باید این تراکنش را تأیید کند و در صف قرار دهد. این اثباتکننده در بازههای زمانی مشخص، هزاران تراکنش درون صف را درون یک بلاک قرار میدهد و یک گواه اثبات اعتبار دانش صفر برای این تراکنشها ایجاد میکند. این گواه به اندازهای کوچک است که بدون افشای اطلاعات، در عرض چند میلیثانیه مورد تأیید قرار میگیرد.
در ادامه، اثباتکننده دادهای با حجم کم را به همراه گواه دانش صفر به شبکه اصلی اتریوم ارسال میکند. در این داده کمحجم اطلاعات ضروری مانند روت وضعیت (State Root) و روت تراکنش (Transaction Root) قرار دارد. در ادامه، قرارداد هوشمند روی شبکه اصلی این گواه اثبات را مورد تأیید قرار میدهد و وضعیت را مطابق آن بهروزرسانی میکند. تأیید نهایی گواه اثبات توسط شبکه اصلی اتریوم باعث میشود رول آپ دانش صفر در مقایسه با راهکارهایی مثل ساید چین امنیت بالاتری داشته باشد.
روند برداشت دارایی از رول آپ دانش صفر
برای برداشت دارایی در رول آپ دانش صفر باید یک درخواست خروج در یک بلاک اتریوم ثبت شود. بعد از اینکه این درخواست ثبت شد، قرارداد هوشمند داراییها را آزاد میکند و انتقال میدهد. در این نوع رول آپ، برخلاف رول آپهایی مثل آپتیمیستیک هیچ تأخیری برای برداشت وجود ندارد.
مزایای رول آپ دانش صفر
- تأیید صحت تراکنشها در لایه دوم توسط گواه اعتبار
- اتکا به مکانیزمهای رمزنگاری بدبینانه (در مقابل مکانیزم خوشبینانه)
- امنیت بالا به دلیل ذخیره دادههای لازم برای بازیابی وضعیت آفچین بر روی لایه یک
- امکان برداشت بدون تأخیر دارایی از لایه دوم
- فشردهسازی دادهها و در نتیجه کاهش کارمزد برای کاربران
معایب رول آپ دانش صفر
- افزایش کارمزد شبکه به دلیل هزینه بالای پردازش و تأیید گواه اعتبار
- دشواری در ساخت رول آپهای سازگار با ماشین مجازی اتریوم به دلیل تکنولوژی پیچیده
- نیاز به سختافزار خاص برای ایجاد گواه اعتبار و افزایش احتمال متمرکز شدن شبکه
- احتمال تقلب در ترتیب تراکنشها توسط سیکوئنسرهای متمرکز
- کاهش تعداد شرکتکنندگان به دلیل نیاز به سختافزار قوی و دور شدن از ماهیت نامتمرکز
رول آپ آپتیمیستیک (Optimistic Rollup)
رول آپ آپتیمیستیک (Optimistic) یک راهکار مقیاسپذیری لایه دو برای افزایش ظرفیت شبکه اتریوم و کاهش تأخیر آن است. دلیل استفاده از لفظ آپتیمیستیک (به معنای خوشبینانه) این است که این رول آپ فرض میکند تراکنشهای خارج از شبکه اصلی معتبر هستند و برخلاف رول آپ دانش صفر، برای دسته تراکنشهای ارسال شده به شبکه اصلی هیچ گواه اعتبار رمزنگاری شدهای ارسال نمیکند. رول آپ آپتیمیستیک بهجای گواه اعتبار از مدل گواه تقلب استفاده میکند.
بعد از اینکه یک دسته تراکنش به شبکه اصلی ارسال شد، یک پنجره زمانی یا بازه چالش (Challenge Period) تعریف میشود. در طول این بازه، گرهها میتوانند با محاسبه گواه تقلب، نتایج تراکنش را به چالش بکشند. در صورتیکه تقلب محرز شود، پروتکل رول آپ مجدداً تراکنش را اجرا و به دنبال آن وضعیت رول آپ را بهروزرسانی میکند. البته سیکوئنسر (Sequencer) خاطی که تراکنشهای اشتباه را در بلاک قرار داده است نیز جریمه میشود تا این رفتار خود را تکرار نکند. اگر پس از سپری شدن بازه چالش هیچ مشکلی مشاهده نشود، پروتکل آپتیمیستیک آن را معتبر میداند و روی شبکه اتریوم پذیرفته میشود.
نحوه کار رول آپ آپتیمیستیک
راهکار آپتیمیستیک از سه بخش اصلی شامل قرارداد هوشمند، سیکوئنسر و مجموعهای از اعتبارسنجها تشکیل شده است. در اینجا نیز قرارداد هوشمند وظیفه مدیریت تعاملات میان زنجیره لایه ۲ و شبکه اصلی اتریوم را برعهده دارد. کار جمعآوری، مرتبسازی و اجرای تراکنش روی زنجیره لایه دو را سیکوئنسر انجام میدهد. مجموعه اعتبارسنجها یا همان ولیدیتورها نیز این زنجیره را تحت نظر دارند و در صورتیکه تراکنش نامعتبری را مشاهده کنند، یک گواه تقلب به قرارداد هوشمند ارسال میکنند.
کاربران برای استفاده از رول آپ آپتیمیستیک باید مقداری دارایی را در قرارداد هوشمند اتریوم سپردهگذاری کنند. در ادامه قرارداد هوشمند این دارایی را قفل میکند و آن را به سیکوئنسر اطلاع میدهد. سپس سیکوئنسر معادل دارایی قفل شده، توکن لایه ۲ به کاربر اختصاص میدهد. با این توکنها کاربر میتواند در لایه دوم با سایر کاربران در تعامل باشد. برای مثال کاربر تراکنشها را امضا میکند و به سیکوئنسر ارسال میکند. سپس سیکوئنسر آن را تأیید میکند و در صف قرار میدهد. در ادامه سیکوئنسر هزاران تراکنش صفشده را دستهبندی و به صورت یک تراکنش واحد به شبکه اصلی اتریوم ارسال میکند.
بلاک داده کمترین اطلاعات ممکن شامل روت وضعیت (State Root) و روت تراکنش (Transaction Root) را در خود دارد. قرارداد هوشمند این روتها ذخیره و وضعیت را بهروزرسانی میکند. سیکوئنسر کل دادههای بلاک را خارج از شبکه اصلی منتشر میکند. اعتبارسنجها به این دادهها دسترسی دارند و آن را با روتهای ارسال شده به شبکه اصلی تطبیق میدهند. در صورتیکه اعتبارسنج متوجه مغایرتی در روتها شود میتواند با ارسال یک گواه تقلب به قرارداد هوشمند، بلاک نامعتبر را به وضعیت قبل برگرداند و سیکوئنسر را با کاهش وثیقه مجازات کند.
روند برداشت دارایی از رول آپ آپتیمیستیک
هنگامی که کاربر قصد دارد داراییهای خود را برداشت کند، ابتدا یک درخواست خروج در لایه دوم ثبت میشود. سپس سیکوئنسر این درخواست را در یک بلاک قرار میدهد و آن را به شبکه اتریوم ارسال میکند. در ادامه، قرارداد هوشمند داراییها را آزاد میکند و به آدرس کاربر انتقال میدهد. لازم به ذکر است که این برداشت تا یک مدتزمان مشخص (معمولاً یک هفته) طول میکشد.
مزایای رول آپ آپتیمیستیک
- بهبود قابل توجه مقیاسپذیری بدون کاهش امنیت
- امنیت بالا به دلیل ذخیرهسازی دادههای تراکنش بر روی لایه یک
- بدون نیاز به سختافزار خاص برای محاسبه اثبات تقلب
- اتکا بر مزایای انگیزشی برای کاربران به منظور افزایش امنیت شبکه
- امکان پورت قراردادهای هوشمند بومی اتریوم به رول آپ به دلیل سازگاری با ماشین مجازی اتریوم
معایب رول آپ آپتیمیستیک
- تأخیر در تأیید تراکنش به دلیل چالشهای اثبات تقلب
- احتمال تقلب سیکوئنسرها در مرتبسازی تراکنشها
- نیاز به انتظار یک هفتهای برای برداشت داراییها
- افزایش هزینهها به دلیل نیاز به ارسال تمام دادههای تراکنش بر روی شبکه
- امکان سرقت داراییها در صورت عدم وجود گره درستکار (Honest Node)
معرفی پروژههای دارای رول آپ (Rollup)
کاربرد رول آپ (Rollup) در بلاکچین روزبهروز در حال افزایش است و شکلهای مختلف آن در پروژههای بلاکچینی به چشم میخورد. در این بخش قصد داریم به چند پروژه مشهور بازار که مبتنی بر رول آپ (Rollup) ارز دیجیتال هستند اشاره کنیم.
۱. پالیگان (Polygon)
پالیگان (Polygon) با توکن متیک (MATIC) یکی از بزرگترین بلاکچینهای لایه دوم اتریوم از نظر میزان سرمایه قفلشده و ارزش بازار محسوب میشود. این پروژه که از نظر ارزش بازار رتبه یازدهم را به خود اختصاص داده است، از رول آپ دانش صفر استفاده میکند. پالیگان برای رفع مشکل کُندی این رول آپ، مفهومی بهنام گواه بازگشتی (Recursive Proof) مبتنی بر SNARK را پیادهسازی کرد. این گواه بازگشتی که با نام Plonky2 هم شناخته میشود، مقیاسپذیری شبکه را تا حد زیادی افزایش میدهد.
۲. آربیتروم (Arbitrum)
آربیتروم (Arbitrum) از رول آپ آپتیمیستیک استفاده میکند. توکن این پروژه ARB نام دارد و از نظر ارزش بازار رتبه ۳۸ بازار را به خود اختصاص داده است. در این پروژه، دو زنجیره آربیتروم با نامهای زنجیره رول آپ آربیتروم یا آربیتروم وان (Arbitrum One) و زنجیره اِنی تراست (AnyTrust) یا آربیتروم نوا (Arbitrum Nova) بر روی شبکه اتریوم پیادهسازی شدهاند. لازم به ذکر است که آربیتروم وان در تاریخ ۳۱ آگوست ۲۰۲۲ به آربیتروم نیترو (Arbitrum Nitro) انتقال یافت.
۳. آپتیمیزم
پروژه آپتیمیزم (Optimism) نیز مانند آربیتروم از رول آپتیمیستیک استفاده میکند. توکن این پروژه OP نام دارد و در رتبهبندی از نظر مارکت کپ در جایگاه ۴۳ بازار قرار دارد. این پروژه با بیش از ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه قفلشده، یکی از بزرگترین راهکارهای مقیاسپذیری در شبکه اتریوم محسوب میشود. علاوه بر این، آپتیمیزم میزبان ۹۷ پروتکل مختلف است که از جمله مشهورترین آنها میتوان به صرافی مشتقات سینتتیکس (Synthetix)، صرافی نامتمرکز یونی سواپ (Uniswap) و بازارساز خودکار ولودروم (Velodrome) اشاره کرد.
۴. ایموتبل اکس (Immutable X)
ایموتبل اکس (Immutable X) یکی از راهکارهای لایه دوم اتریوم است که بهصورت تخصصی در حوزه NFT فعالیت میکند. توکن این پروژه با نام اختصاری IMX شناخته میشود و در حال حاضر در رتبه ۵۴ بازار قرار دارد. از نظر سرعت نیز این شبکه قادر است تا ۹۰۰۰ تراکنش بر ثانیه را پردازش کند. تکنولوژی به کار رفته در ایموتبل اکس از نوع StarkEx است که توسط استارتاپ استارک وِیر (StarkWare) توسعه یافت. این سرویس از گواه اعتبار (Validity Proof) استفاده میکند.
۵. لوپرینگ
پروژه لوپرینگ (Loopring) یک پروتکل صرافی نامتمرکز غیرحضانتی است که از رول آپ دانش صفر استفاده میکند. توکن این پروژه با نماد اختصاری LRC نمایش داده میشود و از دیدگاه ارزش بازار در رتبه ۱۰۹ قرار دارد. لوپرینگ با استفاده از تکنولوژی رول آپ دانش صفر موفق شد به سرعت ۲۰۰۰ تراکنش در ثانیه دست یابد. تفاوت این صرافی نامتمرکز با سایر رقبای خود مانند یونی سواپ این است که از دفتر سفارشات استفاده میکند.
چالشهای پیش روی رول آپ (Rollup) ارز دیجیتال
اگرچه تکنولوژی رول آپ (Rollup) در بلاکچین به مقیاسپذیری آن کمک زیادی میکند، اما با ریسکها و چالشهای متعددی مواجه است. اولین چالش پیش رو، عدم یکپارچهسازی در سطح پروتکل است. رول آپها اغلب بهصورت یک قرارداد هوشمند روی شبکه اتریوم هستند و برای عدم تمرکز بیشتر، باید با پروتکل لایه اول یکپارچهسازی شوند. دومین چالش، کلید ادمین (Admin Key) در رول آپهایی مثل آپتیمیزم است. این کلید بر روی رفتار قرارداد هوشمند کنترل زیادی دارد و به همین دلیل ریسکهای امنیتی را افزایش میدهد. مشکل دیگر این است که اغلب رول آپها از سیکوئنسرهای متمرکز استفاده میکنند. در صورت بروز مشکل برای این سیکوئنسرها کل شبکه با مشکل مواجه میشود و از طرفی، احتمال سوء استفاده از قدرت در مرتبسازی تراکنشها افزایش میيابد.
آینده رول آپ (Rollup) در بلاکچین
با اینکه بهکارگیری رول آپ (Rollup) ارز دیجیتال تاکنون پیشرفت قابل توجهی داشته است، اما هنوز در ابتدای راه خود قرار دارد. یکی از انواع رول آپ که احتمالاً در آینده شاهد خواهیم بود، رول آپ ترکیبی یا هیبرید است که چند معماری مختلف را ترکیب میکند. رول آپهای آینده از مزایای معماریهای مختلف مثل دانش صفر و آپتیمیستیک استفاده میکنند تا بهترین عملکرد ممکن را در بخش امنیت، سرعت و عدم تمرکز ارائه دهند. انتظار میرود با پیشرفت این تکنولوژی و پیادهسازی موفقیتآمیز آن در پروژههای مختلف، تسلط این نوع رول آپها بر بازار بیشتر شود.
جمعبندی
یکی از بزرگترین چالشهای پیش روی شبکه اتریوم، مقیاسپذیری است. با افزایش تعداد کاربران این بلاکچین، شبکه با ازدحام و تأخیر بیشتری مواجه خواهد شد و به دنبال آن شاهد افزایش کارمزدها هستیم. برای رفع این مشکل راهکارهای زیادی به وجود آمدند که از جمله رایجترین آنها میتوان به رول آپ (Rollup) اشاره کرد. در این مقاله آموختید که رول آپ (Rollup) ارز دیجیتال چیست و چه سازوکاری دارد. از طرفی با کاربرد رول آپ (Rollup) در بلاکچین و پروژههای مشهوری که در حال حاضر از این راهکار استفاده میکنند آشنا شدید. در پایان نباید فراموش کرد که این تکنولوژی هنوز در ابتدای راه خود قرار دارد و مشکلات آن در آینده مشخص خواهد شد.