در دنیای ارزهای دیجیتال اصطلاحات عجیب‌وغریب زیادی وجود دارد که نمی‌توان تنها با دانستن معنای لغوی آنها به مفهوم و جایگاهشان پی‌برد. یکی از عبارت‌هایی که در پس‌زمینه خود دریایی از قواعد و چهارچوب‌های فنی دارد، مفهومی با نام فورک (Fork) است. هارد فورک و سافت فورک دو عبارتی هستند که از این واژه سرچشمه گرفته‌اند و افراد آشنا با دنیای ارزهای دیجیتال آنها را بارها و بارها شنیده‌اند و احتمالاً با پیامدهای این دو نیز سروکار داشته‌اند.
اصطلاح هارد فورک به طور کلی به معنای ایجاد تغییراتی عمده در نرم‌افزار اصلی بلاکچین و ایجاد یک زنجیره جداگانه از بلاکچین اصلی است. سافت فورک نیز به معنای ایجاد یک انشعاب موقت و تغییراتی محدود و مشخص در زنجیره اصلی است.
ما در این مقاله قصد داریم دیدی عمیق‌تر به این عبارت داشته باشیم و ببینیم فورک چیست، هارد فورک و سافت فورک به چه معنا هستند و چرا باید درباره آنها بدانیم. در عین حال به برخی از هارد فورک‌های مهم در ارزهای دیجیتال اشاره می‌کنیم و می‌بینیم این رویداد فنی چه مزایا و معایبی دارد؛ پس تا انتها همراه ما باشید.
فورک چیست؟
مفهوم فورک یا انشعاب در دنیای بلاکچین و ارزهای دیجیتال به شرایطی گفته می‌شود که در آن شبکه تحت تغییرات پروتکل قرار می‌گیرد. این تغییر باعث ایجاد یک انشعاب از شبکه فعلی می‌شود. این تغییر یا به تعبیری واگرایی می‌تواند به دلایل متعددی مانند آسیب‌پذیری‌های امنیتی، افزودن ویژگی‌های جدید یا رفع برخی از مشکلات موجود رخ دهد.
ممکن است این سؤال در ذهنتان ایجاد شده باشد که منظور از تغییر پروتکل چیست؟ به طور کلی به اصلاح یا تغییر مجموعه‌ای از قوانین و رویه‌های مورد استفاده در ارتباطات یا تبادل داده میان یک سیستم، تغییر پروتکل گفته می‌شود. از آنجا که در بلاکچین پروتکل‌ها برای همکاری میان اجزای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و اطمینان از ارسال و دریافت داده‌ها مورد استفاده قرار میگیرند؛ بنابراین این قواعد و قوانین بخش حیاتی شبکه محسوب می‌شوند و تغییر در آنها می‌تواند شرایط شبکه را دگرگون کند. البته این دگرگونی می‌تواند تبعات و پیامد‌هایی نیز در پی داشته باشد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
به طور کلی فورک به دو نوع هارد فورک و سافت فورک تقسیم‌بندی می‌شود که هر کدام دارای ویژگی‌ها و جزئیاتی هستند که به هر کدام به تفصیل خواهیم پرداخت.
هارد فورک چیست؟
هارد فورک را می‌توان تغییرات قابل‌توجه و عمده در کدهای ساختاری و زیربنایی بلاکچین تفسیر کرد؛ تغییری که موجب انشعاب یا به اصطلاح واگرایی دائم شبکه جدید از شبکه اولیه می‌شود. این شکاف، باعث ایجاد دو زنجیره‌ای مجزا شده که با یکدیگر سازگار (Incompatible) نیستند.
در این شرایط نودهای (Nodes) شبکه که نسخه پیشین نرم‌افزار بلاکچین را اجرا می‌کردند قادر به تأیید تراکنش‌های جدید شبکه نیستند؛ به عبارت ساده هرگاه تغییرات اساسی در شبکه به گونه‌ای باشد که بلوک‌های جدید ایجاد شده با نسخه پیشین سازگار و همخوانی نداشته باشند در نهایت شاهد ۲ زنجیره متفاوت با یکدیگر خواهیم بود؛ رویدادی که از آن به عنوان هارد فورک یاد می‌شود.
این تغییر اغلب توسط توسعه‌دهندگانی که به دنبال معرفی یا افزودن ویژگی‌های جدید به شبکه هستند، آغاز می‌شود. در این میان اگر تعداد قابل توجهی از کاربران یا نودهای شبکه تصمیم به اجرای تغییرات پروتکل بگیرند و نسخه نرم‌افزاری جدید بلاکچین را اجرا کنند، فرایند هارد فورک به شکل خودکار روی می‌دهد. در عین حال با روی‌دادن هارد فورک اغلب شاهد ایجاد یک ارز دیجیتال جدید و متفاوت با آنچه تا پیش از این شبکه به کاربرانش اهدا می‌کرد، هستیم. البته باید توجه داشت رویداد هارد فورک الزاماً به معنای ایجاد یک ارز جدید نیست.
یکی از نمونه‌های معروف هارد فورک و ایجاد یک ارز دیجیتال جدید، پیدایش بیت کوین کش در سال ۲۰۱۷ بود. این شبکه برای رفع برخی از مشکلات مهم مقیاس‌پذیری پروتکل بیت کوین طراحی و اجرا شد. این تغییرات باعث شد بیت کوین کش از شبکه اصلی بیت کوین فورک شود. در خصوص برخی دیگر از هارد فورک‌های مطرح بیت کوین و اتریوم در بخش‌های بعدی توضیحات بیشتری ارائه خواهیم کرد.
سافت فورک چیست؟
پس از آنکه دیدیم هارد فورک چیست نوبت به توضیح درباره نوع دیگری از فورک می‌رسد. سافت فورک را بر خلاف هارد فورک می‌توان نوعی انشعاب موقت دانست؛ شرایطی که در آن بلوک‌های جدید ایجاد شده و نسخه جدیدتر بلاکچین همچنان با نسخه قبلی سازگار هستند. در حقیقت سافت فورک زمانی روی می‌دهد که تغییرات پروتکل به گونه‌ای است که نودهایی که نسخه پیشین بلاکچین را اجرا می‌کنند می‌توانند تراکنش‌های نسخه جدید را نیز بررسی و تأیید کنند.
همان‌طور که اشاره شد در سافت فورک ما شاهد پیش‌‌سازگاری یا Backward-Compatible شبکه جدید با شبکه پیشین هستیم. این نوع فورک اغلب برای تغییرات جزئی یا به‌روزرسانی‌های پروتکل انجام می‌شود و بر خلاف هارد فورک که شاهد ایجاد یک ارز دیجیتال جدید هستیم در سافت فورک خبری از این موضوع نیست. یکی از شاخص‌ترین سافت فورک‌های اخیر بهروزرسانی سگویت (SegWit) در شبکه بیت کوین بود. این سافت فورک که در سال ۲۰۱۷ معرفی شد به منظور افزایش سایز بلوک‌ها در شبکه بیت کوین مطرح شد. با آنکه اختلاف نظرهای بسیاری درباره این تغییر وجود داشت سرانجام این بهروزرسانی بدون آنکه ارز دیجیتال جدیدی ایجاد شود، در شبکه بیت کوین پیاده‌سازی شد.
چه کسانی در بلاکچین تصمیم میگیرند؟
قبل از آنکه به نحوه کارکردن هارد فورک بپردازیم مهم است که ابتدا بدانیم شرکت‌کنندگان در فرآیند تصمیم‌گیری یا حاکمیت شبکه چه فرد یا افرادی هستند و کدام بخش تصمیمی نهایی را اتخاذ می‌کند.
به عنوان مثال در شبکه بیت کوین، سه عنصر مهم توسعه‌دهندگان، ماینرها و فول نودها در تصمیم‌گیری‌ها وجود دارند که برای درک قدرت هر کدام باید با وظایف و جایگاهشان آشنا باشیم. هر کدام از این ارکان مهم، تعریف و حیطه اختیاراتی دارند که به ترتیب عبارت‌اند از:
-
توسعه‌دهندگان (Developers)
توسعه‌دهندگان مسئول ایجاد و بهروزرسانی کدها هستند از آنجا که هر کسی می‌تواند به دلیل ماهیت منبع‌باز بودن کدها به آنها دسترسی داشته باشد؛ بنابراین این امکان وجود دارد که هر فردی کدهای مورد نظر خود را نوشته و برای بررسی به سایر توسعه‌دهندگان ارسال کند.
-
ماینرها (Miners)
ماینرها کسانی هستند که ایمنی شبکه بر عهده آن‌هاست. این بخش مهم علاوه بر اجرا کردن کدها، منابعی را برای ایجاد بلوک‌های جدید در اختیار شبکه قرار می‌دهند. در شبکه‌ای مانند بیت کوین، ماینرها بر اساس الگوریتم اجماع اثبات کار (Proof of Work) کار می‌کنند و به ازای اشتراک‌گذاری توان محاسباتی و استخراج بلوک‌ها پاداش دریافت می‌کنند.
-
فول نودها (Full Nodes)
فول نودها را می‌توان ستون فقرات شبکه ارزهای دیجیتال دانست. آنها بلوک‌ها و تراکنش‌ها را تأیید، ارسال و دریافت می‌کنند و همواره نسخه‌ای از بلاکچین را در اختیار دارند.
این سه دسته‌بندی به نوعی با یکدیگر همپوشانی دارند بدین معنا که یک توسعه‌دهنده می‌تواند یک ماینر باشد یا یک فول نود یا حتی فردی می‌تواند همزمان هر ۳ نقش را ایفا کند. البته نباید فراموش کنیم که اکثر کاربران حوزه ارزهای دیجیتال اغلب به دلیل پیچیدگی و سختی به سراغ هیچ کدام از این نقش‌‌ها نمی‌روند و تنها به راه‌اندازی نودهای ساده یا استفاده از خدمات متمرکز بسنده می‌کنند.
با نگاهی به توضیحات بالا، می‌بینیم هر کدام از این ۳ مجموعه نقش مجزا و مهمی در شبکه را ایفا می‌کنند. اگر توسعه‌دهندگان وجود نداشته باشند، کدی نیز برای اجرا وجود ندارد، اگر ماینرها کدها را اجرا نکنند و امنیت شبکه را تضمین نکنند، کار شبکه دیر یا زود متوقف می‌شود. از سوی دیگر فول نودها هم بخش قابل توجهی از قدرت شبکه را در اختیار دارند و بدون حضور آنها نیز ارسال و دریافت تراکنش‌ها ممکن نیست.
به طور کلی می‌توان گفت هیچ کدام از این عناصر به تنهایی قادر نیستند شبکه را مدیریت و نظرات و خواسته‌های خود را اعمال کنند؛ بنابراین لازمه یک تغییر اجماع و توافق بخش‌های مختلف شبکه است موضوعی که بدون موافقت بخش قابل‌توجهی ممکن نیست.
هارد فورک چگونه رخ می‌دهد؟
اکنون که با ارکان تأثیرگذار در تصمیم‌گیری شبکه‌‌هایی مانند بیت کوین آشنا شدیم به سراغ سازوکار هارد فورک می‌رویم. هنگامی که هارد فورک روی می‌دهد شبکه بلاکچین به دو زنجیره مجزا از هم تقسیم می‌شود. هر کدام از این زنجیره‌ها دارای مجموعه قوانین و پروتکل‌های مختص به خود هستند. البته نباید فراموش کنیم که از آنجایی که این دو زنجیره از مبدأ واحدی شکل گرفته‌اند؛ بنابراین برخی از سازوکارهای آنها می‌تواند مشابه یکدیگر باشد. در این میان نودهایی که نسخه جدید نرم‌افزار بلاکچین را بهروزرسانی و اجرا می‌کنند می‌توانند اعتبارسنجی تراکنش‌ها را در زنجیره جدید ادامه دهند. این در حالی است که نودهایی که نرم‌افزار قدیمی‌تر بلاکچین را نصب دارند، همچنان به تأیید و بررسی تراکنش‌های زنجیره اصلی (قدیمی) ادامه می‌دهند.
از آنجا که بلاکچین یک دفتر توزیع غیرمتمرکز است؛ بنابراین موفقیت و مقبولیت هارد فورک به سطح قابل توجهی از اجماع جامعه متکی است. برای آنکه این فرایند موفقیت‌آمیز باشد باید بخش قابل توجهی از نودهای شبکه نرم‌افزار جدید را بارگذاری و اجرا کنند. بنابراین تعجب‌برانگیز نیست اگر بگوییم هارد فورک پروسه‌ای دشوار و وقت‌گیر است چرا که به هماهنگی بین تعداد زیادی از نودهای نیاز دارد.
با تکمیل شدن هارد فورک، زنجیره جدید ویژگی‌های منحصر به فرد خود را خواهد داشت و حتی ممکن است نماد و علائم اختصاری خود را به همراه داشته باشد. از آنجا که تاریخچه تراکنش‌ها از نقطه فورک محسوب می‌شوند؛ بنابراین تراکنش‌هایی که تا پیش از هارد فورک انجام شده‌اند در زنجیره جدید معتبر نیستند.
انواع هارد فورک
هارد فورک به شیوه و نوع‌های گوناگونی در یک سیستم بلاکچینی روی می‌دهد. هر کدام از انواع هارد فورک‌ها ویژگی‌ها مختص به خود را دارند و اجرای هر کدام پیامدهای مشخصی را برای کاربران به‌دنبال دارد. در این بخش به برخی از رایج‌ترین انواع هارد فورک اشاره می‌کنیم.
-
هارد فورک برنامه‌ریزی‌شده (Planned Hard Forks):
هارد فورک برنامه‌ریزی شده نوعی از هارد فورک است که با برنامه مشخص پیگیری و اجرا می‌شود. هدف از این هارد فورک، معرفی ویژگی‌ها جدید یا بهبود عملکرد بلاکچین است. توسعه‌دهندگان معمولاً پیش از اجرا هارد فورک برنامه‌ریزی شده آن را اطلاع‌رسانی می‌کنند و به کاربران و سرمایه‌گذاران زمان می‌دهند تا برای تغییرات آتی آماده شوند.
-
هارد فورک بحث برانگیز (Contentious Hard Forks):
هارد فورک بحث برانگیز زمانی اتفاق می‌افتد که در جامعه بر سر مسیر و جهت پروژه اختلاف نظر فراوانی وجود داشته باشد. در این نوع هارد فورک، گروهی از کاربران یا توسعه‌دهندگان فورکی را برای ایجاد یک زنجیره جدید که از پروتکل‌های متفاوتی پیروی می‌کنند، راه‌اندازی می‌کنند. این نوع هارد فورک می‌تواند باعث ایجاد تفرقه و شکافی عمیق میان جامعه شود.
-
هارد فورک اضطراری (Emergency Hard Forks):
هارد فورک اضطراری نوعی از هارد فورک است که برای رفع ایراد یا نقصی به شکل فوری و اضطراری در بلاکچین راه‌اندازی می‌شود. این نوع هارد فورک می تواند به صورت خودبه‌خود و بدون اطلاع قبلی روی دهد. هارد فورک‌های اضطراری معمولاً به ندرت و فقط در شرایطی که یک مشکل امنیتی یا آسیب‌پذیری حیاتی در سیستم وجود داشته باشد، روی می‌دهند.
هارد فورک چه تفاوتی با سافت فورک دارد؟
تفاوت اصلی میان هارد فورک و سافت فورک را می‌توان در سطح سازگاری با نسخه پیشین بلاکچین دانست. تفاوت دیگر را می‌توان سطح توافق مورد نیاز برای انجام فورک قلمداد کرد؛ بدین معنا که برای انجام هارد فورک میزان قابل توجهی از جامعه باید بر سر این تغییر اجماع داشته باشند تا هارد فورک به‌درستی اجرا شود. از سوی دیگر، انجام سافت فورک به اجماع کمتری نیاز دارد و نودهای موجود در شبکه همچنان می‌توانند نسخه‌های قدیمی‌تر نرم‌افزار بلاکچین را اجرا کنند.
علاوه بر این، هارد فورک به دلیل ماهیت و ایجاد شبکه‌ای جداگانه می‌تواند میان اعضای جامعه دو دستگی ایجاد کند. در این میان برخی از اعضا به دلیل مخالفت با تغییرات ممکن است به استفاده از نسخه قدیمی بلاکچین ادامه دهند. این در حالی است که در فرایند سافت فورک معمولاً تغییرات کمتر بحث برانگیز بوده و شکاف میان اعضای جامعه کمتر روی می‌دهد.
هارد فورک‌های بیت کوین
از زمان پیدایش بیت کوین در سال ۲۰۰۹، این شبکه با هارفورک‌های متعددی روبه‌رو شده است. برخی از مهم‌ترین هارد فورک‌های بیت کوین عبارت‌اند از:
-
بیت کوین کش(BCH):
بیت کوین کش در سال 2017 در نتیجه هارد فورک در بلاکچین بیت کوین ایجاد شد. هدف اصلی این فورک افزایش محدودیت اندازه بلوک از 1 مگابایت به 8 مگابایت بود که به عنوان یک گام ضروری برای بهبود مقیاس پذیری و کاهش هزینه تراکنش‌ها تلقی می‌شد. بیت کوین کش از مجموعه قوانین و پروتکل‌های مختص به خود بهره میبرد.
-
بیت کوین گلد(BTG):
بیت کوین گلد در ماه نوامبر سال 2017 در نتیجه هارد فورکی در بلاکچین بیت کوین ایجاد شد. هدف اصلی این هارد فورک، فعال کردن استخراج بر روی سخت‌افزارهای متداول مانند کارت‌های گرافیکی (GPU) بود. موضوعی که با تغییر الگوریتم اثبات کار بیت کوین و ایجاد مقاومت در برابر دستگاه‌های ASIC همراه بود. این فورک با این ادعا مطرح شد که دستگاه‌های آی‌سیک تنها به منظور قدرت گرفتن چند بازیگر بزرگ در عرصه استخراج روی کار آمده‌اند. اما با استخراج به وسیله پردازنده‌های گرافیکی بار دیگر همه می‌توانند در فرایند استخراج مشارکت کنند و تمرکززدایی به شبکه بیت کوین باز گردد.
-
بیت کوین پرایوت(BTCP):
بیت کوین پرایوت در مارس 2018 و در نتیجه هارد فورک بلاکچین بیت کوین و Zclassic ایجاد شد. هدف اصلی این فورک فعال کردن تراکنش‌های خصوصی با پیاده‌سازی پروتکل zk-SNARKS بود. این تغییر امکان تأیید تراکنش‌ها را بدون افشای هیچ اطلاعاتی در مورد فرستنده یا گیرنده فراهم می‌کرد. در این فورک حجم هر بلوک به ۲ مگابایت افزایش پیدا کرد و تولید هر بلاک نیز به حدود ۲.۵ دقیقه کاهش پیدا کرد.
-
بیت کوین دایموند (BCD):
بیت کوین دایموند نیز یکی دیگر از هارد فورک‌های شبکه بیت کوین است. این هارد فورک افزایش سرعت و تأیید تعداد بیشتری از تراکنش‌ها را دنبال می‌کرد.
هارد فورک‌های اتریوم
بلاکچین اتریوم از زمان ایجاد آن در سال 2015 تا به امروز شاهد هارد فورک‌های متعددی بوده است. در این قسمت به برخی از برجسته‌ترین هارد فورک‌های اتریوم اشاره می‌کنیم.
اتریوم کلاسیک(ETC) :
اتریوم کلاسیک در سال 2016 و در نتیجه هارد فورک در بلاکچین اتریوم ایجاد شد. این فورک برای معکوس کردن اثرات یک هک که منجر به از دست رفتن میلیون‌ها دلار ETH شد، مطرح و پیاده‌سازی شد. با این حال، گروهی از کاربران اتریوم با انجام این فورک مخالفت کردند و به استفاده از بلاکچین اصلی که به اتریوم کلاسیک معروف شد، ادامه دادند. اتریوم کلاسیک از برخی قوانین و پروتکل‌های مشابه بلاکچین اصلی اتریوم استفاده می‌کند.
بیزانس:
هارد فورک بیزانس فورکی برنامه‌ریزی شده در بلاکچین اتریوم بود که در اکتبر 2017 پیاده سازی شد. هدف اصلی این فورک بهبود مقیاس پذیری، حریم خصوصی و امنیت شبکه اتریوم بود. این فورک چندین ویژگی جدید را معرفی کرد. آماده‌سازی شبکه برای مهاجرت به مکانیسم اثبات سهام، افزودن یک مدل ریاضی برای کمک به بهبود عملکردzk-SNARK و به تأخیر انداختن بمب سختی بخشی از ۹ تغییر مهم در این هارد فورک بودند.
قسطنتنیه:
قسطنتنیه نیز هارد فورک برنامه‌ریزی شده دیگر بلاکچین اتریوم بود که در فوریه 2019 اجرا شد. هدف اصلی این فورک بهبود بیشتر مقیاس پذیری، امنیت و افزایش کارایی شبکه اتریوم بود. ایجاد یک کد عملیاتی جدید با نام CREATE 2 ، تغییر در پاداش شبکه و به تأخیر انداختن بمب سختی بخشی از ویژگی‌های اجرا شده در هارد فورک قسطنتنیه بود.
استانبول:
استانبول یک هارد فورک برنامه‌ریزی شده برای بلاکچین اتریوم بود که در دسامبر سال 2019 پیاده‌سازی شد. این فورک چندین ویژگی جدید از جمله افزایش حریم خصوصی، مقیاس‌پذیری بیشتر، انعطاف‌پذیری در برابر حملات DDoS و افزایش تعامل با ارزهای دیجیتال مانند Zcash را معرفی کرد.
مویر گلسیر:
یک هارد فورک برنامه‌ریزی نشده و اضطراری در بلاکچین اتریوم بود که در ژانویه 2020 اجرا شد. فورک مویر گلسیر برای به تأخیر انداختن بمب سختی شبکه اتریوم پیاده‌سازی شد. این فورک برای دادن زمان بیشتر به توسعه‌دهندگان برای انتقال به الگوریتم اثبات سهام اجرا شد.
برلین:
برلین هارد فورک برنامه‌ریزی شده دیگری در بلاکچین اتریوم بود که در آوریل 2021 پیاده‌سازی شد. هدف اصلی این فورک بهبود کارایی و امنیت شبکه اتریوم بود. این فورک ویژگی‌های جدیدی از جمله تغییرات در هزینه گس و ایجاد نوع جدیدی از تراکنش را به همراه داشت. جالب است به دلیل نگرانی‌ها درباره آسیب‌پذیری‌های احتمالی موجب شد اجرای این فورک بارها به تأخیر بیفتد.
موضوعی که در انتهای این بخش باید به آن اشاره کنیم این است که بر اساس نقشه راه ترسیمی توسعه‌دهندگان اتریوم، هارد فورک‌های بیزانس تا برلین همگی زیر مجموعه هارد فورکی با نام متروپلیس قرار داشتند و همگی برای آماده‌سازی شبکه در جهت تغییر مکانیسم اجماع از اثبات کار به اثبات سهام به شکل مرحله به مرحله صورت گرفت.
معروف‌ترین هارد فورک‌های سایر ارزهای دیجیتال
علاوه بر بیت کوین و اتریوم ارزهای دیگری نیز دستخوش فورک شده‌اند که در ادامه به برخی از آنها می‌پردازیم.
لایت کوین کش (Litecoin Cash)
لایت کوین کش یکی از فورک‌هایی است که در فوریه 2018 و در نتیجه هارد فورک بلاکچین لایت کوین ایجاد شد. این فورک محدودیت اندازه بلوک را از 1 مگابایت به 8 مگابایت افزایش داد؛ موردی که به عنوان یک گام ضروری برای بهبود مقیاس پذیری و کاهش هزینه های تراکنش تلقی می‌شد.
مونرو وی (MoneroV)
مونرو وی در سال 2018 و به واسطه هارد فورک بلاکچین Monero ایجاد شد. هدف اصلی فورک بهبود مقیاس پذیری و حفظ حریم خصوصی شبکه Monero بود. این فورک چندین ویژگی جدید را معرفی کرد، از جمله تغییر در پاداش بلوک، الگوریتم تنظیم سختی و افزودن امضای حلقوی یا حلقه‌ای (Ring Signature) که برای پنهان کردن داده‌های تراکنش استفاده می‌شود. مونرو وی مدتی است که معاملاتش به شدت کاهش یافته است و صرافی‌های بسیاری آن را از لیست ارزهای خود حذف کرده‌اند.
وای‌کش (YCash)
وای‌کش در جولای 2019 و به دلیل هارد فورک بلاکچین Zcash ایجاد شد. هدف اصلی این فورک بهبود تمرکززدایی و ارائه راهکاری برای مسئله توزیع (The Distribution Problem) بود. این فورک چندین ویژگی جدید از جمله تغییرات در الگوریتم استخراج و پاداش بلوک‌ها را معرفی کرد.
بیت کوین اس وی (BitcoinSV)
این ارز دیجیتال در نوامبر 2018 و به دلیل هارد فورک در بلاکچین بیت کوین کش ایجاد شد. هدف اصلی این فورک افزایش محدودیت اندازه بلوک به 128 مگابایت و بازیابی پروتکل اصلی بیت کوین بود. بیت کوین اس وی چندین ویژگی جدید از جمله پشتیبانی از بلوک‌های بزرگ‌تر، افزایش تعداد تراکنش‌ها و بازیابی کدهای عملیاتی حذف شده از پروتکل بیت کوین کش را معرفی کرد.
مزایا هارد فورک
افزایش کارایی و بهبود عملکرد:
از هارد فورک می‌توان برای افزودن ویژگی‌های جدید به شبکه بلاکچین یا رفع آسیب پذیری های امنیتی استفاده کرد. این تغییرات می‌تواند عملکرد شبکه را بهبود بخشد و آن را ایمن‌تر کند.
ایجاد نوآوری:
از هارد فورک می‌توان برای آزمایش ایده‌ها نو و فناوری های جدید استفاده کرد؛ اتفاقی که منجر به پدید آمدن نوآوری در فضای ارزهای دیجیتال می‌شود.
توانمندسازی جامعه:
هارد فورک می تواند راهی برای توانمندسازی بیشتر جامعه در مسیر پیشرفت و ارتقاء یک شبکه بلاکچینی باشد.
ایجاد ارزهای دیجیتال جدید:
رویداد هارد فورک می‌تواند منجر به ایجاد ارزهای دیجیتال جدید شود. ارزهای جدید گزینه‌های بیشتری را پیش‌پای کاربران قرار می‌دهند و در عین حال تنوع بیشتری نیز در بازار ایجاد می‌کنند.
افزایش تمرکززدایی:
هارد فورک می‌تواند نودهای بیشتری را به مشارکت در شبکه دعوت کند. این حضور بیشتر به امنیت زنجیره و افزایش تمرکززدایی کمک فراوانی می‌کنند.
معایب هارد فورک
ایجاد شکاف در جامعه:
هارد فورک می‌تواند منجر به واگرایی میان جامعه یک ارز دیجیتال شود. دلیل این اختلاف موافق نبودن عده‌ای از اعضای جامعه با اجرای تغییرات است. این افراد ترجیح می‌دهند همچنان از نسخه قدیمی بلاکچین استفاده کنند.
بی‌ثباتی در شبکه:
هارد فورک‌ها می‌توانند باعث بی‌ثباتی در شبکه شوند. به دلیل ناسازگاری نسخه‌های قدیمی و جدید بلاکچین این احتمال وجود دارد که مشکلاتی در فرایند اعتبارسنجی و تأیید تراکنش‌ها ایجاد شود.
کاهش اطمینان در بازار:
هارد فورک ها می‌توانند میزان اطمینان را در بازار ارزهای دیجیتال به شکل قابل‌توجهی کاهش دهند. همین بدبینی و نبود قطعیت درباره پیامدهای هارد فورک می‌تواند منجر به نوسان قیمت و تأثیر‌گذاری بر ارزش بازار ارزهای دیجیتال شود.
خطرات امنیتی:
هارد فورک‌ها می‌توانند باعث بروز خطرات امنیتی شوند؛ چراکه این احتمال وجود دارد نرم افزار جدید به طور کامل آزمایش نشده باشد و شبکه با آسیب‌پذیری‌های مختلفی مواجه شود.
سردرگمی کاربران:
هارد فورک‌ها می‌تواند برای کاربران، به‌خصوص کسانی که به تازگی وارد فضای ارزهای دیجیتال شده‌اند، گیج کننده باشد؛ زیرا ممکن است مفاهیم فورک و نحوه حرکت در آن را درک نکنند.
توجه به این نکته ضروری است که مزایا و معایب هارد فورک بسته به موقعیت و اهداف آن می‌تواند متفاوت باشد.
هارد فورک و تأثیر آن بر قیمت ارزهای دیجیتال
فرایند هارد فورک می‌توانند تاثیرات قابل‌ملاحظه‌ای بر قیمت ارزهای دیجیتال چه قبل و چه بعد از اجرا داشته باشد. این اثرگذاری به عوامل مختلفی بستگی دارد. میزان حمایت‌کنندگان از فورک جدید، ارزش درک شده از ویژگی‌ها یا پیشرفت‌های معرفی شده، میزان نبود اطمینان از پیامدهای فورک و سردرگمی میان کاربران از جمله عواملی است که می‌تواند در قیمت یک ارز دیجیتال مؤثر باشد.
قبل از هارد فورک، قیمت‌ها ممکن است تحت تأثیر جو روانی بازار و اخبار و شایعات قرار بگیرند. در این میان سرمایه‌گذاران ممکن است از نتیجه فورک مطمئن نباشند و برای کاهش ریسک دارایی‌های خود را بفروشند. این عمل می‌تواند منجر به افت قیمت شود.
پس از هارد فورک نیز قیمت‌ها ممکن است تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار بگیرند. اگر فورک موفقیت آمیز باشد ارزش کلی اکوسیستم به شکل چشمگیری افزایش یافته و به‌تبع آن شاهد افزایش قیمت‌ها خواهیم بود. با این حال، اگر فورک درگیر مناقشه‌های گوناگون باشد یا از سوی جامعه مورد پشتیبانی قرار نگیرد احتمال افت شدید وجود دارد. بنابراین پیش از وقوع یک هارد فورک باید اخبار، نظرات جامعه ارزهای دیجیتال و داده‌های درون زنجیره‌ای را دنبال کرد تا بتوان پیش و پس از فورک تصمیم درستی را در ارتباط با خرید یا فروش گرفت.
صرافی‌های ارز دیجیتال و هارد فورک
تغییرات حاصل از هارد فورک تنها مختص به کاربران و سرمایه‌گذاران نیست. صرافی‌های ارز دیجیتال نیز باید بتوانند شرایط را پیش و پس از اجرای فورک مدیریت کنند. این نهادهای مالی به منظور مدیریت فورک از چند روش استفاده می‌کنند که برخی از آنها عبارت‌اند از:
Snapshot: برخی از صرافی‌ها ممکن است با استفاده از اسنپ‌شات یا ثبت موجودی کاربران در بلاکچین در زمان فورک، به کاربران ارز دیجیتال جدید شبکه را ارائه کنند. این روش معمولاً برای هارد فورک‌ها استفاده می‌شود و نمونه اخیر آن را برای ارز دیجیتال لونا شاهد بودیم.
معاملات آتی: برخی از صرافی ها ممکن است به کاربران اجازه دهند تا معاملات فیوچرز یا آتی را برای ارزهای دیجیتال جدید انجام دهند. این کار باعث می‌شود تا کاربران درباره ارزش آتی ارز دیجیتال جدید حدس بزنند و به‌طور بالقوه از نتایج فورک سود ببرند.
تأخیر در لیست کردن: برخی از صرافی ها ممکن است تا زمانی که قابلیت و امنیت ارز جدید را ارزیابی نکرده‌اند، فهرست کردن آن را به تأخیر بیندازند. این کار برای محافظت از کاربران در برابر کلاهبرداری های احتمالی یا آسیب پذیری های امنیتی مرتبط با ارز دیجیتال جدید انجام می‌شود.
جمع‌بندی
هارد فورک ابزاری قدرتمند برای پیاده‌سازی ویژگی‌ها و بهبودهای جدید در بلاکچین است. با این حال، همه درباره اجرای این تغییرات موافق نیستند و اختلاف نظرهای بسیاری در این زمینه وجود دارد. با آنکه هارد فورک می‌توانند مشکلات مختلفی را برطرف کنند و عملکرد شبکه را بهبود ببخشد، در عین حال می‌تواند موجب عدم اطمینان سرمایه‌گذاران و بروز خطرات امنیتی شود. توسعه‌دهندگان باید پیش از شروع یک فورک به دقت پیامدهای آن را در نظر بگیرند. کاربران و سرمایه‌گذاران نیز باید تحقیقات خود را درباره فورک و نتایج احتمالی آن انجام دهند و دستورالعمل‌های ارائه شده توسط توسعه‌دهندگان و صرافی‌ها را به دقت دنبال کنند تا مطمئن شوند که ارز دیجیتال جدید خود را دریافت می‌کنند.
علاوه بر این، باید توجه داشت که فرایند فورک می‌تواند موجب نوسان و ایجاد عدم اطمینان در بازار شود به همین دلیل در سرمایه‌گذاری روی ارزهای دیجیتال، به ویژه در زمان فورک، باید بیشتر احتیاط کرد.
